NIEUWSBLAB
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 70. 1899,
Drnsilug 14 Haatt
Hecfimde lanrgang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
"feuilleton.
Vat goedheid vermag.
Buitenlandsch Overzicht.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichte» van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De Standaard, zijn reohtmatig ongenoe
gen over de tegenstemming van vijf
christelijke mannen tegen de motie Kuyper-
Mackay om door wijziging van art. 109
ook eindelijk da Christen-inlanders eens
te helpen, volhoudende, bestrijdt het betoog
van De Nederlander dat die mannen eigen
lijk correct gehandeld hebben.
„Dat men" (diezelfde heeren met de
heeren Lohman en de Visser) „al was
men voor de motie, na haar verwerping
toch achtte voor de wijziging van artikel
109 te moeten stemmen, is aan deze heeren
door ons niet als een grief aangerekend
wol dat zij" (diezelfde heeren doch zonder
de heeren Lohman em de Visser) „wei
gerden mede te werken om tegelijk de
Christen-inlanders en de Japanneezen te
helpen."
De Standaard stelt tegenover het betoog
van De Nederlander de feiten en merkt
zeer terecht daarbij op
„Dat de heer v. Bylandt eenige goede
woorden te hunnen behoeve ten beste gaf,
is oazerzijds niet ontkend. Maar wat hel
pen bun lieve woorden wanneer men als
het er op aankomt, ze in den steek laat
en de liberalen helpt?
Heeft dit niet maar al te veel van een
protestatio actui contrario
„Immers men bedenke wel, hier gold
het nu eens geen kleinigheid maar een
bevrijding der Javaansche Christenen uit
een harden druk."
Een portret
Een schrijver in Omen Kring, het or
gaan der socialistische Protestantenbonders,
teekent aldus het portret van ds. Louis
Bahler, hervormd-predikant te Schiermon
nikoog.
„Een der merkwaardigste figuren onder
de moderne theologen, eene verschijning
in de phrasen-bouwende onverschillig
heid, die schuil gaat onder den naam en
vorm van godsdienst, een buitenbeentje
onder onze moderne dominé's is voorzeker
(Medegedeeld door een ooggetuige.)
Ruim dertig jaren geleden lag een
Engelsch koopvaardijschip voor anker in
de baai van Bermuda. De lading was
nagenoeg ingenomen e« men was druk
bezig met de toebereidselen voor den
terugtocht naar Engeland. Eèn deel der
lading echter was nog niet aan boord
ja zelfs wist de kapitein nog niets
daaromtrent. Een boot naderde het schip
en daaruit steeg een officier naar boven
en naderde den bevelhebber, die inmiddels
naderbij was gekomen en op de vraag of
hij kapitein Potts was, toestemmend ant
woordde. „Dan meneer Jieb ik de eer
u te melden dat gij u er op moet voor
bereiden twee gevangenen naar Engeland
te brengen, soldaten van hare Majesteit 1"
„Twee soldaten riep de kapitein, in de
grootste verbazing. „Ja", antwoorde de
officier, „het zijn de twee slechtste men-
schen van ons heele eiland, zij zyn in de
boeien, en daar moet gs hen gedurende
de reis vooral inhouden." „Dan wil ik
hen niet aan boord nemen". „Ge hebt
geen keus, hier ziju uwe orders, door den
Gouverneur onderteekend" en tegelijker
tijd reikte de luitenant, Potts een brief
over, waarna hij groette en, na gezegd
te hebben dat de gevangenen morgenoch
tend zouden gebracht worden, verliet hij
het schip.
Het werd avond, het seheepsvolk had
den arbeid gestaakt en de kapitein trok
zich in zijne hut terug. Waartoe? Om
zyn schrijven te hervatten? Neen, maar
óm na te denken over den last, die hem
was opgedragen. Waarom ben ik gekozen
om twee zulke gevaarlijke menschen te
transporteeren ent den goeden geest op
die intelligente „rumoermaker" te Schier
monnikoog dr. L. A. Bahler. Hij is
te bcsohouwen als een gemoedsmensch
met een versteend idealisme.
In Frankrijk blijft de Dreyfus-zaak
de gemoederen in beweging houden.
Het Hof var, Cassatie, thans op grond
van het bekende gelegenheidswetje ge
roepen in zyn geheel onderzoek te doen,
zal weldra beslissen of er, nu alle leden
de gsdrukte getuigenissendoor de Straf
kamer afgenomen, gelezen hebben nog
aanleiding bestaat om een aanvullende
enquête te gelasten. Ook zal de datum
worden vastgesteld, waarop de „uitra-
gebeime" dossiers andermaal, nu voor het
geheels Hof, zullen gebracht worden.
Men zegt dat de generaal Mereier in
dertijd voor de strafkamer, evenals in het
Zola-proces geweigerd heeft te antwoorden
op de vraag of hy aan den krijgsraad van
1894, zonder voorkennis van den be
klaagde Dreyfus geheime stukken heeft
medegedeeld, die weigering wekt bevreem
ding te meer wijl de regeering Mereier
van het ambtsgeheim had ontheven. De
strafkamer heeft hierop zyn weigering als
een bevestiging harer vraag uitgelegd.
Reeds onder het kabinet Brisson was er
by den toenmaligen minister Zurlinden,
een der verraders in deze netelige quaestie,
door zyn ambtgenoot van Justitie op aan
gedrongen om in zijn tegenwoordigheid
der generaal op dat punt van onwettig
heid te doen verhooren docu Zurlinden
weigerde.
En inmiddels blijft de balling van het
Duivelseiland wachten en zich vermoeien
met overleggingen waaraan toch de weinige
haast moet toegeschreven die men in
Frankrijk met zijne zaak schynt te willen
maken.
De president van het Hof van Appèl,
mr. Darius, heeft met den gouverneur der
strafkolonie Daniel, een bezoek gebracht
mijn schip in gevaar te zien brengen
Stel, dat zij weten te ontvluchten 1 Deze
en meer andere overleggingen doorkruisten
zijn brein en brachten hem tot de slotsom
het is eene groote verantwoordelijkheid,
alleen bij mijn Meester kan ik de noodige
wijsheid en hulp vinden. En wie op dat
oogenblik in de nabijheid zijner hut was
gekomen, zou hebben kunnen hooren, hoe
onze kapitein zijnen Keer om licht en
kracht en bijstand smeekte.
In den loop van den volgenden morgen
werden de gevangenen zwaar geboeid aan
boord gebracht, waar de stuurman een
ledige hut aanwees, beiden werden door
bunne kameraads daarin opgesloten, terwijl
de kapitein den sleutel in bewaring nam.
Een paar uren later werden de ankers
gelicht en aanvaardde het schip de verre
reis. Reeds dien eigen avond kwam een
zware storm opzetten, en menigeen zou
dit als een kwaad voorteeken hebben be
schouwd. Niet alzoo onze Potts, hij wist
wie hem bewaarde, wie ook wind en golven
gebiedt, ea kalm en rustig gaf hy de noo
dige bevelen.
Er volgden een drukke en moeilijke
vier en twintig uren, alle haaden hadden
volop werk; toen echter bedaarde den
storm en den volgenden morgen was alles
ten naastenbij weer tot de gewone orde
teruggekeerd. De zon neigde zich weer
ten ondergang en de bootsman riep de
bemunning ts zamen, voor zoover die ge
mist kon worden. Daarop verscheen de
kapitein met zijn Bijbel onder den arm
en allen verzamelden zich eerbiedig rondom
hem, want zij wisten sedert lang de
dag werd aan boord der „Hoop" altoos
met gebed en Bijbellezing besloten. De
kapitein zag den kring rond en zeide
„Ik mis twee mannen waar zijn die?"
„het zijn de gevangenen", antwoordde de
bootsman, „zij zijn beneden opgesloten".
„Haal hen hier", beval Potts.
aan den gevangene in diens hut om hem
over een en ander te vragen doch Dreyfus
weigerde te spreken zoolang de gouver
neur er bij washij wilde niet andermaal
zich aan het gevaar blootstellen eener
verkeerde uitlegging zijner woorden.
Daarop verwijderde zich Deniel en nu
gat Dreyfus een omstandig verhaal van
zijn arrestatie tot aan zijn veroordeeling.
Hij wille echter niets schriftelijk verkla
ren of onderteekenen. Toen de heer Darius
hem vroeg of hij ook iets had aan te mer
ken op zijn behandeling, antwoordde
Dreyfus dat hij alleen gerechtigheid ver
langde. De palissade om zijn verblijf hin
derde hem volstrekt nietzij beLtte
zelfs dat zyn gezicht verblind werd door
de weerkaatsing der zonnestralen op en
van de zee. Dreyfus ziet er niet gunstig
uit, zegt deze raadsheer, en begint te
grijzen, doch bepaald ziek is hij niet.
De nieuwe leider der Engelsche liberale
partij Campbell-Bannerman maggeen
Gladstone zijn in ervaring en bekwaamheid;
hij is 'ttoch zeker in oprechtheid en be
minnelijkheid hij de blootlegging van het
beginsel zijner partij dat den statenroof,
waarnaar de conservatieve meerderheid
streeft, veroordeelt en de zelfregeering
(Homernle) voor lerand als eerste daad
van sociale en staatkundige rechtvaardig
heid voorschrijft.
Gelijk men weet is de liberale partij
in Engeland in menig opzicht minder
revolutionair, ja zeifs zeer beslist antire
volutionair, in vergelijking met de partij
der Tory's die tegenwoordig de eer der
oppermacht geniet.
Homerule en saamwerking met de Ieren
waren de schrikbeelden die de conservatie
ven van alle gading uit de liberale partij
uitdreven, de gelederen zijn dientengevolge
geduud en de kracht in het cijfer is ge
broken, misschien voor lange jaren maar
't beginsel is bewaard, die voorwaarde voor
blijvende krachten het schijnt niet on
mogelijk dat onder de bezieling van den
nieuwen partyleider de liberale partij
Er heerschte doodelijke stilte onder de
bemanning, alleen wind en golven zongen
hun plechtige avondhymne in den gloed
der ondergaande zon. De gevangenen
verschenen weldra in den kring en nu luidde
het bevel, „maak hunne boeien los." Ook
dit geschiedde en nu nam de kapitein, elk
der beide mannen, helaas, hos jong waren
zij nogbij de hand en knielde neder op
't dek, en met hen al de zeelieden. In een
kort gebed dankte Potts daarop den Heer
over .even en dood, voor Zijne genadige
bewaring gedurende den jongsten storm,
hij smeekte voor allen om de kracht om
dit opnieuw geschonken leven te besteden
in den dienst van Hem, den almachtigen
God, den liefderijken Vader. Met de bede
dat de Heere alle zonden wilde vergeven
om Jezus wil eindigde hij.
Allen stonden op, en Potts sloeg den
Bijbel open, waaruit volgens gewoonte door
allen om beurten een of twee verzen ge
lezen werd. Voor heden had de kapitein
het gedeelte van Lucas 15 gekozen waarin
de gelijkenis van den verloren zoon wordt
verhaald. De beurt kwam ook aan de
gevangenen. Een hunner begon„Ik zal
opstaan en tot mijnen vader gaan en tot
hem zeggen: Vader ik heb..." hij kon
niet verder en verborg snikkende het hoofd
in de handen, zijn makker was niet minder
ontroerd en in dit kleine gezelschap bleef
geen oog zonder tranen. Na eenige oogen-
blikken nam Potts het Boek, las het hoofd
stuk ten einde, en sprak daarna een paar
ernstige, liefderijke woorden, waarin hij
wees op de groote liefde Gods, die ook
den grootsten zondaar niet verstoot als hij
berouwvol tot Hem komt.
De bemanning ging daarop uiteen en de
gevangenen werden naar de hut van den
kapitein gebracht, waar deze vriendelijk
eenige vragen tot hen richtte op vaderlij
ken toon met hun sprak en hun ten slotte
verzekerde, dat zij, zoolang zij zich be
weer op haar oude doen komt. De oogen
beginnen al meer open te gaan voor het
gevaar der slokoppolitiek der Salisbury's
en Chamberlains, en voor den eisch om
in de buiten- en binnenlandsche staatkunde
terug te keeren tot het recht.
Voegt men hierbij dat op het program
ma ook bezuiniging en sociale hervormingen
staan, twee pakkende stembusleuzen
dan zal men 't begrijpen wanneer er ook
onder 't volk meer sympathie komt voor
't optreden der liberalen.
Ongegrond is de klacht dan ook niet
over de opdrijving der groote leger- en
vlootkosten waartoe de roof- en bemoeial-
politiek der regeering voert. Sedert 1868
klommen die uitgaven van 70 tot 114
miljoen. En de nieuwe leider, die tevens
gezag heeft in den lande als oud-minister
van oorlog, liet dan ook niet na er den
nadruk op te leggen dat dit moest uitloo-
pen op eene conscriptie, dat wil zeggen
loting voor ds nationale militiewaar tot
nog toe de miliciens in Engeland uit vrij
willigers hebben bestaan.
Zoo gaan de oogen open voor de ge
dwongen dienstneming waartoe dit alles
voert; de dubbeltjes en de dwang; en
daarbij de sociale hervormingen, zijn een pro
gram om van te watertanden voor eene
partij die naar de macht staat. Doch niet
he macht maar 't volksbelang bedoelt deze
party, zij toonde het reeds meermalen
onder Gladstone er mee te willen staan
of vallen. Wij hopen de beste leerlingen
van den grooten ouden man nog eens aan
het bewind te zien. Voor Europa zal het
een groote gerustigheid geven.
China zit nog altijd ia 't gedrang. Als
haaien op 't aas, vlogen de mogendheden
een twee jaar geleden op dit groote, zwaar
geteisterde, diep vernederde, zwakke land
aan. Met iederen dag vermenigvuldigden
zich sinds de moeilijkheden. (Gelukkig is de
kans op een minnelijke schikking met
Italië dat zoo maar een strook land van
en in China bezetten wou, nog niet ver
keken. De regeering heeft althans naar
hoorlijk gedroegen niet meer geketend
zouden worden. Zij mochten zelfs vrij op
't schip rondloopen als zij hun eerewoord
gaven geen pogingen te doen tot ontvluch
ting. Eenige dagen vroeger hadden deze
mannen zich door dat eere woord niet laten
weerhouden, enthans denkt misschien deze
of gene, waren zij op den wijden oceaan
niet in staat tot vluchten.
Maar de tijd kwam dat de kapitein hen
op de proef stelde, zooals uit het verdere
van ons verhaal blijken zal. Dag aan
dag verliep met de gewone voorvallen
van een zeereis, maar eiken avond ver-
eenigden zooveel mogelijk allen zich
rondom het Woord Gods elke dag vond
de „twee slechtsten van het eiland" voort
gaande op den weg ten leven.
Eindelijk bereikte men Engeland en het
schip lag rustig op de Theems. De kapitein
moest nu zijne taak voltooien en de
gevangenen afleveren. Hij nam een rijtuig,
stapte met hen beiden in, en wel
dra waren zij aan hunne bestemming.
Potts sprong uit de vigelant en schelde
aan. Spoedig werd opengedaan, doch de
stem van den oppasser klonk kortafan
dere deur, links om den hoek De kapiten
ging dus daarheen, schelde nogmaals aan,
en meldde, terwijl hij zijn orderbrief over
reikte, dat hij twee gevangenen bracht.
Nadat de papieren nagezien waren, luidde
de vraag „waar zyn de gevangenen?"
„In het rijtuig hier om den hoek", „onder
voldoende bewaking „Neen alleen."
„Dan zullen ze wel ontsnapt zijn riep
de cipier. „Neen dat doen ze niet", was
't antwoord van den kapitein, die nu
heenging om hen te halen. „Waarom",
zoo vroeg hij, „hebt ge de gelegenheid
om weg te loopen, niet waargenomen
Een van hen zeide „als wij dat gedaan
hadden, zoudt gij, die zoo goed voor ons
waart, gestraft zyn geworden, omdat ge
ons de boeien afnaamt." En de ander
Rome geseind dat men dat land van haar
in pacht kan krijgen. Maar het verschil
tusschen Rusland en Engeland over den
Noorderspoorweg blijft het grootste gevaar
dat zy, schoon wel voor't oogenblik, eohter
op den duur niet kan bezweren.
De spoorwegovereenkomst ia door China
met Engeland afgesloten en hiertegen pro
testeert Rusland, wijl het er eene schending
in ziet van een vroeger door Rusland met
China gesloten verdrag. Niet dat Rnsland aan
Engeland het voordeel van dien spoorweg
betwisten wilo, neen, maar het is van de
leer die ook in de kinderwereld zoo vaak
verkondigd wordt, dat als de een wat krijgt
de ander ook wat moet hebben, en wel dat
minstens evengroot is.
Geeft China nu Rusland ook nog eenige
voordeelen dan zal Rusland zich tegen
den verderen voortgang der onderhandelin
gen wel niet langer verzetten.
Trouwens nu Engeland een dreigende
houding aanneemt en van plan schijnt,
blijkens een door den gezant te Peking
afgelegde verklaring, China tegen eiken
vreemden aanval te zullen verdedigen, zal
Rusland zich wel tweemalen bedenken
alvorens toe te tasten. Het beeft trouwens
bereids zyn protest ingetrokken.
Het oorlogsnieuws uit de Vereenigde
Staten laat zich wachtten. In de binnen
landsche staatkunde is ook nog het een en
ander troebel. De practische Amerikaansche
geest die op de kleintjes past, schynt ook
het Congres te bezielen. Tenminste van de
12 oorlogsschepen die aangevraagd zijn,
werden er slechts 6 toegestaan en de
wet, die millieen dollars voor opmetingen
voor het Nicaragua-kanaal voorschrijft, kan
slechts als een nederlaag van den president
en van het Kabinet worden beschouwd.
Voeg hierbij de klachten over levering
van bedorven bussenvleesch aan het
leger, en men ziet dat ook, ondanks de
groote overwinningen der laatste maanden
de Amerikaansche regeering niet, in de
gunst van allen deelt.
Voegen wij hieraan toe dat in Spanje
zeide„hoe hadden we dit kunnen doen
na al uw goedheid? We hebben slecht
gehandeld en verdienen de gevangenisstraf
wy willen die gewillig ondergaan, en als
de straftijd om is, met Geds hulp een
nieuw leven te beginnen." „Amen", zeide
de kapitein, „ik geloof en vertrouw dat
dit u gelukken zal.
Hierop gingen alle drie de deuren der
gevangenis binnen, de kapitein verzooht
de cellen te mogen zien, waarin zijne
beschermelingen zouden moeten verblijven.
Daar gekomen sprak hij hen nog eens har
telijk toe en wees hen nog eens op Hem,
die ook den gevangene uabij wil zyn.
Toen hij met den cipier in diens woonka
mer gekomen was, verzocht hij dezen de
beide gevangenen vriendelijk te willen be
handelen, hen voort te helpen in hun
pogingen tot verbetering van hunnen le
venswandel, en toen de man, die door het
gedrag van den openhartigen zeeman ge
troffen was, dit had beloofd, verhaalde
Potts hem zooveel van het doen en laten
der beide jongelieden tijdens de reis, dat
hij geheel gewonnen werd in hun belang,
iets waarvan zy de aangename gevolgen
menigmaal gewaar werden.
Wat was 't nu dat deze beruchte mili
tairen oo had veranderd Immers de goed
heid, het vertrouwen van den braven ka
pitein Potts, waren de middelen, die God
de Heere tot hun behoud dienstbaar maakte.
Waren zy met hardheid en minachting
bejegend geworden, vrij zeker zou |er van
beiden niets goeds terecht zyn gekomen.
Ach, dat wij allen in den omgang met
anderen eens de proef er van wilden ne
men of liefde en goedheid niet ook ons
verder zouden brengen, of daar niet menig
plantje zou ontluiken, dat nu hardvochtig
of onnadenkend vertreden wordt I
