NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
aarzen
lis. 154. 1898.
IR».
knecht
1
VERSCHIJNT
G. M.KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Verhooging Jeneveraccijns.
P:
October
Pz. te\Koudekerke.
HENST
en Zierikzsa.
Spoorweg Goe»
ct.
/an Zierikzes:
'smorg. 8 midd
is. 27 7.50 3,30
)en28 7,50 3,30
6,- 3,30
6,30 3.30
7.50 2,15
11,30
7,50 2,15
7,50 2,15
7,50 2,15
6,30 2,30
7.50 2,15
7.50 2.15
7,50
7,50 2,15
7,50 2,15
7.50 2.15
6,'2,30
6,30 2,15
6.30 2,15
11,30
7,50 2,15
7,50 2,15
7,50 2,15
6.30 2.30
7.50 5,15
7,50 2,15
7,50
7,50
7,50
7.50
an.
is.
jen
nd.
yd.
ér:
nd.29
Ljd.30
er. 1
d. 2
3
4
5
6
7
8
9
an.10
ns. 11
oenl2
nd.13
yd.14
ter.15
nd.16
an.17
ns. 18
oenl9
nd.20
yd.21
ter.22
nd. 23
an. 24
ns. 25
oen 26
nd.27
ijd.28
ter.29
nd.30
an.31
6-
6,30
6,30
7,50
6,30
2-
2.15
2,15
2,30
2,15
2,15
2,15
DIENST
B.-ROTTEkDAH
ct.
fan Tan
elbnr g. Rotterdam
n
77
n
71
ii
ii
ii
ii
ii
17
77
77
n
8,45
»7
9,—
8,45
77
9-
8,45
9-
77
9,-
8,45
77
8,15
8,45
77
8,15
8,45
77
8,15
8,45
77
8,15
9,
77
8,15
8,45
8,45
77
8,15
77
8,15
8,45
71
8,15
8,45
77
8,15,
8,45
77
8,15
8.45
77
8.15
9-
11
8,15
9,-
11
8,15
8,45
71
8,15
8,45
71
8,15
8,45
71
8,15
9,—
11
8,15
8,45
11
8,15
8,45
11
8,15
8,45
f*
8,15
8,45
r>
8,15
8,45
17
8,15
8,45
17
8.15
9-
77
8,15
9,-
8,15
9-
8,15
-i
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Ret rijk geniet jaarlijks ongeveer 26
miljoen aaa den accijns op alcoholische
dranken.
Kortheidshalve noemen wij dit den
jeneveraccijns.
Nu is 't de bedoeling van de Regeering
om dezen acoyns nog wat te verhoogea.
Een maatregel die getuigt van geldge
brek, van geeuwhonger, eigenlijk gevolg
is van eens misrekening.
De eene verhooging is oorzaak der an
dere of heeft haar ten gevolge.
Dit blijkt ook hier.
De verhoogde uitkeeringen aan de ge
meenten maken de verhoogde accijnsen
noodzakelijk.
Daarom is ingediend een wetsontwerp
om den accijns per hectoliter gedistilleerd
ad 53 procent sterkte, thans bepaald op
f63, thans t« brengen op f66.
Een verhooging van f 3.
Tegelijk wordt voorgesteld den accijns
op wjjn die f20 per hectoliter bedraagt te
brengen op f25.
Derhalve een verhooging van f5.
De wet treedt 1 Januari, a. s. in wer
king.
En hoe de regeering er nu aan komt
deze verhooging voor te stellen
Zy zegt dat in de toelichting.
Zij heeft eene gedachte misrekening
De lezer traohte zich dezen langen vol
zin uit de Memorie van Toelichting eigen
te maken.
„In de Mem. v. Toel. van het op 11
Sept. 1896 ingediende wetsontwerp tot
regeling der financieele verhouding tus-
sohen 't Rijk en de gemeenten en herziening
der algemeene regelen ten aanzien der
plaatselijke belastingen, is de verwachting
uitgesproken, dat na aanneming van dat
ontwerp de uitkeering van het Rijk aan
de gemeenten zou stijgen met een som van
f2,6000,000, welke som, door aanwas van
do bevolking, ieder jaar met f150,000
zou vermeerderen."
Let wel, er was gerekend op 2,6 mil
joen en 150 dnizend maar 't blijkt uit
nadere berekeningen dat het moet zijn
f 3,316,000 en f300,000.
Dientengevolge werd zoo zegt de
toelichting het bedrag bedoeld bij de
wet van 26 Juli 1885 (uitkeering aan
de gemeenten) van 8l/s miljoen tot 12Vi
miljoen verhoogd.
En misschien is dit nog niet genoeg.
Immera, zoo staat er bij, de minister van
financien is nog niet in staat nauwkeurig
aan te geven hoeveel in 1898 de uitkee
ringen verkelijk znllen bedragen.
Intussihen wijzen ue beschikbare gege
vens aan dat het bedrag der uitkeering
voor de groote meerderheid der gemeenten
hooger zal zyn dan verwacht werd, ja,
soms aanmerkelijk hooger. Zoo voor Am
sterdam f580,693 meer; voor Rotterdam
f243,063 meer; voor Utrecht f44,031 en
voor Groniagen f 29,025 meer.
De oorzaik der misrekening is eensdeels
dat men voor de raming der huurwaarde
vaststaande gegevens miste en ten andere
dat de cgfers welke de gemeentebesturen
verstrekt hadden, te laag, dikwijls veel te
laag waren.
De minister durft zich niet vleien met
de hoop dat de uitkeering over 1898
noemenswaardig beneden f 13,412,000 zal
zyn en voor 1898 zou eene lager raming
Da verhoogde accijns is verschuldigd
van den wijn.
a- die op of met Januari 1899 wordt
ingevoerd of uit entrepot uitgeslagen
to. die blijkens aangiften volgens art. 17
der wet van 20 Juli 1870 bij het einde
van het vierde driemaandelyksche tijdperk
van 1898 voorhanden is in de bergplaatsen
bedoeld bij artikel 14 dier wet;
c. waarvoor accijns is te betalen inge
volge aangiften, volgens art. 3 der wet van
7 Mei 1878 ingeleverd op of na 1 Jan. 1899.
dan f 13,560,000 hem 'onvoorzichtig sei
nen. Dat is f 1,370,000 meer dan yor
1898 is uitgetrokken, welk bedrag jtr-
lijks met f150,000 zal toenemen.
Let nu wel op.
In plaats van 8Vs moet nu 13V2 miljen
worden toegestaan om den geeuwhoaer
der gemeentekassen te stillen. En 'tal
er wel niet bij blijven.
Men ziet het er is geen geld. !et
rijk heeft niets, de provinciën klagen,Ie
gemeenten zitten met de handen in't h£ r.
Spijt de hooge belastingen is en blft
het overalte kort, te kort, te kort
Volgens de regeering is er zelfs perm-
lum in mora gevaar bij uitstel. Dar-
om stelt zij een maatregel voor, waar net
veel over gepraat behoeft te wordeu.
't Heeft veel van een wetsontwerp net
het mes op de keel.
De Memorie van Toelichting toch zei
„Onverwijld zyn maatregelen noodg.
Vandaar deze voorstellen, daar een hsr-
ziening van het tarief van invoerrechten
of wijziging der successierechten, te vjel
aanleiding zou geven tot breedvoerige be
schouwingen. Van accijns-verhooging wordt
eene jaarlyksche in komsten-vermeerder: ng
verwacht van 16 a 17 ton 'sjaars."
Na het Rijk er toch geen heen in riet
geld te slaan uit de volkszonden, iszeter
deze accijns verhooging wel 't minste wtar
wij ons om bekommeren zullen.
Bloost eene natie niet die 27, striks
28Vs, nog later misschien 30 miljoen 's
jaars alleen aan accijns voor spiritualiën
naar den fiscus brengt, dan moet wie let
aangaat dezen last ook maar dragen.
Wie niet drinkt heeft er geen schade
van.
Toch ligt er iets bijzonder stuitends in
dat een groot gedeelte van het jaarlijfach
tekort moet betaald door 't gezin van den
werkman.
Wij voor ons zouden gaarne zien dat
de geheele werkliedenstand uit geheelont
houders bestond.
Het zou in 't stoffelijk en zedelijk voor
deel van dien stand zyn.
Nederland zou er een degelijk en taai
geslacht rijk door worden.
Nu wij echter zoo gelukkig nog niet
zijn, en wij te rekenen hebben met den
feitelijken toestand nu dient de vraag aan
de consciëntie van den wetgever gelegd
re worden Moet gij nog langer door
uw accijns het zegel uwer goedkeuring
hechten aan 't drankmisbruik
Moet gij nog langer officieele beschermer
zijn van deze groote volkszonde
Begint 't geld u niet te branden in den
buidel, dat gij langs dezen weg int tot
bevordering van de geestelijke belangen
des volks
Deze inkomst kan de Staat niet missen.
Wanneer de uitgaven niet worden inge
krompen, geven wij dit toe.
Wij hebben een koopman gekend die
onder zyn verdienste jaariijks een som
van ongeveer f 1000 had uit den verkoop
van een artikel dat door zekeren bond
wordt aanbevolen.
Tot overtuiging van het zoudige van
dezen verkoop gekomen, gaf hij deze ver
dienste prijs en weigerde voortaan dit
artikel te verkoopen.
Die man zal zich misschien wel in zyn
uitgaven hebben moeten bekrimpen.
Toch schijnt hij er geen scha bij ge
had te hebben. Hij heeft nog altijd een
zeer bloeiende affaire.
Zou een regeering niet eveneens kunnen
handelen
Zonden niet bezuinigingen op uitgaven
van allerlei aard kannen uitgedacht
worden
Zou bijvoorbeeld de Staat niet zekere
bedrijven tot zich kunnen trekken?
Zeu de Staat niet wat kunnen doen
om de draagkracht en welvaart der natie
te verhoogen
Zou de Siaat, door instelling van een
ry ks-Iandbouw-hypotheekbank en door be
scherming van de belangen van den pam-
tcrdoor deugdelijker regeling van let
groot groidbezit en wat dies meer zij, de
belastba neid van het inkomen niet kin
nen vernserderen
Indien le Staat zoo zijne taak opvrite,
wij zoudei haast denken, dat hij spo#dlg
het naamiordje De Staatparasiet <)er
drinkebroers van voor zyn deur zou kunien
wegdoen.
Een heziening der drankwet is in I de
Troonrede toegezegd.
Ook zoider deze toezegging zou de her
ziening konen. De bekende fatale terhij n
dwingt ertoe.
Maar via den minister die haar 'oor
stellen moit verwachten wij tal van Irave
maatregelei. Hij zelf is afschaffer enheeft
reeds een om uit de Rijkskas beschjrbaar
gesteld odc de sehool aan de drankttestry-
ding diensbaar te maken.
De dranibestrijding waartoe de tegen
woordige d'ankwet de Overheid ve»licbt,
is geen bstryding. Zij is veelejr een
sar.ctioneeriig, een wettiging, een reeling,
eene bevorcering van deze volkszo/de.
Doch in le overtuiging dat de! sterke
drank de kinker is die aan den, wortel
van ons voksleven knaagt, zal, laar wij
hopen, de tegenwoordige regeerin/ einde
lijk eens afioende maatregelen te drank
bestrijding 'oorschry ven.
Beperking van 't aantal draisgelegen-
heden stroger straf op den claidestienen
verkoop o.teigening van kroeg n en in
richting tot volksdrinkhuizen, vaar alleen
Kneipp's, Mtlz', Yan Houten's ei Lemon's
te bekomen is, tegen den laagit mogelij-
ken prijs.
Verbod v,n 't honden van vekoopingen,
verhuringen uitbetaling, enz. in koffie
huizen ware ook gewenscht.
Betere wningtoestanden, rgeliug van
arbeidsduur, loon, pensioen er dergelijke.
Dit alles retenen wy tot de gewenschte
maatregelen tot keering vai 't kwaad,
tot bestrijdhg dezer volkszcnde, wijl er
de stoffelijk welvaart van den werkmans
stand door wordt verhoogd.
Tot al de:e gedachten kwamen wy door
de voorgestelde verhoogirg van den jene-
veraccyns.
De koninjin heeft by hare troonsbe
stijging uit ille oorden der wereld bewijzen
van aanhanlelijkheid ontvangen.
Nu de btiten Europeescho bladen uit
dien tijd er zijn, blijkt metterdaad, hoe
groot in Ooi en West en Transvaal onder
blanken en lleurlingen, mder inwoner en
vreemdeling de belangstelling geweest is.
Uit de Trmsvaalsche bladen verneemt
men van opgewekte feesten, begonnen te
Pretoria, mei een officieile receptie waarop
ten huize vai den heer Domela Nieuwen-
huis, onzen coisul generial aldaar, de eerste
die kwam prjsident K'nger was.
Hij kwam in het gda-rijtuig, omringd
door de wach". Ontvingen door den heer
Nieuwenhuis en echgenoote, bood hun
dochtertje den President een groote foto
van Koningin Wilhe'miua aan, gezet in
een witte vergalde Ijst, en versierd met
een kroon, me welk geccaenk de heer
Kruger zeer isgenonen was.
Op de receptie diukte de heer Pist Gro-
bler den wensih u t dat Holland onder
de regeering Van Koningin Wilhelmina
steeds in bloei mocht toenemen ais in de
dagen van Prins Frederik Hendrik.
President Krtegcr wees op de banden
des bloeds die Rilland en Transvaal bin
den, en verzocht als zijn wensch aan de
Koningin te sein<n de woorden van Petrus
„Werp al uw lekommernissen op Hem,
want Hij waakt over U. Zijt matig, zijt
waakzaam; wait Uw vijand, de duivel
gaat rond als een briesende leeuw, zoekende
wien hij zal verslinden."
Op dit telegrim is van H. M. het volgende
antwoord gezonden„Ontvang mijn wel-
gemeenden dank voor uwe goede wenschen
en zegenheden. Ik stel nwe gevoelens en
die van den Uitvoerenden Raad, Volksraden
en het volk der Zuid-Afrikaansche Republiek
op hoogen prijs."
Een der Snrinaamsche bladen De
Surinamer was in feestgewaad en be
vatte gedichten van Hollanders, van En-
gelschen, van Portngeezen Dedicado d
jovem Rainha da Hollanda), van Kleurlin
gen in hunne verschillende talen, namelijk
der Arowakken, Caraïben, Koelies en Chi-
neezen.
Voor de aardigheid staan wij even bij
deze liederen stil.
Eerst de
OPDRACHT.
Vrij mag de schilderij in al haar luister
(pralen,
Als zf] door 't mozaïek-gesteente henen
(breekt.
Maar toch het mozaïek van deez' verschei
den talen
Is schooner schilderij, een mozaïek
(dat spreekt.
Dat bieden wy U aan, Vorstinne Wilhelmina
't Zijn wenschen van een volk, uit aller-
(har.de land,
Van England, Portugal, van Indië, van China
In schaduw van Uw troon, op 't Suri-
(naamsche strand.
Dan een gedicht in 't Neger-Engelsch
waarvan 't opschrift en 't eerste couplet
aldus luiden
ODI FOE DEN SRANAM SOEMA GI DA
KONOE-WENKE WILHELMINA.
Gran—Odi, Konde—Wenke,
Na tappoe gontoe troon.'
Na hanoe koupe—tiki.
Na hedde konoe kroon 1
De vertaling van al de coupletten
volgt hier
Gegroet, Gij Koninklijke Maagd,
Op Uw gouden troon zetelend,
Deu Koningsschepter in uwe handen,
De Koningskroon op uw hoofd.
Wij inwoners van Suriname. Uw rijk,
Wij komen over de zee,
Gelijk eens de drie Koningen
Van verre kwamen.
Om Koning Jezus
Hun groet te brengen en hun eerbied te
(bewijzen,
Zoo Komen wij, bewoners van Suriname,
Zoo komen wij naar U.
Jezus nam den groet van den Neger
koning,
Balthasar genaamd, ook aan;
Wil onze eerbiedbetuigingen
Alzoo ook niet weigeren.
Dan volgt een berijmde wensch der
Aiowakken beginnende met deze twee
regels
Wei lekóene weké flróthosatsi kassa-
kabohó kneda wamakwa toewfika.
Fanooke abaarlerón Wilhelmina nekajava
tékwama.
De verteling van 't geheele gedicht is
alzoo
Als wy Indianen een hoogtij vieren,dan
dragen wij allen kronen
Heden draagt Wilhelmina voor het eerst
hare kroon.
Wij vieren dit feest medemaar onze
kronen weipen wij voor hare voeten.))
Wy knielen op den gronden bidden;
Wilhelmina leve lang voor haar volk, en
haar volk voor haarl
Ook de wensch der Caraïben is op rijm,
in een even onmogelijke negertaal en luidt
naar Nederlandsche overzetting
Een nieuwe vreugd voor dezen dag. Eene
maagd, uitgelezen onder allen, die de liefde
van den God des Hemels won, regeert nu
door Diens kracht over alle mannen-van-
over-zee (Nederlanders) en over alle
m e n s c h e n (d. w- z- Indianen). Deze is
Wilhelmina. Haar zullen allen liefhebben
en gehoorzamen altoos!
Het vers der Koelies (werklieden uit
Voor Indië in Suriname geïmmigreerd op
staatkosten) even moeilijk van taal, luidt
vertaald aldus
In Calcutta, ons vaderland, leefden wy
te midden eener talrijke bevolking en
vonden weinig werk en brood.
Maar hier in Suriname, uwe schoone en
vruchtbare kolonie, o verheven Koningin,
hebben wy werk genoeg voor voedsel en
ondersteuning van allen aard.
De dag van Uw hemelscb feest, o dier
bare Vorstin, is voor ons dan ook genoegen
en vreugde.
De wensch der Chineezen, beginnende me t
Tai Kwam Tju san thang tjeng thong,
maan sanw moe khong tjeng pok, luidt
in 't Nederlandseh
Aan Haar, die de plaats inneemt van
den overleden Koning wensch ik toe
Duizend jaar en meer wind gunstig, regen
goed, (2) het ryk in rust, het volk in vrede
dit is mijn heilwensch.
De leeuw heersche tien duizend jaar;
(4) da Koningin regeere duizend jaar. (s) Dit
is de gelukwensch aller onderdanen.
Inderdaad een aardige verzameling.
Chineesche uitdrukking voor „zonder
einde".
(2) Dat wil zeggen „voorspoed en geluk".
(8) Op 't wapen.
0) De dichter bedoelt „voortdurend".
(6) lang.
Uit de Tweede Kamer.
De tweede Kamer behandelde Dimdag
het antwoord op de Troonrede:
Die Troonrede luidt aldus
„Mevrouw
De inhuldiging van Uwe Majesteit was
de aanleiding tot eene indrukwekkende
openbaring van de gevoelens van vader
landsliefde en gehechtheid aan het Huis
van Oranje, welke het Nederlandsche volk
bezielen. De hernieuwde bevestiging van
den band tusschen vorst en volk verleven
digde beo besef der nationale eenheid. Diep
werd gevoeld, hoeveel Nederland verschul
digd is aan het doorluchtige stamhuis, dat
die i eenheid vertegenwoordigt.
De Tweede Kamer der Staten-Generaal
stemt ten volle in met de geestdrift en
het blyde vertrouwen, door de natie be
toond. Het is onze begeerte Uwe Majesteit
in de vervulling van hare roeping getrouw
ter zijde te staan. Moge Uwer Majesteits
regeering, onder Gods zegen, strekken tot
heil van het Koninkrijk
Aangenaam was ons de verklaring, dat
de toestand van land en volk in menig
opzicht bevredigend is en dat de betrek
kingen met de buitenland sche mogendheden
zeer vriendschappelijk blijven.
Met groote belangstelling namen ook wjj
kennis van het voorstel van Zijne Majesteit
den Keizer van Rusland tot het houden eener
conferentie, waarin door vertegenwoordigers
van alle mogendheden zal worden gehandeld
over beperking der krijgstoerustingen.
Met ingenomenheid vernamen wij, dat de
in Atjeh verkregen uitkomsten het ver
trouwen op duurzame verbetering van den
staat van zaken in die landstreek wettigen.
Van harte stemmen wij in met de hulde,
door Uwe Majesteit aan het beleid, de vol
harding en de heldhaftigheid van het
Nederlandsch-Indische leger en de vloot
gebracht.
Nieuwe, hoogst gewichtige voorstellen van
wet worden door Uwe Majesteit, naast die,
welke reeds aanhangig zijn, aangekondigd.
Belangrijk en veelomvattend is de arbeid
die ons wacht. 1
Door Uwe Majesteit zal niet te vergeefs
een beroep zijn gedaan op onzen ijver en
toewijding".
Dit adres heeft natuurlijk aanleiding
tot discussie gegeven, waar een heele dag
mee heenging.
Natuurlijk, zeggen wy want ook mr.
Troelstra was er, om zijn sociaal demo
cratische historiebeschouwing omtrent
Oranje en de bourgeois ten beste te geven;
zyn principiëelen kijk op het koningschap
nog eens te motiveeren de liberalen nog
eens hun vet te geven over nun eigen
revolutionaire opvattingen in dezende
bnitenlandsche pers als getuige op te roepen
voor de leugens dat de Kroningsfeesten
