NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
ddelburg
Donierdag 22 lutil
22 Juni 1B99,
nknecht,
mdeMeid
icnstbode
CHRISTELIJK- sr
HISTORISCH
ien Break
enstbode
NSTMEID
en VEETEELT
Ho. 111. 1899.
ens, Landbouw-
jen, enz.
MSVOER
mansknechts
11 benoodigd,
(MEID,
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Provinciale Staten van Zeefand.
C H A P P IJ
dering van
ELAND,
WALCHEREN.
Derftende laorgang.
ELBURC,
iOTING van
XI Loten voor
voor f97,50 zijn
rukker LIXTOOIJ
)tingscomité,
De Secretaris
POLDERDIJK.
te Middelburg.
per 60 kilo in den zak
Maismeel f 3 per 50
ik blank, zuiver gega-
50 kilo voor f3.50 en
8, kleine Mais 7, Gerat
jerst 5 cent per kop
ionen en Witte dito li
en 12 cent de kop.
rwe en Roggebloem,
ERSONEN,
IIN PAARD,
%.KER te Middelburg.
VEIJMAN, Kertedelft
Middelburg.
stond
gd, door
.ONKERS, Kapelle.
een flinke of bekwame
te Oost-Souburg.
snoodigd,
SE Az., Grjpskerke.
Koudekerke.
DEONSE, St. Laurens.
spoedig mogeljk in
flinke
b.
de pastorie der Geref.
A.
en kan, bij M. v. d.
n.
November eene
buis. Zich persoonlijk
erdagavond van 810
JTTOOIJ, Middelburg.
October een aanko-
met October een be-
Jht gevraagd,
LADER, Serooskerke.
itober een
3KKER, Ter Hvoge.
;en wordt een
ftijd gevraagd, die ge'
ideren om te gaan, en
Adres Mejufvrouw E.
3aijs; Verlengde Koosje
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij die zich met 1 Juli a. s. op ons
blad wenschen te abonneeren, ontvangen
het tot dien datum gratis.
De tweede kamer hechtte haar zegel aan
uitgaven voor ridderorden; ten gevolge
van de inhnldigingsfeesten was die uitgaaf
wel wat hoog geweest.
De heer Schaper heeft tegen deze uit
gave geprotesteerd, op de bekende socialis
tische gronden.
Zijdelings vond hij stenn bij den beer
Maekay die er tegen opkwam dat deze
uitgaven zoo verbazend stijgen. Onder 't
ministerie-Mackay en 't ministerie Tak be
droegen deze uitgaven slechts f 15C00 en
thans is deze post tot f70000 geklommen.
De minister beloofde er aan te zullen
denken.
Wij zijn den heer Mac kay dankbaar voor
zijn protest. Inderdaad het loopt te bar
van f 15000 tot f 70000en wanneer die
stroom niet gestuit wordt, waar moet dit
heen
Indien alleen mannen van groote ver
diensten werden geridderd zou de uitgaaf
kleiner en de heteekenis der onderscheiding
grooter zijn.
Nn wordt er menig lintje gedeeld waar
van de bezitter wel eens in zichzelven
lachen zal, wanneer hij verzinnen gaat
waaraan nu hij toch wel de eer der
kennismaking dankt.
En deze lintjesregen wordt een gevaar
lijk wapen in de hand van een ministerie,
voorzoover 't beoogt of bereikt eerzuchtige
medestanders bij vend aan zich te verbinden
of dito tegenstanders voor zjne plannen in
te nemen.
Ter bereiking van zeker doel kan een
lintje een goedkoop, afdoend middel zjn.
Bovendien zon eene inhouding van dezen
vloed in de eerste paar jaar geen kwaad
kunnen; opdat niet straks 't aantal ge
ridderde Nederlanders {dat der niet-gerid-
derde overtreffe.
De Nederlander bevat het „gewjzigd
Unierapport", samengesteld door de sub
commissie uit de Commissie voor School-
wetwjziging.
De subcommissie die dit rapport met
hare handteekening bekrachtigde zjn de
heeren Knyper, Maokay, Lohman en
Woltjer.
Er is heel wat in gewjzigddoch 't
hoofdbeginsel „de vrje school voor heel
de natie" is bewaard gebleven.
Wj zjn hij met deze uitkomst.
Althans in de sehoolzaak, de zaak van
het opkomend geslacht, is de eenheid be
houden en bevestigd.
Zj het een voorteeken van veel meer
nog en velerlei dat door eendrachtig
samengaan kan tot stand komen of worden
voorbereid.
De Nederlander schrijft aan 'tadres der
antirevolntionaire partj
„Van deantirevoltionaire partj (richting)
zijt gj antirevolntionaire partj (georgani-
niseerde kiezersgroep) slechts het eene, w j
vrj antirevolutionaire partij hetandere deel.
„Mochten wij de beide deelen dier partj'
aanduiden door de namen van hun eminente
leiders, dan zouden wj zonder aarzeling
onze eigen partj de Groeniaansche, de
andere de Kuyperiaansche noemen.
„Doch bj het leven van zulk een leider
klinktin onsland zulk een partijnaam ha
telijk.»
In dit zeggen ligt opgesloten dat „wj"
met mogen spreken van een „Kuyperiaan-
oche" partij.
Voor de erkenning dat zulk een para
baar* blinkt zjn wj de Ned. dank-
Wj mogen dus verwachten dat zij ook
oor aan met deze tituleering zal ophouden.
Ir! voorgaand nommer (in 't
persoverzicht) had zij het over een „Kuy-
penaanseh blad."
Dit zal nu, na bovenstaande dnideljbe
verklaring, wel niet meer gebeuren.
Natuurljk komen wj ook op tegen de
conclusie van de Nedertander, dat zij liefst
spreken wil van christeljk historische
antirevolutionairen (dat z'n dan de vrij
antirevolutionairen) en gereformeerd dog
matische antirevolutionairen (dat zjn dan
de antirevolutionairen.)
Wj wenschen onzen ouden historischen
staatkundigen naam, dien wj synoniem
achten met antirevolutionair, niet in te ruilen
voor den puur kerkeljken bjnaam, dien
zj ons wil opdringen voor den naam, dien
wj steeds, als volgelingen van Groen,
gerechtigd waren te dragen.
Wj mogen te meer hiertegen opkomen,
dewijl wj nimmer „uitsluitend voor (ons)
den naam van antirevolutionair hebben
opgeëischt" en zj zelve den naam vrj-anti
revolutionair voor zich heeft uitgekozen.
Overigens waardeeren wj 't zeer dat de
Ned. bljft „de leden der antirevolutionaire
partj ondanks ons vérschil van inzicht als
antirevolutionairen beschouwenomdat zj
met haar den Bjbel als Gods Openha
ring aanvaardt en ook op politek gebied
haar gezag erkent."
Maar dan volgt hieruit overigens dan
ook dat zj onze partj niet langer mag aan
duiden met aanhalingsteekens.
Op haar standpunt zou dan alleen het
woord „partj" tnssohen aanhalingsteekens
moeten staan, doch niet ook het woord „an
tirevolutionaire."
De Nederlander schrjft steeds: „de anti
revolntionaire partj" tusschen aanhalings
teekens.
Na haar artikel van gisteren zal zj
di6nen tc schrjven hoogstens van de
antirevolutionaire „partj".
Het schjnt kleinzielig hierbj stil te
staan. Maar in de scherpzinnige artikelen
van het vrj antirevolutionaire hoofdorgaan
heeft somwijlen zelfs een leesteekeu zjn
beteekenis, zjn geschiedenis, zjn bedoeling
en strekking.
Ongevallenwet.
De heeren Drucker, c. s. hebben op dit
ontwerp veertien amendementen voorge
steld onder anderen een om ook de labora
toria ten dienste van het onderwjs onder
de werking der wet te brengen.
In de vergadering van groot-industriëelen,
bj wie 36 duizend personen werkzaam zjn
gisteren te Amsterdam gehouden, is met
algemeene stemmen besloten sterk aan te
driDgen op aanneming bj de tweede kamer,
o. a. van het amendement Kuyper, met
instemming overigens voor het ontwerp.
Bedoelde firma's zijn:
Ned. Gist en Spiritusfabriek, Delft;
Ned Oliefabriek Calvé-Delft, DelftLjm en
Gelatinefabriek Delft, Delft; Gebrs.Stork
Co. Hengeloo; Maatschappj. tot Expl. van
Staatsspoorwegen, Utrecht; Holl. IJzeren
spoorweg - maatschappj Amsterdam„Hol-
landia", Hollandsche Fabriek van Melkpro
ducten en Voedingsmiddelen, Vlaardiugen;
Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en
Spoorwegmateriaal, Amsterdam H. P. Gel
derman Zoon, OldenzaalAmsterdamsche
Boek en Steendrukkerj, voorheen Ellerman,
Harms Co., AmsterdamJ. H. de Bussy,
Amsterdam; Ter Horst Co., J. F. Scholten
Zoon Enschedé; Bijdenstjn Co.
JinschedéNaaml. Vennootschap „werf
Conrad", Haarlem; Koninkljke Stoomwe
verij „Njverdal", Almelo; Nico ter Kuile
jr., Enschedé; Bierbrouwer j ,en Azjnmaker j
„iJeGekroonde Valk", Amsterdam Verkade
Comp., Zaandam; Almelosche Ververj
en Chemische Wasscberj, voorheen Gebrs.
i althe, Almelo Gebrs. Van Heek, Enschedé;
glasfabriek Leerdam, voor.ieen Jeekel M jns-
sen Co., Leerdam; Ankersmit Co.,
Deventer; Van Heek Co., Enschedé.
Uit 't bericht aan verschillende bladen
blijkt dat in Kollumerland de christeljk
historischen en liberalen samen zullen wer
ken om de antirevolutionairen bij de aan
staande verkiezing nit den raad tekrjgen.
Volgens bericht in de N. R. C. is de meer
derheid daar antirevolutionair eu is 't de
bedoeling die meerderheid om te zetten.
De Friesohe christelijk historischen wor
den tot de vrj antirevolutionairen gerekend,
ODdanks hun afwjkend gevoelen op een
bepaald punt in 't Vrij-antir. en Antir. Pro
gram. En in verband met wat wj in
bovenstaande uit De Ned. aanhaalden zjn
deze menschsn zelfs nog antirevolutionair.
W j willen 't niet betwisten.
Maar dan zal 't toch wel een antiaevo-
lutionarisme van den kouden grond zjn
dat dezen menschen aankleeft.
Tenzj zj Christeljk historischen type-
Bronsveld mogen zjn, en die menschen zjn
dat is volkomen waar op politiek
gebied tot alles in staat.
Uit de N. Prov. Gron. Crt, vernemen
wj dat de antirevolutionairen aan de chris
teljk historischen samenwerking hadden
aangeboden; doch dat dezen heslist hadden
geweigerd en liever met de liberalen mee-
21 Juni '99.
Bj kon. besluit is I. Leenhouts benoemd
tot burgemeester van Zuidzande.
Bj kon. besluit «ju benoemd totdjk-
graaf voor: den Suzaunapolder F. P. Pol-
derdjk en den Noord Kraajertpolder B.
Remjn Pz.tot gezworen voor bet water
schap Groote St. Anna en Nieuwenboven
P. A. Bon wens; het waterschap Kruiningen
C. van Iwaarden; het waterschap de ver-
eenigde polders van Ossenisse P. Verdunnen;
den Bontepolder C. v. d. Hooftden Gou-
weveer- en Zeikepolder J. C. v. d. Maas
den polder Melo, H. Franckenden polder
Westeren Ban van Schouwen A. Dartig
den polder Moggershil J. Elenbaas Mzoon.
Te Gouda is tene vereeniging opge
richt zich ten doel steliende de uitgave
van een plaatseljk antirev. weekblad in
chr. democratischen geest geschreven. Als
redacteur is benoemd ds. G. Wisse Jr., die
deze benoeming heeft aanvaard.
Nederl. Bond tot Kinderbescherming.
In een gisteren te Amsterdam gehouden
vergadering is de Nederl. Bond tot Kinder
bescherming opgericht.
Tot bestuurders werden benoemd de leden
van de commissie van voorbereiding de
heeren: mr. G. A. Van Hamel, Amsterdam;
F. Kortlang J. E. Zn., Ermelo; dr. W. H.
Nolens, Rolduc; H. Pierson, Zetten; jhr.
mr. A. J. Rethaan Macaré, Haarlem; dr.
N. P. Van Spanje, Amsterdam; mr. Alex.
H. Wertbeim, Amsterdam; Th. Nolen,
Rotterdam, aangevuld met mr. H. L.
Asser.
Het doel van den Bond is den toestand
der verwaarloosde jeugd in Nederland te
verbeteren. In verschillende provinciën
zullen comité's gevormd worden, terwjl
toezicht op particuliere verzorging zal ge
houden worden.
TWEEDE KAMER.
In de tweede kamer zjn enkele kleinere
wetsontwerpen aangenomen onder anderen
een tot opruiming der duiten in Indië,
waarover de Indische specialiteiten Mackay,
v. Kol en anderen het woord voerden.
Nog had er een onbelangrjke schermut-
seling plaats tusschen den minister en den
heer v. Kol. Eerstgenoemde verweet den
Enschedésehen afgevaardigde dat hj zjn
rede in de kamer uitgesproken, voordat zj
gedrukt werd, wel eens te zeer wjzigde.
De heer Pjnacker Hordjk herinnerde,
tot bevestiging der beschuldiging, er aan
dat de heer v. Kol, hj 't debat over de
dokterdjawaschool (school voor inlandsche
vroedvrouwen te Batavia) gezegd had dat
vele Europeesche geneeskundigen zulk een
school als hun harem beschouwen en dit
„harem" had v. Kol nu in zjn gedrukte
rede geschrapt, zoodat de heer Pjnacker
Hordjk die hem op deze speciale beschul
diging gediend had, in de Handelingen nu
een mal figuur maakt.
Het was dan wel wat al te bar, zulk eene
beschuldiging. Wel loopt er in menige
groote stad en een enkele plattelandsgemeente
eens een dokter rondwien men zjne kran
ke vrouw of dochter liefst niet toever
trouwen zou.
Maar 'hieruit 't besluit te trekken dat
alle dokters op Java er een harem op na
houden, is ongerjmd en een heleediging
voor den stand der medici.
Gelukkig dat v. Kol dit zelf heeft in
gezien en de fout, zj 't ook min of meer
besmuikt, herstelde.
Ook de heer Staalman is aan het woord
geweest om den minister te interpeileeren
omtrent 't voorgevallene tusschen ds. de
Koe en de marine-autoriteiten te Den Helder.
Spreker erkent dat de door dezen pre
dikant gebezigde woorden schoon een kern
van waarheid bevattende, prikkelend moes
ten zjn voor de fjngevoelige marineautori
teiten, maar veroordeelt bun autocratisch
optreden, vooral nu de regeering dit door
haar verantwoordeljkheid dekt, terwjl zj
anders zich geen partj stelt voor hetgeen
in de kerk gebeurt. Wat toch hoeft zj
zich te mengen in hetgeen bj een openbare
godsdienstoefening wordt gezegd, en dat
terwjl zj reeds Gods Woord feiteljk van
de openbare school heeft gebannen. Het
verbod van kerkgaan bij ds. de Koe is
schending der godsdienstvrjbeid, en hj
neemt 't voor ds. de Koe, 't tegendeel van
een geestverwant van Spr., gaarne op.
Er is in Den Helder kerkdwang en
uitsluitend moderne prediking, zoodoende
worden de orthodoxen verwaarloosd, en de
godsdienstoefeningen der modernen worden
de officiëele. Laat de minister hieraan een
einde maken door de officieele kerkparade
af te schaffen. Nog liever alle betrekkingen
met kerkgenootschappen af te breken, anders
haalt hj, zoo niet 't paard, dan toch de
koe van Troje binnen.
De minister kon niet veel inlichtingen
geven, zei hj, dewjl de zaak in handen
is van de kerkeljke „autoriteiten"; af
schaffing van kerkdwang kau hij niet geheel
toezeggen, bovendien buiten de parade is
een ieder vrj om te kerken waar hj wil.
De heer Staalman handhaafde zjn mee
ning en zjne adviezen. De handhaving
der orde in de kerk (ook in 'tgebonw der
kerk) is niet de taak van den minister.
Alleen op dit laatste punt wist hj den
minister te bewegen toe te zeggen dat deze
maatregel zal worden afgeschaft.
Er is dus iets met deze interpellatie ge
wonnen.
Anders zouden wj zoo zeggen laten de
Kamerleden zooveel mogeljk hunne inter
pellatie besluiten met een motiedan kan
de Kamer zich uitspreken of zj 't met den
interpellant of met de regeering eens is.
Nn hebben dergelijke interpellaties veel
weg van een steekspel of een duel, waarbj
men gebruik maakt van houten sabels en
de stjders bloeden als meelzakken.
In de aanstaande zomervergadering van
de genoemde Staten moet plaats hebben de
benoeming van het Jid der Staten, bedoeld
bj artikel 89 der provinciale wet.
Ter tafel zullen komen een adres van C.
Vreeke te's Heer Arendskerke c. a., om het
gebruik vn het sleepnet voor sommige viseh-
wateren te verbieden, benevens een nader
rapport van Gedeputeerde Staten omtrent
het aangebonden voorstel tot vereeniging
van de polders Anna Jacoba en Willem.
Gedeputeerde Staten stellen voor een sub
sidie van f 325 te verleenen aan de gemeente
Veereen een van f210 aan de gemeente
Nisse in de kosten huishouding voor 1899.
Verder komen in behandeling voorstellen
van Gedeputeerde Staten
tot het aangaan eener nieuwe overeen
komst met de Hoofdcommissarissen der Ven
nootschap de Middelburgsche Courant om
trent het verslag van de vergaderingen der
Provinciale Staten;
tot afw jzing van het verzoek van regenten
der vereeniging Het Nederlandsch gasthuis
voor behoeftige en minvermogende ooglijders
gevestigd te Utrecht, om een jaarljksch
subsidie uit de Provinciale middelen
betreffende de teruggaaf van een evenredig
deel der b jdragen van derden in de kosten
der verpleging van behoeftige krankzinnigen;
tot het instellen eener procedure tegen
den Belgischen Staat tot vergoeding der
schade, door een Belgischen loodssohoener
veroorzaakt aan de Provinciale stoomboot
Zeelandia
tot verkoop van grond van den weg van
Hulst naar Walzoorden;
tot het verleenen van een renteloos voor
schot voor wegsverbetering aan de gemeente
Hoedekenskerke;
tot afwjzing van het verzoek van den
Dmsc/wpolder om een renteloos voorschot
voor wegsverbetering;
tot afwjzing van het verzoek ran A.
Lantsheer c. s. om subsidie voor een stoom
tramweg YlissingenDomburg, met adressen
tot ondersteuning van het verzoek van in
gezetenen van Aagtekerke, Domburg en
Oostkapelle, alsmede een nader schrjven
van A. Lantsheer c. s. met rapport van den
Provincialen Hoofdingenieur
tot het verleenen aan de gemeente Dniven-
d jke van een renteloos voorschot (voor de
helft van het gevraagde bedrag) voor den
aanleg: eener haven, met adressen van ad-
haesie van de gemeentebesturen van Noord-
welle en Renesse
tot afwjzing van bet verzoek van het
waterschap Cadzandom een subsidie voor
den aanleg eener haven aan de Wielingen
tot het verleenen van een subsidie voor
de uitoefening van den stoomboot- en wagen-
dienst Walzoorden—Ylake en Walzoorden
Hulst
tot verkoop van de Provinciale stoomboot
Wester-Schelde
betreffende het verhureH der booten van
den Provincialen stoombootdienst op de
Wester-Schelde
tot het verleenen van een subsidie voor
de uitoefening van den wagendienst Tho
lenSt. Maartensdjk
tot het verlengen van den termjn voor
het in exploitatie brengen van den stoom
tramweg HulstWalzoorden
tot wijziging van het besluit dea Staten,
waarbj aan de Maatschappij tot bevordering
van Landbouw en Veeteelt in Zeeland sub
sidie is verleend voor een tweejarigen cur
sus in het hoefbeslag
tot wjzigmg van het besluit der Staten
waarbj aan de vereeniging School voor hand-
en bouwkundig teekenen te Tholen een sub
sidie uit de provinciale fondseD is verleend
om de gemeente Grauw en Langendam,
met intrekking van het subsidie voor ver
loskundige hulp, sudsidie te verleenen ter
voorziening in geneeskundige hulp
tot intrekking van het subsidie, aan de
gemeente Hontenisse verleend ter voorzie
ning in de geneeskundige hulp
tot wjziging van het regiement op de
keuring van dekhengsten
tot heffing van respectievelijk 28 en
36 opcenten ep de hoofdsommen der
belasting op de gebouwde en ongebouwde
eigendommen, en van 21 op de hoofdsom
der personeele belasting over het jaar 1900.
Bij besluit van 14 Juli 1898 no. 22 werd
aan de Mij tot bev. van Landbouw en Vee
teelt in Zeeland voor de jaren 1899 en 1900
een jaarljksche subsidie verleend van f700
tot het houden van een tweejarigen cursus
in het hoefbeslag, o. a. onder voorwaarde
dat door de maatschappj een minimum
bedrag van f 400 per jaar tot dit doel be
schikbaar zoude worden gesteld.
Uit de door den minister van binnen -
iandsche zaken goedgekeurde begrooting
bljkt, dat voor 1899 slechts gerekend is op
eene bjdrage van f 300 nit de kas der
maatschappij, zoodat niet voldaan wordt
aan bovenvermelde voorwaarde.
Waar echter de Maatschappj voor 1900
eene bjdrage van f770 heeft uitgetrokken
en dus in de beide jaren f 1070 beschik
baar stelt, derhalve veel meer dan het pro-
i
