BOTER.
TILLY.
LHELM1NA.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
tr., Middelburg.
STERMAN.
|*e Karnhonden
Vaderlandschc
ïeschiedenis.
|een MEID
te Dienstbode,
Handknecht
Dertiende laacpug.
De rechtbank te Zierikzee.
VICTORIA,
SM.
heel Nederland.
M. KONINGIN
ISo. ft. 1899.
al f 100,000.
ACËLT 112.
H. TIJSTERMAN.
G. f8,25;
G. f2,40.
TE KOOP
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bij dit nummer behoort een By voegsel.
IV.
V.
rdam.
No. 13 en 1 September 1897, No. 31
?h. P. SCHELTES Jr.
DROST Dzn., en E.BAEENBEOE1
ie Provincie Zeeland te richten tit
'weg C 105» te MiddelburgInspce-
Ien, J. W. DOBBELAIEE, Kleine
arkt. J. MEEUWSE, Wagenaar-
ïreskens P. HUIJSHEEEE te Go. t
61.
Iwereldberoemd en is
|fd aanbevelend,
tellen daar ik die als ik ze
IWING
zich niet ontzien op mijnen naam
op mijnen naam te teekenen;
ven van mijne naastbestaanden
en zeggen echte Haarlemmer-
\iendtn voor mijn Kantoor te
\rlijden van C. DE KONING
verkocht, dat deze allen leu-
m ik dan ook al mijne
heb van mijne handtee-
nak, zooals aan het einde van
kt.
P. GEERSE, Serooskerke, W.
Ie vroegste tijden, tot en
Inhuldiging van
ELBEETS, De Volledige Ge-
van one "Vaderland, vanaf de
Itijden tot en met de I n h u 1 d i-
H.M. Koningin WILHELMINA.
erd met ongeveer 200 Platen van
IHUSSEN en JAN DE JONG,
spotprijs van f 1,25 of in Prachtb.
spotprijs van f 1,75.
mi j J De rijk geïllnstreerdo
volledige Geschiedenis
Vaderland, zoo overheerlijk mooi
iERTS beschreven, zesde herz.
ruim 200 Platen, voor f 1,25
chtband voor f 1,75.
1;baar bij D. BOLLE, Bazaar
dkoope Boeken te Botterdam
ontvangst Postwissel ad. slechts,
slechts f 1,75, waarbij vermeld
ferland".
niniiiw» TaiwTi—i—
Tegen MEI
die melken kan, bij I- KODDE
m.
i gevraagd een
wasch kan omgaan. Adres Mej.
RD, Oostkerkplein, Middelburg.
art of Mei
by J. DE KAM. Grypskerke.
SftfpïifoQ 28 laiiuati
ELken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Vergadering van den Middelburgschen
Gemeenteraad van 25 Januari 1899.
Afwezig met kennisgeving de heer ran
de Ree.
De Voorzitter opent de zitting met de
jaarlyks terugkeerende toespraak, waarbij
hij opsommend het goede dat het afge-
loopau jaar tot stand zag brengen, de
beste wenschen uit voor het pas begonnen
jaar en de hoop uitspreekt dat, in het
belang der gemeente, de goede geest steeds
moge blijven heerscheu, welken tot hiertoe
de verhouding tusschen den Raad en het
Dagelij ksch bestuur en omgekeerd heeft
gekenmerkt. Zijne woorden werden met
levendig applaus begroet.
De Secretaris leest hierop de notulen
voor van het verhandelde in de laatste
zitting, welke onveranderd worden vast
gesteld, waarna do Voorzitter aan de orde
stelt de volgende punten der agenda
I Ingekomen stukken.
Daartoe behooren
a. een missive van Gedeputeerde Staten,
houdende kennisgeving dat zjj de goed
keuring der gemeentebegrooting voor 1899
hebben besloten te verdagen tot 1 April
a. s., met machtiging tevens om d- inkom
sten dier begrooting te innen en, wat de
uitgaven betreft, te beschikken over de
heltt der daarin genoemde bedragen;
b. Een missive van dezelfden, houdende
mededeeÜHg dat zij besloten hebben L.
Verhulst, die zich t,ot buu Collegie wendde
met een reclame tegen zijn aanslag in de
inkomstenbelasting, niet ontvankelijk te
verklaren in zijn verzoek, op grond dat
hy zich niet eerst tot den Gemeenteraad
gewend heeft
c. eene missive van de Kamer v»n
Koophandel en Fabrieken alhier, waarbij
zij kennis geeft dat zij tot haren voorzitter
er plaatsvervangend voorzitter respectieve
lijk heeft benoemd de heeren mr. G. N.
de Stoppelaar en J. P. Fokker
d. een brief van het bestnnr der typo
grafische vereeniging „Harmonie en Vriend
schap", waarbij zy aanbiedt een programma
der feestelykheden en een gedenkboekje
ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan
der vereeniging
e. een adres van H. Jansen Jzn., tim
merman alhier, omtrest mil Tan grond
2) FEUILLETON.
III.
Zoodra het kwalijk beraden plan opdook,
hebben de afgevaardigden: jhr. I. B. D.
van den Berch van Heemstede en de er
varingrijke, duor en door bekwame inge
nieur J. J. van Kerkwijk in de Tweede
kamer, den 8 December 1898, de stem
er tegen verheven. Zij brachten vooral
onder de aandaoht, dat zoolang er geen
trams daadwerkelijk in het bedreigde ar
rondissement zyn, aan opheffing niet ge
dacht mag worden.
Zeer juist.
Sommige ontwerpen hebben het zwak
van het argelooze met het schadelijke te
vereenigen. Dit biedt het voordeel, de
vroolijkheid te bevorderen, en het nadeel,
de geestvermogens, welke de ontwerpers
mogen bezitten, in een ongewenscht licht
te plaatsen. Dat nopens Zieiikzee ge-
tnigt het.
Er is beweerd „nu tot den aanleg van
tramwegen in Zeeland besloten is, wordt
aan den geïsoleerden toestand van het
arrondissement een einde gemaakt, en
vervalt de eenige reden van bestaan der
rechtbank."
Hier is meer dan éene onjuistheid. Hoe
mag het in iemand opkomen, een diep
ingrijpenden maatregel te nemen, welks
•1 of niet toepasselijkheid eerst kan blijken,
met de gemeente by de buitenplaats „Roos
en Doorn-1 en het overnemen van drie
aldaar op gemeentegrond staande boomen,
welke hem hinderlijk zyn by het ter
plaatse bon wen van nieuwe woningen.
De stukken sub ad worden voor
kennisgeving aangenomen en dat sub e
mar B. en W. gerenvoieerd om advies.
II. Suppletoir kohier no. 2 inkomsten
belasting 1898.
Dit kohier, voorgedragen tot esn bedrag
van f288,87 wordt zonder beraadslaging
aldus vastgesteld.
III. Suppletoir kohier no. 2 honden
belasting over 1898.
Ook dit kohier ontmoette geene bezwaren
en werdt gearresteerd tot een bedrag van
f 13,50.
IV. Staat omnbare posten hondenbe
lasting over 1896.
Deze staat wordt, tot een bedrag van
f 132, zonder discussie goedgekeurd.
V. Nader voorstel van B. en W. be
treffende opdracht aan den heer In 't Hout
tot het maken van een plan enz. in zake
het afgesnedem gedeelte der vroegere Mid-
delburgsche haven.
In de laatste raadszitting was voor het
maken van bedoeld plan een orediet toe
gestaan van f 150. Blijkens een brief aan
B. en W. blijft de heer In 't Hout voor
het maken van dat plan echter een be
drag van f250 vorderen, waarom B. en
W. nader voorstellen het crediet met f 100
te verhoogen.
Op verzoek van den heer van Bunné
gaat de zitting over in eene met gesloten
deuren.
Na heropening der openbare zitting wordt
het voorstel van B. en W. zonder verdore
discussie, met algemeene stemmen, behalve
die van den heer de Waal, aangenomen.
VI. Advies van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken aangaande het aan
vankelijk tot puinplaats bestemde westelijk
deel van het dok der vroegere commercie-
compagnie (Buikengat) met voorstel van den
heer Gratama.
Het advies van ds Kamer van Koop
handel en Fabrieken, ingewonnen naar
aanleiding van een besluit genomen in de
vorige zitting, luidt dat zy beslist ontraadt
door aanwijzing vau het Balkeugat als
puinplaats, dat gat aan den bonthandel te
onttrekken.
Naar aanleiding van dat advies zond de
wanneer een nog niet bestaande toestand
aanwezig zal zyn? Wie gaat eene
rechtsvordering instellen tot opeisching
eener erfenis, «-elke nog niet openviel?
Schrijft men in den burgerlijken
stand een kind in, dat nog niet geboren
is? Zijn het rechtsgeleerden, die van
opheffing spreken, terwijl degebeurlijkheid,
welke haar, volgens hun eigen beweren,
mogelijk moet maken, in de toekomt ligt?
De geïsoleerde toestand, als eenige
reden van bestaan opgegeven, is er nog.
Derhalve heeft men geen recht, te hande
len, als ware hij verdwenen.
Er is meer. Geen tramweg kan de
reden van bestaan wegnemen. Want geen
tram zal de afgronden van Keeten, Mast
gat en Zijpe dempen. Zoo lang daar ijs
ep golf de wet kunnen stellen, blijven
Schoawen en Duiveland op zekere tijden
ongenaakbaar.
Een onzer groote mannen, de geniale
Mr. J. Kappeyne van de Coppelle, had een
spoorwegplan, waarin Schouwen en Duive
land waren opgenomen. Maar in plaats
van opheffing, verwachtte hij daarvan be
vestiging der rechtbank. Hy voorzag, dat
handel en ny verheid door betere gemeen
schapsmiddelen zouden toenemen. Geen
zaakkundige betwijfelt dit. Om zich te
verheffen, ontbreekt aan de prachtige
eilanden snelle en regelmatige aanraking
met elders gevestigden.
De voorname maatstaf, ter beoordeeling
van het vereisohte eener instelling, is de
maatschappelijke behoefte.
heer Gratama een voorstel in om B. en
W. uit te noodigen, om, nevens de onder
handelingen met het besluur van den polder
Walcheren te voeren aangaande eene wij
ziging van de overeenkomst dl. 12 Dec.
1888 ten aanzien van de bestemming daarin
gegeven aan het gedeelte vest aan den
onden Arnemnidschen weg tot de bocht
van den Veerichen watergang, het bouw-
land der gemeente buiten de Langeviele-
buitenbrug en het gedeelte vest by
Poelendale tusschen de Winterstraat en
den Vlissingschen watergang, te trachten
de beschikking te verkrijgen van een stuk
bouw- of weiland, geschikt voor eene puin
plaats, welke gedurende een tal van jaren
als zoodanig kan gebruikt worden en gelegen
is in de nabijheid van de kom der gemeente,
en in verband met een en ander een
voorstel dienaangaande aan den raad in
te dienen.
De heer van Dunnê is van oordeel dat,
na het advies van de Kamer van Koop
handel, nieis overblijft dan hot besluit
in te trekken waarbij het Balkengat als
puinplaats is aangewezen. jDeu heer
Gratama zegt by dank voor de moeite
die hy zich getroost heeft, ofschoon hij
van meening is dat uit zijn voorstel wel
een weinig spreekt wantrouwen ten op
zichte ran B. en W, aan wier zorg hij
beter had gedaan het doen van voorstellen
over te laten.
De heer Schorer zegt dat het voorstel
Gratama zijne sympatuie niet wegdraagt;
het mist opportuniteit. Waarom nu reeds
besluiten om een terrein voor puinplaats
aan te hoopen of te haren, zonder dat
men den uitslag kent van de onderhan
delingen over eene puinplaats to voeren
met den polder Walcheren.
De heer Heijse qualificeert het voor
stel Gratama als een vooruitloopen op
hetgeen B. en W. blijkens de stukken
reeds als laatste hulpmiddel in uitzicht
stelden.
De heer Gratama beantwoordt de vorige
sprekers. Niet uit wanfrouwen jegens
het Dagelijksch Bestuur heeft hy het
voorstel gedaan, dat men ook geen oppor
tuniteit kan ontzeggen, omdat B. en W.
zy het dan ook als laatste hulpmiddel,
hetzelfde leeds aan de haud gaven.
De heer Koole en met ham de heer A.
P. Snouck Hurgronje verklaren zich voor
het voorstel Gratama. De eerste zou zelfs
De rechtbank te Zierikzee is ter plaatse,
waar zij behoortin de siad, waar zij nut
tig en noodig is; te midden der Schouwsche
en Duivelandsche burgerijen, wier behoefte
aan wetsbystand zij ie voldoen heoft. Nie
mand heeft het recht die landgenooten
buiten onmiddellijke rechtsverded'ging te
plaatsen.
Het was nn de eerste keer niet, d*t de
opheffing ter sprake is gekomen. Dit ge
schiedde voorheen herhaaldelijk. Entoen
hebben bezadigde, kundige staatslieden,
na nopens den toestand te zyn ingelicht,
verklaard„die eilanden mogen niet van
banna rechtbank beroofd worden."
Men kan een regeering niet genoeg prij
zen wanneer zij naar bezuiniging streeft.
Maar de zuinigheid heeft de ongelukkige
liefhebberij, de wijsheid te willen bedrie
gen. Met onmetelijke schade zouden tal-
loozen dat ondervinden, indien karigheid
bij de rechtsbedoeling de overhand kreeg.
Nederland heeft eer belang by uitbreiding
dan by inkrimping van reebtsmaoht. De
bevolking is overal toegenomen; handel,
nijverheid en verkeer met het buitenland
breiden zich voortdurend uit. Daaruit
volgt onvermijdelijk gestadige vermeerde
ring van reohtszaken.
Zuinig nopens het rechtswezen is Neder
land reeds moer dan genoeg. De rechter
lijke macht wordt nog altijd veel te bekrom
pen bezoldigd. Overal elders betaalt men
ruimer.
Wie geroepen wordt, zich geheel te wij
den aan een aanzienlijk en moeilijk ambt,
dat de onmisbare grondslag van elk be-
pretereeren, dadelijk een terrein aan te
koopen of te huren, liever dan een ge
deelte der vesten voor puinplaats aan te
wijzen en zoodoende onze schoone buiten
singels te ontsieren.
In omvraag gebracht wordt het voorstel
Gratama jaangenomen. Voor de heeren v.
d. Harst, W. H. Snouck Hurgronje, den
Bouwmeester, Gratama, A. P. Snouck
Hurgronje, de Stoppelaar, van der Swalme,
Koole, de Waal en Sprenger; tegen de
heeren van Teylingen, Brevet, Verhage,
Schorer, van Dunnó en Heyse.
De heer Brevet doet nu het voorstel
om het vroeger genomen besluit om het
Balkengat als puinplaats aan te wijzen,
in te trekken.
De heer W. J. Sprenger kan met dat
voorstel niet meiegaan. Zoolang er geen
andere puinplaats is aangewezen zal men
genoodzaakt zijn met de vulling van het
Balkengat voort te gaan.
De heer van der Swalme verklaart zich
op dezelfde gronden mede tegen het voor
stel.
De heer van Dunné brengt in het mid
den dat man zich hier de vraag moet stel
len, wat. is meer in het belang der ge-
m-ieute, de industrie beschermen of tene
puinplaats aanwijzen. Ongetwijfeld het
eerste.
De heer de Stoppelaar merkt op dat
door intrekking van het besluit niet alleen
de firma Alberts zal gebaat worden, maar
ook de firma's de Broekert en den Bouw
meester, Borsius en van der Leijé; naar
zijne meening is de geheele houthandel er
bij betrokken.
De heer Gratama acht het voorstel
Brevet onnoodig, hij is van meening dat
het vroeger genomen besluit door de aan-
ueraing van zyn voorstel van zelf is ver
vallen.
Do heer Brevet kan dit niet toegeven
hy verwijst den heer Gratama naar de
woorden zoo even nog gesproken door den
wethouder Sprenger en handhaaft zyn voor
stel, dat hierna in stemming gebracht, wordt
aangenomen. Voor de heeren van der
Harst, den Bouwmeester, ven Teylingen,
A. P. Snonck Hnrgronja, Brevet, Verhage,
Koole, de Waal, van Dnnné en Heyse;
tegsn de heeren W. H. Snonck Hurgronje,
Gratama, de Stoppelaar, van der Swalme,
Schorer en Sprenger.
VII. Aangekouden adres der sociaal
schaafd rijk is, heeft aanspraak op onder
houd, overeenkomstig zyn defligen stand.
Wie kan ten onzent behoorlijk van zijn
rechtersambt leven Men dient kapitalist
te zyn als men rechter wordt. Nooit ont
breken de stemmen om te eischen dat hy
met werk zal overladen zijn. Maar....
de Staat beveelt als een heer, en betaalt
als een bedelaar
Welkom waren daarom de woorden van
een der sieraden onzer rechtsgeleerdheid,
wiens kunde, ervaring en doorzicht ieder
den plicht opleggen, naar hem te luisteren.
Jhr. mr. A. F. de Sivorniu Lobman
waarschuwde den 8 December jl. ia de
Tweede kamer zeer juist tegen uitbreiding
van de macht der kantonrechters. Dezen
hebben genoeg hooi op hnn vork. In
plaats van den last te verzwaren, zie men,
bij vermeerdering van jnsciciabelen, uit,
naar vermeerdering der rechtbanken.
Aan opheffing, tot onberekenbaarnadeel
der daardoor getroffen burgers, kan geen
vooruitziend staatsman zich medeplichtig
maken.
Ten opzichte van Zeeland bestaan rede
nen van algemeen vaderlandslievenden
aard welke geheel Nederland verplichten,
dat gewest niette verdrukken maar ineere
te houden. Het verheft zich tegen ver
minking. Het wenscht zijn rechterlijke
macht ongeschonden te behouden. Men
vraagt geen bnitengewonen bijstand; maar
verlangt en daar heeft het gelijk in
dat men het late bestaan gelyk
het is.
democratische arbeiderspartij betreffende
voeding en kleeding van kinderen die kos-
telooze scholen bezoeken.
Reeds in eene vorige zitting hadden
B. en W. zich grondende op de wet op
het lager onderwijs, welke geene machti
ging tot voeding en kleeding geeft, ge
adviseerd om afwijzend op het adres te
beschikken. Er was toen echter op voor
stel van den heer Schorer besloteu eerst
nog het ad-ries in te winnen van de com
missie van Toezicht op het lager onderwijs.
Nu die Commissie, blijkens haar inge
zonden schrijven, verklaarde het op alle
punten eens te zijn met B. en W., betuigde
ook de heer Schorer voldaan te zyn eu
wordt de conclusie van het vroegere ad
vies van B. en W. zonder verdere discussie
of stemming aangenomen.
VII. Voorstel van B. en W. tot onder-
handsche verpachting van eenige perceelen
grasetting.
Den 15 Deoember 1898 zijn ten over
staan van den notaris Tak eenige gemeente-
eigendommen publiek in pacht aangeboden.
Eenige perceelen bleven toen echter zoo
ver heneden de schatting, dat zij niet ge
gund werden. Door de zorg van genoemden
notaris is toen getracht ze ondershand* te
verhoren en wel met het gevolg dat B.
en W. thans kannen voorstellen het vroe
gere perceel 3 thans te gnnnen aan E. de
Smit te Middelburg voor f50 per jaar, het
vroegere perceel 8 aan J. Jongepier te
Middelburg voor f7 per jaar, het vroegere
perceel 9 aan E. de Smit te Middelburg
voor f 30 per jaar, de vroegere percee
len 12 en 13 aan P. Eret te Middelburg
voor f 100 per jaar en het vro ger perceel
14 aan A. Ingelse te Middelburg voor f35
per jaar.
Het voorstel wordt zonder discussie of
stemming goedgekeurd.
IX. Beschikking over den post voor on
voorziene uitgaven gemeentebegrooting 1898.
Aangenomen werdt zonder discussie of
stemming een voorstel van B. en W. om
uit den post „Onvoorzien" voor 1898, te
betalen een bedrag van f 15 als restitutie
aan L. J. van Pagé van te veel betaalde
erfpacht.
X. Wijziging begrooting 1898.
De door B. en W. voorgestelde wijzi
ging wordt zonder stemming goedgekeurd.
XI. Adressen A. C. G->'eep en J. P. Gel
dof betreffende de „Gouden poortmet
Geheel Zeeland iseeu historisch gedenk-
teeken van ile kracht, de grootheid, de
heldendeugd, de vrijheidsliefde der Neder
landen. Het bewees eeuwenlang de gewioh-
tigste dieneten aan geheel one volk. Zijne
zeereuzen, inetMichiel Adriaansz de Ruyter
aan het hoofd, deden de vlag aan de verste
stranden eerbiedigen. In de hachelijkste tijd
perken ging Hollands verlossing herhaalde
lijk van Zeeland uit.
In 1403 was geheel Holland in de maoht
der Zuidelijke vijanden. Gelijk de onster
felijke mr. Jacob van Lennep het in zyn
Strijd met Vlaanderen bezingt, hielden
alleen Dordrecht, Haarlem en Zierikzee
nog stand. Wie redde toen het land
Witte van Haamstede. Met een handvol
onverschrokken Zeenwen, verliet hij zyn
kasteel op Schouwen, zeilde den Hoek van
Holland om, landde te Zandvoorten braeht,
aan het Manpad by Haarlem, den Vlamin
gen eene zoo verpletterende nederlaag toe,
dat de Spaarnestad, op het punt zich
over te geven, behouden bleef, en geheel
Holland den vreemdeling kon verjagen.
Dit intusschen was alleen mogelijk, dewijl
Zierikzee, in een beleg dat tot de roem
rijkste bladzijden dergeschiedenis behoort,
de geduchte Vlaamsche overmacht, in 1303
en 1304, niet slechts vasthield, maar zelfs
de vloot van Graaf Guy van Dampierre op
de Schelde zoo deeriyk vernielde, dat het
bijgeloof dier dagen de onvergelijkelijke
dapperheid der Zierikzeeëers aan bovenna
tuurlijke oorzaak toeschreef.
Slot volgt.
