NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
ienstbode,
ndknecht
tnecht
ct. per 100.
iddelburg.
TBODE
esterschelde.
899.
},io.
VERSCHIJNT
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
maandag-morgen verschijnen.
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AD VERTEN TIËN
IN 1898
lo. 89. 1898.
3oiftifni| 8l 'êimkr,.
.ei eeu
kunnende koken, en
en voorzien. Adre»
we SCHREUDER, Pas-
(bij Goes).
t Mei
N MELIS,
Serooskerke.
s. eene flinke
DGAARDS te Ierseke.
Mei
oed kan melken, bij
Ter Hooge.
R,
HOMEltüAM.
-Jan.
msche tij d.
Van Rotterdam:
Dond.29 9,30
Vrijd.30
Zater.31
Zond.
Maan.
Dins.
Woen
Dond.
Yrijd.
Zater.
Zond. 8
Maan. 9
Dins. 10
Woenll
Dond.12
Vrijd.13
Zater.14
Zond.15
Maan.16
Dins. 17
Woenl8
Dond.19 10(30
Vrijd.20 11,
9,30
9,30
9,30
9.30
9.30
10,-
10,30
7,30
8.30
9,30
9.30
9,30
9,30
9,30
9,30
9.30
9.30
9,30
9,30
9,30
Zater. 21
Zon. 22
Maan.23
Dins. 24
Woen25
Dond.26
Vrjjd.27
Zater.28
Zond. 29
Maan.30
Dins. 31
8,-
9,30
9.30
9,30
9.30
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
10TDIENST
DELB.-ROTTERDAM
—Jan.
Van Van
Mddelbnrg. Rotterdam.
7.30
7,30
7,30
_7,30
7,30
n _7,30
7,30
7,30
n _7,30
n _7>30
n 7,30
7,30
_7,30
_7,30
7,30
8,15
8,15
8,15
8.15
8,15
8.15
8,15
8,15
8,15
8,15
8.15
8,15
8,15
8,15
8,15
8,15
55a) nm. 3,25bj.
25a) nm. 3,55.
0,20 nm. 1,55.
0,40 2,15.
11,55 3,256)
12,15 3,45.
,40.
r Breskens hoogstens
6,10 van Vlieringen
jemaakt.
elken MAANDAG-,: WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco 'p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
Het volgende nommer van
ons blad zal-niet Maandagavond maar
OffZe abónné's gelieven zoo
vriendelijk te zijn om aile betalingen
betreffende ons blad voor Middelburg
te doen bij dhr. F. P. O'HUIJ en al
wat buiten Walcheren woont bij dhr.
C. ORANJE Lz. te Goes. Ook post
wissels gelieve men aan dat laatst
genoemd adres te zenden.
-
'ka
„Elk geloovig Protestant, Katholiek en
Israëliet kan van zijn standpunt
onbetwistbare argumenten aanvoeren voor
een godsdienstig onderwijs boven de open
bare school."
Aldus de (liberale) Arnhemsche Courant,
redacteur bet kamerlid v. Gilse.
Voor de oprechtheid der betuiging on
zen dank.
Wij wisten het al lang en handelden
daarnaar.
Maar dat dergelijke mannen ons gelijk
gaan geven is eene overwinning, te schoon
om er van te zwijgen.
Straks wordt de man der evenredige
vertegenwoordiging in de Kamer nog ge
wonnen voor de evenredige vertegen
woordiging op schoolgebied. Voor de bil
lijkheid van „de vrije school voor heel
de natie".
Romeinen 2: 21.
Ten vorigen jare had de Nieuwe Rotter-
damsche Courant hare „Necrologie" over
'tafgeloopen jaar reeds eenige dagen
voor Nieuwejaar in hare kolommen opge
nomen.
Voor deze weinig ernstige manoeuvre
gaf de Middelburgsche Courant haar terecht
een standje.
Hare vermaning heeft echter niet ge
holpen. Immers thans komt een ander
dagblad zich aan dezelfde voorbarigheid
schuldig maken.
Dat dagblad is de Middelburg sche Cou
rant, die reeds in baar nommer van 29
Dec. de doodenlijst afdrukt, welke gewoon
lijk in het laatste nommer van het oude
jaar wordt opgenomen.
De Middelburg sche Courant behoort haar
standje aan de Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant maar nu aan het adres der Mid-
dtlburgsche Courant nog eens af te
drukken.
Immers in een anier te wraken wat
men zelf doet, is wel wat al te zot.
Ons Ruis te Amsterdam, onder directie
van een modern ex-predikant den heer
Tours, heeft Maar laten wij het be
richt overschrijven dat in de Amsterdam-
sche bladen de ronde heeft gedaan.
„Ons Huis. Zondag 2ö Dec. 1ste
Kerstdag des midd. te 2 uur zal eene
Kindervoorstelling worden gegeven, waar
van het programma, dat tevens toegangs
bewijs is, a 5 cent in het gebouw te ver
krijgen is. De heer J. Bonnetty zal optre
den met zijn gedresseerde hondjes. Een
mooi verhaal zal worden verteld en door
lichtbeelden aanschouwelij k gemaakt.Eenige
muziek zal worden uitgevoerd. De deur
zal geopend worden te 1 uur."
Volgens mededeeling van ds. Tours heeft
't „verhaal" bestaan o.a. inde bekende voor
stelling van den olifant en den kleermaker,
en hebben de hondjes heel aardig toeren
gemaakt op dien Zondagmiddag.
Dat „Ons Huis" met zijn aangematigden
naam van ons Huis heeft geen aanspraak
meer op „onze" waardeering. Het kweekt
een geslacht door de Standaard terecht
ontbijbeld genoemd wij voegen er bij
ontchristend.
Kerstfeest. Zondag, Hondjesdressuur.
Lichtbeelden. De olifant en de kleermaker.
En dat alies verdedigd door een dominé.
Inderdaad, kier is een gruwel waartegen
wij niet luide genoeg protesteeren kunnen.
Te Monnikendam is dezer dagen een
openbare school opgeheven.
De raad en de gedeputeerden hadden
die school overbolig verklaard.
De gegoede liberale Monnikendamsehe
burgerij heeft thans de handen ineenge
slagen, en nu zal eeu bijzondere school
in hun geest verrijzen wanneer namelijk
alle liberalen in den lande een handje
helpen willen.
Welk een ommekeer.
Eenige jaren geleden, toen te Monniken
dam de liberale partij nog heer en meester
Was, beletten zij, onder aanvoering van
burgemeester v. d. Zee, den voorstanders
van Chr. onderwijs eene unie-collecte te
hinden en propaganda te maken voor
hunne beginselen.
Toen verrees spoedig een orthodoxe bij
zondere school met medewerking van de
antirevolutionairen in den lande.
Dus juist 't tegengestelde heeft nu plaats.
Maar wij juichen het toe. Zoo moet
't worden. Het particulier initiatief moet
voorop. De vrije school voor heel de natie.
Vrije school voor elke richting, dat zal
den landsvrede herstellen en 't onderwijs
tot bloei brengen.
Zekere heer Pruim, onderwijzer aan
een openbare school te Arnhem, weigerde
31 Augustus zijn hulp bij het inhuldigings
kinderfeest.
Zijn patroon, het hoofd der school,
weigert hierom hem nu voor te dragen
voor bevordering tot een koogere klasse,
waaraan een hooger salaris is verbonden.
De schoolopziener noemt dit onrecht.
De schoolcommissie, schoon Pruims daad
afkeurend, verklaart dat hij deswege niet
in zijn portemonnaie mag gestraft worden.
Waarin dan?
De Arnhemsche raad zal dit vraagstuk
oplossen.
Zoo niet, dan blijft de neutraliteit der
openbare school in de klem en wint 't de
circulaire Dunner.
Wij wachten.
K
Op 1 Jan. a.s., uiterlijk 1 Mei 1899
moet het personeel op onze bijzondere
scholen voltallig' zijn.
Scholen die een of meer onderwijzers te
kort hebben, derven deswege dan on\er-
biddelijk het rijkssubsidie.
Dit is op zichzelf onbillijk en in verge
lijkenden zin ongehoord.
Wissenkerke op Noord-Beveland, en
andere geïsoleerde plaatsen in onze pro
vincie adverteeren veel en kannen een
heel jaar adverteeren zonder dat zich ook
maar één sollicitant opdoet.
Zulke schoolbesturen daarvoor te straffen,
is hard.
En de straf wordt te onbillijker, wan
neer men weet dat de openbare scholen
hun rijkssubsidie niet verliezen door onvol
doend personeel.
Nimmer hoort men dat gemeentebesturen
ook maar gedreigd worden met dit verlies,
en den bijzonderen scholen hangt dit Da-
mocleszwaard steeds boven 't hoofd.
Mogelijk dat door deze harde bejegening
alle voorstanders van Chr. onderwijs gewon
nen worden voor „de vrije school voor
heel de natie".
Maar de les is wel vrat duur.
K
De uitersten.
Het Congres der socialisten besloot tot
herziening der beginselverklaring.
De Christelijk historische Kiezersbond
besloot niet alleen tot herziening van
zijn beginselverklaring maar van al de
artikelen van zijn program.
Hoe ook verschillend, hierin schijnen
UITGAVE VAN
en
deze twee bonden homogeen dat zij veel
te vluchtig in malkaar gezet en uit te
zeer verschillende bestai-.ddeelen saamge-
steld zijn.
De liberale en de antire* olutiouaire nartij
zal iets dergelijks niet licht overkomen.
•X'
Met de Zondagsrust bij ;onze posterijen
staat het nog niet zoo 't wezen moest.
De kamerleden Brummelkamp en de
Visser hebben met hun klacht daarover
bij den minister geen gunstig onthaal
gevonden.
Voorshands blij ven onze brievenbestellers
althans een gedeelte van den Zondag aan
den arbeid.
En bij grooto drukte stellig wel den
ganschen dag.
We zagen ze met St. NioolaaB zwoegen
onder den last op Zondag en ook de
bestellers van v. Gend en Loos waren
druk in touw.
Het staat te voorzien dat dit op Zon
dag 1 Januari weer 't geval zal zijn.
Tenzij 't publiek verstandig zij en nu
eens geen Nienwjaarsfelicitaties verzeilde
voor Maandag 2 Januari.
Dat kan best.
Of ik uw kaartje op 1 of op 4 Januari,
of ook in j't geheel niet ontvang is mij
precies hetzelfde.
Als de post er maar al 't gemak en
voordeel van heeft.
Nog eens men verzende niets voor
2 Januari.
En in 't algemeen helpe een ieder
mee om den brievenbesteller zijn ganschen
vrijen Zondag te bezorgen, door niet dan
hoog noodig iets te verzenden dat op
Zondag moet bezorgd.
Na Marnix Stevin.
Na Oranje's vriend den vriend van diens
zoonden leermeester van Marnix ver-
heerlij kt.
Een goed land dat zijn groote mannen eert.
Ook hier deden Nederland en België
samen.
Simon Stevin, de groote wiskundige,
onzen lezers misschien 't best uit het
prentje van den door hem uitgevonden
zeilwagen bekend, werd geboren te Brugge.
In de Raamstraat 47 te 's Gravenhage
heeft hij van 1612 tot 1620 gewoond en
gewerkt.
In den gevel nu van dit huis is gisteren
een gedenksteen onthuld.
Een wethouder en andere autoriteiten
spraken een woord, ook de Belgische ge
zant was er.
Een afgietsel van den gedenksteen zal
aan den gemeenteraad van Brugge worden
aangeboden.
Wij zijn blij met deze hulde, maar
Men gaat wel wat ver in de eenwen
terug om de positieve christenhelden te eeren.
Moet weten 't was, nog zoo heel lang
geleden niet, honderd jaar van da Costa's
geboorte.
En Bilderdijk dan En Groen
ft
Werking van alcohol. Om de nadee"
lige werking van den alcohol op hetmen-
schelijk lichaam aan te toonen, gebrnikt
een mijner kennissen, een dokter, steeds
het volgende middel
Wilt ge zoo goed zijn, terwijl ik
hier sta, mijn pols te voelen en de slagen
te tellen, verzoekt hij aan den persoon,
dien hij overtuigen wil.
74, mijnheer
Goed.
Daarna gaat hij zitten en verzoekt na
eenige oogenblikken nogmaals de slagen
te tellen.
Zeventig.
Daarop gaat de dokter op een rustbank
liggen er. zijn pols slaat na eenige minu
ten slechts 64.
Dat is toch merkwaardig I
Welnu, gaat hij dan voort, als gij u des
avonds te slapen legt, dan doet gij zulks
omdat uw hart rust behoeft. Elke minuut
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
slaat het hart dan, zooals wij gezien heb
ben, '10 slagen minder dan anders, dat is
in een uur 600 slagen, dus in 8 uur door
elkander gerekend den gewonen slaaptijd
van den mensch, geeft 4800 slagen. Het
hart stort met iederen slag 6 onsen bloed
uit, zoodat het verschil gedurende den nacht
28.800 onsen bedraagt. Legt ge n 's avonds
ter ruste zonder alcohol te hebben ge
bruikt, dan komt die rust het hart ten
goede. Drinkt ge echter vijn of sterken
drank, zoo verhindert gij die rust daar
door de werking van den alcohol het
aantal slagen vermeerdert.
In plaats van verkwikking te vinden,
vermeerdert gij nog de werking van het
hart met ongeveer 15000 slagen, waarin
het 90.000 onsen bloed uitstort. Het na
tuurlijk gevolgj ia, dat ge vermoeid en
voor* deft'jjarbeidjjongesohikt opstaat.}
zijn onder anderen overleden
In het Binnenland.
Zeeuwen en Oud-Zeeuwen
Ds. M. v. Apeldoorn, emeritus-predikant
te Goesmejuffr. J. J. Jonk, hoofd eener
chr. meisjesschool, te Middelburg; ds. N.
de Jonge, predikant te Utrecht, vroeger
te BrusselA. DroDkers, gep. kapitein ter
zee, te Middelburg; A. E. Hanssens, secre
taris te Stavenisse Berghuijs, rijks-vee
arts te Middelburg kapitein van Puffelen
te 's Gravenhage luitenant Hocke, Atjeh
N. Epkema, gep. luit. kolonel, Middel
burg J. M. Mulder, rustend hoofd der
chr. school te TerneuzenEak Brouwer,
industriëel te Middelburg; Vos, lid van
den gemeenteraad te Scherpenisse F. G.
Sprenger, idem te Middelburg J. Verhage,
idem te DomburgJ. Adam, oud-lid van
den gemeenteraad, te GoesS. v. Koeve-
ringe, lid v&n den gemeenteraad te Waar
deds. A. Lagerwey, vroeger pred. te
Scherpenisse, te 's Gravenhage ds. G. P.
Kruijff, vroeger predikant te Domburg,
te Maassluis; Ort van Schonauen, vroeger
inspecteur van den waterstaat te Middel
burg, te Arnhem; dr. de Bruiju de Neve
Moll, oud rector te Zierikzee jhr. W. M.
H. de Jonge, rentmeester van het Kroon
domein te Zierikzee Schalk wijk, oud-
burgemeester van Eikerzeedr. Janssen
te WissenkerkeMeckelina Moens, te
Zaamslag, oudste inwoner van Zeeland
ds. H. A. Jonkman, chr. geref. emeritus
pred. te Oud-Be jerland Ooster, oud-bur
gemeester van Axel, te Apeldoornde
Chalmot, kapt. der infanterie te Middel
burg; van Visvliet, oud-rijksontvanger te
Vlissingen Jonk vrouwe A. W. v. Doorn
te Middelburg; John P. Best, chef eener
cargadoorsfirma, te VlissingenJ. A. van
Boven, burgemeester van Ter Neuzen; J.
A. de Wolff, rustend notaris te Vlissingen
De Brauw. oud Commissaris der Koningin
in Zeeland, te 's GravenhageRoest, offi-
eier van administratie bij de Kon. Ned.
Marine; v. d. Thoorn, oud-rijksontvanger
te Zierikzee.
Staatslieden en rechtsgeleerden
H. J. Bool, Sluijter, Straetman, v. d.
Poel, v. d. Heuvel, oud-leden Van Del
den, (oud-minister), Smits v. Oyen, Bahl-
maun, leden der tweede kamer; Verheijen,
Smits v. Oyen Senior, Maller, leden
Breuning, oud-lid der eerste kamerDei-
Kinderen, oud lid van den raad van Ned.
Indiëde Brauw, oud-minister van kolo
niën Enderlein, oud-minister van oorlog
Fontein de Jong, lid van Frieslands gede
puteerden, te Sneek Van de Capelle, ond
Page van Koning Willem IIIB. Ph. de
Beaufort, burgemeester van 's Gravenhage
Wessels. oud-resident van JaparaJ. G.
Schot, assistent resident te Amoenthai
W. A. baron v. Verschuur, raad adviseur
bij het departement van waterstaat; Cazi-
ns, raadsheer in het gerechtshof te 's Her
togenbosch v. d. Ploeg, assistent resident
van Tangerang; Vaillant, ond president,
en Van Tienhoven, vice president der
rechtbank te Rotterdam.
Kunsten en wetenschappen.
C. E. E. Breijer, boekhandelaar te Arn
hem Kramers, idem te Amsterdam; J.fl.
Kruijt, oud uitgever te Amsterdam Stracké
professor in de beeldhouwkunde, te Am
sterdam Fuld, bankier te Amsterdam
Stortenbeker en Neuman, schildersProf.
Halbertsma te Utrecht; Völlmar, oud-kapel
meester hij het regiment grenadiers en
jagers Prof. Alberdingk Thijm oud pro
fessor J. J. Prins; Prof. Suringar, schrij
ver Daum, hoofdredacteur van het Ba-
taviaasch Nieuwsblad te BataviaJ. B.
Altona, oud-gezagvoerder; Sanger, oud-hoog
leeraar te Groningen Ising, stenograaf en
letterkundige te 's Gravenhage Benard,
componistP. Moetoa, architect te 's Gra
venhage D. Franken, rijk kunstverzame
laar, te Amsterdam; E. Gerdes, sehrijver,
te Doetinchem M. C. Bronsveld, uitgever,
te Wageningen; Koldeweij, schilder, te
Dordrecht; Bouten, directeur van het Von
del-Instituut, te Amsterdam.
Kerk en School.
Smelik, ond-hoofd eener Chr. school te
's Gravenhage; ds. D. Klinkert en ds. A.
S. Entingh; te Rotterdam; ds. J. Neder-
hoed, penningmeester der theologische
school, te Middelstum; Zendeling Wjjn-
veldt te Sawah Loentodr. Verbeeck
Zendeling te Tokio (Japan); E. Haan,
eud-Zendeling der chr. ger. kerk, te Grand-
rapids; Dr. A. Drost, voorzitter van het
Nederlandsch Zendelinggenootschap; T.
Tal, opperrabijn te 's Gravenhage; Haver
kamp dichter van 't Kroningslied en hoofd
eener school te Amsterdam mej. Harden-
bergh, directrice der Leidsche kweek
school voor bewaarsohoolonderwijzeressen;
professor Hoekstra, professor Asser, ds. J.
Brummelkamp.
Leger en vloot
Luitenaut Vree (met luit. Hocke boven
genoemd verdronken) in Atjeh; Kapitein
ApolWittert, kommandant van het 2e
regement infanterie; Van Rees, gepensi
oneerd majoor Indisch leger; Enslie, ge-
pens. schout bij nacht; C. Roelants, gep.
kapitein der infanterie; C. P. del ;Campo
genaamd Camp, gep. kol. der genie, te
's Gravenhage.
Op verschillend gebied:
Mevrouw Stuten te Gempt; Weint-
hal, sigarenfabrikant; Volck, directeur van
het Zeemanshuis; Wed. Bnsken Huet
v. d. TbollB. Poesiat, vice voorzitter
van het „Ned. Werkliedenverbond „Pa
trimonium", ,te Amsterdam; Roosmale
Nepveu, rentmeester van het Kroondomein,
te Breda, Van Stockum, uitgever te
's Gravenhage; Taets v. Amerongen, kamer
heer i. b. d. van de KoninginBamberg
Groeneveldt, president der Javasche Bank,
te_ Batavia.
In het Buitenland
Clementine van OrleansBourbon, ge
boren hertogin van Saksen Coburg; de
hertogin van Joinville; Malietoa, koning
van SamoaKeizerin Elizabeth van Oos
tenrijk; de Saltan van Marokko; Konin
gin Louïse van Denemarken; Aartshertog
Leopold van Oostenrijk; Prinses Albreoht
van Pruisen (echtgenoot van den prins
regent van Brunswijk)Maria Antonetta
van Oostenrijk; Augusta van Saksen Wei-
mar, geboren prinses van Wurtemberg
Katharina van Wnrtemberg geboren
prinses Frederik van Wurtemberg.
Verder overleden: Barrias, president
van Guatamala; Kalnoky, oud-minister in
Oostenrijk; Cavalotti Italiaansch afge
vaardigde (in een duel gesneuveld); De
Villiers, staats-proenreur in TransvaalAr
nold, algemeen secretaris der Evangelische
Alliantie te Londen; George Muller,
weezenvriend, te BristolGomez, ond
minister van Portugal; Dr. Aveling, En-
gelsch socialist, en zijn vrouw Eleonara
Marx-AvelingZintgraff, Afrikareiziger
Snoeck, oudheidkundige te Renesse ,(Bei-
het spoorwegstation
