R,Goes.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
iddelburg
1Ë, Goes.
jSmmm
125.
Dinsifag 25 Ittft.
kostuums,
O
;evraagd,
lenoüdigd
tid knecht
enoodigd,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
rAZIJN
Broekjes
:jes.
trekhonden
■tbode.
MEID
gmeisje.
RSKNECHTS
jerts
LONS.
Decftmtfe loorgan^.
la
ksterschelde.
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
feuilletonT
Een ongelukkige Vorstin.
J ANSE, Vrachtrijd er
DER KLEIJN-DE
praagt eene flinke
n kan bij C. CORNE-
Middelburg.
11 gevraagd
dit blad te Goes,
it October
HOUT Seisweg. Mel
ig met Augustus een
erkstraat Goes,
of met Octeber een
smid, Vrouwenpolder.
ENDE KNECHT
116 jaar bij D. ROOZE
itober een
1, Koudekerke.
ar bekwaamheid, bij
te Axel.
>a)nm. 3,25 en 6,20b)
5a) nm. 3,55 en 6,50
5 nm. 1,55a) en 4,45
2,15a) en 5,05
11,55a 3,25 en 6,205)
2,15a 3,45 en 6,40/"
KLKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITgIVE VAN
G. M. KLEM'KERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel
meer 10 cent.
Breskens ten hoogste
ngen naar Borsselen
egd.
UitN. de Jonge in zijti leven en werken
door Dr. J. J. P. Valeton Jr. (bl. 75).
Of de pastoor in de School
komt, of da Mechelsche cate
chismus daar geleerd wordt, of
er al dan niet een half uur Gods
dienstonderwijs wordt gegeven,
dat is ons tamelijk gelijk. Als onze
kinderen niet voortdurend onder
den invloed zijn van het heiligend.
Evangelie, clan kunnen en mogen
wij niet tevreden zijn. Als ik
moest kiezen tusschen de twee,
dan koos ik zeker voor de libe
rale Schooi. Maar ik m ag niet
kiezen, omdat ik beloofd heb
mijne kinderen in de leer der Hei
lige Schriften te zullen doen on
derwijzen. Iedere School nu waar
de Heilige Schriften niet gevon
den worden is voor mijn kinderen
gesloten. En ik heb er vijf; en
anderen, die met mij hetzelfde
gevoelen, hebben er nog meer.
(N. DE JONGE).
Uit den „goeden" ouden tijd.
In onzen tijd wordt veel geklaagd over
onze dienstboden. Wat haar al niet ten laste
gelegd wordt, en wat ook werkelijk door
haar misdreven wordt den goeden niet
te na gesprokenlaat zich niet in een
paar woorden samenvatten. Maar mijn
lieve mensch, was 't voor twee eeuwen
beter
Niet verre van de koninklijke voorstad
Laeken (bij Brussel), ligt een dorpje ge
naamd Boucbent. Daar verblijft op een
eenzaam kasteel, omringd door de trouwe
zorgen harer dienaren de zinnelooze vorstin
Charlotte, weduwe van keizer Maximiliaan
den Isten van Mexico.
De Aartshertog Ferdinand Joseph had
i«et zonder aarzelen zich de keizerskroon
•op bet hoofd laten drukken. Hij leefde
zoo stil, zoo gelukkig met zijne
jeugdige echtgenoote op het kasteel van
MiramareNa herhaalde pogingen aange
wend door de delegatie der bijeenkomst
der Mexicaansche notabelen, gaf hij hun ten
antwoord, de zaak in overweging te zullen
nemen.
Hij zelf was een vredelievend, rnstig man.
Hij beschermde en beoefende de schoon e
kunsten, dichtte en schilderde, en verschil
lende werken van zijn hand zijn niet zonder
verdiensten. Alleen op de formeele verzeke
ring Frankrijke hulp, geld en soldaten te
•zullen verkrijgen en te behouden tot het
jjaar 1868, nam hij aan zijn naam te ver
wisselen voor dien van Maximiliaan I.
Op een schoonen Aprilmorgen van het
jaar 1864 verlieten Maximiliaan en zijne
jeugdige echtgenoote vol blijdsohap en
geluk het kasteel van Miramare om zich
in te schepen voor hun nieuw keizerrijk.
Den 23sten Mei daaropvolgende landden
zij te Vera-Crnz.
Een ijskoude ontvangst was hun deel.
Het Mexicaansche volk scheen het niet
hard op te hebben met hun nieuw vorsten
paar. In de hoofdstad was het niet veel
beter. De notabelen, wier vergadering
Maximiliaan de kroon had geboden, moesten
hem doen ontvangen met een zeker ent-
Rousiisme. Maar dat dit enthousiasme be
volen was, merkten, zoo niet de keizer en
keizerin zeiven, dan toch wel diegenen, die
hen omringden.
De regeering begon onder zeer slechte
voorteekenen.
Maximiliaan, zegt men, en de historie
zal dit wellicht bevestigen, was niet be
kwaam, niet opgeleid voor de taak, die
hem wachtte. Hij scheen niet by machte
Lees eens onderstaande door ons aan een
„Ned. Leesmuseum" van vóór dertig jaar ont
leende, van het origineel overgedrukte,
curieuze
ORDONNANTIE
op het Besteden van Dienstboden, Dienst maeg.
den en Minnen, binnen deser Stadt Mid-
delburgli in Zeelandt; mitsgaders
tegen de groote Insolentien ende
ong er egelheden derselver
Boden.
(van de jauen 1670 en 1689.
Alsoo eenige tijt herwaerts vele en di-
versche klagten sijn ontstaen, over de on-
geregeltheden, ongeschicktheden en bedrie
geryen van de Dienstboden, of Dienaers,
Dieust-maeghden, Jonckwijfs en Minnen,
die haer voor sekeren tijt verhuert hebben,
binnens tijts uyt haer Huere scheyden,oopk
in de Huyre blyvende, haer soo niet en
dragen als de reden, eerbaerheyt en goede
ordre wel sijn vereysscliende: soo is 't dat,
Baillin, Burgemeesters, Schepenen en Raden,
daer tegens willende voorsien, geordonneert
en gestatneert hebben, ordonneren ende
statneren by desen, 'tgene hier naer volgt.
I.
Eerstelijck, dat niemant hem sal hebben
te bemoeyen met het besteden van Meyssens
ofte Knechts, ten sy by Acte daer toe sal
wesen geadmitteert, en in handen van de
Heeren regerende Burgemeesters hebben
gedaan, den Eedt, achter[dese Ordonnantie
gestelt.
II.
Item, soo wie sonder voorgaende admissie
en prestatie van den boven gemelden Eedt,
de zware keizerskroon te torsen. Het
mangelde hem aan wilskracht en zijne poli
tieke daden, dikwijl»goed begonnen, werden
niet op denzelfden voet voortgezet. Hij
bleef zichzelven niet gelijk.
Van het begin zijner regeering had hij
de twee groote partyen die Mexico ver
deelden van zich vervreemd, doorzijn half-
en-half-systeem, zijn politiek van eeuwig
tnsachenbeide te schipperen. Hij had zich
uitsluitend omringd van Mexicanen, wat
hem de sympathie der talrijke vreemden,
bizonder der Eransehen, die hem met raad
en daad bijstonden, niet bezorgde.
Deze zijne omgeving betoonde aan maar
schalk Bazaine en zijne hulptroepen eene
zeer geprononceerde vijandschap. Maximili-
aans regeering liet zonder ernstige bestraf
fing de beleedigingen den Franschen mi
litairen aangedaan, en strafte hij, dan werd
zonder uitstel de bestraffing gevolgd door
kwijtschelding.
Deze zwakheid en onvoorzichtige zucht
naar populariteit brachten er toe bij, om,
wanneer hij zich verplicht zag met kracht
op te treden, Maximiliaan's daden de» schijn
te geven van woest geweld en onbarmhar
tigheid.
Zoo vaardigde hij het decreet nit van 30
October, waarbij alle opstandelingen gevan
gen met de wapens in de hand, zonder
medelijden gefusilleerd werden. Hetzelfde
decreet werd, als een justalionis tegen den
keizer zelf aangewend bij het proces van
Queretaro.
De beweging der Republikeinsche party
ging zonder ophouden voort en maakte
groote vorderingen. In Frankrijk verlangde
de publieke opinie den terugkeer van Ba
zaine en zijne soldaten. De expeditie had
lang genoeg geduurd. Napoleon III, die het
Mexieaansch keizerrijk had willen stichten,
begon zelf te wanhopen daarginder iets goeds
en stevigs te kunnen verrichten.
Hij beval zelf aan Bazaine door zijnen
invloed eene algemeene landsvergadering
bjjeen te roepen, een gouvernement teorga-
niseeren en een president der Mexicaansche
Republiek te doen kiezen indien Maximili
aan geen energie genoeg bszat om te Mexico
te blij ven na het vertrek der Fransche troepen.
Alles verliet Maximiliaan. Hij wilde ab-
diqneeren en zouzyn afstand onderteekenen
toen keizerin Charlotte zich aanbood naar
hem komt te laten gebruycken met het
verhuyren van Dienst boden, sal voor de
eerste mael verbeuren twintigh Guldens,
voor de tweede mael dobbel, en daaren
boven arbitralijck werden gecorrigeert.
III.
Geen Besteders,ofte Besteesters, Voorloo-
pers, of behnlpers van Dienst-boden, zullen
vermogen, eenige Knegts, Jonck-wijfs of
Minnen te Huyre aen yemandt te presen
teren, sonder wel ondersocht te hebben, of
deselve aen yemant anders iu deselve tijt
met beloften van dienst te doen en sijn ver
bonden, en oock niet buyten tijts, sonder
gelijcke ondersonck, ende dat hen blyoke
dat deselve van hare Meesters, ofte Vrouwen:
(zoo sy binnen dese Stad woonachtig zijn)
uyt haren dienst zijn ontslagen, op j eene
van te verbeuren eene boete van twintig
Guldens.
IV.
Item uilen niet vermogen, eenige Knegts
ofte Meyssens besteedt zynde, op een ander
weder te besteden, daer toe te raden of te
helpen directeiyck ofte indirectelyok, nochte
dtselve uyt hunne Huyre geloopen, ofte ge-
scheyden wesenden, te assisteren, ofte huys-
vestinge te verleenen, alles op poene van
twintigh Caroly Guldens.
V.
Item dut alle Dieïist-boden, ofte Dienaars,
Dienstmaagden, Jonck wijfs en Minnen,
die haer by yemant binnen deser Stadt
jegenwoordig in dienst verbonden hebben,
otte in toekomende in dienst voor zekeren
tijt sullen verbinden, 'tsy dat deselve
eenige Gods pennink sullen mtfangen heb
ben ofte niet, gehouden sullen wezen inden
Europa terug te keeren en van keizer Na
poleon te verkrijgen de Fransche troepen
nog zes maanden in het Mexicaansche te
doen verblijven.
Baron Malortie, een oud dienaar van
keizer Maximiliaan, heeft onder dictee van
Madame Del Barris, hofdame van keizerin
Charlotte, de verschillende peripetieën dezer
reis beschreven.
Hij toont ons de ongelukkige vorstin
reeds ten prooi aan de vreeselykste angsten,
ziende, dat men haar in Frankrijk en te
Parijs niet ontving met de eer die haar
rang als gemalin van keizer Maximiliaan
toekwam. Eindelijk doet hij ons tegen
woordig zijn bij het onderhoud der onge
lukkige prinses met keizer Napoleon en
keizerin Eugenie. Hij schildert ons de
woede van de keizerin, toen Napoleon III
haar verzoek met eene formeele weigering
beantwoorlde. Alsdan riep de ongelukkige
in gramschap uit: „Iu waa heid, ik had
„nooit moeten vergeten, dat het bloed der
„Bourbons door mijne aderen vloeit, en
„mijn geslacht niet moeten verlagen \oor
„een Bonaparte, een avonturier."
Op dezen uitroep, zegt mevr. Del Barris,
volgt een kort gedruisch, gevolgd door een
diep stilzwijgen Keizerin Charlotte was
in onmacht gevallen.
Toen zij de oogon opende, lag zij op
een rustbed en keizerin Eugenie daarbij
geknield. Men bood haar een glas water
aan. „Gaat weg", riep zij uit, „gaat weg,
vermaledijde moordenaars, gaat weg met
uw vergift."
Keizerin Charlotte was zinneloos
Naderhand toen zij eenigszins bijgekomin
was, wilde zij, die mevr. Del Barris haar
schoone en goede meesteres r.oemt, detus-
schenkomst des Pausen inroepen. Hier lezen
wy hartverscheurende bijzonderheden. Het
doet het hart pijn deze schoone geëerde
prinses beroofd te zien van hare geestver
mogens.
Vergift, overal ziet zij vergift, hare
trouwste dienaren, hare beste vrienden
beschuldigt zij van haar te willen vergiftigen.
De keizerin was eensklaps op het Vati-
caan verschenen. Zonder zich om eenige
etiquetten te bekommeren, was zij doorge
drongen tot in het werkkabinet des Pausen.
Pius IX bad juist de H. Mis opgedragen
en gebruikte voor zijn ontbijt een kop
selven effectivelijck te prasteren, en den
verbonden tyt getrouwelijck uyt te dienen,
waer te nemen, en voldoen, tot contentemeut
van hare Meesters en Vrouwen, sonder
buyten wettelijcke redenen of consent van
deselve daer uyt te mogen blyven, of
scbeyden, ofte haren dienst verlaten, ofte
voor den iiiganck den selven opzeggen,
ofte den Gods-penninck weder brengen, op
de boete van twintig Caroly Guldens, en
daer en boven arbitrale correctie, na gele-
gentheyt en exigentie van saeken, en sullen
boven en behaiven de voorsz. poenen, nog
evenwel gehouden wesen den voorsz. dienst,
(de Meester of Vrouw sulckx begeerende)
te prasteron, sonder haer binnen dien tijt,
aen anderen te mogen verbinden, op poene
datse by den Heer Bailliu ofte wel den
Stadthouder, ofte 's Heeren Dienaers tot
haren koste dadelyck uyt den hnyse gehaelt,
ende tot haren eersten of vorigen aangeno
men dienst, geconstringeert sullen werden,
mede op de boete en abitraie correctie als
boven.
VI.
Dan, by-aldien eenige Meester,ofte Vrouw
in de dienst ofte comportement van des
selfs Dienstmeyt, Minnemoer, ofte Knegt
geen contentement, maer misnoegen heeft,
in sulck gevalle, sal de voorsz Meester, ofte
vrouw, vermogen terstont de Huyr aen
soo'lamgen Dienstmeyt, Minne-moer, ofte
Knegt op te seggen, ende haer te laten
geen; mits-alsdan betalende de tijt, die sy
aireede gedient sal hebben te rekenen naer
de loop van de bedongen Huyrpenningen
met dien verstaende, dat bet halve vieren
deel Jaers, daer in de voorz. opsegginge
ag—*xm\ iihii—mta»—a—ai
chocolade. Eenigszins verbluft over haar
stout optreden, sprak hij haar toch liefde
rijk toe en aanhoord^ haar met vaderlijke
geduldigheid. Eensklaps doopte zij hare
vingeren in de chocolade van den H. Vad r
uitroepende „Tenminste dit is niet ver
giftigd
Verschrikt schelde de H. Vader, de kei
zerin verzoekende hem te veroorloven een
andere tasse chocolade voor haar te doen
brengen.
„Neen, neen," riep zij uit, „wetende
dat het voor mij is, zonden zij mij vergeveD."
„Ik dank n, maar ik deel liever de choco
lade van Uwe Heiligheid." En zij doopte
nogmaals bare vingeren in de chocolade.
Alsdan deed de Paus in haast zijne ge-
neesheeren ontbieden. Terwijl hij schreef,
dronk de ongelukkige zinelooze op dezelfde
manier de geheele kop chocolade uit. Ein
delijk glimlachte zij tegen Pi us IX zeg
gende „Uwe Heiligheid kan zich niet
voorstellen hoe lekker het was. Hoe heer
lijk is het toch te kunnen denken, dat men
niet vergiftigd wordt 1"
Zij wilde op het Vaticaan blijven. Men
moest allerlei diplomatische middelen aan
wenden om haar goedschiks het paleis des
Pausen te doen verlaten. Eindelijk slaagde
men er in haar een weeshuis te doen bezoe
ken. De Paus deed haar een indrukwek
kende ontvangst voorbereiden. De ongeluk
kige, bemerkende dat men haar eindelijk de
eer bewees een gekroond hoofd toekomende,
nam er buitengewoon genoegen in het ge
sticht van kelder tot zolder te doorloopen,
omringd door een grooten stoet hooge digni
tarissen.
Allea was bezichtigd. Er bleef niets over
dan de keuken van het etablissement. Men
bracht haar daar. Opeens bekroop haar weer
de angst van vergiftigd te worden, de
scène die men beleefde was verschrikkelijk.
Een der groote ketels waarin het middag
maal der weezen werd gereed gemaakt, stond
geopend op het vuur. Opeens stort de on
gelukkige haar arm tot den elleboog inden
soepketel, en haalt er eengroot stuk vle sch
uit, wat zij met graagte begint te verorde
nen. „Ik l eb zoo'n honger", zegt zij tegen
de overste, „en dit kan men niet vergiftigd
hebben
Toen zij het stuk geheel, om zoo te zeg
gen, verslonden had, voelde zij pasdevres-
selijke brandwonden. Men verzorgde haas
en cassatie geschiet, al waer 't schoon dat
het selve half vierendeel Jaers niet geheel
ware uyt gedient,, egter ten volle betaelt
sal moeten worden, waermede de voorz.
Meesters, ofte Vrouwen, sulfer, mogen vol-
staen ende de gemelde Dienstmeyden, Min
ne moers ofte Kneghts oock dadelijk moeten
vertrecken sonder dat hare Meesters, ofte
Vrouwen, gehouden sullen wesen daervan
reden te geven, en in cas sy haer moetwil-
ligh aenstellen, ofte eenige insolentie plegen
omtrent hare Meevters, ofte Vrouwen, sullen
verbeuren eene boete van twintig Guldens,
de Meesters ofte Vrouwen by de Commis
sarissen van Kleenesaecken te adjudiceeren,
en daer en boven na gelegentheyt van sae-
cken, op de klachten van de voorsz. Meesters
ofte Vrouwen, aen Burgemsesters ende Sche
penen te doen, met het Tucht ofte Spinhuys
ofte anders ter discretie van Burgemeesters
ende Schepenen te werden gestraft. Edoch
so sy haer in H., Dïefte, Dronckenschap,
ofte andere diergelijcke grofve fauten qua
nten te verloopen, sullen de Meesters en
Vrouwen, soodanige Dienstboden vermogen
sonder eenige Hnyre te betalen, wegh te
senden, ende gemelde Meesters en Vrouwen
op haer woort in desen werden gelooft.
VII.
Item, alle Dienst-fcoden ofte Dienaers, of
Dienstmaegden en Minnen zullen gehouden
wesen binnen den sesden dage tot bare
diensten integaen, in deselve te komen; op
poene van te verbeuren eenen gulden daags,
voor soo veel dagen als ay later in den dienst
sullen komen, te korten by derselver Mees
ters of Vrouwen aen den bedongen Loon:
des sullen de voornoemde Meesters of Vrou-
zoo goed en kwaad bet ging. Men maakte
gebruik van hare onmacht om haar in het
rijtuig en zoo naar haar hotel terug te
brengen.
Onderweg kwam zij tot kennis en vroeg
den geneesheer die haar vergezelde waar
men haar naar toe voerde. „Naar het Vati
caan," was het antwoord. Maar zinneloo-
zen zijn wantrouwend.
Met haar gezonde hand tilde zij het gor
dijn van het portier op en herkende de
place d'Espagne, en alsdan ontstak zy in
woede. Thuis gekomen moest men haar het
dwangbuis aandoen.
Ondertusschen maakte de republikeinsch#
agitatie te Mexico groote vorderingen. Het
vertrek der Fransche troepen in Februari
1868 was het teeken van een algemeenen
opstand. Maximiliaan was niet bij machte
den opstand te onderdrukken.
Hij werd belegerd, overwonnen en door
den kolonel Lopez schandelijk verraden.
Men bracht hem voor een rechtbank, en
daar werd tegen hem aangevoerd hetzelfde
decreet wat hij had gegeven van de opstan
delingen gewapenderhand gevangen te fusi-
leeren. Hij werd op bevel veroordeeld en
viel onder de geweerschoten der opstan
delingen.
Het lot ran den armen keizer verwekte
groote ontsteltenis in Europa. Men beklaagde
keizerin Charlotte, reeds van hare geestver
mogens beroofd. Tien jaar vroeger was zij
gehuwd met een prins „schoon als de dag",
goed, dapper, geleerd, maar tot een treurig
einde voorbestemd.
Sedert vele jaren verblyft prinses Char
lotte in België, en tegenwoordig op een
kasteel te Bouchout, haar door haar broeder,
koning Leopold afgestaan. Daar wordt zij
omringd van tiouwe dienaren, die haar den
tijd korten met voorlezen en met haar
te wandelen in het prachtige park, dat
het kasteel omringt.
En somtijds lezen wij in de dagbladen het
laconieke bericht: „Prinses Charlotte
bevindt zich nog steeds te Bouchout,
omringd door hare getrouwe dienaren.
Hare geestvermogens blyven steeds in
denzelfden deerr.iswekkenden toestand."
„Vanitas vanitatum", ijdelheid der ydel-
heden, zei terecht de Wijze Man!
Centrum