NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
184.
Dinsdag 15 lupsfus
Decfimde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Buitenlandsch Overzicht.
Een Pick-nick in de Trans-
vaalsche Vildernis.
Dreyfus te Rennes.
v.LKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Schulden maken.
Schuld heet in het Latijn „aes aliennm."
Dit is zeker een aardige uitdrukking.
Letterlijk beteekent zij „andermans
geld."
Wie schulden heeft die hij niet betalen
kar, heeft geleefd van geld, dat aan een
ander toebehoorde; wie schulden heeft, die
hij wel betalen kan, heeft geld van een
under onder zioh.
Maak geen schulden, en als gij schulden
gemaakt hebt, betaal ze dan zoo spoedig
mogelijk.
Hoeveel menschen leenen geld aan hun
„vrienden" en krijgen het nooit terug
Vraagt men er om, men raakt zooals
het volk zoo juist zegt en zijn geld en
zijn vriend kwijt.
Wie buiten onvermogen, zijn schulden
niet betaalt is eigenlijk een dief.
Hoevele, waarlijk niet onbemiddelde
lieden, laten hun leveranciers maanden en
jaren lang wachten op hun geld
O, die onbetaalde rekeningen.
Welk een zorg baren zij aan den win
kelier, die daardoor vaak zelf zijne ver
plichtingen niet kan nakomen. Hij durft
niet manen, uit vrees zijn klanten te ver
liezen, en die klanten leven intusschen
maar voort op zijn kosten, trekken de
rente van zijn geld.
Wordt de schuld eindelijk betaald, hij
moet nog een fooi geven bovendien.
Ons dunkt, de winkeliers moesten wat
minder schroomvallig zijn tegenover hun
voorname, maar slecht betalende klanten.
Daar zijn nog rechters
Nogmaals maakt geen schulden, en als
gij schnlden hebt, betaal ze zoo spoedig
mogelijk.
Terwijl de Eransche Mragd de handen
op de borst gevouwen vanwege de groote
spanning den loop der „affaire" volgt, komt
haar de mare verbijsteren dat een complot
is ontdekt, dat het op niet minder dan op
haar leven gemunt had.
FEUILLETON.
0
Ik denk nog dikwijls met veel genoegen
terug aan mijn veeljarig verblijf in Trans
vaal, een mooi en vruchtbaar land, dat voor
zijne bewoners een onuitputtelijke bron van
rijkdom kan zijn.
Met Kerstmis, als in het verre vaderland
sneeuw en ijs den winter verkondigen, als
de hemel grijs, de boo men kaal en de pijn-
woomentakken met glinsterend rijp zijn be
dekt, dan hebben de Transvalere hun zomer
en een diepblauw hemelgewelf spant zich
uit over de in zonneschijn badende klenren-
njke natnnr. In de stad is het ondraaglijk
v arm, maar hier aan de hoogbegroeide oevers
van de Yaalrivier, die haar snelstroomend
water naar den moederstroom zendt, hier
is het heerlijk eu verkwikkend en met veel
vieugde nam ik de nitnoodiging, om aan een
pick-nick op Kerstmis deel te nemen, aan.
's Morgens vroeg, om zes uur, hielden drie
groote, elk met veertien tot zestien ossen
bespannen wagens op de markt te Pretoria
tül, om de vroolijke pleiziergastenjonge
meisjes en heeren, moeders en vaders en een
schaar kinderen op te nemen. De proviand
die voor zes of acht dagen toereikend moet
zjju, is van te voren reeds in groote kisten
op den bodem van den wagen ingepakt;
daarover zijn matrassen, dierenhuiden en
dekens uitgespreid, waarop het vroolijk ge
zelschap liggend of zittend plaats neemt.
Op de reis naar de drie of vier unr ver-
vaderde Vaalrivier gaat het in den wagen
echt vroolijk toe; er wordt gekheid ge-
aakt en gelaohen, gezongen, gebabbeld en
Gelijk men weet had De Gallifet den
chef der politie wegens onbetrouwbaarheid
ontslagen en den wakkeren Lepine, bekend
om zijne eerlijke verklaringen en ontdek
kingen in de „Zaak" in diens plaats aan
gesteld.
Dat hij hieraan goed deed, is uitgekomen.
Immers al spoedig raakte de nieuwe chef
van 't bestaan eener samenzwering op de
hoogte. En toen nu de plannen der revo
lutionairen eenigen vorm begonnen aan te
nemen, trad Lepine naar voren en legde
op alles en allen beslag.
Zaterdag bij het eerste ochtendschemeien
drong de politie de woning van Déroulède
op diens landgoed te Croïssy, bij Parijs,
binnen en nam hem gevangen.
In den loop van den dag volgden tal
van arrestaties en werden nog meerdere
bevolen. Ook Guerin, de president van den
Antisemitischen Bond, werd gehecht en
bracht den rechter op 't spoor eener groote
samenzwering die ten doel had de regeering
te veranderen. Een „coup" als laatst die
van Dérouléde en Havart aan de kazerne
van Neuilly, was in voorbereiding, Antise
mieten, Patriotten en Koningsgeziuden, alle
drie in haat tegen de Dreyfusards en ver-
eeriog van het leger en zijn eeneraals
verbonden om bet ministerie an de Dreyfus-
zaak onschadelijk te maken, en eene revolutie
in het leven te roepen waarbij allicht die
van 1848 kinderspel ware geweest.
Het plan was slim overlegd, Mercier zou
zijn „verpletterende" onthullingen doen en
zij zonden hem met hun staatsgreep bij
springen.
Dat alles in dnigen viel, weet men dan
nu. Mercier heeft geen onthnllingen gedaan
en Déroulède, de dichterlijke dweper met
zijn gevaarlijke welsprekendheid en oprui
ende allures, zit achter slot.
Eene ervaring, gevoegd bij Merciers
blootlegging van Frankrijks zeer zwakke
positie in geval van oorlog, niet in staat
om eerbied af te dwingen. En toch kan
men gerust zeggen dat de zieke een periode
van beterschap is ingetreden.
Blootlegging, peiling, uitzuivering kan
leiden tot stellige genezing.
lezen, en nu en dan wordt een gilletje ge-
gehoord, als het over een grooten mieren
hoop of een steen gaat en de wagen, die
niet op veeren is, onverwachts een harden
stoot geeft.
De zot staat reeds hoog aan den hemel
en zendt haar gloeiende stralen op ons linnen
dak, niettegenstaande onze lichte kleeding
wordt het reeds bedenkelijk warm in onze
„arke Noachs".
Maar daar schemert ook reeds de rivier
door het groen der planten; nog eenige
minuten en de expeditie heeft haar doel be
reikt. Het dal, verder stroomaf waai ts tusschen
steile bergen ingesloten, verbreedt zich hier
en op een sappige weide in het bosch, die
aan den eenen kant door boomen wordt be
grensd, aan den anderen kant echter het
uitzioht geeft op derivier, strijkt onze
zwerm neer.
De OBBen worden uitgespannen en zoeken
hun heil zij waarts in de bosscben om zich
eens goed te verzadigen aan het malsche en
overvloedige gras, dat in den winter, den
regenloozen tijd, bijna tot den wortel ver
dort en toch het eenige voedsel is, dat den
armen os ternauwernood voor den hongerdood
behoedt.
De wagens worden nu zoo opgesteld, dat
zij twee zij wanden en een dwarswand vor
men, waarover een zeildoek wordt uitge
spannen en vastgemaakt, dat in het midden
door een stang omhoog gehouden wordt.
Kussens en pelnwen, dekens en huiden
worden met behulp van een of twee stoelen
en verscheiden kisten tot geschikte leger-en
zitplaatsen ingericht en zelfs de lange eet
tafel in het midden van de tent ontbreekt
niet, die, hoewel zeer wankelend en smal
toch prijkend met frissche bloemen en strui
ken, er aantrekkelijk uitziet. Het maal, dat
ondertnsschen in de gegeven omstandig
heden betrekkelijk en snel door blanke en
Naschrift.
Intnsschen vernemen wij dat heden
Maandagmorgen alvorens de zaak Dreyfus
in openbare zitting zou worden voortgezet, op
Labori, een van Dreyfus' advocaten, twee
pistoolschoten zijn gelost, van welke een
gevaarlijk. De gekwetste werd terstond
naar zijn hotel vervoerd en de zitting ge
schorst.
Zoo ver gaat de Jodenhaat, Wij kunnen
geen woorden vinden om onze walging over
dergelijk bedrijf uit te spreken.
De spanning in Zuid-Afrika blijft be
denkelijk.
Het gerucht gaat dat de Transvaalscbe
regeering eene commissie overbodig wil
maken door maar volledig toe te geven eu
een kiesrecht te verleeneu, overeenkomstig
Milners eisch, na vijf jaren. Het schijnt
ongeloofeiyk, Kruger zal wel weten, waar
de uiterste grens ligt, waarbinnen 's lands
onafhankelijkheid gewaarborgd blijft.
Intusschen heeft de Volksraad het wets
ontwerp goedgekeurd, waarbij de goudvel
den meer vertegenwoordigers krijgen doch
het kiesrecht aan joden tn roomschen is
nog niet verleend, men wil de burgers
hierover hooren.
De quaestiën blijven derhalve hangende;
eu het geweer bij dcc voet, op de plaats
rust, blijft de leus van den Transvaler.
Koning Menelik van Abessyniëis op 'toogen
blik in gesohil met de Engelschen over
Soedan. Ernstige verwikkelingen konden
hiernit voortspruiten en zoodoende het mid
del zijn dat Engeland eene oplo sing der
qnaestie in Zuid Atrika aanvaardt, ook al
is zij niet in allen deele bevredigend.
Doch, dit zijn slechts gissingen.
België beeft, na de geruchten van binnen-
landsche twisten, weder eens een week van
verademing in de Antoon van Dijck-feesten
te Antwerpen.
Zaterdag werd de Van Dijck-tentoonstel-
ling geopend, waarbij menig woord aan de
nagedachtenis van den grooten schilder die
precies 300 jaar geleden begon te leven,
gewijd werd. Zij dit feest een verbroede-
zwarte handenis toebereid, is naalgemeene
en sterke deelneming spoedig verdwenen.
Men meene niet, dat wij ons met koude
koeken vergenoegdan. Neen! Schotels met
dampende aardappels en andere groenten,
kip- en eendgebraad enz. was het dagelijks
afwisselend menu en als de een of andere
voorraad opraakte, voorzagen galante heeren
onze keuken van wild en visch. Nadat de
„boys" de laatste restantjes van onzen maal-
tij i hebben opgeruimd, gaat ieder eenigen
tijd lusten, want het is te heet om bezig te
zijn. De peluwen en huiden in de tent, de
schaduwrijke boomen in het rond noodigen
uit tot een middagslaapje en weldra heerscht
diepe stilte onder het zoo even nog luid
ruchtig gezelschap.
Maar wat is dat voor een door merg en
been dringende kreet, die vlak in mijn na
bijheid uit het bosch wordt vernomen en
de meeste slapers op doet springen Met
stokken gewapend, stormen twee onzer
jonge helden naar de onheilplaats, niets
goeds vermoedend. En terecht, daar zit onze
blonde Louise, met hooggeklerude wangen
stom en ontzet wijzend in de richting waar
juist een groote zware ringslang verdwenen
is. Deze had het metsje nl. gezelschap
willen honden, had zich om den blooten
arm der slaapster gewikkeld, waarbij zij
echter door de snelle beweging en bet
lnid hulpgeschrei onderbroken was en nu
haastig de vlucht had genomen.
Een ongeluk komt zelden alleen, zegt de
volksmond ook wij zouden in den loop
van den dag de waarheid hiervan ervaren
Toen het nl. koeler geworden was, werd
het voorstel gedaan, de omgeving van meer
nabij in oogenschouw te nemen. De ou
dere dames kozen tot dit doel den wagen,
die begeleid werd door eenige jonge meis
jes en heeren te paard, terwijl de overi
gen van het gezelschap besloten den naasten
ringsfeest in menig opzicht.
De Duitsche en de Italiaansche regeering
hebben zich lang stil gebouden in de qnaestie
Dreyfus. Thans schijnen zij eindelijk aan
't praten gegaan.
Opzien baart de mededeeling van het
Londensche wereldblad The Times datmen
nu eindelijk van alleen bevoegde zijde met
de volle waarheid voor den dag zal komen.
En bet blad meldt alvast gemachtigd te
zijn tot de mededeeling dat, behalve de
documenten van luttel beteekenis, in het
borderel genoemd, meer dan 160 belangrijke
documenten, op verschillende tijden door
Esterh&zy, als Henry's bemiddelaar optre
dend, aan den Duitscheu militairen attaché
Von Schwarzkoppen geleverd zijn (en te
Berlijn voorhanden). Onder deze stukken
is er een, dat een uitvoerig bericht bevat
omtrent een plan tot algemeens mobilisatie
van het l'Tanscbe leger.
Het waren Esterhazy en Henry zegt
The Times die gezamenlijk den handel
in deze «tukken dreven.
Bovenstaande mededeeling blijkbaar van
wege de Duitsche regeeritig verleend, wordt
bevestigd door de Italiaansche. De Tribuna
zegt te weten dat Esterhazy het borderel
schreef en de daarin vermelde stnkken,die
hij met nog zeer veel andere, tegen beta
ling aan „eene vreemde mogendheid" ver
strekte. Er zijn personen, zegt het blad, die
de stukken gezien hebben geschreven met
dezelfde hand als die van het borderel
en p hetzelfde eigenaardige, dunne, geruite
mailpapier.
Het schijnt niet onmogelijk dat hier
afdoende mededeelingen zijn, die den krijgs
raad zullen versterken in zijn voornemen
tot vrijspraak, Esterhazy in zijn voornemen
tot wegblijven en de Fransche regeering in
haar voornemen tot een spoedig beeindigen.
Na de geheime zittingen van den krijgs
raad, verwachtte men in de openbare zit
ting van Zaterdag belangrijke onthnllingen.
Casimir Perier, ond-president der republiek
moest getuigen; en na hem de oud-minister
berg eens te beklimmen.
Het vraagstuk der bergbeklimming, schij nt
gemakkelijker dan het in werkelijkheid is,
want tusschen de rotsen hier en daar met
doornachtig ondoordringbaar struikgewas
begroeid, moeten wij ons met behulp van
onzen bergstok 'eiken voetbreed grond ver
overen. Menig vroolijk aapje zien wij in
vlugge sprongen voor ons uit vluchten en
hoog in de lucht zweven groote gieren, die
op buit loeren. Halverwege blijven wij
staan om wat uit te rusten; maar nog voor
zonsondergang willen wij dep top bereiken
en reeds neigt de gouden bol ter kimme.
Dapper gaan wij dus weer opwaarts, tot wij
eindelijk boven zijn.
Maar welk een belooning valt ons voor
onze inspanning ten deel! Daar ligt diep
beneden ons het deerlijk dal, waardoor mijlen
ver de Bfroom zich als een zilveren band
slingert, voorbij het dichte oerwoud of door
bergen omzoomd, die in verre verten blauw
achtig en purperkleurig tegen d^n helderen
avondhemel afsteken.
In eerbiedige verwondering zien wij op
het stille landschap oan onzen voet, nie
mand spreekt een woord mijn gadach-
ten nemen vleugels en gaan over den
oceaan naar het gtliefde vaderland. Daar
wekt mij een stem uit mijn droomerij en
maant tot opbreken aan.
Wij nemen een anderen weg, die minder
steil en dus beter begaanbaar is, maar voor
eenigen onzer zal bij noodlottig worden.
Een echtpaar dat niet meer in de witte
broodsweken is, was achtergebleven. Mevr.
S. waant zicht zich aan den arm van haar
bezorgden echtgenoot natuurlijk voor elk
gevaar veilig, maar zij had bniten den
waard gerekend.
Boven ons klinkt ver in 't rond een wan
hopig hnlpgescbreenw. Verschrikt blijven
wij staan en zien die beiden daar boven
van oorlog Mercier die in 1894 Dreyfus
bad doen vervolgen en diens veroordee-
lend vonnis had doorgedreven.
Deze twee zonden het dan na Zaterdag
ee s zeggen.
Laten wij beginnen met te verzekeren
dat zij veel gezegd en niets bewezen heb
ben, en Dreyfns meer dan Mercier versterkt
uit dezen strijd is teruggekomen. Twee
dingen slechts zijn jammer. Casimir Perier
legde zeer ontlastende verklaringen voor
Dreyfns afdoch de ond-president was
ge-rikeerd er over dat hij verdacht werd
met Dreyfus geheuld te hebben, en dit
wierp hij van zich af, ter .vijl hij verach
telijk er bij voegde, niet te verlangen er
op aangezien te Worden als hoofd van
den staat met een landverrader te hebben
gekonkeld. Een opmerking die bij de zaak
waarvoor hij getnigen kwam niet behoorde
en alleen de oppervlakkige luisteraars een
oogenblik in den waan kon brengen dat
ze iets heel bezwarends voor Dreyfus was
gezegd.
Een tweede jammer is dat Dreyfus een
oogenblik driftig is geworden en den ge
tuige Mercier een vuistslag heeft willen
toebrengen.
Een verklaarbare handeling van een zoo
diep mishandeld man tegen zijn voornaam-
aten belager, en dat terwijl deze allerlei
leugens omtrent hem zat te vertellen. Toch
zal 't de zaak Dreyfus slechts goed doen
wanneer hij zich kalm houdt, de Franaohe
natie toch hecht zeer aan het spreekwoord^
qui se fache a tort.
Doch laten wij niet vooruitloopen. Be
ginnen wij met de korte besohrij ving van
de zitting.
Onmiddellijk na de opening der zitting
zeide de president tot Dreyfns dat denl9en
Januari 1895 de bevelhebber van het eiland
Ré in zijn zak een afschrift van het borderel
vond.
Dreyfus antwoordde dat dit was om den
inhoud van het borderel niet te vergeten.
Kolonel Jonaust erkende dat zulks het
recht van Dreyfns was.
heftig gesticuleeren met armen en beeneu,
jammerkreten nitend en den berg meer
afrollend dan loopend. Wij denken niet
anderB, dan dat een lnipaard of wilde kat
hen vervolgt en instictmatig op eigen red
ding bedacht, holt ieder zco snel hij kan,
met gevaar armen en beenen te breken,
over den hobbeligen bodem; een regen
van losse steenen valt voor en achter ons
naar beneden, dan weer veaspeiren rots
blokken ons deu weg. Hoe wij beneden
zijn aangekomen, ik weet het niet.
Wij wachten nn natuurlijk op het eoht-
paar, dat in beklagenswaardigen toestand
langzaam op ons toe wankelt. Hoe zien de
ongelukkigen er uit! Oogen en gezicht zijn
geheel opgezwollen, de kleeren hangen hun
in flarden aan lijf I Het vrouwtje had na
mely k in een horzelnest, dat zij tusschen
het gras en de struiken niet gezien had,
getrapt en daardoor de uit zichzelf reeds
woedende dieren tot hun verbitterde vijanden
gemaakt. Een leger van deze insecten ver
volgde henaan den hals, in hetjgezicht en
aan de handen voelen zij de venijnige
steken als gloeiende naalden in hun vleesch
en slechts door met den meesten spoed te
vluchten, konden zij zich van een zekeren
dood redden. Men zegt weieens, dat zeven
horzels een paard kunnen dooden. Wat
moet dan niet de nitwerking va* een aan
tal steken van deze Afrikaansohe horzels
zijn, die vijf tot zes centimeter lang zijn
Mevrouw S. werd door haar gade meer
gedragen dan geleid en nauwelijks hadden
wij onze legerplaats in het wond bereikt,
of zij barstte in een krampachtig snikken
uit, die in een onmacht eindigde.
Dat waB het tragisch einde van den veel-
belovenden dagMet gemengde gevoelens
en in bange verwachting van de dingen,
die nog konden komen, zochten wij onze
legerstede op. Centrum.
Wegens plaatsgebre een week blijven
liggen.