NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK- er
HISTORISCH
lo. 58.
Dinsdag 14 Mtuatu
ONS VOORUIT.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
FEUILLETON.
Buitenlandsch Overzicht.
"ijdag 17 Febr.
S 10 uur bij wed. Lous door
een hoefje met boomgaard
2o. 1 H. bouwland en zQ-
en Grindweg 4 stukken.
D. Schipper door dturw
ir inspan ais5 werkpaar
aarden, 12 melkkoeien, 17
vers, 3 vette en 11 loopvar-
n en hanen, karnhond met
i wagentje, tilbury, 3 men-
ilskar, 5 ploegen, 6 eggen
dorschzeil, harnassementen
de Laval, stal-, zolder-, land-
;ereedschap enz.
landag 20 Febr.
«pachten landerijen van Bur
uur door not. L. A. Liebert
ïur.
nsdag 21 Febr.
id, by v. d. Meulen half 10
ner inspan als 4 werkpaarden
jaar, 1 hengstveulen, hoorn-
n- en melkgereedschap.
ensdag 22 Febr.
bij Matthijsse 11 uur door
eff het holsteeaje van S.
170 H. in 2 perc. en in massa,
d, voor dhr. A. v. Leeuwen
ner 9i/s uur inspan als:
lerdag 23 Febr.
5. 8 uur in de Vergenoeging
lo. een hnis, erf en tuin
traat 2 A. 38 cA. 2o. een
ar 60 cA. 3o. een karotery,
mestuin, boomgaard, goud-
ir 77 A. 30 cA. Te zi
LO—12 en 2 4 uur.
j wed. v. Damme 9 uur
i Houwer inspan als13
iar1 veulen, 8 uaatgevenda
vare koeien, 1 vette os,
ders, 5 kalvers, 18 varkens,
iden, 2 karnhonden, 1 kap-
agens, 1 zaaimachine, rol-
chiue, rosmolen, snijmolen,
smaker, 2 sleepers, 2 wind-
orschzeilen, mustert, bees-
delyke goederen.
by P. Mol 10 uur door
oer Overman inspan als
1, 11, 16 en 20 jr. jaarling
baatgevende melkkoeien, 7
rs, 1 vette Os, 50 kippen en
ikens, 7 biggen, 2 menwa-
ioren, klaver wagen, tilbury,
eeren, driewielskar, stal-
edschappen, mest, brand-
dag 24 Febr.
voor L. Huissoon door
uur 120 schapen met
sdag 1 Maart.
ffol door not. Paardekooper
inspan als:
srdag 2 Maart,
dhr. A. Nieuwenhuyse
uur inspan als:
ek, bij C. Braamse door
esser 9 uur insrr.n als: 9
iar, 1 bruine hengst 1
28 runderen en kalveren,
kippen en hanen, 18 eenden,
oenen, 1 karnhond en hok,
6 menwagens, lemoenkar,
loegen, 6 eegden, enz. stal-
'ereedsehap 1 meubels enz.
iag 3 Maart.
door not de Vos by
ir 5 huizen en 8 dito met
le N. VI. weg.
ij Chr. Welleman door not.
O uur inspan als
rdag 9 Maart,
oor not. Overman by v
ispan als:
iag 21 April.
Veersche Rijweg bij Abr.
Huvers inspan als:
iag 24 April.
uur door not. Verhulst
?an als:
iag 25 April,
door not. Tak by
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Recht op ondersteuning.
Naar aanleiding van de door mr. Van
Houten in de vergadering van de Grond
wet te 's Gravenhage gebezigde phrase
„Er is evenmin een recht van den zwakste
als een recht van den sterkste" schrijft
de Nederlander
„De arme heeft geen recht op onder
stand, evenmin als de gegoede. Dit is vol
komen correct.
„Ook de „demoGraat" zou dit toegeven,
zoodra een „bourgeois" aandrong op het
aanschaffen van nieuwe baantjes op grond
van toeneming van het geleerde preletariaat.
„De zwakke, nl.de economisch zwakke,
heeft geen recht op ondersteuning
„Maar daaruit volgt niet, dat de zwakke
niet vaak juist om zijne zwakheid bijzon
dere bescherming noodig heeft".
„De minderjarigende vrouwende
fabrieksarbeidersde schuldeischeis, zij
allen kunnen in omstandigheden komen
dat de wetgever hen beschermt tegen
overmachttegen inhaligheidtegen slim
heid en bedriegerij".
„Maar bescherming is iets anders dan
ondersteuning".
Een „pensohetser" in het Ned. Dagblad
had evenals de heer Alberda in de
Eerste Kamer, van de bijzondere scholen
gezegd dat zij „richting- om niet te
zeggen sectescholen" zijn en hij verklaarde
zich voor de bekende christianiseering der
staatsschool, gelijk de vroegere antirevo
lutionair thans Chr. liberaal dr. Bronsveld
dit wil.
Niemand minder dan de heer dr. de
Visser heeft tegen deze redeneering gepro
testeerd en aan 't christelijk historisch blad,
dat zoo afwijkende meeningen in zijn
kolommen drukt, de navolgenie terecht
wijzing toegediend, welke wij den lezer
verzoeken uit te kuippen:
„Als het geldt het belang van
het christelijk onderwijs als zoo*
O
I.
Het lijdt geen twijfel, of Amerika is
Europa in de ontplooiing van maatschap
pelijke veerkracht en in de opheffing
van ons menschelijk leven tot hooger
standpunt vooruit. Nog altoos behoudt
Europa in meer dan één opzicht boven
de nieuwe wereld zekere voorkeur, aller
eerst door zijn meerdere historische rijp
beid. Maar kiest ge tot maatstaf het
verzekeren van het hoogste percent le
vensgeluk aan het hoogste percent der
bevolking, dan is geen tweeërlei oordeel
mogelijk, en legt onze oude wereld het af.
Te zeggen, dat in Amerika geen ar
moede geleden wordt, ware overdreven.
Met name in de groote steden wordt in
de afgelegen „tenements" door ouden van
dagen en weduwen soms getobd; werke
loosheid komt voor; en er is wat men
noemt de SlumbMaar wie de diepe
ellende van het pauperisme in de ach
terhoeken van Londen en Parijs, van
Berlijn en Weenen, van Amsterdam en
Brussel, in al haar bitterheid en demo-
raliseerende strekking leerde kennen, voelt
zich toch verrast door in de Vereenigde
Staten een maatschappij te vinden, die
dusver nog altoos aan den eigenlijken
vloek van het pauperisme wist te ont
komen.
Wat hier de „lagere klasse" heet, be
staat in dien zin aan de overzij van den
oceaan eenvoudig niet. Er is in den
spoortrein geen „derde klasse." Een ander
soort kleeding voor dea mindere houdt
men er niet op na ook de werkmansstand
komt „gewoon gekleed" voor den dag.
Heel de bevolking eet er vleesch, meest
danig, is het mij een raadsel,
dat een Orgaan ter verspreiding
van christelijk-historische begin
selen zich daarover anders dan
sympathiek kan uitspreken en
ongenegen zou zijn, krachtig tot
de bevordering daarvan mede
te werken".
Den chr. historischenafgeraardigde onzen
dank voor deze ondubbelzinnige sympathie
betuiging met de chr. school.
De chr. historische bond, waarvan de
heeren Muller en Verkonleren de pen
voerders zijn, roert zieh in de laatste
weken zeer.
Wij hebben reeds herinnerd aan de
booze opmerking van den een te Middel
burg gemaakt aau het adres der heden-
daagsehe calvinisten.
Thans moet een woord vaa den ander
gereleveerd, door hem gesproken te
'sGravenzande, waar hij in een openbare
vergadering, doch zonder debat, vertellen
kwam dat de „antirevolutionairen groote
revolutionairen (zijn), die als echte
Roomschen achter aan den Amsterdamschen
bisschop aanloopen" en dat „zij geen gees
telijkezonen van Calvijn mogen heeten".
Ten slotte had de man gevonden dat
't „beter liberaal dan antirevolutionair"
was.
Wij hopen dat dergelijke stuitende (uit
vallen zonder bewijs en zonder gelegen
heid tot weerlegging, onder de „Chr.
Historische Bonds"-mannengeen regel zullen
worden.
De regeering heeft bij de kamers inge
diend een wetsvoorstel tot afschaffing der
rijk-dollen, met 1 Mei 1900.
Door dezen maatregel verliest de Staat
jaarlijks 6 ton op 30 duizend gulden na
wat 't onderhoud van tolboomen, tolhuizen
enz. hem kost.
Niemand zal er wel rouwig om zijn.
zelfs tweemaal per dag. Gelijk de bur
gemeester van Baltimore schrijver dezes
mededeelde, betaalt de stedelijke regeering
aan een straatwerker (bricklayer) f 10 per
dag, zoodat zulk een man f 3000 'sjaars
kan maken. En dat in de kolenmijnen
van Pennsylvanië tijdelijk slechts f 1,75
per dag te verdienen viel, wordt door de
arbeidersvereenigingen in Amerika als een
ongehoorde ellende beschouwd.
AI is het dan ook, dat de „unskilled
labourers," niet het loon van den Balti-
moorschen bricklayer halen, door elkaar
genomen zyn toch de verdiensten, zoo
in de steden als op het platteland, toe
reikend, om een behoorlijk onderdak,
ordentelijke kleeding en volkomen vol
doende voeding aan heel het gezin te
verzekeren. Op meer dan één plaats
kunt ge arbeiderswoningen binnentreden,
die wat ruimte, inrichting en meubilee
ring aangaat, geheel op éen lijn staan
met wat ge ten onzent vindt bij de kleine
burgerij.
Ook de waan, alsof tegen het hooger
loon de duurder voet van leven in Ame
rika meer dan opwoog, berust op dwaling.
Want wel is de huishuur in de steden
duurder en wordt de kleeding hooger
betaald, maar de voeding, met name de
vleeschroeding, is er merkbaar goedkoopar,
en althans in de Westerstaten de levens
voet weinig hooger dan bij ons.
hooge kringen der groote steden
is de levensvoet zeker ongelooflijk hoog.
Nog onlangs bekende, bij een interview,
een dame uit „de four hundred" te New-
York, dat ze maar f 150.000 te verteren
had, en daarom New-York uit moest. Ze
kon dat tobben om rond te komen niet
langer uithouden. En ze rekende dit met
preciese cijfers aan den reporter zoo over
tuigend voor, dat men onwillekeurig me
delijden kreeg met de arme vrouw, die
zóó moest passen en meten, om buiten
De tollen waren nooit populair en brach
ten da gem lederen van rustige burgers
maar al te vaak in gisting.
Dat de sociaal democratische denkbeelden
marcheeren, blijkt weer uit het feit dat
te Delft de voorzitter van de sooiaal
democratische propaganda-club met groote
meerderheid van stemmen tot praeses van
den Senaat van het Delftsch studentenkorps
gekozen is.
Tot voor kort werden daar door velen de
socialistische geschriften zeer ongaarne op
de leestafel der studenten gezien.
De Standaard verneemt dat een klasse
onderwijzer aan een der openbare scholen
te 's Gravenhage al sedert Augustus weigert
aan een kind van dea heer Jochems aldaar
huiswerk mee te geven, terwijl de andere
kinderen dit wel genieten. De heer Jochems
beklaagt zich hierover in een adres aan
den gemeenteraad en dselt ter opheldering
mee dat deze onderwijzer zich beleedigd
acht, wijl de heer Jochems indertijd gedaan
heelt gekregen van den Minister dat ook
de huiswerkschriften moeten gerekend tot
de kostelooze schoolbehoeften.
Nu wil bedoelde kUsse ouder wijzer weer
wel huiswerk opgeven, mits de heer
Jochems 't hem zelf beleefd komt vragen.
Het hoofd der school schijnt zich met de
zaak niet in te laten en dus „neutraal" te
„blijven".
Het blad vraagt terecht of wij dan nu
naast den onderwijzer-socialist, den onder-
wijzer-antiraDgexamen, den onderwijzer-
tegenhoofden, den onder wij zer tegen nationale
feesten, den onderwijzer niet-nentraal, den
antieken onderwijzer, den onderwijzer
volksredenaar, nu ook nog een geheel
nieuwe variteit moeten krijgen die zoo op
staanden voet nog maar niet zoo heel
gemakkelijk te benoemen is.
Wij vinden dat conflict niet zoo erg als
het conflict-De Vletter; maar vragen toch
zijn ook dergelijke quaestiën niet 'tbewijs
schulden te blijven. Ze had drie dochters,
en die konden het niet met minder doen
dan met 3000 gulden, d. i. f 7.500 klee-
geld elk, en hoe ze ook op allerlei wel
dadigheids-inschrijvingen bezuinigde, er
ging toch minstens f 15.000 'sjaars mee
heen.
Als men dan ook hoort, dat eenige
heeren in de 52e street een clubgebouw
bezitten, dat enkel als gebouw een waarde
van zes d zeven millioen gulden vertegen
woordigt en in deze Metropolitan-club de
keurige en fijne weelle bewondert, die u
uit zalen, corridors en traphuizen tegen-
adeint, tast men als het ware, hoe volstrekt
onmogelijk het is, zich in zulke kringen
andeis dan ais overrijk kapitalist te
bewegen.
Hiernaar echter mag de gewone levens
standaard niet worden afgemeten. In de
kleinere steden van het Westen leven aan
zienlijke ingezetenen zeer fatsoenlijk van
een inkomen van f 2400, en zelfs in een
stad als Des Moines, de hoofdstad van
lows, biedt men u in een prachtig hotel
dat voor geen onzer beste hotels onder
doet, op de eerste verdieping een keurige
kamer, met badkamer erbij, en laat u met
inbegrip van drie warme maaltijden zonder
eenige verplichting tot het gebruik van
wijn, niet meer dan f 7.50 betalen. Een
prijs, waarvoor ge hier te lande (pension
nu daargelaten) op znlk een voet nergens
terecht komt.
Vooral ook de ongewoonten om wijn
of alcoholia te drinken, keert veel geld
verspilling. Al vergist men zich toch, zoo
men waant dat in Amerika niet wordt
gedronken, toch trett het u terstond, tot
wat kleine afmetingen de drinkgewoonte
er herleid is. In de groote eetzaal van
het Fifth Avenue Hotel te New York,
ging middag na middag voorbij, dat op de
500 gasten geen tien halve fleschjes wijn
ontkurkt werden. Schrijver dezes zat aan
te meer voor de juistheid van den wenk der
antirevolutionairen dat men, met handhaving
natuurlijk der schoolgebouwen en alles dat
„van buiten" is, dat „openbare" karakter der
staatsschool tegelijk met het „neutrale"
verwijdere en de vrije school voor heel
de natie in 't leven roepe, waarbij de school
aan de ouders komt en bijzondere door de
ouders benoemde commissiën de vuile wasch
binnenshuis doen en niet iedere quaestie
maken tot een zaak van Staats- of Gemeen
teraadsbemoeiing.
De verwachting is uitgekomen. De
Fransche Kamer heeft met een meerderheid
van 100 stemmen den president-minister
Dupuy in 't gelijk gesteld en 't wetsont
werp tot nieuw onderzoek der Dreyfus-
stukken maar nu door het heele Hof
van Cassatie, aangenomen.
Het is wel niet te denken dat al deze
voorstemmers persoonlijke tegenstanders
der revisie zijn zoodat het niet onwaar
schijnlijk is dat het reeht ten slotte toch
nog zegeviert en de zaak doorgaat.
Dit zou wel de militairisten en de cle-
rieale rechterzijde hinderendoch de
geschiedenis is daar om te bewijzen dat
de waarheid, eens zich baan brekende, niet
te stuiten is zelfs door een phalanx van
de beste staats- en krijgslieden.
Dupuy geeft al meer blijk zwanger te
gaan aan toekomstplannen. Het clericalisme
is de vijand, deze dwaze leuze van Gam-
betta is reeds sedert lang dood en be
graven. Men heeft thans meer vrees voor
het Dreyfusisme, of Semietisme of Judaisme,
of hoe men 't noemen wil.
Of eigenlijk geldt de vrees ook de Joden
niet, maar de waarheid die met volhar
ding en verbittering wordt ondergehouden
en de gerechtigheid die het vlammend
lemmet gereed houdt om logen en bedrog
te straffen.
Yan daar dat een schutse gezocht werd
bij het clericalisme en de bittere leuze
banketten aan van meer dan 150 personen,
banketten die tot diep in den nacht duur
den, en waar geen droppel wijn gedronken
werd. Ook waar nog wijn geschonken werd
geschiedde dit in zeer kleine hoeveelheden.
In Philadelphia werd op Zondag zelfs in
geen enkel hotel eenige wijn geschonken,
en in geen enkel restaurant of café was
iets anders dan „aërated" water of thee en
koffie te verkrijgen.
De moreele quaestie die in Europeeeche
hotels bestaat, dat ge voor uw fatsoen
wijn moet drinken, is in Amerika dan ook
in het tegendeel vekeerd, en eer bestaat
er zekere moreele pressie die u iraant om
van wijngebruik af te zien.
Een geacht hoogleeraar die, uit beginsel
om aan geen valsche pressie der publieke
opinie voet te geven, op een diner wijn
schonk, werd daarover in tal van bladen
gekapitteld als bevorderaar van onzedelijke
usantiën. En toen het oorlogschip de „Illi
nois" van stapel zou loopeu en Miss Leiter,
de dochter van den bekenden millionair
en speculant, dit schip wat men noemt
„doopen" zou, ontving zij petitiën met
tienduizenden handteekeningen, om daarbij
toch vooral niet de historische flesch
champagne te bezigen, maar het af te doen
met een kruik water. Tegen het in den
grond goddelooze denkbeeld om dit „chris
tianizing" te noemen, kwam niemand op,
maar „wijn" bij zulk een plechtigheid te
bezigen, ergerde de consciëntie.
Nu gaat dit zeker te ver wijl het fei
telijk de vrijheid aanrandt, en tot het
drinken van water in het publiek en het
opslorpen van whiskey in het verborgene
verleidtmaar ontkend kan toch niet dat
het maatschappelijk verkeer in Amerika
aan dit principieel tegengaan van deze
drinkgewoonte ongemeene verheffing dankt.
De jongelingschap, met name aan de Uni
versiteiten, dankt er frisscher kleur, edeler
bezieling en reiner leven aan. Het breekt
van Gambetta metterdaad in de zoete
leuze van Dupuy verkeerd werd het
clericalisme is «le vriend!
Hoe tijden verkeeren kunnen.
Maar met des te grooter kracht dringt
zich dan ook het vermoeden op bij het
denkend deel onder de staatslieden, dat
Dupuy den presidentszetel dnbiëert en
geen kans ziet om er op te geraken dan
langs de schouders der rechterzijde, die
hij nu in alles wenscht te behagen.
Uit de broeierige atmosfeer van de
laatste weken maken sommigen zelfs op
dat gelijk in 1870 een oorlog met Duitsch-
land geprovoceerd werd om de aandacht
van de binnenlandsche zwakheden af te trek
ken nu een oorlog met Engeland wordt
gewenscht om de aandacht van de rotheden
in 't leger af te wenden.
Gelijk in '70 de soldaat den Keizer
redden moest, moet de matroos het thans
de armee doen zou Frankrijk een nieuwe
nederlaag tegemoet moeten Zou 't aan
den rand des afgronds staan Zou het,
wat velen vreezen, een S psnje II worden
De Amerikanen zijn bezig op de Filip
pijnen belangrijke voordeelen te behalen.
Zij leden weinige, de Philippino's zeer
zwaie verliezen.
De Philippino's hadden Vrijdag Malabon
gekozen als basis van ontmoeting. Hunne ko
gels richtten echter weinig schade.aan. Tegen
den middag gelukte het den Amerikanen
het dorp Cal/ocan stormenderhand te nemen.
De aarden werken des vijands werden
veroverd; dank zij de groote meerderheid
der Amerikanen in geschat, waardoor de
arme eilanders letterlijk werden wegge
maaid. Aguinaldo en de zijnen vochten
als leeuwen, wij kende slechts voei voorvoet.
Het is te bejammeren dat de oorlog zoodanig
een verloop hebben moest. En het is zeer
te hopen dat deze inzet niet het voorspel
is van hardnekkige gevechten, waarbij de
vraag om een onafhankelijk volksbestaan
in bloed wordt gesmoord, en de vanen der
vrijheidslievende ^Republiek door machts
misbruik en[averechtsch hulpbetoon bevlekt
de demonische macht, die in Europa in
allerlei drink-nsantiën op geheele lagen
der bevolking drukt. Men leeft er nuch
terder, ontziet zijn levenskracht, ook in
intellectneelen zin, en spaart er schatten
gelds door uit. En waar ten onzent Pau
perisme en Drankzucht zoo bijna altoos
in onheiligen bond leven, mag in het uit
bannen van de drinkgewoonte uit de sociale
usantiën zeer stellig een der oorzaken wor
den begroet, waardoor aan het Pauperisme
de mogelijkheid van opkomen in zijne
breede vertakkingen belet werd.
Beter verdienste, goedkooper vleesch-
voeding, en het uitsparen van het anders
aan drank verspilde geld, werken dan ook
saam om aan den breeden werkmansstand
betere levensconditie te waarborgen, en
voor een zeer aanmerkelijk deel de klove
te dempen, die ten onzent nog altoos tus-
sehen de hoogere en de lagere klasse bestaat.
Al vindt ge op de Amerikaansche spoor
wegen slechts ééne klasse voor alle reizigers
ge ondervindt er geen oogenblik dea hin
der van, die hier te lande de vermenging
van eerste, tweede en derde klassereizigers
in eenzelfden wagon geven zou. Ge kunt
desnoods u in de „parlor-car" tegen beta
ling van een extra-biljet afzonderen, maar
ook als ge dit niet doet, gelukt het toch
u niet dan met moeite, om onder nw
medereizigers den „werkman" van den
„burger" en den burger van den „heer"
te onderscheiden. Mannen en vronwen,
jongens en meisjes nit alle standen zien er
in den regel goed gekleed nit, en gedra
gen zich ordentelijk. En wat de proef
op de som geeft, zoowel de „werkman"
als de „heer" houdt zich onder het sporen
intellectueel bezig en leest zijn tijdschrift,
een boek of een courant.
Standaard.
Wordt vervolgd.
