NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
HP. 47. 1899.
iDonfafag 19 Innuaci.
Detftmde laargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Afdeeling Zeeland.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
X X
LowboJc.
De Standaard schrijft
Het gegronde uitzicht bestaat, dat de
moeilijkheid der Lomboksche offerfeesten
ran de baan zal raken.
Reeds ten vorigen jare had Dr. Kuyper
die deze zaak ter sprake bracht, er op
gewezen, dat het gerezen bezwaar niet zou
bestaan, indien de Regeering een subsidie
aanvroeg voor een volksfeesten dat alle
grief inging tegen het feit, dat gelden
werden gevraagd voor een offerfeest.
Nu heeft de minister van Koloniën on
langs in de Eerste Kamer verklaard, dat
deze gewenschte verandering van den naam
van het feest bij hem geen overwegend
bezwaar zon ontmoeten, ja, dat hij op het
aanbrengen van die wijziging bedacht was.
En al stemmen we nu toe dat deze
wijziging van terminologie, ware ze reeds
van 1891 af gebezigd, sterker beteekenis
zou hebben gehad, toch zien wij niet in,
welke bedenking de Staten-Generaal langer
tegen dezen post zou kunnen inbrengen,
indien er op de Begrooting van geen
offerfeest meer sprake iB.
De rustende hoogleeraar dr. Robert
Fruin, die kort geleden nog een paar pit
tige opstellen wijdde aan Marnix en o. a.
een tafelgesprek van dezen staatsman-
geleerde met Buehel en Walraven van
Brederode uit oude bronnen op te diepen
wist, Robert Fruin is gisteren plotseling
hevig ongesteld geworden. Zijn toestand
baart zorg. Van harte hopen wij dat de
professor worde opgericht en voor vader
land en wetenschap nog lange gespaard
worde 1
Er vertoonen zich rondom ons moedge
vende teekenen.
Het wordt thans in alle kringen erkend:
neutraal onderwijs bestaat er niet, en
bovenal, wilt gij uw kind waarlijk ge
lukkig maken, breekt dan met een onder-
FEUILLETON.
Nederlandsche Vereeniging tot hescher-
ming van dieren.
Ous eerste jaarverslag, dat wij het ge
noegen hebben ,u hierbij aan te bieden,
moge U toonen, dat wij niet werkeloos
gebleven zijn. Hieruit moge tevens blij
ken, dat de voorspelling van hen het
waren ,er trouwens slechts enkelen, die
zoo iets durfden beweren dat eene
afdeeling van de Nederlandsche Vereeni
ging tot bescherming van dieren hier geene
raison d'etre zou hebben, volkomen fiasco
heeft gemaakt. Integendeel is het ons ge
bleken en zal het ongetwijfeld hoe langer
hoe meer bljjken, dat er hier nog een
groot arb idsveld voor ons open ligt.
De tot standkoming van de Afdeeling
is voornamelijk te danken aan den Heer
Jhr. L. J. Quarles van Ufford, onder
voorzitter van het Hoofdbestuur die zich
geen moeite hiervoor ontzien heeft, eu
door tal van brieven, èn door persoonlijk
bezoek en door zijne boeiende rede op de
te Middelburg den 21 April 1898 gehou
den constitueerende vergadering, heeft hij
den grooten stoot tot de oprichting gege
ven. Als blijk van erkentelijkheid onzer
zijds werd hem daaiop in de algemeene
vergadering van 4 Juli 1898 het eere lid
maatschap onzer afdeeling opgedragen.
Veel dank zijn wij ook verschuldigd aan
de Heeren Prins, Luitenant Kolonel, com
mandant van de le divisie Koninklijke
Maréchaussée te 's Hertogenbosch en den
fleer ven Geuns Inspecteur van de Rijks-
veldwacht alhier, die ons hun gewaar-
deerden steun en medewerking toezegden.
Overste Prins verzocht ons zelfs om hem
of den districts-commandant te Sas van
wijs, dat stoelt op den anti-ohristelijken
wortel en ijvert voor de vrije school voor
heel de natie.
Nieuwe Prov. Gron. Crt.
De minister van financiën heeft een wets
ontwerp ingediend, houdende nadere be
palingen omtrent de personeele belasting.
Ter tegemoetkoming aan de bezwaren
van sommige gemeenten tegen de rang
schikking in de tabel bedoeld bij art. 5
1 der wet van 16 April 1896, worden
enkele gemeenten in een hoogere klasse
gebracht.
Bij onderzoek naar het vsrlangen van
het gemeentebestuur van Goes dat deze
gemeente, thans 7e klasse, naar de 5e wordt
overgebracht an gelijkgesteld met Middel
burgss gebleken dat voor deze gelijkstelling
geen grond bestcat, doch wel veor over
brenging van die gemeente van de 7e in
de 6e klasse.
Voorts warden tal van verbeteringen
voorgesteld in het belang der tappers;
kolfiehuishouders en soortgelijke belasting
plichtigen wier aanslagen wel wat hoog
zijn berekend. Deze verbeteringen zullen
reeds over 1898 gelden.
Wat de remissiën .betreft, blijkt o. a.
dat de bedoeling van de regeering o. a.
het volgende is: B/draagt de belasting
naar de eerste drie grondslagen meer dan
150 pCt. van de belasting op het perso
neel naar de eerste vier grondslagen over
het dienstjaar 1896/97, dan wordt het
meerdere na afloop van het jaar ambtshalve
afgeschreven en wel over 1898 geheel,
over 1899 voor 9/10, 1900 8/10, 1901 7/10,
1902 6(10, 1903 5/10, 1901 4/10, 1905
3/10, 1906 2/10, en 1907 1/10; met dien
verstande, dat geen afschrij vingen worden
verleend, welke minder dan een gulden
zouden bedragen.
De toepassing blijft beperkt tot hem, die
het perceel bij het begin van 1898 in
gebruik had, zijne weduwe of zijne erfge
namen.
Gent te willen in kennis stellen met die
renmishandelingen die ons ter ooren moch
ten komen, ook al bestond er maar een
vermoeden, opdat hij zijne manschappen
zou kunnen aanschrijven daar nog nauw
lettender op toe te zien en de Heer van
Geuns was o. a. zoo bereidwillig om aan
alle rijksveldwaGhters in Zeeland mede te
deelen dat zij, na ieder proces-verbaal ter
zake van dierenmishandeling in den ruim-
sten zin, zoo dat proces-verbaal door een
veroordeelend vonnis gevolgd werd, kans
hadden op eene, door onze afdeeling toe
te kennen gratificatie.
Ook de Heer Westenburger, Commissa
ris van Politie alhier, nam op zich om dit
aan de politieagenten alhier mele te
deelen.
Zulke gratificaties werden dit jaar toe
gekend aan A. Abrahamse, agent van po
litie te Vlissingen, D. v. Blois Rijksveld
wachter brigadier titulair te St. Maartens
dijk, N. de Bruine wachtmeester Brigade
Commandant der Maréchaussees te Aarden
burg, voor de maréchaussées J. B. Goossens
en Pieter Looff (thans gemeente veldwach
ter te IJzendijke) en aan J. van Sluis,
Brigade Commandant der Maréchaussées te
Axel voor de Maréchaussées Johannes
Engels en Cornelis de Krom (thans te Sas
van Gent).
Met veel waardeering maken wy ook
melding van het optreden van de Heeren
H. Giljam en M. Kloet te St. Maartens
dijk, die aangifte deden van eene aldaar
gepleegde dierenmishandeling, waarop eene
veroordeeling volgde. Hetzelfde deed ook
de elfjarige Jacob Stoute Hzn te Ooster-
land. De gratificatie die wjj voor hem
beschikbaar stelden, mochten wij zenden
aan den Edel Achtb. Heer J. C. van der
Have, Burgemeester van die gemeente, die
zich op ons verzoek bereid verklaard had,
Openbare Vergadering van de Afdeeling
„Middelburg" van den Chr. Hist.
Kiezersbond.
De groote zaal van het Schuttershof
was Dinsdagavond vrij goed bezet. Telen
hadden gehoor gegeven aan de uitnoodiging
van den Chr. Hist. Kiezersbond voor wie
dr. J. Th. de Viss:r lid der 2de Kamer
en Mr. H. Verkouteren redacteur van het
Ned. Dagblad zouden optreden.
De vergadering werd door den heer
W. J. J. Koole met gebed geopend, waarna
deze de saamgi komenen welkom heet, hen
de heeren de Visser en Verkouteren voor
stelt en mededeelt dat een korte pauze zal
gehouden worden nadat beide heeren het
woord gevoerd zullen hebben, terwijl er
dan gelegenheid tot debat gegeven zal
worden.
Dr. de Visser verblijdt zich in de ge
legenheid te zijn zoovelen tegenwoordig te
zien om de beginselen van den bond
uiteen te hooren zetten propaganda toch
is voor een jeugdige vereeniging als dc
onze allernoodzakelijkst het onbelijnde
krijgt daardoor vaster vormen, de broeder
schap wordt gesterkt, we leeren zien, dat
een centraal punt ons verbindt al vellen
wij over de bijzonderheden een verschil
lend oordeel.
Spreker toont in een korte schets van
de politieke partijen in ons land aan,
waarom de vorming van eer, eigen partij
noodzakelijk was.
Een feit is het dat de sociale kwestie
de eenheid bij alle partyen heeft verbro
ken, wel do»t het huidige ministerie een
poging tot concentratie van de liberale
partij, maar in der daad bestaat ook bij
die partij de eenheid niet meer alleen
waar 't de openbare school geldt is zij
eendrachtig, maar bij alle andere kwestien
is zij verdeeld. TegenoveT de meening van
sommigen, die de leer aanhangen, dat men
aan ieder individu ongehinderd moet toe
staan zich in den wedloop van den strijd
om het bestaan mee te bewegen, staat de
opinie van anderen, die bet individualistisch
streven, waarbij de zwakken ten gronde
dat bedrag voor Jacob Stoute op de
rijkspostspaarbank te beleggen.
De Arrondissements-Rechtbank te Mid
delburg, veroordeelde één persoon tot- eene
gevangenisstraf van eene maand wegens
het steken van een een paard met een
mes, de Arondissements-Reohtbank te Zie-
rikzee twee personen ieder tot eene ge
vangenisstraf van veertien dagen, wegens
mishandeling van een hond en van een
koede kantonrechter te Oostburg een
persoon wegens het door een hond doen
trekken van een last, welke kenlijk
zijne krachten te boven gaat tot eene geld
boete van f 3 subsidiair 3 dagen hech
tenis en de kantonrechter te Hulst, een
persoon wegens het doen plaats hebben
van het vervoer door een paard op eene
noodeloos pijnlijke of kwellende wijze tot
eene boete van f10 subsidiair hechtenis
van 3 dagen. Verscheidene personen werden
verder nog vrijgesproken of van rechts
vervolging ontslagen. Van twee van der
gelijke vonnissen ging de subsiditant, Offi
cier van Justitie bij de Arrondissements
Rechtbank te Zierikzee in appel, waarvan
de uitslag echter nog niet bekend is.
Aan hen, die zoo bereidwillig ons op
de hoogte hielden van de uitgesproken
veroordeelingen, zij hierbij onze welge
meende dank gebracht.
Het Hoofdbestuur zond ons een aantal
boeken en brochures, op het gebied van
dierenbescherming betrekking hebbende.
Ons medebestuurslid de Heer J. Kraamer
Jzn. stond ons een aantal jaargangen van
het maandschrift Androoles af. Het bestuur
teekende verder ook op dat tijdschrift in,
zoodat wij reeds eene aardige verzameling
litteratuur op dit gebied bezitten, waarvan
onze leden steeds gebruik kunnen maken.
Langzamerhand hopen wij die verzame
ling zooveel mogelijk te completeeren.
gaan, zoeken tegen te gaan tegenover de
voorstanders van particulier eigendom
staan de strijders voor algemeen bezit
liberalen, die de groote vermogens nog
meer willen bezwaren, tegenover partijge-
nooten die de reeds bereikte grens niet
willen zien overschreden. Alles bewijst dat
de eenheid in de liberale partij niet meer
bestaat.
Dit is ook het geval bij de andere par
tyen. Bij de georganiseerde en vrij anti
revolutionaire party is de opvatting der
sociale kwestie de diepste grond van schei
ding. De mannen van Patrimonium waren
niet tevreden met het ministerie Mackay-
Lohman. Vooral de kieswet heeft de te
genstelling aan het licht gebracht. Toen Dr.
Kuyper zeide in '94 dat het ministerie
haar boog spande van Utrechtnaar Enschede
dacht ik reeds dat de liberalen niet de
eenigstc waren, die dit deden.
Bij de Roomschen zien wy hetzelfde
verschil, met moeite wordt ook daar de
eenheid gehandhaafd; vooral onder de
jongere geestelijken is zoo goed als in
Frankrijk en België ook bij ons een de
mocratische strooming duidelijk merkbaar.
Spreker acht dit op zich zelf eer een
voordeel dan een nadeel; daardoor toch
kan een eerlijk man beter zich zelf zijn.
Wanneer wij dan nu opgekomen zijn voor
de vorming van een Ohr. Hist, kiezersbond
daar geschiedde dit, omdat wy gevoelen,
dat het beginsel waarvan wij het goede
voor land en volk wachten niet tot zijn
recht kwam. Wat toch bedoelen wij?
Niet de combinatie van personen die slechts
alarm blazen om de overwinning van de
eene of andere partij te bevorderen of
tegen te gaan, geen kerkelijke belangen
alleen hebben wy op het oog; wij wen-
schen geen slippendraagster te zijn van
eenige party.
Daarvoor hebben wij geen dagblad op
gericht. Bij geen der partijen kon de
leidende gadachten onze goedkeuring weg
dragen: achter het liberalisme hoorden wij
de leuze: alleen de menschelijke wil onze
wet; bij de antirevolutionairen een com
binatie tot stand gebracht die de diepgaande
Mocht de een of ander ons nog iets daar
voor willen zenden, zoo houden wij ons
daarvoor ten zeerste aanbevolen.
Reeds kort na de oprichting van onze
Afdeding kwam ons ter ooren, hoe in
Zeeuwsch Vlaanderen met de kikvorschen
werd omgesprongea. Deze werden daar
nl. door een paar Belgen in groote menigte
gevangen en in een paar, voor dat doel
gegiaven, putten geworpen. Wanneer er
een voldoende aantal bijeen was, werden
ze dan eenvoudig in tweeën gesneden.
De achterdeelen werden dan gestroopt, aan
stokjes geregen, en in ijs verpakt ter ver
zending naar Brussel of Parijs. De voorste
deelen kop, borst en voorpooten werden
op hoopen geworpen, waar ze nog wel 6
a 7 uren lagen te zieltoogen.
Om zekerheid te hebben, dat deze
gruwelijke handelwijze inderdaad geheel
onnoodig was, om het beoogde doel te
bereiken, wendden wij ons tot Dr. Ham
burger, leeraar aan 's Rijks veeartsenij
school te Utrecht, die zoo bereidwillig
was ons mede te deelen, dat dat werkelijk
niet noodig was, maar dat die diertjes ge
makkelijk eerst konden gedood worden door
met een scherpe schaar in eens de kop,
dicht achter de oogen af te knippen.
Daarop wendden wy ons tot de Burge
meesters der betrokken gemeenten, die ons
hunne medewerking toezegden om zoo
mogelijk aan dien gruwel een eiude te
maken. Inderdaad is er toen ook proces
verbaal tegen die Belgen opgemaakt, o.a.
ook door de maréchaussées. Eenevervolging
is echter niet tegen hen ingesteld. En nu
is ons wel van betrouwbare zijde bericht,
dat zij, nadat proces-verbaal was opge
maakt, in Zeeland althans hun gruwelijk
handwerk niet hebben hervat, miar hoe
lang zal dat duren, wij vreezen maar al
te zeer, dat zij, als zij bemerken dat die
geschilpunten veiborg een samenwerking
met Roomschen en radicalen alleen op hoop
van succos. Daarom behoefte aan eigen
partijformatie. Het is onze jeugdige party
gegaan als iedere andere de lijnen zijn
getrokken, maar aanvankelijk was veel nog
onbestemd. Onze beginselen wortelen in
de beginselen die het christendom ons
bracht en die zich onder Gods leiding cn
Voorzienigheid in onze historie hebben
oatwikkeld, maar wij aanvaarden geen
politieke dogmatiek als panacé voor alle
kwalen, geen politieke dogmatiek die ver
kettert al degenen die haar systeem niet
aanvaarden Daarentegen willen ook wy
niet dat ons volk aan den invloed van
het christendom onttrokken wordt, daarom
mag bij de invoering van leerplicht geen
bevoorrechting plaats hebben van een
onderwijs dat aan de meerderheid der
christenen niet voldoet. Bij een wet op
het onderzoek naar 't vaderschap moeten
de plichten der echtelieden op christelijke
leest geschoeid blijven. Geen behartiging
van het stoffelijk welzijn van den werkman
alleen zonder voorziening in zijne geestelijke
noodea, bijv. door Zondagsrust. Geen
Messiasbegroeting van eenig staatsman, die
in de practijk niet zal kunnen geven, wat
men wenscht; pensioneering van den werk
man van sUatswegedoor allen gewild maar
zeer moeilijk uitvoerbaar en daarom ernstige
voorbereiding een eerste vereischte.
Geen lange programma's achten wij noo
dig, maar onze beginselen moetiu worden
toegelicht de tijd van polemiek is voorbij;
er moet nu worden voortgebonwd op ons
fondament, dit is de roeping van onzen
bond als voorbereiding tot de vorming
van een Chr. Hist, protestantsche staats
partij. De letters van ons vaandel heb ik
u genoemd, de kleur vindt ge in art. 2
van ons program.
We gevoelen ons innig verbonden aan
Oranje, waaraan we verknooht zijn door
saam gedragen leed eu samen ontvangen
zegen, wanneer God ons volk zoo menigmaal
in Oranje op wonderbare wijze hiilp. Wij
strijden in de overtuiging, dat het rijk des
vredes komen zal niettegenstaande bestaan-
processen-verbaal niet tot eene vervolging
hebbe.i geleid, znllnn terugkomen en daar
mede voortgaan.
Een afdoend middel zou bot voorzeker
zijn als kon worden verkregen, dat de
kikvorschen, evenals in België, onder da
beschermende dieren worden opgenomen,
daar ze toch voor den landbouw zoo hoogst
nuttig zijn. Wij weten dat door het
Hoofdbestuur en ook door anderen reeds
stappen in die richting zijn gedaan. Ook
onze voorzitter heeft er bij den directeur
generaal der afdeeling landbouw, mr. Siokesz
op aangedrongen, hopen wij, dat die po
gingen alsnog met succes mogen bekroond
worden.
Eene andere oplossing zou wellicht ook
mogelijk zijn, als van de gemeentebesturen
verkregen kon worden, dat zij in hunne
politieverordeningen eene bepaling opna
men, strafbaar stellende het op noodelooB
pijnlyke of kwellende wijze dooden vau
dieren. Daaronder zou dan tevens vallen
het levend villen van palingen en konijnen,
het levend plukken van kippen enz.
Voor dat wij hier echter nader op aan
dringen, zouden wij gaarne zien, dat door
eene speciale commissie, liefst door het
hoofdbestuur te benoemen, een onderzoek
werd ingesteld naar de wenschely kheid eu
mogelijkheid van het opnemen van deze
en andere bepalingen op dit gebied in
de gemeentelijke verordeningen en tevens
naar de beste wijze om de opneming van
dergelijke bepalingen in die verordeningen
te bevorderen. Zoodoende zouden wij
kunnen verkrijgen een zoo volledig moge
lijk stel bepalingen op dit gebied, waarvan
de opname in die verordeningen wenschelyk
is, en zou dan bevorderd kunnen worden,
dat die algemeen werden opgenomen. In
dien geest hopen wij dan ook een voorstel
te doen. {Slot volgt}.
