NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 7. 1898.
Safewfag 15 icfofiec.
Dettienrfe lanrgang.
VERSCHIJNT
F. P. B'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK. te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wij mogen niet nalaten het bekende
trapje
Consersatisme
liberalisme
radicalisme
socialisme
anarchisme
telkens weer te herhalen.
Wie studie maakt van Groens geschriften
en deze beschouwt in 't licht der feiten,
dien wordt de waarheid zijner bewering
met den dag duidelijker.
En daarom wij kunnen niet anders, wij
moeten de menschen wel waarschuwen tegen
deze revolutionaire beginselen.
De beginselen zijn s'terker, machtiger
dan de personen.
Men kan op zich zelf een goed mensch
zijn. en toch als drager van een beginsel
gevaarlijk.
Niemand zal ontkennen dat Van Houten
en v. d. Linden aangename menschen zij n
niemand gelooft er aan dat Pierson geen
goed man is en dat Thorbecke on Buys
en Opzoomer 't zoo kwaad bedoeld hadden.
Toeh was en is hnnne opvatting omtrent
veel wat ons heilig is, bepaald uit den Booze.
Neem bijv. de liberale opvatting omtrent
Koning, Kroon, Koningschap.
Wat zegt Pierson
De Kroon ie 't hoofd en het hart der natie.
Een nietszeggende phrase die de gedachte
wekt aan een St. Nicolaaskoekeen hart
met een kroon er op.
Wat zegt Van Houten
De Kroon is veeleer ornament dan fon
dament.
Wat zegt Gort v. d. Linden'.
De Koning is als 't groote vliegwiel om
de beweging der staatsmachine onafhankelijk
te maken van het doode punt.
En Buys
De Koning is slechts mandataris van
een corporatie.
En Thorbecke1
De Koning is de eenheid der uitvoerende
macht.
En Opzoomer
De Koning is er slechts om de puntjes
op de i te zetten.
En het (conservatieve) Dagblad van
Zuid-Holland en 's Gravenhage sprak het
reeds in 1866 onverholen uit dat de Koning
te regeeren heeft in den zin der meerderheid.
Wij vragenwat ondereeheidt in deze
bewering den Conservatief van toen, van
den voornitstrevenden liberaal van thans
Minister Cort v. d. Linden zegt het immers
ook dat do Koning zijn ministers kiest
naar den wil der volksvertegenwoordiging
doch zich schikkend naar den volkswil.
Wat onderscheidt den deftigen professor
vau tien jaren terug van den socialist in
onze dagen die de Koningin tot dienaresse
van eene party verlagen wil, of van den
anarchist die aldus redeneerto, koningin, of
hoe gy u noemen laat, kunt gij eigeniyk niet
beter weggaanhet souvereine volk zal
zelf zijn wil wel uitvoeren.
Of van den man die ten slotte naar 't
wapen van den sluipmoord grapt en den
Vorst die weigert den volkswil uit te voeren,
van kant maakt.
Groer zei het dan ook reeds in 1866 en
Fabius haalt 't nu nog eens op, dat „conser
vatieven en liberalen het zelfstandig Koning
schap hebben gesloopt".
Ook nabij Port Arthur, in de kolonie
Nederland, Jefferson County, Zuid Oost
Texas, heeft men den 6 September het
Inhuldiginsfeest onzer Koningin gevierd.
Dit zegt ons een ons toegezonden krant
„extra uitgave van het Port Arthur News"
op Oranjepapier gedrukt in het Hollandsch.
Het bevat een lang verslag van de
daar door onze vroegere landgenooten ge
vierde feesten, benevens de portretten der
commissieleden en anderen en van de
gebouwen der experimental farm, enz
en 't portret der Koningindoch dat is
zeer klein met rand ongeveer zoo groot
als een rijksdaalder.
Onder de portretten trok onze aandacht
dat van het lid der feestcommissie W. I.
v. d. Bosch, een oud Goesenaar.
In het Proefnummer van „Yoor onze
meisjes," staan eenige meisjesnamen en
hunne beteekenis.
Ziehier eenige -er van.
Agatha, vriendelijk. Anna, vol gratie.
Barbara, vreemd. Bertha levendig. Caro
lina, sterk. Cathariua, zonder fouten. Char
lotte, forsch. Clara, beroemd. Dora, Gods
geschenk. Elizabeth, aan God gewijd.
Emma, vlijtig. Fanny, vrij. Frederika
vreedzaam. Geertruida, lansdraagster. Hen
rietta, hoofd van 't huis. Helena, licht.
Ida, naar Gods beeld geschapen. Johanna,
gave Gods. Jacoba, plaatsvervangster.
Julia, de zachthartige. Justina, de recht
vaardige. Laura, lauwerkrans. Louise, de
stoutmoedige. Margaretha, parel. Maria,
ster der zee. Martha, gebiedster van 't
huis. Mathilda heldin. Paulina, de kleine.
Rachel, ooilam. Rebekka, schoonheid. Roza
roos. Sara, prinses. Sofie wijsheid. Suzanna
lelie. Wilhelmina, beschermster.
14 Oct. 1898.
De chr. hist, kiesvereeniging te Rot
terdam stelde tot candidaten voor den ge
meenteraad de heeren dr. W. B. v. Sta
veren (distr. II) en P. Bliek (distr. III).
Voor de prov. staten werd de heer J. M.
Voorhoeve gecandideera.
De tweede kamer benoemde tot rap
porteurs over de marine begrooting (hoofd
stuk VIII) de heeren v. Gijn, Merkelbach,
Staalman, Tydeman en Goekoop (voorz.);
en van hoofdstuk III (buitenl. zaken) de
heeren v. Bylandt (Apeldoorn, voorz.), v.
Dedem, v. d. Berch, Fokker en Éerf
hoofdstuk VII (financiën) de heeren Bastert,
v. Kempen, v. d. Kun, Houwing en Smidt
en voor hoofdstuk IX (oorlog) v. Asch v.
Wijck (Ede), v. Deinse, Smeenge, Heldt
en Groen v. Waarder.
Te Eindhoven is overleden de heer
J. Th. M. Smits van Oyen, burgemeester
dier gemeente en lid van de Tweede
Kamer. De overledene, die slechts 40 jaar
oud werd, vertegenwoordigde het district
Eindhoven sinds 1891.
Te Waarde wordt op 17 October
a., in verbinding met Hans weert, het rij ks-
telegraafkantoor, ingericht met telephoon-
dienst, voor het algemeen verkeer geopend,
De diensturen zijn geregeld als volgt:
op werkdagen van 8 tot 9 uren voor-, van
11 uren voor- tot 1 uur na- en 5 tot 8
uren namiddagsen Zon- en feestdagen
van 12.30 tot 1.30 uur namiddags
(spoorty d).
Goud in West-Indië.
Naar wij uit goede bron veremen, heeft
de Maatschappy „Suriname" haar eerste
goud gevonden. Door drie heeren der
Maatschappy werd hiervan volgens de
vereischten der wet aangifte gedaan ea
aan belasting werd betaald van 7, zegge
zeven centen. Wij hopen, dat de Maat
schappy, die zooveel over heeft voor het
tijdelijk welzyn van velen in Suriname,
haar zeven centen moge zien verzwaren
met duizenden maal zeven èn tot eigen
welzyn èn tot welzyn der schatkist.
(De Sur.)
Militie-Vrijwilligers.
Naar wordt gemeld, zouden Gedeputeer
de Staten van Noord-Brabant hun goed
keuring hebben verleend aan de besluiten
van sommige gemeentebesturen om bijdragen
uit de gemeentekas te verleenen voor
militie-vrij willigers, doch zou de Commis
saris der Koningin van die beslissing der-
Gedeputeerde Staten in hooger beroep
zijn gekomen by H. M. de Koningin.
Veehandel.
Men schrijft aan de Telegr.
„De ministeriëele mededeeling inzake de
openstelling der Belgische grenzen voor
den invoer van Hollandsch vee heeft in
Friesland eene eigenaardige spanning in
den veehandel doen ontstaan.
„De veehouders eu de kooplieden staan
tegenover elkander als twee kampioenen,
die eikaars krachten willen leeren kennen.
De eersten vragen hooge prijzen en de
handelaars nemen eene afwachtende hou
ding aanzij vreezen de quarantaine
maatregelen. Daardoor bestaat er op het
oogenblik slechts schynhandel. Vraag en
aanbod verschillen zooveel, dat er van
zaken doen geen sprake kan zyn. Eerst als
de vreemde kooplieden op de hoofdmarkt
geweest zyn, zal men 't weten."
Hulde van Arabieren.
Het volgende telegram is afgezonden
door de Arabieren van Batavia:
„Hare Majesteit Koningin Wilhelmina,
Onze zeer geëerbiedigde Vorstin,
Amsterdam.
Wy, Arabieren van Batavia, bieden Uwe
Majesteit onze meest eerbiedige hulde aan.
Eenparig met alle muzelmannen van geheel
Nederlandseh-Indië hebben wy allen als
trouwe onlerdanen in een algemeenen,
plechtigen bidstond, voorgegaan door Sejjid
Oesman bin Abdallah bin Akiel binjabja
Alawi, Allah's zegen en bijstand voor
Uwe Majesteit afgesmeekt.
Het hoofd der Arabieren,
Said Oemar bin Hasan bin
Achmad Aydiet."
Men schrijft ons nit lerseke
Langzamerhand wordt 't met de oester
verzending beter. Tijdens de warme Sep
temberdagen was de vraag uit Duitsohland
miniem, wat nn echter iets drukker wordt.
Naar Engeland zag men enkele proefor-
ders zenden, die echter niet door grooter
orders gevolgd worden. De Zeouwsche
oesters schijnen nog niet aan de tegen
woordige eischen van de Engelsche mark
ten te voldoen. Bovendien worden de
oesters van Engelsche banken meer ge
vraagd, ja sehijuen zelfs in België door
enkele groote handelaars geïmporteerd te
worden. Lettende op de concurrentie met
de Eransche oesters en den „lest not least"
doo: geldnood grdrangen a tout prix ver
koop van inferieure qualiteiten zal de
prijs in het begin van het leveringsseizoen
niet veel stijgen.
Puike prima kwaliteit van 75 kilo,
die echter dit jaar weinig verkrijgbaar is,
zal vermoedelijk wel f50 blijven.
Door den koudei» zomer en het verba
zend vele vuil ep oesterperceelen zyn de
oesters zeer weinig gegroeid. De sterfte
is echter ongekend groot. Door enkelen
wordt nu reeds, terwyl de visschery pas
begint, een tarra van 50 a 60 procent
geschat.
Ook het zaaigoed van natuurperceelen
der Bergsche bank is als gevolg -van den
slechten groei, dik en stemp dus niet
mooi. De tegenwoordige toestand is voor
de kweekers waarlijk nog geen couleur
de rese.
Stavenisse. In de Woensdag gehou
den raadszitting werden de gemeentebe-
grooting en die van het Burgerlijk Arm
bestuur respectievelijk vastgesteld tot een
bedrag van f 14500,33l/s en f 781,72 in
ontvang en uitgaaf.
De raad besluit, over te gaan tot ver
bouw der schooler zullen op het be
staande schoolgebouw twee lokalen worden
bijgebouwd; daar die verbouw op f8000
wordt geraamd, zal getracht worden, sub
sidie van het Rijk te verkrijgen.
Eene ingekomen vraag vau Ged. St. of
de Raad den aanleg en de exploitatie van
een stoomtram StavenisseTholen in het
algemeen belang acht, wordt unaniem toe
stemmend geantwoord.
Afwijzend wordt beschikt op een request
van Mej. van Dellen, onderwijzeres, om
•verhooging van salaris. Voor extra diens
ten, gedurende de bestaande onderwijzers-
vacature bewezen, wordt haar echter eene
gratificatie van f 25 toegelegd.
Er is ingekomen eeu schrijven van het
plaatselijk armbestuur. houdende het ver
zoek, te voorzien in de vacature van een
lid in dat college, op 1 Jan. a. s. ont
staande door de periodieke aftreding van
den heer C. Steendyk. De aftredende
wordt door den Raad met alg. stemmen
herbenoemd.
Colijnsplaat. De gebouwen, staande
op de gronden, die door den polder Nieuw
Noord-Beveland onteigend zyn tot het
leggen van een inlaagdijk, zijn by inschrij
ving toegewezen aan den hoogsten in
schrijver, den heer W. D. vau der Moer
te Colijnsplaat, voor de som van f295.
Weldra zal nu met de slooping worden
begonnen, zoodat nu eindelijk aan de
kwestie tusschen eigenaren dier gronden
en den polder, die reeds meer dan twee
jaren hangende is, een einde zal komen,
Wissenkerke. lil de zitting yan den
gemeenteraad van jl. Maandag werd: lo.
besloten, tot hernieuwde aanvraag om
vrijstelling van het geven van onderwijs
in vak j te Geersdijk, by gemis van daartoe
bevoegd personeel aldaar 2o. de begrooting
voor het jaar 1899, voor deze gemeente,
in ontvangst en uitgaaf, vastgesteld op
een totaal bedrag van f21842,85, nadat
naar aanleiding van ie in een vorige ver
gadering, door het lid Maris ter sprake
gebrachte wenschelij kheid hiervan, thans
op voorstel van B. en W. was besloten tot
het plaatsen van een 3en lantaarn op het
gehucht Geersdijk3a. met de, voor de
betrokken commissie tot viering van het
inhuldigingsfeest onzer Koningin, vleiende
opmerking, dat zij met spaarzaamheid van
het door de gemeente ter harer beschikking
gestelde bedrag, tot een maximum van f 300,
had gebruik gemaakt, werd de benoodigde
som vaa f 249.70Vs oj» den betrokken post
der begrooting van 1898 uitgetrokken.
Woensdag abusievelijk blijven liggen. Red.)
Te Utrecht is Dinsdag een verga
dering gehouden van apothekers uit ver
schillende deelen des lands, waarin door
mr. A. Slotemaker uit 's Gravenhage eene
uitvoerige toelichting werd gegeven tot
een plan van stichting eeuer coöperatieve
vereeniging van apothekers hier te lande,
er» is tot de stichting van zoodanige ver
eeniging besioten. Het doel isde aan
schaffing in 't groot van stoffen in de
apotheek benoodigd, onder behoorlijke
controle op de hoedanigheid en om, met
behoud van een billyk salaris voor hun
arbeid, door de leden-apothekers de mid
delen goedkooper aan het publiek te kun
nen doen afleveren. De leden moeten twee
aandeelen van f 500 ieder verwerven, ren
tende 5 pCt. Wat verder als winst_ ge
maakt wordt, kan do >r hen tot kapitaal
vorming worden gebruikt. Reeds is een
kapitaal van f 60,000 bijeen.
Aan de suikerfabriek van de firma
Laane, Rogier, Daverveldt Co., te Ber
gen op Zoom, werd bijna iedere cam
pagne gesukkeld met watergebrek. Op zeer
vernuftige wijze heeft nu de heer Van den
Honert, directeur dier fabriek, dat bezwaar
zoeken weg te nemen. Daartoe heeft hij
een groot waterbassin laten graven, waarin
het in de fabriek gebruikte water wordt
afgevoerd en na af koeling langs een an
der kanaal weer in de fabriek terug
komt. Jammer genoeg moest men daartoe
echter buizen leggen onder den druk be
reden rijksweg, en deze lijkt daardoor nu
zoo verzwakt te zyn, dat Dinsdagmorgen
plotseling in dien weg een verzakking ont
staan is. Wel is dat gat weer dichtge
maakt, maar nu mag, op last van den op
zichter vau den rijks-waterstaat, van deze
inrichting geen gebruik meer gemaakt
worden, voor dat de betonbuizen, na een
nieuwe aanvrage om verbinding, door
ijzeren buizen vervangen zyn. Dit zal
echter voor deze campagne niet veel meer
helpen.
In een weide te Maastricht is
gisteren gevonden een te- vondeling gelegd
jongetje van vyftien maanden. Het kind
was netjes gekleed en had bovendien
nog eenige kleedingstukken naast zich
liggen.
Een bruidspaar te Stolwijk bracht
eergisteren een bez iek aan familie te
Langeruige weide. Voor den spoorweg al
daar gekomen, waren de siagboomen neer
gelaten voor een naderenden trein. De
bruigom, ziende dat het paard onrustig
werd, sprong uit de tilbury en kwam in
een sloot terecht. Het jonge paard vloog
vooruit en verbrijzelde den eersten slag
boom. De bruid waagde toen ook den
sprong, doch bleef aan het voetijzer haken,
en zoo ging het den spoorweg over, ge
lukkig langs den iaatsten wagen van don
voorbijsnellenden trein. De tweede slagboom
vloog nu uit den haak en verder ging
het, terwyl het meisje achteraan sleepte.
Toen het dier een eind verder gegrepen
werd, bleek het, wonder boven wonder,
dat de bruid er met ontvelde handen en
lichte beenwonden was afgekomen, hoewol
de kleeren haar aan flarden langs het lijf
hingen. De bruigom kwam met den schrik
en een nat pak vrij.
Die fiscus 1
Dezer dagen trouwde in eene gemeente
een paartje, en namen huu intrek in een al
lerliefst huisje, dat zeer net werd gemeu
bileerd, toen op zekeren dag zieh een
deurwaarder aan de woning vertoonde,
met twee zijner trawanten.
De vrouw des huizes liet de heeren
binnen, waarna de deurwaarder haar met
de omstandigheid bekend maakte, dat man
lief als vrijgezel verzuimd had zijn inkom
stenbelasting te betalen, waarom nu beslag
werd gelegd op de nette meubeltjes,
waarvoor bovendien een der trawanten
achterbleef om te zorgen dat despulletjes
niet zouden verdwijnen.
Toen manlief thuis kwam, werd natuur
lijk zoo spoedig mogelijk gezorgd, dat
d-urwaarders trawant het nette kooitje
verliet.
Toch plaatsvervanging
Van de jongelingen te Gilze (by Breda)
die Dinsdag moesten loten voor de nationale
militie zal geen enkele behoeven te dienen,
wijl zich een genoegzaam getal vry willigers
voor die gemeente heeft aangeboden. De
lotelingen hadden reeds van te voren geld
moeten storten, ieder naar gelang zyner
maatschappelijke positie. Deze geldsommen
varieeerden van f 30 tot f 450.
Een, die f 450 offerde, trok een vry lot
In de hervormde gemeente te N.
(provincie Friesland) is het met de kerk
voogdij fondsen zoo gesteld, dat men een
hypotheek heeft moeten nemen op het
kerkgebouw.
Gemartelde en verwaarloosde kinderen.
In het Utr. Dagbl., dat zich in de zaak
van het ongelukkige meisje zoo verdienste
lijk heeft gemaakt, komt thans een uit
voerige beschrijving voor van de Martha-
Sti-chting te Alfen aan den Rijn, waar het
kind is opgenomen. De schrij ver is vol
lof over deze stichting, die zich zoo gunstig
van vele inrichtingen van dien sard
onderscheidt.
„Met denzelfden trein kwam ook hot
stiefkind van Teunis Wever wijk, het rnar-
telaresje, zooals het nu wordt genoemd
overal, 't Was gehaald uit IJselstein door
de dame, die de kosten zal dragen, en eene
dochter van den directeur der stichting,
den heer C. Geel. 't Zag er wel wat beter
uit dan toen ik het gezien had, juist acht
dagen geleden in het gebouw van Justitie,
natuurlijk helder eu zindelijk, maar toch
nog erg bleekjes, met nog diezelfde schuwe
oogjes en 't in-droeve gezichtje, 't Was
maar heel goed, vertelde de directeur ma,
een vriendelijk goedhartig man, dat 't nu
naar de stichting was gekomen, anders zou
men in IJselstein, natuurlijk in eenvtud
en goedhartigheid, de zaak geheel bedorven
hebben.Want niet alleen dat het in het gezin
