NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 10. 1899.
Dinsdag 24 ®cto6ec,
ttrerftmiie loargang,
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Paul Krüger.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
*rr._- sa
1825 lO October 1899.
De naam van den President der Zuid-
Afrikaansche Republiek, Stephanus Johan
nes Paul Krüger leeft thans wederom op
aller lippe' Evenals in 1897; in 188:3 in
1878 in 1869; in,1864; in 1352 ja wan
neer al niet. Zijne levensgeschiedenis is
met de historie der Transvaalsche repu
bliek als 8aamgeweven.
Reeds in onze opstellen „Iets over Trans-
Vaal" gewaagden wij van het aandeel dat
hij in bovengenoemde jaren vooral heeft ge
had in de meest beslissende gebeurtenissen.
In 1852 bg de vestiging van bet centraal
gezag in 1864 bp de demping van den
opstand onder Schoeman in 1869 op diplo
matiek gebied bij de grensregeling met
Portugalin 1878 en later bp de onder
handelingen met Engeland in 1883 na
Spitskopin 1897 na Jamesons verraad. Kor
tom op alle tijdsstippen zien wij dezen man in
zijn kracht. En ook in gevechten, hetzij
met Kaffers of met wilde beesten, als knaap,
als jongeling, als man zien wp den held
uitblinken.
Met menig schitterend blpk van zijn staats-
mansbeleid heeft hp de harten van Vorsten
en Staatslieden gestolen. Hp de eenvoudige
Boer, die nauwelijks zijn naam zetten kan,
zettejreeds menigen volleerden, bestudeer
den, beproefden, den-duivel-doorkropen
Engelsehen diplomaat schaakmat. Zulk een
man die een geheel volk zóo aan de zaak,
welke hp voorstaat, heeft weten te verbin
den, dat het bereid is goed en bloed op
te offeren en, onvervaard, gereed staat
dat te doen, moet een karakter als van
Willem van Oranje, Cromwell, Lincoln
evenaren.
Het is goed dat wp in deze dagen nog
eens weer zijne levensgeschiedenis in herin
nering brengen.
Ziehier in 't kort zpne levensgeschiedenis.
„Paul Kruger, voluit eigenlijk Stephanus
Johannes Paulus Kruger, meer bekend als
„Oom Paul", werd den lOn October 1825
te Colesberg geboren, op de uiterste grens
van de Kaapkolonie.
Vele Krugers of Ciugers hebben zich
in den loop der tijden, in Zuid-Afrika ge
vestigd, maar bet is eene uitgemaakte zaak
dat Oom Paul afstamt van zekeren Jacob
Kruger, die in 1713 door de O. I. C. naar
Zuid-Afrika werd gezonden. Deze huwde
dn 1718 met Johanna Kemp en verkreeg,
onbekwaam geworden voor den dienst, het
burgerrecht. Tevens gaf de Compagnie hem
eene uitgestrektheid woeste gronden, aan
de uiterste grenzen der kolonie; welke hp
in gebruik schijnt genomen te hebben. Zijn
Diam bleef echter ingeschreven op de re
gisters van Stellenboacb.
„Voor zoover is na te gaan, gingen zijne
talrijke nakomelingen steeds met afstamme
lingen van Hollandsehefamiliën huwelijken
aan. Zeker is dat het geval met den tak,
waaruit de tegenwoordige president is voort
gesproten. Zijn vader, Casper Jen Hendrik
gehuwd met Elisabeth Steijn, stierf, na
het veelbewogen leven der Boeren van die
tpden te hebben meegemaakt, in 1852. Hij
werd begraven op eene hoeve in Magalies-
berg (Transvaal), thans bewoond door een
Van Kruger's zonen. Zpne moeder was reeds
overleden vóór 1836, toen de bekende „groote
Trek" begon, waarbp zich deze familie
Kruger, met twee anderen, van denzelfden
naam, had aangesloten.
Reeds lang voor 1836 hadden de nieuw-
aangekomenen en afstammelingen der oude
nederzetters zich gedwongen gezien, in de
richting van de Oranjerivier, steeds verder
landwaarts te trekken. L1
De Compagnie had geen andere bedoeling
gehad dan daar een voordeelig handels
station te stichten en volstrekt niet om daar
de zorg over eene gansche bevolking op
zich te nemen.
O Deze bijzonderheid ontleenden |w(j aan
hetNieuws ,au den Dag vaal° 0ct*
Zoo werd de Kaap aanvankelpk ver
waarloosd.
Doch in 't laatst der vorige eeuw kreeg
zp meerdere belangstelling.
„Wellicht was het een gevolg van de
pogingen om aan de O.-I. C. nieuw leven
in te biazen, dat de Gouverneur van Plet-
tenberg, in 1778, naar het district Colesberg
trok, toen de Noord-Oostelijke uithoek van
de kolonie, om te voldoen aan een verzoek
om daar een landdrost aan te stellen, eene
kerk te stichten, welke de grondvesten
moesten vormen voor eene uiterst primi
tieve beschaving, door de Boeren op zoo
hoogen prijs gesteld. Het daartoe strek
kende verzoekschrift, door een veertigtal
hoofden *mn huisgezinnen onderteekend,
was naar Kaapstad overgebracht door
Jacob Krugereen kleinzoon van den stam
vader der nu zoo beroemd geworden fa
milie. Wel een bewijs, dat deze Jacob
onder zpns gelpken reeds zeer in aanzien
was.
„Het uitzenden van Le Vaillant naar het
Zuiden van Afrika, eenige jaren later, was
een nader bewps van belangstelling. De
enkele boekdeelen waarin deze koene reizi
ger zpn wedervaren met levendigheid af
schildert, vormen een kostbaar gedenk-
teeken voor het Zuid-Afrika van dien
tijd". Met wegsleependen stpl wordt
daarin van het leven der Boeren een aan
trekkelijk tafereel gegeven, hun hartelpke
gastvrijheid, hun Spartaansche eenvoud
van zeden, hun vreedzame verhouding tot
de naturellen, van wie hij door hnn in
vloed geen last had, hun manmoedige onver
saagdheid op de spannende jachtavonturen,
dit alles beschreef Vaillant met leven
dige kleuren.
Doch plotseling bielden zpn reizen op.
De revolutie kwam; de Kaap werd door
Engeland bezet, de Boeren, niet van plan
Engelsch te worden, trokken noord
waarts, enz.
Dit alles is onzen lezers bekend.
De eerste groote trek dagteekent van 1
Januari 1836. Paul Kruger was toen elf
jaar.
Ook uit het Tarka-gebied, gelegen bp de
oostelpke grens der Kolonie, trok Andries
Hendrik Potgieter met vele anderen uit
Colesberg en aangrenzende streken de Ko
lonie uit. Onder dezen bevond zich Casper
Jan Hendrik Krugerde vader van Paul,
en Paul ging natuurlijk mee.
Reeds het volgende jaar was hp tegen
woordig bij een hevig gevecht tegen de
Kaffers.
AL de ellenden van de eerste trekken
heeft hp mee doorgemaakt.
In 1842 verlieten weer velen het tegen
woordige Transvaal, ook Krügeren ves
tigden zich te Majuliesberg, waar hij eenige
jaren veldcornet was.
In 1845 zien wp hem onderhandelen met
de Portngeesche regeering te Obrigstad
over Delagoabaai, de ruimste en veiligste
baai op de kust van Zuid-Afrika, van on
berekenbaar belang voor den handel en het
verkeer met midden-Afrika. (2)
Van 1848 tct 1852 was hp commandant;
daarna luitenant generaal en sinds 1862
commandant generaal en lid van den Uit
voerenden Raad. In 1874 werd hp Vice
president; en in 1883 Staats-President.
Wat hij in die ruim vpftig jarer, als
vaderlander heeft doorgemaakt, is in geen
paar regels te zeggen.
Wij stippen slechts aan dat hij in 1852,
toen burgertwisten dreigden, zich aansloot
bij M. W. Pretorius om het gezag te
handhaven dat groot gevaar liep, vooral
tegenover de Kaffers.
(2) In dezen t(jd was het, dat Paul Kruger
een sterk bewps van kordaatheid en groote
koelbioedigheid gaf.
Hij wer" namelijk bij het schieten op
een daar vertoevend wild dier, door het
springen van het geweer, aan den duim
gekwetst. Daar dit misschien kwade ge
volgen zou kunnen hebben, trok hp ter
stond zpn zakmes en -.need eigenhandig
de overgebleven beenstukken af.
Graafschapper
Door zpn toedoen werd besloten een
gunstige plaats uit te zoeken voor de vesti
ging van bet gezag. Pretoria werd gesticht.
De naim herinnerde aan Pretorius, den
trekker die met Potgieter zoo groot aan
deel had in de worstelingen der Transva
lere, doch met dezen in onmin geraakte en
evenals hp, nog na zpn dood, oorzaak was
van de veeten die de Boeren bleven ver-
deelen, tot Kruger er een eind maakte.
Daarna behaalde hij ook als krijgsman
lauweren.
De Volkspartij onder aanvoering van den
president Schoeman bracht hp tot zwijgen.
Den 10 Mei 1864 versloeg hij dezen en Kru
ger bleef ook onder Schoemnns opvolgers,
Rensburg en Pretorius als commandant het
vaderland dienen.
Als een blijk zpner onverschrokkenheid
wordt het volgende verhaald. In den strpd
tegen de Engelschen had Kruger aan een
Kafferopperhoofd, Magata, een order opge
dragen, die door dezen uit vrees voor de
Engelschen niet werd uitgevoerd.
Daarvoor moest Magata worden gestraft.
Door slechts enkele mannen vergezeld, gaat
Kruger naar de woning van Magata. Intus-
sehen waren 100 gewapende Kaffers toege
sneld om hun opperhoofd te verdedigen.
Paul Kruger pakte hem bij den arm en
zeide tot zijne mannen. „Pakt hem, hp is
onze vijand", terwpl eeu der kaffers met
een opgeheven wapen stond, om het hoofd
van Kruger door tweeën te kloven, dat
evenwel door de zonen van Maga en zpne
raadslieden werd verhinderd.
En telkens als gevaar dreigt, zien wp hem
er zich heen spoeden. In alle districten
bewondert men zpn moed.
Vooraan in den strpd, nooit ziek, nooit
gewond, ofschoon zpne kleederen vaak door
assegaaien werden doorboord, zoodat bij-
geloovige wilden hem voor onkwetsbaar
hielden, wist hp toch nog meer door zede-
lpk overwicht dan door wapengeweld te ze
gevieren.
Het gebod„gp zult niet dooden" was
hem heilig.
En zijn gedrag beheerschte dat der Boeren,
en deed 'tzoo gunstig afsteken bp dat der
Engelschen, die meer hielden van uitroeien
dan van behouden.
De ongelukkigejaren, voor en na Burgers
bestuur zagen Kruger eveneens op zijn post.
Terstond na de annexatie stelde hp zich
met Joubert, Smit en Bok aan het hoofd
der beweging om de annexatie ongedaan te
maken.
In meetings te Londen, te Pretoria, te
Kaapstad, nog eens in meetings pleitte hp
voor zpn volk en spoorde hy aan tot aan
eensluiting.
De oorlog kwam die den Engelschen
noodlottig was, en tot de conventie (over
eenkomst) met Engeland leidde. Eerst die
van 1881, daarna die van 1884.
Het was omstreeks den tijd in eerstge
noemd jaar genoemd dat Kruger eeu ge
sprek had met een Engelschen veldpredi
ker en een paar Engelsche officieren. Deze
heeren kwamen hem geluk wenschen met
de teruggave van het land. Ook het gevecht
op den Majubaberg, waar een handjevol
Boeren een roemrpke overwinning op de
Engelschen behaalden, kwam ter sprake.
Eeu der Engelsche officieren schreef den
nederlaag hunner soldaten daaraan toe, dat
zp geen ammunitie, dat isgeen kogels
meer hadden.
Krnger wist dit echter wel beter en zei:
„dan moet ik zeggen, dat Hare Majesteit
de getrouwste troepen heeft, die op de
wereld te vinden zpn; Hare Majesteit heeft
zeker order gegeven, om een zeker aantal
patronen voor de Boeren te bewaren; want
uwe soldaten hebben zich waarlpk liever
laten doodschieten, dan die orders te
overtreden; daar wp de voor ons be
stemde patronen nog in hun tasch hebben
gevonden."
Hoe Kruger in staatsmanstalent heeft
uitgeblonken, tpdena zpn moeilpke regee
ring, weten wij wel.
Hp heeft meermalen den Engelsehman
weten schaakmat te zetten. Schoon een
ongeletterde boer is hp een geboren diplo
maat.
Maar hp is ook een geloovig Christen
en juist daarin ligt het geheim van zpn
kracht.
Een paar jaren na den vrijheids-oorlog
van 1881, sprak hp in een toespraak tot
zpne landgenooten terwpl hij aan 't verleden
herinnerde, de volgende merkwaardige
woorden
„Hoe waren wij in zulk een druk geko
men 'tWas om onze zonden en ik wil
't zeggen, al is ook geheel de beschaafde we
reld tegen my, H is omdat de Bijbel uit de
school is genomen. Laat ons toch niet meer
van den Heere af wijken, want deze steenen
zullen eens tegen ons getuigen, als wij Hem
weer verlaten."
Hoe hij, de ouderling der gereformeerde
keik (in de kerk der verachte „doppers"
afgescheidenen zou men hier zeggen)
het woord weet te voeren en de harten
weet op te heffen, heelt hij kort geleden
fep een bidstond met het oog op den kri
tieken landstoestand nog getoond.
Dat zpne godsvrucht hem niet belet voor
goed onderwps te zpn, spreekt van zelf.
En ook daarvan legde hp reeds jaren geleden
getuigenis af. Onder anderen bp de opening
der opleidingsschool te Pretoria sprak hp
„Men heeft ons, boeren, van twee dingen
beschuldigd, dat wp waren lafhartige en
domme Boeren; wp onderen hebben gezorgd
dat de naam van laffe Boeren door den
vrp heidsoorlog is uitgewischt; en hoewel
ik ontken, dat wy dom zpn wy zpn
slechts ongeleerd, want het staal is niet
goed geslepen zoo moet toch het jongere
geslacht zorgen, dat wp voor het vervolg
niet meer voor „domme Boeren" worden
uitgemaakt."
Maar dat hij tegen de neutrale school is,
al geniet ook deze school in Transvaal
zpne bescherming overeenkomstig zpn plicht
als hoofd van den staat, zagen wp hier
boven reeds.
Hp is onvoorwaardelpk voorstander der
school met den bijbel.
Verdraagzaam is hp jegens andersden
kenden. ,,Hp ziet er zelfs niet tegen op
een Synagoge te openenen al doet hy
dit wat vreemdsoortig met de luid uitge
sproken woorden „In den naam van Jezus
Christus verklaar ik deze Synagoge geopend",
zoo bewpst zpn tegenwoordigheid toch, dat
hy andersdenkenden draagt, zooals ten over
vloede zpn laatste voorstellen tot toelating
van Joden en Roomsehen in den Volksraad
aantoonen."(3)
Zpn vergevensgezinde houding is geble
ken in 1896 bp de overgave van Jameson
den landverrader aan de Engelsche regeering.
Eene overgeving waarvan hp wist dat zp
beteekende: een volslagen vrijspraak van
wie den kogel verdiend hadden.
Krugers levenswpze is zeer eenvoudig.
Hij rookt gaarne een kort pijpje. Wpn of
bier drinkt hp nooit.
Veel boeken lezen doet hp niet. Zpne
boekerij is zeer klein. Hp heeft en leest
bp voorkeur den Bp bel, Cats, Bnnyan en de
Geschiedenis der Nederlanden. En dit is
hem genoeg.
In 1846 is hp gehuwd met Snzauna du
Piessis, die hem zes kinderen schonk. „Oom
Paul" en „Ou San" staan in hooge achting.
Hunne familie bestaat thans reeds uit on
geveer vpftig personen.
Maar zpn gansche volk beschouwt hp
als zpn huisgezin, welks geluk hij zoekt.
Zeer donkere wolken hebben zich om
dat hoofd samengepakt. Doch de Heere is
met hem. En zpn volk volgt hem met zpn
liefde en gebeden en met vertrouwen zingt
het ook in deze bange dagen zpn Krogerlied,
het lied „waarin met het Godsvertrouwen
het gedaver van den oorlog schettert en
gromt"
„Ik hoor trompetten klinken
De vyand is naby
'k Zie harrenassen blinken;
En niemant is met my;
Timo'heus bl. 12.
Het hert klopt door 't benouwen,
Dies laat ik diep beschroomt,
't Gezicht 'tgebergt' aanschouwen,
Of daer geen hulp van koomt;
Daer is geen hulp voor ha-den,
Voor handen, dan van God,
Van God, die 's werelds landen
Heeft onder zyn gebod."
Ons opstnl besluiten wp met de over-
drukking van eenig belangrpk nieuws om
trent dezen geliefden staatsman, medege
deeld door den heer J. A. Wormser, direc
teur van de Standaard te Amsterdam, die
voor driejaren Transvaal bezocht en aan
een paar tpdschriften heel wat moois over
deze reis toevertrouwde.
Hp schrpft in Eigen' Haard onder meer
het volgende
Toen enkele dagen geleden een bericht
de ronde deed dat president Kruger, na
drie uren in het gebed te hebben doorge
bracht, de verzekering in zijn hart gevoeld
had dat hp „moest vechten en zich niet
langer door Chamberlain te laten verschrik
ken," heeft menigeen zich misschien daar
over verbaasd, maar de Jingoes niet
meegerekend heeft ook even zeker nie
mand er om gelachen. Men moge op allerlei
wpze van dezen stoeren Boer in overtuiging
verschillen; de oprechtheid van zpn geloof
is onverdacht. „Oom Paul" zou bp die
gelegenheid ook gezegd hebben dat de
Boeren geen zegen op hun oorlogvoeren
zullen hebben indien zp zich niet bepaal
den tot verdediging. Zoover ik hem ken,
is het heel waarschpnlpk dat hp zoo iets
gezegd heeft. En dan geeft ju'st het fiere,
weergaloos stoute ultimatum, waarmeêüeze
werkelpk teeder man het overmachtige
Albion den handschoen toewerpt, het bewps
dat hp alles behalve een droomer i». Zpn
godsdienst is geen dweepzucht; Kruger is
nuchter. Zpn mystiek is van de echte soort.
Ala een kind zat hp te snikken van 't
Bchreien onder de eerste godsdienstoefening,
die na Jamesons verraad in Pretoria ge
houden werd, toen dojr het stampvolle
kerkgebouw Psalm 68: 1 weerklonk:
„De Heer zal opstaan tot den strpd;
Hp zal zijn hate.s wpd en zpd
Verjaagd, verstrooid doen zuchten"
den klassieken psalm waarmede de Huge
noten gewoon waren ten strpde te trekken.
„Oom Paul" kon niet meezingen; hp zat
in zpn matten leunstoel, rechts van en vlak
onder den kansel met zpn groote kerkboek
voor de oogen, zoodat niemand van zpn
getrouwe burgers zpn gelaat zien kon.
Want Kruger was overtuigd dat het succes
van de Boeren het werk was van Hem, dien
Joubert na de overwinning op Amajaba
„on/.en grooten generaal" noemde.
Maar dat neemt niet weg dat maakt
juist dat hp heel nuchter en helder is.
Toen in 1896 de runderpest de grootste
verwoestingen aanrichtte, beloofde de regee
ring van de Zuid-Afrikaanscne Republiek
een premie van 1000 pond sterlinguit, voor een
afdoend middel tegen de pest. Zoo schriklpli
woedde de z.ökte dat een Boer te Pretoria
mp verhaalde hoe éen „beest" uit zpn vee
stapel was aangetast en twee dagen later
slechts 31 van de 800 op zpn plaats waren
overgebleven. Daar kwam op een goeden
morgen een Boer bp „Oom Paul" en ver
telde hem„President, ek wou den President
zeggen, dat ek een middel tegen die pest
heb gevonden, President!"
„Zoo en heb jp dat ook geprobeerd
„Nee, President; dat was nie noodig nie,
president, want God de Heero heeft het me
inden dr om geopenbaard, piesident".
„Zoo ja", hernam Oom Paul, „dan mot
je die duizend pond hè, maar ons zal wach
ten met uitbetalen tot God de Heere jou
die middel geeft als jp klaar wakker is."
Als Oom Paul dus in antwoord op zpn
gebed voelt dat de Boeren geen sucoes
zullen hebben indien zp aanvullen, wil dat
niet zeggen dat hij nn ook als een onnoozele
kleine jongen of als een fatalist zit te
wachten tot er honderdduizend „Rooinekke"
bp elkaar zijn en die beginnen te schieten,