R,Goes. NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. iddelburg 1Ë, Goes. jSmmm 125. Dinsifag 25 Ittft. kostuums, O ;evraagd, lenoüdigd tid knecht enoodigd, CHRISTELIJK- HISTORISCH rAZIJN Broekjes :jes. trekhonden ■tbode. MEID gmeisje. RSKNECHTS jerts LONS. Decftmtfe loorgan^. la ksterschelde. VERSCHIJNT F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN feuilletonT Een ongelukkige Vorstin. J ANSE, Vrachtrijd er DER KLEIJN-DE praagt eene flinke n kan bij C. CORNE- Middelburg. 11 gevraagd dit blad te Goes, it October HOUT Seisweg. Mel ig met Augustus een erkstraat Goes, of met Octeber een smid, Vrouwenpolder. ENDE KNECHT 116 jaar bij D. ROOZE itober een 1, Koudekerke. ar bekwaamheid, bij te Axel. >a)nm. 3,25 en 6,20b) 5a) nm. 3,55 en 6,50 5 nm. 1,55a) en 4,45 2,15a) en 5,05 11,55a 3,25 en 6,205) 2,15a 3,45 en 6,40/" KLKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p p0,95. Enkele nummers0,025. UITgIVE VAN G. M. KLEM'KERK, te Goes en van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel meer 10 cent. Breskens ten hoogste ngen naar Borsselen egd. UitN. de Jonge in zijti leven en werken door Dr. J. J. P. Valeton Jr. (bl. 75). Of de pastoor in de School komt, of da Mechelsche cate chismus daar geleerd wordt, of er al dan niet een half uur Gods dienstonderwijs wordt gegeven, dat is ons tamelijk gelijk. Als onze kinderen niet voortdurend onder den invloed zijn van het heiligend. Evangelie, clan kunnen en mogen wij niet tevreden zijn. Als ik moest kiezen tusschen de twee, dan koos ik zeker voor de libe rale Schooi. Maar ik m ag niet kiezen, omdat ik beloofd heb mijne kinderen in de leer der Hei lige Schriften te zullen doen on derwijzen. Iedere School nu waar de Heilige Schriften niet gevon den worden is voor mijn kinderen gesloten. En ik heb er vijf; en anderen, die met mij hetzelfde gevoelen, hebben er nog meer. (N. DE JONGE). Uit den „goeden" ouden tijd. In onzen tijd wordt veel geklaagd over onze dienstboden. Wat haar al niet ten laste gelegd wordt, en wat ook werkelijk door haar misdreven wordt den goeden niet te na gesprokenlaat zich niet in een paar woorden samenvatten. Maar mijn lieve mensch, was 't voor twee eeuwen beter Niet verre van de koninklijke voorstad Laeken (bij Brussel), ligt een dorpje ge naamd Boucbent. Daar verblijft op een eenzaam kasteel, omringd door de trouwe zorgen harer dienaren de zinnelooze vorstin Charlotte, weduwe van keizer Maximiliaan den Isten van Mexico. De Aartshertog Ferdinand Joseph had i«et zonder aarzelen zich de keizerskroon •op bet hoofd laten drukken. Hij leefde zoo stil, zoo gelukkig met zijne jeugdige echtgenoote op het kasteel van MiramareNa herhaalde pogingen aange wend door de delegatie der bijeenkomst der Mexicaansche notabelen, gaf hij hun ten antwoord, de zaak in overweging te zullen nemen. Hij zelf was een vredelievend, rnstig man. Hij beschermde en beoefende de schoon e kunsten, dichtte en schilderde, en verschil lende werken van zijn hand zijn niet zonder verdiensten. Alleen op de formeele verzeke ring Frankrijke hulp, geld en soldaten te •zullen verkrijgen en te behouden tot het jjaar 1868, nam hij aan zijn naam te ver wisselen voor dien van Maximiliaan I. Op een schoonen Aprilmorgen van het jaar 1864 verlieten Maximiliaan en zijne jeugdige echtgenoote vol blijdsohap en geluk het kasteel van Miramare om zich in te schepen voor hun nieuw keizerrijk. Den 23sten Mei daaropvolgende landden zij te Vera-Crnz. Een ijskoude ontvangst was hun deel. Het Mexicaansche volk scheen het niet hard op te hebben met hun nieuw vorsten paar. In de hoofdstad was het niet veel beter. De notabelen, wier vergadering Maximiliaan de kroon had geboden, moesten hem doen ontvangen met een zeker ent- Rousiisme. Maar dat dit enthousiasme be volen was, merkten, zoo niet de keizer en keizerin zeiven, dan toch wel diegenen, die hen omringden. De regeering begon onder zeer slechte voorteekenen. Maximiliaan, zegt men, en de historie zal dit wellicht bevestigen, was niet be kwaam, niet opgeleid voor de taak, die hem wachtte. Hij scheen niet by machte Lees eens onderstaande door ons aan een „Ned. Leesmuseum" van vóór dertig jaar ont leende, van het origineel overgedrukte, curieuze ORDONNANTIE op het Besteden van Dienstboden, Dienst maeg. den en Minnen, binnen deser Stadt Mid- delburgli in Zeelandt; mitsgaders tegen de groote Insolentien ende ong er egelheden derselver Boden. (van de jauen 1670 en 1689. Alsoo eenige tijt herwaerts vele en di- versche klagten sijn ontstaen, over de on- geregeltheden, ongeschicktheden en bedrie geryen van de Dienstboden, of Dienaers, Dieust-maeghden, Jonckwijfs en Minnen, die haer voor sekeren tijt verhuert hebben, binnens tijts uyt haer Huere scheyden,oopk in de Huyre blyvende, haer soo niet en dragen als de reden, eerbaerheyt en goede ordre wel sijn vereysscliende: soo is 't dat, Baillin, Burgemeesters, Schepenen en Raden, daer tegens willende voorsien, geordonneert en gestatneert hebben, ordonneren ende statneren by desen, 'tgene hier naer volgt. I. Eerstelijck, dat niemant hem sal hebben te bemoeyen met het besteden van Meyssens ofte Knechts, ten sy by Acte daer toe sal wesen geadmitteert, en in handen van de Heeren regerende Burgemeesters hebben gedaan, den Eedt, achter[dese Ordonnantie gestelt. II. Item, soo wie sonder voorgaende admissie en prestatie van den boven gemelden Eedt, de zware keizerskroon te torsen. Het mangelde hem aan wilskracht en zijne poli tieke daden, dikwijl»goed begonnen, werden niet op denzelfden voet voortgezet. Hij bleef zichzelven niet gelijk. Van het begin zijner regeering had hij de twee groote partyen die Mexico ver deelden van zich vervreemd, doorzijn half- en-half-systeem, zijn politiek van eeuwig tnsachenbeide te schipperen. Hij had zich uitsluitend omringd van Mexicanen, wat hem de sympathie der talrijke vreemden, bizonder der Eransehen, die hem met raad en daad bijstonden, niet bezorgde. Deze zijne omgeving betoonde aan maar schalk Bazaine en zijne hulptroepen eene zeer geprononceerde vijandschap. Maximili- aans regeering liet zonder ernstige bestraf fing de beleedigingen den Franschen mi litairen aangedaan, en strafte hij, dan werd zonder uitstel de bestraffing gevolgd door kwijtschelding. Deze zwakheid en onvoorzichtige zucht naar populariteit brachten er toe bij, om, wanneer hij zich verplicht zag met kracht op te treden, Maximiliaan's daden de» schijn te geven van woest geweld en onbarmhar tigheid. Zoo vaardigde hij het decreet nit van 30 October, waarbij alle opstandelingen gevan gen met de wapens in de hand, zonder medelijden gefusilleerd werden. Hetzelfde decreet werd, als een justalionis tegen den keizer zelf aangewend bij het proces van Queretaro. De beweging der Republikeinsche party ging zonder ophouden voort en maakte groote vorderingen. In Frankrijk verlangde de publieke opinie den terugkeer van Ba zaine en zijne soldaten. De expeditie had lang genoeg geduurd. Napoleon III, die het Mexieaansch keizerrijk had willen stichten, begon zelf te wanhopen daarginder iets goeds en stevigs te kunnen verrichten. Hij beval zelf aan Bazaine door zijnen invloed eene algemeene landsvergadering bjjeen te roepen, een gouvernement teorga- niseeren en een president der Mexicaansche Republiek te doen kiezen indien Maximili aan geen energie genoeg bszat om te Mexico te blij ven na het vertrek der Fransche troepen. Alles verliet Maximiliaan. Hij wilde ab- diqneeren en zouzyn afstand onderteekenen toen keizerin Charlotte zich aanbood naar hem komt te laten gebruycken met het verhuyren van Dienst boden, sal voor de eerste mael verbeuren twintigh Guldens, voor de tweede mael dobbel, en daaren boven arbitralijck werden gecorrigeert. III. Geen Besteders,ofte Besteesters, Voorloo- pers, of behnlpers van Dienst-boden, zullen vermogen, eenige Knegts, Jonck-wijfs of Minnen te Huyre aen yemandt te presen teren, sonder wel ondersocht te hebben, of deselve aen yemant anders iu deselve tijt met beloften van dienst te doen en sijn ver bonden, en oock niet buyten tijts, sonder gelijcke ondersonck, ende dat hen blyoke dat deselve van hare Meesters, ofte Vrouwen: (zoo sy binnen dese Stad woonachtig zijn) uyt haren dienst zijn ontslagen, op j eene van te verbeuren eene boete van twintig Guldens. IV. Item uilen niet vermogen, eenige Knegts ofte Meyssens besteedt zynde, op een ander weder te besteden, daer toe te raden of te helpen directeiyck ofte indirectelyok, nochte dtselve uyt hunne Huyre geloopen, ofte ge- scheyden wesenden, te assisteren, ofte huys- vestinge te verleenen, alles op poene van twintigh Caroly Guldens. V. Item dut alle Dieïist-boden, ofte Dienaars, Dienstmaagden, Jonck wijfs en Minnen, die haer by yemant binnen deser Stadt jegenwoordig in dienst verbonden hebben, otte in toekomende in dienst voor zekeren tijt sullen verbinden, 'tsy dat deselve eenige Gods pennink sullen mtfangen heb ben ofte niet, gehouden sullen wezen inden Europa terug te keeren en van keizer Na poleon te verkrijgen de Fransche troepen nog zes maanden in het Mexicaansche te doen verblijven. Baron Malortie, een oud dienaar van keizer Maximiliaan, heeft onder dictee van Madame Del Barris, hofdame van keizerin Charlotte, de verschillende peripetieën dezer reis beschreven. Hij toont ons de ongelukkige vorstin reeds ten prooi aan de vreeselykste angsten, ziende, dat men haar in Frankrijk en te Parijs niet ontving met de eer die haar rang als gemalin van keizer Maximiliaan toekwam. Eindelijk doet hij ons tegen woordig zijn bij het onderhoud der onge lukkige prinses met keizer Napoleon en keizerin Eugenie. Hij schildert ons de woede van de keizerin, toen Napoleon III haar verzoek met eene formeele weigering beantwoorlde. Alsdan riep de ongelukkige in gramschap uit: „Iu waa heid, ik had „nooit moeten vergeten, dat het bloed der „Bourbons door mijne aderen vloeit, en „mijn geslacht niet moeten verlagen \oor „een Bonaparte, een avonturier." Op dezen uitroep, zegt mevr. Del Barris, volgt een kort gedruisch, gevolgd door een diep stilzwijgen Keizerin Charlotte was in onmacht gevallen. Toen zij de oogon opende, lag zij op een rustbed en keizerin Eugenie daarbij geknield. Men bood haar een glas water aan. „Gaat weg", riep zij uit, „gaat weg, vermaledijde moordenaars, gaat weg met uw vergift." Keizerin Charlotte was zinneloos Naderhand toen zij eenigszins bijgekomin was, wilde zij, die mevr. Del Barris haar schoone en goede meesteres r.oemt, detus- schenkomst des Pausen inroepen. Hier lezen wy hartverscheurende bijzonderheden. Het doet het hart pijn deze schoone geëerde prinses beroofd te zien van hare geestver mogens. Vergift, overal ziet zij vergift, hare trouwste dienaren, hare beste vrienden beschuldigt zij van haar te willen vergiftigen. De keizerin was eensklaps op het Vati- caan verschenen. Zonder zich om eenige etiquetten te bekommeren, was zij doorge drongen tot in het werkkabinet des Pausen. Pius IX bad juist de H. Mis opgedragen en gebruikte voor zijn ontbijt een kop selven effectivelijck te prasteren, en den verbonden tyt getrouwelijck uyt te dienen, waer te nemen, en voldoen, tot contentemeut van hare Meesters en Vrouwen, sonder buyten wettelijcke redenen of consent van deselve daer uyt te mogen blyven, of scbeyden, ofte haren dienst verlaten, ofte voor den iiiganck den selven opzeggen, ofte den Gods-penninck weder brengen, op de boete van twintig Caroly Guldens, en daer en boven arbitrale correctie, na gele- gentheyt en exigentie van saeken, en sullen boven en behaiven de voorsz. poenen, nog evenwel gehouden wesen den voorsz. dienst, (de Meester of Vrouw sulckx begeerende) te prasteron, sonder haer binnen dien tijt, aen anderen te mogen verbinden, op poene datse by den Heer Bailliu ofte wel den Stadthouder, ofte 's Heeren Dienaers tot haren koste dadelyck uyt den hnyse gehaelt, ende tot haren eersten of vorigen aangeno men dienst, geconstringeert sullen werden, mede op de boete en abitraie correctie als boven. VI. Dan, by-aldien eenige Meester,ofte Vrouw in de dienst ofte comportement van des selfs Dienstmeyt, Minnemoer, ofte Knegt geen contentement, maer misnoegen heeft, in sulck gevalle, sal de voorsz Meester, ofte vrouw, vermogen terstont de Huyr aen soo'lamgen Dienstmeyt, Minne-moer, ofte Knegt op te seggen, ende haer te laten geen; mits-alsdan betalende de tijt, die sy aireede gedient sal hebben te rekenen naer de loop van de bedongen Huyrpenningen met dien verstaende, dat bet halve vieren deel Jaers, daer in de voorz. opsegginge ag—*xm\ iihii—mta»—a—ai chocolade. Eenigszins verbluft over haar stout optreden, sprak hij haar toch liefde rijk toe en aanhoord^ haar met vaderlijke geduldigheid. Eensklaps doopte zij hare vingeren in de chocolade van den H. Vad r uitroepende „Tenminste dit is niet ver giftigd Verschrikt schelde de H. Vader, de kei zerin verzoekende hem te veroorloven een andere tasse chocolade voor haar te doen brengen. „Neen, neen," riep zij uit, „wetende dat het voor mij is, zonden zij mij vergeveD." „Ik dank n, maar ik deel liever de choco lade van Uwe Heiligheid." En zij doopte nogmaals bare vingeren in de chocolade. Alsdan deed de Paus in haast zijne ge- neesheeren ontbieden. Terwijl hij schreef, dronk de ongelukkige zinelooze op dezelfde manier de geheele kop chocolade uit. Ein delijk glimlachte zij tegen Pi us IX zeg gende „Uwe Heiligheid kan zich niet voorstellen hoe lekker het was. Hoe heer lijk is het toch te kunnen denken, dat men niet vergiftigd wordt 1" Zij wilde op het Vaticaan blijven. Men moest allerlei diplomatische middelen aan wenden om haar goedschiks het paleis des Pausen te doen verlaten. Eindelijk slaagde men er in haar een weeshuis te doen bezoe ken. De Paus deed haar een indrukwek kende ontvangst voorbereiden. De ongeluk kige, bemerkende dat men haar eindelijk de eer bewees een gekroond hoofd toekomende, nam er buitengewoon genoegen in het ge sticht van kelder tot zolder te doorloopen, omringd door een grooten stoet hooge digni tarissen. Allea was bezichtigd. Er bleef niets over dan de keuken van het etablissement. Men bracht haar daar. Opeens bekroop haar weer de angst van vergiftigd te worden, de scène die men beleefde was verschrikkelijk. Een der groote ketels waarin het middag maal der weezen werd gereed gemaakt, stond geopend op het vuur. Opeens stort de on gelukkige haar arm tot den elleboog inden soepketel, en haalt er eengroot stuk vle sch uit, wat zij met graagte begint te verorde nen. „Ik l eb zoo'n honger", zegt zij tegen de overste, „en dit kan men niet vergiftigd hebben Toen zij het stuk geheel, om zoo te zeg gen, verslonden had, voelde zij pasdevres- selijke brandwonden. Men verzorgde haas en cassatie geschiet, al waer 't schoon dat het selve half vierendeel Jaers niet geheel ware uyt gedient,, egter ten volle betaelt sal moeten worden, waermede de voorz. Meesters, ofte Vrouwen, sulfer, mogen vol- staen ende de gemelde Dienstmeyden, Min ne moers ofte Kneghts oock dadelijk moeten vertrecken sonder dat hare Meesters, ofte Vrouwen, gehouden sullen wesen daervan reden te geven, en in cas sy haer moetwil- ligh aenstellen, ofte eenige insolentie plegen omtrent hare Meevters, ofte Vrouwen, sullen verbeuren eene boete van twintig Guldens, de Meesters ofte Vrouwen by de Commis sarissen van Kleenesaecken te adjudiceeren, en daer en boven na gelegentheyt van sae- cken, op de klachten van de voorsz. Meesters ofte Vrouwen, aen Burgemsesters ende Sche penen te doen, met het Tucht ofte Spinhuys ofte anders ter discretie van Burgemeesters ende Schepenen te werden gestraft. Edoch so sy haer in H., Dïefte, Dronckenschap, ofte andere diergelijcke grofve fauten qua nten te verloopen, sullen de Meesters en Vrouwen, soodanige Dienstboden vermogen sonder eenige Hnyre te betalen, wegh te senden, ende gemelde Meesters en Vrouwen op haer woort in desen werden gelooft. VII. Item, alle Dienst-fcoden ofte Dienaers, of Dienstmaegden en Minnen zullen gehouden wesen binnen den sesden dage tot bare diensten integaen, in deselve te komen; op poene van te verbeuren eenen gulden daags, voor soo veel dagen als ay later in den dienst sullen komen, te korten by derselver Mees ters of Vrouwen aen den bedongen Loon: des sullen de voornoemde Meesters of Vrou- zoo goed en kwaad bet ging. Men maakte gebruik van hare onmacht om haar in het rijtuig en zoo naar haar hotel terug te brengen. Onderweg kwam zij tot kennis en vroeg den geneesheer die haar vergezelde waar men haar naar toe voerde. „Naar het Vati caan," was het antwoord. Maar zinneloo- zen zijn wantrouwend. Met haar gezonde hand tilde zij het gor dijn van het portier op en herkende de place d'Espagne, en alsdan ontstak zy in woede. Thuis gekomen moest men haar het dwangbuis aandoen. Ondertusschen maakte de republikeinsch# agitatie te Mexico groote vorderingen. Het vertrek der Fransche troepen in Februari 1868 was het teeken van een algemeenen opstand. Maximiliaan was niet bij machte den opstand te onderdrukken. Hij werd belegerd, overwonnen en door den kolonel Lopez schandelijk verraden. Men bracht hem voor een rechtbank, en daar werd tegen hem aangevoerd hetzelfde decreet wat hij had gegeven van de opstan delingen gewapenderhand gevangen te fusi- leeren. Hij werd op bevel veroordeeld en viel onder de geweerschoten der opstan delingen. Het lot ran den armen keizer verwekte groote ontsteltenis in Europa. Men beklaagde keizerin Charlotte, reeds van hare geestver mogens beroofd. Tien jaar vroeger was zij gehuwd met een prins „schoon als de dag", goed, dapper, geleerd, maar tot een treurig einde voorbestemd. Sedert vele jaren verblyft prinses Char lotte in België, en tegenwoordig op een kasteel te Bouchout, haar door haar broeder, koning Leopold afgestaan. Daar wordt zij omringd van tiouwe dienaren, die haar den tijd korten met voorlezen en met haar te wandelen in het prachtige park, dat het kasteel omringt. En somtijds lezen wij in de dagbladen het laconieke bericht: „Prinses Charlotte bevindt zich nog steeds te Bouchout, omringd door hare getrouwe dienaren. Hare geestvermogens blyven steeds in denzelfden deerr.iswekkenden toestand." „Vanitas vanitatum", ijdelheid der ydel- heden, zei terecht de Wijze Man! Centrum

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1899 | | pagina 1