CHRISTELIJK-
NIEÜWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
KERKNIEUWS.
lo. 118. 1899.
Merifag 8 ML
(Dertiende laargang
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
SCHOOLVERZUIM.
F.LKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maandep franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel
meer 10 cent.
Nu de tijd van schoolverzuim wegens
drukken arbeid weer is aangebroken, dient
ook ons blad op dit ziekteverschijnsel te
wijzen om zoo 't kan enkele middelen aan
de hand te doen, waarmede men dit kwaad
kan beteugelen.
En dan staat op den voorgrond dat de
ouders bet best zullen waardeeren, wat zij
zei ven betalen. Het is een der fouten van
den schoolwetgever in 1878 geweest, dat hij
zelfs voor den vermogende de gelegenheid
open stelde om zijn kind kosteloos onderwijs
te doen geven.
De ervaring leert dan ook'dat door de
ouders, vooral inzake het geestelijk voed
sel hunner kinderen, het minst gewaar
deerd wordt, wat hun niets kost. Een mid
del dus om het schoolverzuim tegen te
gaan is, dat men schoolgeld heffe. Natuur
lijk een schoolgeld naar vermogen. Wel
zal men daardoor het schoolverzuim wegens
ziekte, slechte wegen of ongu stig weer
niet doen verminderen; maar éene zaak
zal men toch gewonnen hebben: dat het
schoolverzuim zal zijn getroffen in hen die
het dichtst bij de school wonen. Want
het komt vaak voor dat die ver af wonen
trouwer de school bezoeken, ian zij die
dichter bij wonen; en dat deze laatsten
zich eerder dan eerstgenoemden door weer
en wegen laten bewegen om thuis te
blijven.
Ook wordt wel eens ziekte voorgewend,
omdat meu weet, dat sehoolverznim wegens
ziekte niet wordt gerekend. Zeker zijn er
onverbeterlijken, tegen wie .de liefste
maatregel al even machteloos zal blijken
als de strengste. Lieden bij wie de prikkel
van het eergevoel dermate is verstompt,
dat zij zich het schoolverzuim hunner
kinderen met de gevolgen daarvan niet
aantrekken; doch niet dezen geldt het op
treden der commissiën tot getrouw school
bezoek. Hun zorg gaat voornamelijk over
ouders, die hunne kinderen thuis houden
wegens drukken arbeid; hetzij di t zij hen
op hun broertje laten passen of dat zij
hen noodig hebben in huis of bij den
veldarbeid.
Reeds heeft dr. v. d. Bergh in zijn leven
dezulken herinnerd aan het woord: „Want
de kinderen moeten niet schatten vergaderen
voor de ouders, maar de ouders voor de
kinderen (2 Cor. 12 145.)"
Zulke ouders dienen met behulp van
anderer ervaring tot het besef gebracht te
worden,dat het weinige geldelijke voordeel,
hierdoor behaald, niet opweegt tégen de
zedelijke en tengevolge da.rvan ook stof
felijke nadeelen die hunne kinderen zullen
ondervinden.
Dat schoolverzuim tot steun voor de
huishouding heeft al wat kwaad gedaan.
Veldarbeid bracht reeds menigmaal de
kinderen in slecht gezelschap, waardoor zij
tot grove misdrijven kwamen. Nog anderen
(men denke vooral aan den arbeid in huis
of infabrieken) werden in hunne gezondheid
benadeeld; dragen hun leven lang een ge
knakt gestel of een misvormd lichaam met
zieh of sterven een vroegen dood ten gevolge
van herhaalde overmatige inspanning.
Groot is het getal onontwikkelde jongens
en meisjes, die buiten de school opgevoed,
met geen hoogere autoriteit tot leermeester
dau zichzelven, met politie en justitie, of
met de gevangenis kennis maakten. Van
die verwilderde naturen, welke de rust der
omgeving verstoorden, of de veiligheid der
maatschappij in gevaar brachten. Op al
deze schrikbarende verschijnselen moetende
ouders, die 't noodig hebben, gewezen
worden; ook dient hun daarbij aanhoudend
te worden voorgehouden, dat de jeugd de
beste leertijd is; dat de liefde voor in-
spannenden geestes-arbeid in de school ge
wekt, door gedurig schoolverzuim wordt
gedood; dat de kinderen door hunne komeet
achtige wijze van schoolkomen ten laatste
een afkeer van de school hebben en spijbelen
zullen als men ze eindelijk eens heuschnaar
de school zendt; en dat goed onderwijs een
kapitaal is, dat hun eerst na hun 12de jaar,
maar ook dan terdege, rente geeft, enz.
Er zijn ook nog andere redenen van school
verzuim, die moeten worden tegengegaan,
als daar zijn het bijwonen van feesten, het
bezoeken van familieleden in of buiten de
gemeente, huiselijke wanordelijkheden als
lang slapen of „kapotte" schoenen, gepaard
met hooghartige weigering omzedoor klompen
te vervangen, en tal van andere dwaasheden,
ouders en onderwijzers bekend. Ook deze
moeten bestreden, maar met wijsheid,zonder
te kwetsen, de zwakkeren ontziend en te
gelijk bestraffend. Met ouders, in wie de
vreeze Gods woont zal men weinig of geen
last hebben.
't Is waar, sommige ouders zullen allicht
kunnen zeggen, en met recht, dat zij hunne
kinderen in bun bedrijf niet kunnen missen.
Er zijn omstandigheden die de bestrijders
van schoolverzuim tot lankmoedigheid
moeten steramen; maar is wel al het moge
lijke, ja zelfs het onmogelijke beproefd?
Als bet kind ziek is, kan het toch ook niet
gebruikt worden; en moest de school niet
met het ziekbed op éen lijn gesteld worden
om de pas af te snijden voor allen buiselij-
ken arbeid in de schooluren
Moest niet de overweging: mijn jongen
is ziek, das kan lig nu niet voor mij wer
ken; even zwaar wegen als de overwe
ging dat hij niets tehuis kan doen, dewijl
hij naar sehool moet? Men zegge toch niet
te spoedig dat deze of die zijn jongen niet
missen kan.
Gij hebt gelijk, hoor ik menigeen zeggen.
Mijn jongens zullen niet licht de school ver
zuimen. Ik zeg maar: zij moeten vooruit.
Maar mijn meisjes, dat is een andere zaak.
Die behooren zooveel niet te weten of te
kunnen. Een weinig lezen en schrijven, een
sommetje maken en een paar handwerkjes,
ziedaar wat zij noodig hebben. Voor een
meisje genoeg.
Dwazen die zoo spreekt. Zoudt gij dan
terug willen naar den voor-Christelijken
tijd, toen de vrouwen in de samenleving
nauwelijks geduld, meestal als koopwaar
behandeld, ter nauwernood tot vrijheid ge
roepen werden? Of tot den voor-Reforma-
tischentijd toen eeu meisje's hoogste ideaal
was den potte kunnen koken en kinderen te
mogen hebben.
Wenscht gij den tijd terug dat men zeg
gen zal: 't Is maar een meisje!?
Hebt gij dan geen oog voor het gewicht
der moedertaak Moeten niet aan den
schoot der moeder de eerste lessen worden
ontvangen. Moet niet daar de eerste wijs
heid worden opgedaan Kent gij Salomo's
beschouwingen over eene verstandige huis
vrouw dan niet, en moet het niet het stre
ven der ouders zijn, hunne dochters tot
deze heerlijke betrekking te bekwamen?
Wie dit toestemt zal het met ons eens zijn
dat deze bestemming niet met een half on
derwijs zal worden bereiktal geeft men
terstond toe, dat de toekomstige huismoeder
vele zaken die bij bet voortgezet onderwijs
worden aangeleerd zal kuunen ontberen.
Die dan ook zijn zoon tot het 14e le
vensjaar op school liet,' die zal voor zijn
dochter misschien wel met een jaar minder
kunnen volstaan maar schoolverzuim is
voor de meisjes al even schadelijk als voor
de jongens. Ook voor haar geldt: Geen
overladiDg met leerstof, maarzij leeren,
zij goed.
Daar is in onze dagen een streven om
het menschelijk gezag te ondermijnen. Kleine
jongens leeten het elkander reeds dat men
om de vermaningen der ouders niet behoeft
te geven. Zou dit mede geen gevolg kunnen
zijn van ie schending van Gods wet op
schoolgebied? Ouders die Gods gebod in
zake de opvoeding hunner kinderen krach
teloos maken, dienenj met hun klacht
over de losbandigheid hnnner kinderen tot
zich zeiven in te keeren. Immers zij ont
houden aan hunne kinderen den huu van
God gegeven leertijd.
En voor zoover hunne kinderen op eene
christelijke school gaan, zijn die ouders oor
zaak dat de goede naam der school in op
spraak komt en de Naam des He eren wordt
gelasterd. De vijand toch zegt zoo licht.
dat kind gaat daar al zooveel jaar ter school
en bet kent nog niets.
Ook werkt het schoolverzuim schadelijk
op den goeden gang van het onderwijs.
Vraagt het maar aan de onderwijzers.
Besturen onzer christelijke scholen hebben
door woord en voorbeeld tegen al deze mis
bruiken te getuigen. Hst is hunne zaak. Op
hen rust de verplichting het schoolveizuim
te bestrijden in overleg met het hoold der
school. Geven zij dit deel hunner roeping
uit de hand, en laten zij hun werk dooreene
commissie doen, zoo die zoo goed wil zijn;
d m hebbe ieder lid van het Schoolbestuur
zich wel af te vragen, of niet traagheid in
het benaarstigen hen daartoe dreef.
Wij achten 't noodig dergelijke zeker
algemeen bekende wenken onder de aan
dacht te brengen, 't zijn zedelijke middelen,
die wij elkander in de eerste plaats hebben
aan de hand te doen.
De zachte drang der overreding, niet de
ijzeren arm der wet, zal hier iets vermogen,
Dat is in den loop der jaren gebleken.
Wij blijven onvoorwaardelijk tegen's mi
nisters leerd wang wetsontwerp ons verzetten
doch gaan inmiddels voort op 't zoeken naar
steeds meerdere middelen tot bevordering
van getrouw schoolbezoek aan te dringen.
Zelfs de wet zal de onwilligen niet tref
fen. Dit troost ons bij de wetenschap dat
ook door zedelijke middelen de kwaal van
't betrekkelijke schoolverzuim niet geheel
zal worden uitgeroeid.
De mannen van den Christelijken Histo-
risohen Kiezersbond zijn in 't Nederlandsch
Dagblad door V. (een bekend initiaal!)
aangemaand om te stemnen, tegenover een
algemeen geacht antirevolutionair notaris,
te Amsterdam, den heer Ruijs, op den radicaal
Muller.
Muller is dan ook met ruim 100 stem
med meer gekozen.
Dergelijke mededeelingen zijn goed om
te bewaren.
Dr. Kuyper, dr. Lieftinck en dr. Ver
meulen, kamerleden van verschillende po
litieke kleur, laten deze weekden Armeen-
sehen professor Minas Tscheraz, den tolk
der verdrukte Christenen in Aziatisch
Turkije, den aanklager van den moordenaar
te Constantinopel, namens 300 duizend op
diens last gedoode mannen, vrouwen en
kindertjes, te Amsterdam optreden.
Een kranige daad, die loffelijk afsteekt
bij de laffe houding der Nederlandsche
regeering welke, zwichtend voor den aan
drang van den Turk, den Armeniër het
spreken verbood en voor den moordenaar
en tegen diens slachtoffer partij kiezend,
den driehonderdduizend vermoorden chris
tenen een slag in 't aangezicht gaf.
Laat de volkseonscientie toch open blijven.
De Sultan is onze naaste buurman; onze
mededinger, ja onder den vriendelijksten
schijn onze grootste vijand in onze Oost
Indiën.
Hem te weerstaan is Christenplicht.
Hier zwijgen de politieke geschillen
voor 't gemeenschappelijk belang, het recht
des christelijken geloofs in Azië, straks ook
in Europa op vasten bodem te grondvesten.
Een Afrikaner schrijft aan het Handels
blad het volgende dat den gemoedstoestand
kenschetst en de vrees rechtvaardigt.
„Mijn grootmoeder stamde af van eene
Eransche gravenfamilie, mijne moeder van
Duitscbe ouders, mijn grootvader van be
roemde Hollanders. Onze Duitsche voorou
ders zijn met roem bekend in de Duitsche
geschiedenis.
„Ik weet niet of uwe krant misschien
ook verkocht is aan de kliek van Rhodes.
Doch als domme Afrikaner te oordeelen naar
enkele berichten in uwe krant overgenomen,
geloof ik dit niet.
„Dat de Engelsche kapitalisten graag
dit land willen hebben nu de waarde der
onontgonnen goudplaatsen door heü zelf
is gewaardeerd op minstens 400 milliard
pond sterling, is u reeds bekend. Dat zij
daartoe allerlei gemeens, goddelooze stre
ken en listen gebruiken, weet ieder. Dat
die bende roovers Engeland en het Engel
sche volk als een werktuig daarvoor be
schouwen is ook bekend. Dat Chamberlain
c. s. zich daartoe voor eenige millioenen
hebben laten koopen, is te bewijzen. De
middelen om ons, Transvalere, slecht te
maken, grenzen aan het ongelooflijke. Lie
gen is aan de orde van den dag. Gloeiend
heet, wordt ijskoud genoemd, en al brandt
men de handen ér aan, toch razen de Jingo
bladen, dat Eet niet heet, doch ijskoud is.
Dat Engeland, of liever de omgekochte
Engelsche regeerders dit .volk met dumdum
kogels en andere onmenBchelijke ammunitie
willen vermorselen, is zeker. Doch. het
Engelsche volk weet van dit alles niets af.
Van de 100 Engelschen hier zijn er min
stens 80 tegen den oorlog. De Engelsche
beschaafde natie weet zeker niet, dat de
wilde Kafferstammen, zooals de Swazies,
de Basutos, de Bekunis en de Magatos zijn
opgezet.door agenten van Rhodes en Cham
berlain om als de oorlog uitbreekt, de
oude mannen, de vrouwen en kinderen der
Boeren, die thuis gebleven zijn, te dooden
en zoodoende dit volk uit te roeien.
De wreedheden van Bunu, den jongen
Swazi-koning, zijn bekend. Do Transvaal
verzette zich daartegen. De allerchristelijk-
ste regeering van Engeland vond dit ver
keerd van onze Regeering, en hielp Bunu.
Als er thans oorlog komt, zal Bunu onze
vrouwen slachten, onder bescherming van
Engeland.
Als gij deze ontvangt en de oorlog is
uitgebroken, wat de Algoede God verhoede,
weet dan, dat op de Afrikaansclie vlakten
nood-, angst- en vertwijfelingskreten zullen
opstijgen van de oude mannen, vrouwen
en kinderen, maar vooral van de jonge doch-
teren van de vrije Boerennatie, welke op
last van het Engelsche volk en onder de
bescherming van de Engelsche vlag zullen
worden onteerd en gemarteld, op eene
wijze, waarbij de martelingen der Turken
en van de woeste stammen van Tibet kin
derspel zijn. Doch Europa komt dat niet
te weten, en het Eugelsche volk evenmin;
ook koningin Victoria niet, en de Regeering
van hetperfide Albion zal het ontkennen,
het Christelijk Europa gelooft alleen Cham
berlain, anders zouden zulke dingen niet
gebeuren.
Publiceer dit, opdat het Engelsche volk
wakker wordepubliceer dit. opdat het
beschaafde Europa paal en perk stelle
aan zooveel schandelijks, zooveelonmensche-
lijks, zooveel onteerends, ter wille van den
gouddorst van bloedhonden.
Dit is de waarheid. Onderzoek het en
gij zult vinden, dat het nog veel erger is."
Onder 't opschrift Hulp aan blinde
kiezersschrijft de Nieuwe Prov. Gron.
Crt. iets wat ook in het Zuiden wel mag
onthouden worden.
Er schijnt hier en daar nog twijfnl te
bestaan, of blinde kiezers gerekend moeten
worden tot degenen, die lichamelijk hulp
behoevend zijn nn zich dus kunnen laten
bijstaan. Dit is echter uitgemaakt, tenzij
de tegenwoordige Minister van Binnenland-
sche Zaken hierover eene andere opvatting
heeft dan zijn voorganger. Dit is echter
niet te denken, aangezien de heer Van
Houten, als de vader der kieswet, in dit
opzicht de meest bevoegde uitlegger is.
In 1897 bij de eerste stemming voor de
Tweede Kamer was er in Bedum een blinde
kiezer, die met zijn geleider op het stem
bureau kwam en vroeg om geholpen te
mogen worden. De Voorzitter antwoordde
dat de leidsman hem mocht brengen aan
den lessenaar, hem het potlood in de hand
mocht geven, maar hem verder aan zijn lot
moest overlaten. Natuurlijk was dit voor
een blinde geen voldoende hulpde kiezer
ging dan ook heen zonder gestemd te heb
ben. Doch de voorzitter der antirevoluti
onaire kiesvereeniging te Bedum vroeg niet
slechts aanteekening in het procesverbaal
van dit feit, doch telegrafeerde onmiddellijk
naar Den Haag, antwoord betaald, om
inlichtingen aan Zijne Excellentie den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken. Het
antwoord kwam nog in den loop van den
dag en luidde„De Minister kan aan
particulieren geen inlichting geven omtrent
invoering van wetten;" (de bedoeling zal
wel geweest zijn „uitvoering.") Nog dien
zelfden dag ging er toen een rekwest op
zegel naar Den Haag om te verzoeken, dat
het Zijne Excellentie mocht behagen langs
officieelen weg aan den Voorzitter van het
stembureau te Bedum te verklaren, dat de
blinde kiezers niet slechts half, doch geheel
mochten geholpen worden. Na een paar
dagen kwam toen het antwoord, dat aan
dit verzoek was voldaan. Reeds bij de her
stemming stond de Voorzitter dan ook aan
denzelfden blinden kiezer toe, dat deze zijn
geleider den naam van zijn candidaat in
fluisterde en dat de geleider voor hem de
stip zwart maakte.
Volgens deze officieele uitlegging behooren
dus de blinden wel degelijk tot de lichamelijk
hulpbehoevenden.
7 Juli '99.
H.H. M.M. de Koninginnen zijn gisteren
te Amsterdam aangekomen, Zij bezochten
onder anderen het diaconessenhuis der Ne
der!. hervormde gemeente.
Uit goede bron verneemt het Dagbl.
dat met 1 Augustus gereed en voor het
publiek verkrijgbaar zullen zijn de nieuwe
postzegels met den nieuwen heeldenaar
van de Koningin en in de internationale
kleuren.
Bij kon. besluit zijn benoemd in het
bestuur van den polder Westkerke, tot
dijkgraaf H. van Strien en tot gezworen
A. Weyns; en tot gezworen: voor den
polder Deurloo, G. C. M. Geluk; voorden
Reigersbergschen polder, A. Buteijn voor
den polder Borrenbrood, J. Gast Cz.voor
den polder Oost-Nieuwland, A. J. van Da
len en voor den Molenpolder, A. Zuydweg
Een Hulde aan Hugo de Groot.
De Amerikaanse e delegatie ter Vredes
conferentie wenschte op den „onafhankelg k-
heidsdag" een plechtige hulde te brengen
op het graf van Hugo Grotius en zulks in
opdracht van de regeering der Vereenigde
Staten. Daarvan kweet zij zich Dinsdag
te Delft, waar het voetstuk van het stand
beeld van Hugo de Groot, op het kerkplein
met de Amerikaansche en Hollandsche
vlaggen versierd was.
Daarbij hield de eerste gedelegeerde van
Amerika, de heer Andrew White, de feest
rede, waa 'in hij de groote verdienste van
Grotius op het gebied van het volkenrecht
deed uitkomen. Hij wees er op hoe misschien
nergens Grotius meer geëerd en het volken
recht meer beoefend wordt dan juist in
Amerika. Daarna legde hij namens den
Presid ent, het volk der.Vereenigde Staten van
Amerika, en de Amerikaansche commissie
op het graf van Grotius dit eenvoudige
huldeblijk. Het vereenigt den eik, het
symbool van burgerdeugd, met den lauwer
symbool van de overwinning. Het bevat
de volgende inscriptie (in het Engelsch):
„Ter nagedachtenis aan Hugo Grotius
uit eerbied en dankbaarheid van de Ver
eenigde Staten van Amerika, bij gelegenheid
van de internationale Vredes-conferentie te
's Gravenhage, 4 Juli 1899."
Het bevat twee schilden, een met de
wapens van het Huis van Oranje en Ne
derland, het andere met de wapens van de
Vereenigde Staten.
Red. Herv. Kerk.
Bedankt voor Burgh door C. J. F: Hopster
csnd te Terheyden.
Beroepen teStevensweertds. H. S.Meuser
te Callantsoog te Weidum en te Kloo
ster ter Apel A. de Jonge cand. te Gro
ningen.
