atschappij
iitde IWeid
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
dburg
Goes.
Dekker
3r
119. 1899.
Dinsdag 11 Mi.
Decfietide laacgang.
muuuiyu,
mand die
'den kan
in een
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
BEKENDMAKINGEN.
ningen.
>r Zeeland
te COES.
n
iddelburgi
Middelburg,
igen.
ssingen.
rneuzen.
Hulst,
amslag.
olen.
ücherpenisse.
sse.
£erke.
^R> St. Laurens.
gedrag, op een
d loon. Adres
n, Middelburg.
averskerke,
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers 0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
UitN. de Jonge in zijn leven en werken
door Dr. J. J. P. Valeton Jr. (bl. 75).
Of de pastoor in de School
komt, of de Mechelsche cate
chismus daar geleerd wordt, of
er al dan niet een half uur Gods
dienstonderwijs wordt gegeven,
dat is ons tamelijk gelijk. Als onze
kinderen niet voortdurend onder
den invloed rijn van het heiligend
Evangelie, clan kunnen en mogen
wij niet tevreden zijn. Als ik
moest kiezen tusschen de twee,
dan koos ik zeker voor de libe
rale School. Maar ik m a g niet
kiezen, omdat ik beloofd heb
mijne kinderen in de leer der Hei
lige Schriften te zullen doen on
derwijzen. Iedere School nu waar
de Heilige Schriften niet gevon
den worden is voor mijn kinderen
gesloten. En ik heb er vijf; en
anderen, die met mij hetzelfde
gevoelen, hebben er nog meer.
(N. DE JONGE).
Wilt gij weten, lezers hoe de benoeming
van den generaal Rooseboom tot gouver
neur generaal in Indië zelf ontvangen
werd?
Mr. Brooshooft in de Locomotief van
3 Juni schijnt de zaak goed in te zien.
R ij schrijft:
lk acht de benoeming van dezen Gouver
neur-Generaal een feit van beteekenis, wijl
zii bewyst dat de Regeering thans het
zwaartepunt der koloniale politiek zoekt op
militair terrein. Sedert De Eerens in
1886, die de hervormingen van Van den
Bosch milirairement moest uitvoeren, werd
geen krjjgman tot landvoogd benoemd. De
oeconomische hervormingen hebben, vooral
sedert 1848, voorop gestaan, en dit karakter
der Indische politiek vond zjjn uiting in de
persoonlijkheid der gouverneurs-generaal. Nu
komt de Regeering opeens mat een, in en
met Indiö nagenoeg geheel onbekenden,
opperofficier. Is dat niet een teeken des
tyds? Het bewijst m. i. dat de Regeering
in Nederland, die daarvoor de gegevens kan
hebben, de politieke verwikkelingen in
China, da opluiking van Japan, onze nieuwe
Amerikaansche naburen op de Philippljnen,
van genoeg belang acht om den nadruk
in onze politiek thans te leggen op het
millitaire element. De defensie van Java
zal dus zeker krachtig op den voorgrond
treden. De thermometer der Indische linan-
ciën zal daartoe nog verder beneden nul
dalen, nieuwe belastingen en persingen
zullen noodig worden, en deze taak zal
toevallen aan den ouderwetschen financier,
die thans zit op den ondervoorzittersstoel
in den Raad van Indië.
Heel rooskleurig ziet het er dus voor
onze kolonie niet uit.
De verkiezing van den heer W. A. de
Rijcke tot lid van den raad van Middel
burg is ons een oorzaak van groote blijd
schap.
Zoo er een man op de hoogte is van
-wat in de kringen der burgerij leeft dan
is bij het. Zoo er een is die de belaDgen
en behoeften van 't volk in al zijn rangen
en standeD, gelijk een democraat voegt,
weet te toetsen aan de beginselen dan is
het deze onvermoeide strydsr voorde anti
revolutionaire overleveringen.
Onze Middelburgsche vrienden geluk met
deze overwinning.
Toch is zij slechts een halve overwinning.
Zijne medecandidaten de Veer en Wis
boom Verstegen hadden er eveneens in
eens knnnen komen, ter wij 1 ook de Rij cke's
stemmenoijfer belangrijkgrooter had kunnen
zijn.
Wellicht, ja bijna zeker waren de biljetten
die van onwaarde werden verklaard mee-
rendeels uit onzen hoek afkomstigzoodat
dit een der oorzaken is van het te lage
stemmencijfer.
Welnu, dat men dan voorts waakzaam zij.
Waakzaam, door de vrienden, die't goed
meenden, doch verkeerd stemden, voor te
lichten; en de thuisblijvers van 7 Juli te
noodzaken tot eene getrouwe opkomBt.
Wie der onzen op de populaire en ver
dienstelijke raadsleden Dunné en van der
Harst stemden, een dwaasheid in dubbelen
zin, gelijk van achter bleek! gaan nu
op de Veer en Wisboom Verategen over.
Middelburg III blijve op zijn post, tot
18 Juli 's namiddags 5 uur.
Bg de herstemming voor den gemeente
raad zal, biykens mededeeling in eene
meeting van j. 1. Zaterdag, de Cbr. Hist.
Kiezersbond de candidatuur Den Hertog
steunen. Verkonteren sprak een hartig
woordje tot aanbeveling van dezen beken
den atheïst-radicaal nentrale-schoolman. De
a. r. Keuchenim-aWh daarentegen zal diens
tegencandidaat den sociaal democraat Polak
steunenen dat zal ook de Bond van
Nederlandsche Onderwijzers doen, op voor
waarde dat de S. D. A. P. in een ander
district niet stryden zal voorde candidatuur
Den Hertog.
Tot zulke zonderlinge verplichtingen
komt eene party die bg de herstemmingen
te kiezen heeft tusschen twee kwaden.
Voor dergelgke keuzen zal ook onder
ons de antirevolutionaire party binnen enkele
jaren komen te staan.
Naarmate ook in onze steden de sociaal
democratie veld wint en het roode radica
lisme tot anticlericalisme verbleekt, zal '.y
bg herstemmingen den doorslag gevende,
moeten beslissen wat 't minst schadelijk of
verkieselgk zy en dit helpen aanbevelen of
bestryden.
De Sociaal Democraat is echter over den
aan hare party gestelden eisch niet best ge
stemd.
Zg vindt hem „stuitend" en „een mes-
op- de- keel-zetlery die een politieke party
zich niet kan laten welgevallen".
Het gebeurt niet dikwijls dat men de
Sociaal Democraat op een „conservatief"
nitlatinkje betrapt. Maar dit is er een,
zouden wy meenen.
De Sociaal Democraat beeft den indruk
van het vieze proces Van Hall-Haas-
Jacobs, dat men v. Hall niets doen zal.
Zon dit waar zgn?
Zou een man van wien de officier van
jnstitie in navolging getuigde dat zelfs de
stoel besmet is waarop hg gezeten heeft,
onschuldig gehouden worden
Zou men den kleinzoon en naamge
noot van den grooten minister die door de
vry willige leening de ramp vas een staats
bankroet afweerde, om die eene „deugd"
eene deugd ondanks zichzeivenal
het andere kwytschelden?
't Is haast niet te gelooven.
Tsjeraz' optreden te Amsterdam heeft een
nitnemenden indruk gemaakt.
Allereerst op den spreker zei i-en en de
arme natie wier tolk hg was.
Maar ook op die Nederlanders, welke
nog hechten aan de eere der oud-Hollandsche
gastvryheid.
Gelukkig dat die eere weder gered is.
Nederland behoeft niet meer verlegen
de oogen neer te slaan, voor Armenië's
blik en der Volken.
Een indruk van groote kleinzieligheid
en kafferachtige ongastvryheid, von brutale
harteloosheid jegens verdrukte en vertrapte
nationaliteiten was gevestigd, en terecht.
Dat is de schuld der regeering.
Doch de volksvertegenwoordiging heeft
er een speldje bg gestoken.
Drie van de machtigsten onder de partij
leiders hebben den Armeniër in alleryl
teruggeroepen en hem in de gelegenheid
gesteld in het hart des volks te zien.
De namen van dit edele drietal ver
melden wij nogmaals. Nogmaals, en met
ingenomenheid.
Kuyper, Lieftinck en Vermeulen.
Straks volgt Den Haag.
Asch v. Wyck, Krap en Brummelkamp,
door de redacteuren van Dagblad e.i Resi
dentiebode gesteund.
Volge ook Middelburg.
Immers ook daar zullen Christen en
Humanist het wel eens zgn, dat waar zoo
tegen alle regelen van hoffelgkheid en ohris-
telgk mededoogen in door de regeering ge
handeld weril, de natie van Noord tot Zuid
zich heeft op te maken om goed ta maken
wat bedorven werd en zich los te maken
van 't onverstandig bedrijf harer overheid.
Leve Armenië! Weg met zijne verdruk
kers
De Belgische regeering heeft gedaanj
wat zg niet bad moeten doen, zij is ge
zwicht voor 't marktgeschreeuw van den
revolutionairen volkswil. Door een kies-
reehtvoorstel in te dienen dat de meervou
dige districten handhaafde heeft zg gedaan
wat de liberale party ten onzent jaren lang
deed en ook doen kon, dewyl de antirevo
lutionairen en Roomscben tegen de revolutie
zijn en daarom nooit anders gedaan hebben
dan in pers en kamer tegen dqze stuitende
daad protesteeren.
De liberalen in België hebben wat de
antirevolutionairen langs den weg van
parlementair debat -kregen, door straat-
en kamerrumoer, door rnwe aanvallen
op den Koning en zgn Huis, weten te
verkrggen.
Deze geschiedenis werpt een treurig licht
op de liberale beginselen, op de bedoelingen
van het clericale kabinet en de socialisten.
Deze laatsten zullen hnn zin wel krijgen.
Enkelvoudige kiesdistricten, evenredige
vertegenwoordiging, referendum, 't is alles
slechts een quaestie van tijd.
Op zichzelf goede zaken, maar die eene
regeering die de bevestiging van het gezag
beoogt zich niet moest laten ontwringen.
En dan hoe zwak staat in België de
Koningstroon!
Het verzoekschrift aan den Czaar in 't
belang zyner goede Finsche onderdanen is
afgewezen; de Czaar weigerde zelfs de
deputatie uit alle landen van Europa met
hare handteekeningen van de „edelsteu
van geest", „de beste mannen van Europa",
te ontvangen.
Een doodvonnis voor het arme Finland,
dat nu, gelyk weleer Polen, verdwynt uit
de rg der natiën, wingewest wordt van het
groote Czarenrijk en voortaan met ver-
.ies van al zyne vryheden zuchten zal
onder den knoet.
Wg, vrije Nederlanders, betreuren dezen
droeven afloop, welke een nieuwe slag
schaduw werpen komt op de Vredes-Con-
ferentie 1
Het adres aan den Czaar was door „de
edelsten van geest" geteekend, aldus zegt de
Middelburgsche Courant.
Letten wg op de Nederlandsche namen
die er onder staan, dan vragen wg ons af
of de qualificatie niet een weinig riekt naar
eigen roem.
De onderteekenaars Lohman en Ber-
gansius uitgezonderd, behooren allen tot
éene party. Men begrypt wel welke.
Wie nu op 't standpunt staat dat „nul
n'aura de Vesprit que nous et nos amis",
die zoekt uit dezen laatsten allicht de adel-
sten uit.
En 'tkan ook wel waar zijn.
Maar dan blijft de qualificatie toch
bespottelyk.
Verbeeld u: in Nederland onder Joden
en Roomschen en Calvinisten zoeke men
zoo zegt men daar 1 de edelsten des
geestes niet.
Nu, van deze laatsten is het bekend
niet vele rgken, niet vele edelen 1
Maar de anderen dan
In een ander liberaal blad was gesproken
van „koningen des geestes". Nogal erger!
Laten wij er verder niet op ingaan.
Hoofdzaak is thans, dat nog zoo velen
een adres aan den Czaar om recht voor
den verdrukte wilden teekenen.
"Wat zg nu verder zullen doen
Het nieuwe ministerie in Frankrgk is aan
't schoon schip maken.
Op de overplaatsing van de grootste
schreeuwers in de Dreyfus-quaestie is't ont
slag van den Paryschon gouverneur Zur-
linden en van den directeur der gevangenis
op de lies du Salut gevolgd.
Gallifet bestaat wat zgn voorgangers niet
aan dorsten.
Tegelyk verneemt men grootsche berichten
van toenadering tusschen Frankrijk en
Duitschland.
Naar binnen en naar buiten krygt Frank
rgk een beter aanzien.
Eene gunst en eene eere waarin ook de
socialistische staatsparty deelt, wyl een harer
leden in dit kabinet mee den toon aangeeft.
Moge het zoo blijven!
Aan de Hope ontleenen wg den navol
genden brief van dr. Otte uit China, den
bekenden zendeling-geneesheer, aan zyne
moeder in Amerika:
Rim-Mug. [21 mijlen van Amoy.]
23 April 1899
Zeer Geliefde Moeder!
Ik zit te schryven in ons zeilbootje
„Hok-im-tsun" (boot van Bigde Boodschap)
genaamd. Gisteren om acht uren, nadat ik
gauw wat werk in het hospitaal had ver
richt, verlieten wij Amoy. Met mg gingen
nog twee inboorlingdominés, een timmerman
een metselaar en eenige van de inboorling
Christenen van Amoy. Een dezer was vroe
ger een slaaf van opium. In Sio-ke, voor
mijn vertrek naar huis, gelukte het mg,
onder Gods zegen, hem van het gebruik
van het opium te genezen. Sinds dien tyd
is hg vol gver in den dienst des Heeren.
Na een aangename reis kwamen wg einde-
lgk om vier nren des namiddags hier aan.
Voor ongeveer twee jaar was ik hier ook
met Ds. Studley. Toen was er niet een
Christen in deze plaats, d. w. z. inde stad
Au-pho; welka de hoofdstad van dit eiland
(Run-ning) is. Ongeveer twee honderd en
vyftig jaren geleden waren de Hollanders
hier een tyd lang wonende. Zeker zullen da
predikanten, die toen met de Hollanders
waren mede gekomen, gehoopt hebben dat
het Evangelie hier zou verkondigd worden.
Toen ik hier voor twee jaar was, was het
ook mgn vurige bede dat God hierspoedig
Zgn Kerk zou bouwen. En ziedaar, nu ben
ik hier reeds om mgn wensch en bede te
vervullen. Ik heb reeds de plannen klaar
en het land is reeds gekocht om de kerk
op te boawen. Spoedig na mgn eers,te be
zoek hier begon onze inboorling zendings-
vereeniging (bestaande uit leden onzer in
boorling gemeenten en geheel door hen
ondersteund) het werk hier. God heelt dit
werk zeer gezegend en er zgn reeds twaalf
leden in volle gemeenschap, en iederen
Zondag komen er tusschen de 70 en 120
naar de kerk.
Zooals ik reeds gezegd heb, kwamen
wg gisteren om vier uren aan. Op weg
naar het stadje, dat ongeveer een kwartier
uur loopens van den waterkant gelegen is,
kwamen wg voorbg een veld waarin over
de 300 nieuwe graven waren. Allen, die
daar begraven zijn, stierven verleden zomer
in de stad Au-pho aan de pest. Meer dan
zeshonderd stierven er van de 6000 in
woners aan deze vreeselyke ziekte. Van de
tien huisgezinnen waren er een of meer
dooden in acht. Sommige huisgezinnen zyn
geheel en al uitgestorven. En zoo is het
over het geheele eiland Kim-mug gegaan.
En nu begint het weer. Al dezen zgn de
eeuwigheid ingegaan zonder hoop. Is het
niet vreeselyk Neergedrukt door deze ge
dachte was het waarlyk opbeurend einde-
lyk voor de deur van het huis, tij delg k
als kerk ingericht, door sommige van de
broeders verwelkomd te worden. Na een
weinig gerust te hebben, gingen wg naar
de plaats waar de kerk zal gebouwd wor
den. De kerk zal dicht bg de twee duizend
dollars kosten eer alles klaar is, en de
inboorling-gemeente door hare zendings-
vereeniging zullen dit alles zelf betalen
zonder hulp van onze Board.
Ik ging des nachts op de boot slapen,
daar er geen plaats voor mij was in het
huis. Des morgens ging ik om tien uur
naar de kerk en vond het kleine geboHW
zoo propvol, dat ik er byna niet in kon.
Na den dienst werden er zes volwassene
en éen kind gedoopt met het doopwater
in een kop. O, wat was dat verblydend.
In de gemeente waren er ook van myns
vroegere patiënten.
Des namiddags zocht ik nog éen afge
dwaald schaap op, en hg beloofde mg van
harte weer naar de kerk te zulleu komen.
Daarna vierden wij tezamen het Avond
maal.
Gode zg dank voor Zyne groote daden
ouder dit volk. Dankt God met mg. Het
is voor mij een groot iets, myne gebeden
zoo spoedig verhoord te zien. Bid ook
met mg dat ik spoedig een evangelist
voor h 't werk in het hospitaal moge vin
den, want ik ben er nog steeds zonder en
ik heb er zoozeer een noodig.
Ik had op één dag, in de verleden week
over een honderdtal in de hospitalen. Ik
heb meer te doen dan ik doen kan, maar
de Board heeft beloofd mg een zendeling
te zullen sturen die tevens dokter is en
mg kan helpen.
Uw liefhebbende
Johannes.
De jaarmarkt of kermis zal dit jaar
aanvangen op Dinsdag 29 Augustus a. s.
en eindigen op Dinsdag 5 September
daaraanvolgende.
Met het opslaan der kramen enz. mag
worden aangevangen behoudens onvoorziene
omstandigheden, des Vrydags voor het
begin en alles moet van de plaats vervoerd
zijn des Vrijdags na het einde der kermis.
De a. nvragen om plaatsen moeten voor
den hierboven vermelden aanvang der
jaarmarkt vrachtvrij en met opgaaf der
benoodigde oppervlakte in Nederlandsche
maatbenamingen geschieden aan den Markt
meester, geschiedende de toelating tot
wederopzegging toe, ook gedurende de
kermis.
De toelating van muziekanten, orgel
draaiers, liedjeszangers en dergelyken zal
slechts tot een zeer beperkt aantal ge
schieden, en dezen moeten zich om toegelaten
te worien bg den heer Commissaris van
Politie daartoe aanmelden.
10 Juli 1899.
H. M. de Koningin heeft gunstig be
schikt op het verzoek der Maatschappij tot
bev. van Landbouw en Veeteelt in Zeeland
en het beschermvrouwschap van die Maat-
sehappy aanvaard.
Door ingelanden van den polder Oud-
Kempens Hofstede is, ter voorziening in
de vacature van gezworen, ontstaan door
het overlijden van den heer M. van 'tHof,
een voordracht opgemaakt, bestaande uit
de heeren J. Droogendijk, J. de Rooij en
L. Hage. Ter voorziening, eveneens in de
vacature-Van 't Hof, werd benoemd als ver
tegenwoordiger van genoemden polder in
den Dijkraad der waterkeering van het
calamiteuse waterschap Stavenisse de heer
N. Kodde. M. C.
Te Rotterdam zgn de aftredende an
tirevolutionaire leden v. Staveren en Voor
hoeve en het aftredend vrg antire v. lid v. Oordt
herkozen in den gemeenteraad; terwyl't
oud-lid v. d. Pols in herstemming komt in
twee districten.
Opmerkelyk is dat distriet I (Kralingen),
het district dat voor de 2e Kamer dr. de
Visser afvaardigt, thans reeds kenteekenen
vertoont van iiberaal overwicht. De libe
rale candidaat had er ruim 200 stemmen
meer dan de antirevolutionaire; wat óf aan
teruggang in 't stemcijfer, óf aan overloo-
ping naar de liberale rangen denken doet.
MÈabtf
