ïarkt
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
i 8)
CHRISTELIJK- sr
HISTORISCH
itentstijfsel
^meisje,
NECHT
'BODE.
ECHT,
Ho. 24. 1898.
30onifprifag 24 lotiemfict.
ddelburg.
VEGEN
jenwoordiger
1ST:
ite HOND,
moodigd,
kersknecht
ide Knecht
I D
ne handteeke-
ijes staat. Er
aksels.
DUIJVIS.
fovember 1898.
Zaadhandelaar
>ren een
ide MEID, die mel-
Van Zierikzaa:
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
SPROKKELINGEN.
Buitenlandsch Overzicht.
og a. d. Zaan.
provisie om bij Tuin-
e werken. Aanbieding
motto Zaad, bureau
0 6 8.
g terug te bezorgen log
J>GAARD, Meliskerke.
;E, Segeersweg,
Middelburg.
odigd, een
lwAARDER te
Kolijnspla&t.
des tegenwoordigen
|en
JIELSMAN,
^uweweg, Viissingen.
in een klein stil ge-
>enlijk
de 16 jaar, teven»
huishouding. Brieven
SLIJPEN, timmerman,
Lei een
l kan bg W. BRIELS-
lei een
1PAARD Souburg.
)AM te K a p e 11 e,
kan ploegen bg
lbouwer. Kamperland.
DE VOOGT,
Domburg
)OTDIENST'
burg «n ZierikzM.
rikzee Spoorweg Goee
7ov.
3d 'smorg. a midd
Zater.ISP 7,50 2,-~
Zond. 20 7,50
Maan.21 7,50
Maan.21 11,30
Dins. 22 7,— 1.30
Woen23 7,50 2,—
Dond.24 6,30 2,
Vrijd.25 7,50 2,—
Zater.26 7.50 2,
Zond. 27 7.50
Maan.28 6,30 2,—
Dinad29 6,30 2,—
Woen30 7.— 2,—
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02*.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Met de Inhuldigingsfeesten in ens land
heeft het liberalisme prachtige zaken ge
maakt.
Van „vliegwiel" of „ornament" geen
sprake 1
Allen en alles vol geestdrift voor de
beminnelijke achttienjarige Koningin, met
haar zilveren stem en gracieuse houding
en manieren.
Geen verslaggever kon in die dagen
de oogen droog honden, en het is waarlijk
te verwonderen dat slecht» één een weinig
onpasseljjk is geworden.
Buitenlandsche verslaggever* vonden
alles ook schoon en aandoenlijk. Zoo'n ge
kroonde Republiek is toch maar 't ware I
Men heeft dan niet de kosten, de drukte
en de gevaren van een presidentsverkie
zing om de zoovel jaar, en het volk heeft
den glans en het genoegen die van een
koninklijken stoet afstraalt.
Gispen.
Altijd is het een belang vooreen Staat
burgers te bezitten, die iets over hebben
voor hun beginsel.
Ik spreek in het algemeenzoo een be
ginsel verkeerd is, wordt terechtwijzing
en desnoods beteugeling vereischt, maar
het is altijd gelukkig voor een land, dat
er nog zijn, die een hooger doel hebben,
dan eigenbelang, en zich voor dat hoogere
laten kwellen en verdrijven.
Dit is goedwanneer men hen allen
verdreef, zou er wellicht rust zjjn, maar
een rust die het vaderland, als met een
roest verteert.
Groen v. Prinstereb.
Eene Universiteit is meer waard dan een
heel Leger des Heils. Want zij behondt
niet enkele zielen, maar herschept de wereld
De opmerking doet ons denken aan
een leeraar eeuer hoogere burgerschool in
staatsinrichting die van de Koningin (Emma)
sprekende tot zijn leerlingen, placht te
zeggen:,„onze dikke koningin." (Red.)
De schrijver doelt hier op den heer
v. Westerhova, een jeugdig redacteur van
de Echo, die, waarschijnlijk in een vlaag
van waanzin de Koningin zjjn arm aanbood
op 't perron van 't station.
FEUILLETON.
Een aanhanger der Homoeopathie onder
de Indianen van Amerika.
Een zendeling-arts uit Nicaragua in Cen-
traal-Amerika heeft onlangs een brief ge
schreven, waar het een en ander in voor
komt omtrent de Homoeopathie, die blijkens
dit schrijven ook onder de Roodhuiden
met goed gevolg ter genezing van allerlei
ziekten wordt aangewend.
Deze zendeling schrijft o. a.Het is voor
mg steeds een groote oorzaak van vreugde,
ala ik aan zulk een armen, hulpeloozen, in
ziektegevallen meestal zeer onwetenden en
radeloozen Indiaan met Gods hulp zijn
gezondheid kan hergeven. De Indianen
zeggen niet veel, maar hun hart is zeer
toegankelijk voor „liefde". Zij vergeten
niet snel, als zij bewjjzen van liefde ont
vangen en uit den nood geholpen worden.
Van uit Bluefields, waar ik gevestigd
ben, bezoek ik ongeveer alle 14 dagen
een klein eiland, „Rama-Key" geheeten,
waaT een stam Indianen, de „Rama-India-
nen" zijn woonplaats heeft. Zij hebben
hun eigen taal, verstaan echter ook En-
gelsch. Het zijn vriendelijke, aangename
menschen, die bijna allen het Christendom
hebben aangenomen, Hun aantal vermin
dert van jaar tot jaar, gelijk dat met de
meeste stammen der Indianen in Noord-
Amerika het geval is.
Van waar deze Indianen-stam gekomen
is, blijft een raadsel, want hnnne taal
heeft in 't geheel geen overeenkomst met die
der andere stammen dezer kusten, die in
der gedachte en het bewustzijn van gansch
een volk.
Buitenlandsche zending is goed, en evan
gelisatie binnen onze eigen erve is nood
zakelijk. Maar boog boven deze staat de
waarde, invloed en macht eener Christelijke
Universiteit. ,i4 ($f
Want Evangelisatie moge hare duizenden
verslaan, eene Vrije, CbristelgkeHoogeschool
verslaat hare tienduizenden.
Dr. Bavinck,
„Een vermogend heer te St Louis werd
dikwerf aangezocht mede te strijden tegen
het drankmisbruik, maar hij bleef doof voor
elke bede. Toen men aandrong en hem
sprak over 't groot gewicht van dat vraag
stuk, zeide hij kortaf en op minachtenden
toon „De zaak gaat mg niet aan, ik ben
geen drinker."
Weinige dagen later zou hij zijn echt-
genoote en twee dochters, die nit logeeren
waren geweest en met den sneltrein terug
kwamen, afhalen.
In zijn prachtig rij tuig met de bedienden
op den bok reed hij naar het station en
verheugde zich op het blijde wederzien.
Helaas t daar verneemt hij, dat de sneltrein
op een afstand van 25 mijlen van St. Louis
tegen een anderen is gebotst. Hevig ver
schrikt want die zaak ging hem aan
biedt hg aan de directie der spoorwegen
500 dollars voor een extratrein maar hij
kan er geen bekomen, daar de eene die
voorhanden was, met geneesheeren en zie
kenverplegers naar de plaats des onheils
was gestoomd. Na lang wachten in angstige
spanning komt de trein terng; de heer
snelde toe en vindt onder de verongeluk
ten de verminkte lijken zijner echtgenoot»
en een zijner dochters, ia den anderen
wagon lag de tweede dochter te sterven.
En wat was de oorzaak van dat onheil
De machinist van een der treinen had
een borrel te veel op."
Pater Ermann.
In het personeel, aan de openbare school
werkzaam, hebben wij een leger tegen
over ons, in welks banier haat tegen de
Op het R. K. Congres tegen Drank
misbruik.
vroegere eeuwen uit Honduras en Mexico
bierheen zijn verhuisd.
Ons genootschap heeft op dit eiland
Rama-Key sedert 40 jaren een zendelings-
post, die evenwel sedert het overlijden
van den vorigen zendeling niet opnieuw
bezet is, daar er in deze streek zoowel
gebrek aan zendelingen, als aan de noodige
geldmiddelen is. Deze Indianen zijn in
derdaad zeer arm. Het zijn ware natuur
kinderen, die van de band in den mond
leven. Zij bebouwen aan de oevers der
rivier hunne plantages, en leven van de
jacht en de viscbvangst.
Als ik mijn veertiendaagsehe reis vnn
Bluefields «aar Rama-Key (een afstand van
3 nren varens) onderneem, voorzie ik mij
steeds van levensmiddelen voor 3 k 4 dagen,
voorts van de overige benoodigdheden,
waaronder steeds een aantal fleschjes en
doosjes met homoeopathiache (geneesmid
delen.
De drie Indianen, die mij met hun cano
komen afhalen, roeien hink met hnnne
geoefende armen, en terwijl zij voortdu
rend den hemel en den wolkengang waar-
nemeu, maken zij van een gunstige ge
legenheid gebruik, om de zeilen op te zet
ten, nog eer de bries opsteekt. De Indianen
verstaan het varen meesterlijk, |men kan
zich bij den hevigsten wind veilig aan hen
toevertrouwenals hun hoofd niet door
sterken drank beneveld is, gaat alles van
een leien dak.
De tocht gaat langs de oevers van de
„Lagoone"-rivier, die met een tropische
plantenwereld dicht begroeid zijn. liet j is
een ondoordringbaar woud ter weerszijde
vau den stroom. Kolossale slingerplanten
orthodoxie staat geschreven, en slechts
weinig van de ouderen, en slechts een
enkele van de jongeren onder hen, nemen
aan den strijd geen dsel.
Wij moeten tegen die macht ons verzet
ten. Wij mogen onze gedoopte kinderen
toch niet aan een leiding toevertrouwen
die van heidensche beginselen is doortrokken.
Dr. Bronsveld.
Het liberalisme in al zijn schakeeringen
is bevreesd voor de vrijheid der school.
Het geeft kiesrecht en beweert vertrouwen
te stellen in de natie; maar zoodra die
natie een school verlangt naar haar eigen
inzichten, wordt dit vertrouwen tot het
lafste wantrouwen.
H. Pierson.
Het Christendom is de grondslag van
al hetgeen waar en onveranderlijk is. Het
liberalisme neemt het geloof aan waarheid
en onveranderlijkheid weg.
Claudius (Ned. 17 Oct. '98).
De quaestie van het onderwijs is eigen
lijk de grootste en diepste van alle poli
tieke quaestiën. Da partij die meester ware
van het lager onderwijs zon meester zijn
van de toekomst.
Mr. J. Heemskerk Aan.
Wij staan op economisch terrein tegen
over de oude school en tegenover de jon
gere, al wenschen wij de rechtmatige ver
diensten van geen richting te miskennen.
Onaannemelijk is voor ons elk stelsel, waar
van niet Gods Woord de grondslag is,
onbetrouwbaar iedere gids, die voor we
tenschap en praktijk niet de Heilige Schrift
erkent als het hoogste gezag.
Prof. Fabius.
Maar nog meer zij men op zijn hoede
tegen verwarring van godsdienst en zede
lijkheid. Wel zijn die godsdiensten het
hoogst geschat, waar deze tweelingzusters
het nauwst zijn verbonden maar die ver
wantschap is geen identiteit. De moraal
heeft den godsdienst tot wortel en stam.
reiken met hare ranken tot aan de hoogste
toppen der zware boomen. Prachtige bloei
ende heesters en renzenplanten verrukken
het oog en verblijden het hart. Het rui-
schen der boomen, het sjilpen der insec
ten heeft een eigenaardige betoovering
voor iemand, die voor 'teerst zulk een
maagdelijk woud betreedt! Doch onge
straft keert men niet terug in de boot!
Dnizenden moskito's doen hnn best, om den
indringer den lust tot weeromkomen te
ontnemen.
Na een vaart van ongeveer 3 uren na
dert onze cano een eiland in de rivier ge
legen. Het is „Rama-Key". Reeds van
verre kan men de kleine hutten der India
nen zien. De cocosnoot-boomen, zonder
welke de Indiaan niet leven kan, begroe
ten ons uit de verte.
Wij leggen met onze boot bij een guns
tige plaats aan en gaan aan land. Onder-
tusschen hebben zich reeds een groot aan
tal vrouwen en kinderen aan den oever
verzameld, die mij allen de hand als groe-
tenis aanbieden. Het handen geven is hier
aan de orde van den dag.
Nadat ik wat gegeten heb, rust ik ge
woonlijk eenigen tijd uit. De hitte is hier
haast ondragelijk, als er geen wind is. Ge
lukkig is er dikwijls een beetje wind,
hetzij land- of zeewind, zoodat de hitte
dan niet zoo onuitstaanbaar is.
Eer ik mijn bezoeken in het dorp ga
maken, hond ik gewoonlijk een spreekuur
voor de zieken, die tot mij komen om ge
neesmiddelen te halen. Ik heb met Gods hnlp
reeds menigen armen Indiaan door de Ho
moeopathie genezen. Die arme lieden zijn
werkelijk te beklagen, want zij weten in
Maar ook uit verstand en hart, die geen
godsdienst kennen kan moraal opwassen.
Prof. de Louter.
§lDe illusie onzer vaderen dat men de
kiemen van verdeeldheid, hier altijd zoo
kwistig gezaaid, het best zon verstikken
door aan de gemengde volksschool vast te
houden, is op bittere teleurstelling uitge-
loopen, want de instelling die vrede brengen
moest is juist de steen des aanstoots bij
uitnemendheid' geworden.
Prof. Buys.C
*-
Nu beweer ik dat het een dure plicht
is van alle liberalen in Nederland, den
onderwijzer te verlossen van het juk der
neutraliteit. Liberalisme, wat het ook
overigens moge wezen, is in de eerste
plaats: eerbiediging van menschelijkezelf
standigheid.
Dr. v. d. Wijok.
Verslag N. R. C. 2 Nov. '98, rede in
vergadering Protestantenbond te Arnhem.
IJTe Deventer ontbreekt bet niet aan
candidateii voor den tweede-kamerzetel,
door het overlijden van mr. v. Delden
open gekomen.
Gesteld zijnJ. v. Loenen Martinet
door de liberalen, radicalen en volkspartij
jhr. mr. W. H. de Beaufort oud-lib., vroe
ger lid der kamer voor Wijk bij Duurste3e,
door de oud-liberalen en Roomschenjir.
mr. R. E. v. Weede door de vrij-antire-
volntionairen, mede gesteund door de anti
revolutionairen W. H. Vliegen door de
sociaal-democratenen G. 1. Bieleman door
radicale independenien.
Het is opmerkelijk hoe de geest onder
de Roomsche leiders zoo slingeren kan.
In twee jaar tijds leidden zij achter
eenvolgens hunne troepen in 't vuur voor
aeen katholiek (Schaapman)b een
radicaal (Stoffel)c een antirevolutionair
(Heemskerk)d een liberaal (de Beaufort).
Alles voor éenzelfden Kameizetel.
Willen zij nu bij herstemming nog op
Vliegen vliegen, dan hebben juist alle par
tgen een beurt gehad 1
de meeste gevallen van ziekto in H geheel
geen raad.
Ja, bg slangenbeten, daar behoef ik hun
niets te leeren, daar kannen zij beter mede
overweg als éen onzer, daar weten zij
meer van dan een gestudeerde dokter (van
kruiden en boomschor» wordt een extract
gemaakt, dat probaat helpt), maar bij koorts
malaria, maag-, leveren miltziekten, dy
senterie en diarrhêe weten zij in het geheel
geen raad 1 Zij hopen van dag tot dag,
dat het beter wordt, totdat het dan veelal
te laat is. Bij al deze ziekten hebben [mij
dikwerf de homoeopat.iische geneesmiddelen
uitstekende diensten beivezen. De dankbaar
heid dezer natuurkinderen voor de ver
leende hulp is roerend om te zien.
De kinderen van deze menschen zijn
soms waarlijk te beklagen. Ik ken eenige
arme weduwen op dit eiland, dis hunne
kinderen om 9 uur naar school zenden,
zonder hun vooraf wat te eten gegeven te
hebben, om de eenvoudige reden dat zij
niets hebben. De moeder gaat 's morgens
vroeg in een boot op de oestervangst uit
of haalt bananen in een naburige plan
tage. Zij komt eerst 's avonds om 4 of 5
uur terug, en dan pas krijgen de kinderen
voedsel. De arme kleinen waren wel in
de school, maar konden wegens den honger
niet leeren.
Naderhand, als er dan wat te eten valt,
eten zij zoo veel opeens, dat men er wer
kelijk verbaasd van staat. Geen wonder
dan ook, dat die kinderen allerlei ziekten
biggen.
De hutten dezer Indianen zijn zeer pri
mitief, het dak is met palmbladeren be
dekt, de wanden bestaan uit een soort
Of het tusschen Engeland en Transvaal
weer wel al te zuiver zit, zullen wij
moeten afwachten.
De regeering van Transvaal nam een
besluit in zake de goudmijnbelastingen,
wat natuurlijk den goudwolven te Johan
nesburg onaangenaam was eu den Boe-
renhater Chamberlain gelegenheid schonk
een nota bij Kruger in te dienen.
Intusschea heeft de Volksraad met 18
tegen 8 stemmen bepaald dat de belasting
van 5 pet. op de netto winst van goud
mijnmaatschappijen dadelijk na afkondiging
in de Staatscourant is werking treedt.
Men laat John Bull blaffen.
Inzake de Dreyfuszaak 't volgende
Zaterdagmorgen heeft mr. Labori een
onderhoud inet kolonel Picquart gehad,
dat geruimen tijd duurde. De directeur
van de gevangenis woonde het ouder-
hoad niet bij.
Tnsschen de ministers Dupuy, Lebret,
de Freycinet en Guillain heeft een con
ferentie plaats gehad met het oog op den
toestand van Dreyfus op het Duivelseiland.
Esterhazy heeft Londen verlaten. Hij
heeft geen nieuw adres opgegeven.
Omtrent het verhoor van generaal Mer-
cier voor het Hof van Cassatie wordt ge
meld, dat men den ex-minister van oorlog
van 1894 vroeg, of het waar was, dat
tijdens het proces-Dreyfus de krijgsraad
stukken heeft gebruikt, waarvan den be
schuldigde geen kennis werd gegeven.
De generaal weigerde te antwoorden, zelfs
na de verzekering, dat het beroepsgeheim
opgeheven was. Dit stilzwijgen moet op
de strafkamer een diepen indruk hebben
gemaakt, die het beschouwd heeft ais een
indirecte erkenning van de onwettigheid
van het vonnis, over Dreyfns uitgesproken.
Het gernoht gaat dat Dreyfus de volgende
maand zal worden teruggeroepen, dat reeds
een cel in Cherche Midi voor hem wo>-dt
gereed gemaakt, dat Esterhazy allerlei
onthullingen deed en dat Picquart alle
kans heeft op een veroordeeling wegens
gebruikmaking van vervalschte stukken
en mededeeling van stukken de veiligheid
des lands betreffende.
Derhalve
Dreyfus-zaak af.
grof vlechtwerk, en de bodem is uit leem
vastgetrapt. Een zeer lage bank is de
eenige gelegenheid tot zitten, die den vreem
deling wordt aangeboden. De Indianen,
vooral de vrouwen, hurken liefst op den
grond. Meubelen zijn hier onbekend en
zouden ook in zulk een omgeving al te
komiek zijn. Een hangmat, de zeilen der
cano, een harpoen, pijlenen boog, dat zijn
de dingen, die de plaats van meubelen
innemen.
Naast deze hut, die men het „woonhuis"
zou kunnen noemen, bezitten de meeste
familiën nog een kleinere dito hut, die
als „keuken" gebruikt wordt en vlak naast
het „woonhuis" gelegen is. In die „keu
ken" aiet het er bont uit. In een hoek
gloeit een houtvuur, dat eigenlijk nooit
geheel uitgaat. Bananen, oesters en andere
voedingsmiddelen liggen over den grond
verspreid, daarnaast eenige potten en pan
nen. Het is de moeite waard, om het
te zien.
Als ik naar Rama-Key ga, blijf ik er
gewoonlijk een Zondag om godsdienstoefe
ning te houden. Het is waarlijk hartver
heffend om te zien, hoe aandachtig deze
menschen in de primitieve kerk naar da
prediking zitten te luisteren.
Hoogstwaarschijnlijk zal ik voorgoed naar
deze plaats gezonden worden om mot Gods
hulp dezen armen, hulpbehoevenden Indi
anen niet alleen in geestelijk opzicht,
maar ook in ziekten en nood met raad
eu daad ter zijde te staan. Dit is mijn
wensch en verlangen.
Homoeop. Maandbl.