NIEU WSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 189. 1898.
3)ontMft(j 25 Hnpsfus.
OtiBiiftffdc lancpng.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
16.
De Plaatsvervanger
&EHXNIEUW3.
SCHOOLNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en i
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wij hebben een beleefd verzoek aan
werkgevers, en allen die dienstboden heb
ben namelijk om op 31 Aug. a. s., Ko
ninginnedag, aan hnnne ondergeschikten en
dienstboden vrijaf te willen geven op de
uren dat in de kerken ure des gebeds
zal zijn voor H. M. de Koningin.
Menigeen die 't zijn patroon niet vragen
durft, zou door deze ongevraagde vrij
stelling grootelijks verrast zijn en wie
Oranje mint heeft 'ter zeker gaarne voor
over.
De Oranje tentoonstelling te Middelburg
is Zondag waarom Zondag door dr.
de Man in tegenwoordigheid van den com
missaris der Koningin, 't lid van gedepu
teerden graaf v. Lijnden en andere stedelijke
en provinciale autoriteiten geopend.
Wy wekken de Zeeuwen op van de
gelegenheid tussehen 22 Aug. en 5 Sept.
hun ter kennismaking geboden een ruim
gebruik te maken.
Daar is veel moois op oudheidkundig
gebied te zien.
De Standaard publiceert verschillende
gevallen van twist, verwonding, zakken-
rolling en andere euveldaden op een ker-
misnacht gepleegd te Rotterdam. Zij zouden
met verschillende andere te vermeerderen
zijn, onder anderen met den moord door een
70 jarigen dronken krantenlooper in het
Groenendaal op zijn eveneens dronken
vrouw gepleegddeze man had, na samen
met haar een pintje jenever te hebben
gebruikt, twist met haar gekregen, de
brandende lamp op haar geworpen enz.
Het arme mensch liep in haar wanhoop
naar een benedenbuurvrouw die haar van
schrik verlamd niet helpen kon en het
moest aanzien dat zij levend verbrandde.
Wij vragen met de Standaard
Is het niet eeue wreede barmhartigheid
die het „volk" nog maar steeds zoo gaarne
„zijn kermis gunt"
Een zonderling besluit.
Men schryft aan de JV. R. Ct.
De Belgische minister van landbouw
heeft een zeer zonderling besluit genomen.
Op verzoek van vele grensbewoners heeft
FEUILLETON.
Door J. de Liefde.
Zoo sprak Rondaza en heete tranen
vloeiden langs zijne wangen, terwijl hij
deze woordden uitte. De beide audere
broeders antwoordden niet op deze taal,
wier waarheid zij niet konden ontkennen,
en zoo vervolgden zij weder een tijdlang
onder zuchten Jen steunen hun moeielij-
ken weg.
Eindelijk, nadat zij twee dagen onder
groote hindernissen en smarten voortge-
wandeld hadden, kwamen zij aan eene
plaats, waar het woud zich opende en den
toegang gaf tot een onafzienbare heuvel
achtige vlakte. Hier s'.ond een kleine
woning onder twee zware berken ver
scholen. Harucha klopte aan de deur,
die den ingang sloot, en weldra stond een
eenvoudig grijsaard met sneeuwwitten
baard voor hen, die op vriendelijken toon
vroeg wat zij begeerden.
„Kunnen wij," zoo antwoordde Harucha,
„hier een weinig uitrusten van onze ver
moeienissen
„Zeer gaarne", hernam de grijsaard
„mijn huis is door Edenga gebouwd opdat
het aan vermoeide reizigers oen verkwik
kelijke verpoozing aanbiede. Treedt bin
nen, alles wat gij vindt is tot uw dienst"-
De vier reizigers traden binnen. Maar
hoe verbaasd waren de drie broeders, toen
zij de voorwerpen aanschouwden, die zich
hier voor hunne oogen vertoonden. De
woning van den grijsaard, hoe onooglijk
zij er van buiten uitzag, bevatte inwendig
alles wat tot gemak en gerijf van moede
hij nl. besloten om het gesmokkelde vee,
na keuring levend te verkoopen, in plaats
van, zooals nu het geval is, het te slachten.
Alzoo kan door deze bepaling gesmokkeld
Hollandsch vee gebruikt worden voor
fokvee, doch behoorlijk ingevoerd vee,
hiervan wil de minister niet weten dat
brengt de besmetting.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Stellendam ds. W. Zijlstra
te Waddingsveen.
Bedankt voor Wugeningen door dr. E.
J. W. Posthumus Meijjes te Heinenoord
voor Aarts woud (toez.) door ds. P.
H. Kapteijn te Oterleek.
Ds. A. Lagerwey. f
Omtrent dezen overleden voorganger,
(zie ons no. van 20 Aug.) schrijft Ds. E.
van Gheel Gildemeesterin de Nederlander:
De overledene vertrok in Dec. 1894 naar
Heidelberg in de Transvaal, welke gemeente
hij gedurende bijna 4 jaren heeft gediend.
Zijn werk daarginds, met ijver en ernst
volbracht, was in menig opzicht gezegend.
Gaarne was hij in de Transvaal, dat hij
als zijn tweode vaderland liefhad, en dat
hem ook om zijnen dienst te velde tijdens
den inval van Jameson, het volle burger
schap verleende.
In da vorige maand, in Juli, werd hem
door de geneesheeren daarginds de raad
gegeven om zoo spoedig mogelijk naar Ne
derland te reizen, teneinde zich hier te laten
opereeren van eene kwaal, die hem in de
laatste maanden het leven ondragelijk maakte:
kanker in den endelarm. Hij volgde dien
raad, bevond dat onderscheidene doctoren
en professoren het ééns waren in hunne
diagnose, en eenstemmig in hun oordeel
dat geen andere weg dan eene operatie
mogelijk was.
Dewijl de Amaterdamsche hoogleeraar
naar wien hij gezonden werd, uitstedig was,
kwam hg in den Haag in het diakonessen-
hnis, waar de operatie Dinsdag 16 Aug.jl.
plaats had. Toen bleek dat het kwaad
veel dieper zat dan eerst vermoed was, en
2Vs uur waren twee bekwame operateurs
bezig om het te verwijderen, hetgeen ten
slotte ook gelukte, zoodat de eerste indruk
reizigers dienen kon. Rijk bekleede stoe
len en zachte rustbanken stonden naast
de prachtig gepleisterde wanden geschaard.
In een aangrenzende kamer bevonden zich
donzen bedden en badtoestellen, blijkbaar
tot genezing en versterking der afgematte
pelgrims verordend. Het was in dit ver
trek, dat Harncha zijne medereizigers
bracht, en daar wiesschen en baadden zij
z:ch naar hartelust, zoodat zij straks als
verjongd in de eetzaal terugkeerden. De
grijsaard, door twee jeugdige dienaren
ondersteund, had inmiddels op rijk ver
sierde schotels de smakelijkste spijzen op
gebracht, en noodigde zijn gasten uit, zich
te goed te doen aan deze overvloedige
gaven. Zij lieten zich niet ten tweeden
male noodigen, maar aten van de kostelijke
gerechten en dronken den geurigen wijn,
die als een weldadig vuur door hunne
aderen stroomde. Daarna begaven zij zich
ter ruste op de donzen bedden en sliepen
weldra zoo vast, dat zij eerst den volgen
den morgen, toen de zon reeds hoog aan
den hemel stond, ontwaakten.
Verfrischt en met nieuwe kracht aange
gord, namen zij plaats aan tafel, waarop
een voortreffelijk ontbijt hen wachtte.
Ook de grijsaard zette zich bij hen neder,
en terwijl zij zich voor het vervolg van
hun tocht van het noodige voorzagen
zeide hij
ZÜ': gewis de drie jongelingeu, die
uit Nasta's roofgebied naar Edenga'» paleis
terugkeert? Ik heb u reeds lang ver
wacht, en ik dank den hemel, dat ik u
eindelijk voor mij zie, daar ik veel om
uwentwil geleden heb. Toen ik vernam
tot welk een roekeloos bestaan gij u hadt
laten verleiden, jammerde het mij om u
was „gewonnen". Helaas, in dienzelfden
nacht begaven hem de krachten, en Woens
dag 17 Aug. des middags om half éen blies
hij den laatsten adem uit.
Hij wist dat hij henenging en wist waar-
henen. „Uit louter genade verzoend", zoo
was zijn stil getuigenis. Zijn heengaan
was vrede. Maar voor zijne weduwe met
hare vijf kinderen een zware slag, en voor
de kerk in Transvaal een groot verlies.
Vrijdagmiddag werd hij in alle stilte op
Eik en Duinen naar zijne laatste rustplaats
geleid. Bij het graf werd gesprokeu door
Ds. Van Belkum uit Rustenburg (Transvaal)
die getuigde met hoe heiligen ijver de
overledene gearbeid had, en hoe hij daar
ginds bemind werd door den heer Ghiselijn
uit zijn laatste gemeente alhier, en namens
vele vrienden ook door mij die hem bijna
30 jaren lang gekend heb, en dadelijk na
zijn komst in het vaderland een rustig be
zoek brengen mocht. Diep bewogen keer
den wij van de groeve terug.
De heer Dr. Leyds, gezant van de Zuid
Afrikaan8che Republiek, had, daar ZEx:c.
zelf verhinderd was, een vertegenwoordiger
bij de begrafenis gezonden. Over tien dagen
hoopt de bedroefde weduwe naar Transvaal
terug te keeren. Mochten er van de vrien
den zijn die geen bericht van het overigden
ontvangen hebben, zij mogen dit ten goede
houden en niet toeschrijven aan eenig op
zettelijk verzuim. Het adres van Mevrouw
Lagerwey is voorloopig Rotterdam, Stations
weg 7, ten huize van den Heer en Mevrouw
van der Heyden-Lagerwey.
Geref. Kerken.
Drietal te Assen ds. A. de Geus te De
Lemmer, ds. H. J. Kouwenhoven te Gro
ningen en ds. W. W. Smitt te Knijpe.
Tweetal te Baarland ds. G. J. Hekkert
te Appelscha en ds. C. S. van der Voet te
Leimuiden.
Beroepen te Montfoort enLinschoten ds.
R. Brouwer te Roon.
Aangenomen naar Geut (Belgisch Evan
gelische Zendingskerk) door ds. J. H. Laats-
man te 's Gravenmoer.
Goes. Di Kerkeraad der Geref. Kerk
alhier, besloot op Woensdag 31 Augustus
's avonds 6 uren een bidstond te houden
met het oog op de aanvaarding der Re-
maar groot was ook mijne blijdschap,
toen ik vernam dat Edenga gedachten des
vredes over u had, en u dezen goeden
bode had toegezonden, o, Welk eene liefde
betoonen hij en prins Sesmia u, daar zij
zulk een groot offer voor u niet ontzien
Onze edele prins smacht nu in de steen
groeve, doch, den hemel zij dankzijn
tijd is weldra ten einde. Wat zal het
eene vreugde zijn, wanueer gij hem weder
ziet en hij u aan het hart druktDoch
eer gij nu uw weg vervolgt, heb ik u
eenige zaken mede te geven, die Edenga
hier voor u heeft laten bezorgen. Voor
eerst heb ik hier eea brief voor u, dien
ik den bode ter hand stel, en dien gij
onder weg zult lezen. Ten tweede, neemt
deze doos met balsem; zij zal u goed te
stade komenwant de weg, dien gij nu
nog te bewandelen hebt, is moeilijk. En
eindelijk", zoo vervolgde hij, terwijl hij
uit eene kast drie mantels te voorschijn
bracht, „doet deze mantels om.
Zij zijn niet sierlijk, het zijn de gewone
kleed eren, die de veroordeelden in de steen
groeve dragen maar het is volstrekt noo-
dig, dat gij ze draagt, totdat gij aan eene
plaats komt, waar u andere en betere ge
geven worden want op deze wijze alleen
zult gij uw weg veilig kunnen vervolgen.
Weet namelijk, dat Nasta overal lieden
uitgezonden heeft, om u op te zoeken en
u dood of levend tot hem terug te brengen.
Indieu gij u dan niet in deze kleeren ver
momd houdt, zult gij gewisselijk eene prooi
zijner booze listen worden."
Met deze woorden overhandigde de grys-
aard hun de kleedingstukken, welke zij
zwijgend aantrokken. Toen zij elkander
echter in die tuchthuiakleederen zagen, steeg
geering door onze geëerbiedigde Koningin
Wilhelmina.
In de Hervormde Kerk zal 't des voor
middags ure des gebeds zijn onder leiding
van ds. v. Koetsveld.
Chr. Geref. Kerk.
Aangenomen naar Kampen door M. Schou
ten cand. te Teuge naar Noordeloos
door H. J. L. de Vries cand. te 's Gra-
venhage.
Bedankt voor Broek op Langendijk door
M. Schouten cand.voor Arnhem door
H. J. L. de Vries, cand.
Doopsgezinde Gem.
Beroepen te Hollum op Ameland A.
Stiel cand.
Bedankt voor Ytens door ds. J. W.
Kiihler te Terschelling; voor Wolvega
door ds. U. cJ. Reinders te Ternaard.
Geslaagd te 's Gravenhage voor het
Fransch de heer J. Miedema te Dreischor
en mej. C. J. A. Remigius van 's Graven
polder. Tevens slaagde voor de acte A
Middélbaar Engelsch mej. D. Posthumus
te Dordrecht.
Kantongerecht Goes.
In de zitting van 23 Aug. zijn veroor
deeld wegens
jagen in gesloten jachttijd zonder consent
maehtiging of vergunningA. T. te Hein-
kenszand 2 maal f 10 b. s. 2 maal 4 d. h.,
verbeurdverkl. geweer met bevel tot nitl.
of te betalen f 3 s. 3 d. h., C. v. L. te
's Gravenpolder 2 maal f 5 b. s. 2 maal
4 d. h., verbeurdverkl. geweer met bevel
tot uitl. of te betalen f 2 s. 2 d. h., J. A.
Cz. te Ovezande 2 maal f3 b. s. 2 maal
3 d. h., verbeurdverkl. geweer met bevel
tot uitl. of te betalen f 1 s. 1 d. h., W.
v. L. te 'sHeer Hendrikskinderen 2 maal
f3 b. s. 2 maal 3 d. h., verbeurdverkl.
geweer met bevel tot uitl. of te betalen
f3 s. 3 d. h.;
wilde eenden bemachtigen zonder consent
of machtigingP. W. W. te 's Graven
polder f5 b. s. 4 d. h., verbeurdverkl.
Hoodemgo het bloed in het aangezicht en
sloeg hij van schaamte de oogen neder.
„Jongman", zeide de grijsaard op ernsti-
gen toon, „schaam u over deze kleeding
nietzij is dezelfde, die prins Sesmia om
uwent wil draagt."
Hoodemgo zweeg maar zag van ter zijde
Foelougo aan, die hem met een spotachti-
gen blik beantwoordde. Daarop opende de
grijsaard de deur, en nadat hij hun eene
voorspoedige reis had toegewenscht, begaven
de vier toohtgeaooten zich weder op weg.
Thans hadden zij, gelijk wij reeds meld
den, een onafzienbare vlakte, van henvels
en dalen doorsneden, te bewandelen. De
weg, die hier doorvoerde, was wel niet
zoo pijnlijk als de vorige, maar hij was
toch verre van aangenaam. Hoe verder zij
kwamen, des te steenachtiger werd de
bodem, en hun voetpad was overal met
afgebrokkelde steeuen bezaaid, die, vooral
bij het bestijgen van heuvels, het gaan
zeer bemoeilijkten. Hierbij kwam nog dat
de zon hare stralen loodrecht op hunne
hoofden nederschoot, terwijl geen enkele
boom of struik hun eenigen lommer aan
bood. Het duurde niet lang of onze rei
zigers begonnen weder te klagen, en zelfs
Rondaza bleef soms aamechtig stilstaan,
betuigende dat het hem beter ware te
sterven dan te leven. Hunne voeten waren
ook spoedig weer doorgeloopen, en zoo zij
den balsem niet gehad hadden, dien de
grijsaard hun had medegegeven, zouden
zij hun weg bezwaarlijk hebben kunnen
vervolgen.
Eindelijk echter liet Foelongo zich door
Harucha's bemoedigende toespraken niet
meer troosten.
„Bode," zoo zeide hij op gramstorigen
opbrengst verkochte eenden ad 50 ets.,
bevelen uitlevering der hooivork s. I d. h.
met bevel tot vernietiging daurvan;
zoeken van eieren van patrijzen J. S.,
J. Y. te Colijnsplaat ieder f3 b. s. 3 d.
h., verbeurdverkl. opbrengst verkochte
patrijseieren
zich in het veld bevinden met geladeu
schietgeweer vonder consentM. Z. teNieuw-
dorp f5 b. s. 4 d. h., verbeurdverkl. in-
beslaggenomen geweer
kreukels rapen op een zeedijkS. B. te
Clir.ge f 3 b. s. 3 4. h., J. C. v. d. H. te
Clinge f 1 s. 1 d. h.
Scheld* bevisschen met verboden vischtuig
J. J. de M., W. de M., A. de M., allen
te Woensdrecht, ieder f5 b. s. 5 d. h.,
verbeurdverkl. botscharen en het onge
oorloofd vischtuig
overtr. Scheldereglem.G. P., It. v. d.
Y. Pd., J. G. Jz. allen te Ierseke ieder
f 1 b. s. 1 d. h., J. L. D. Lz. te Ter-
neuzen f3 b. s. 3 d. h.
visschen in eens anders vischwater zonder
vergunningJ. M. Mz. te Iersake, f 2
b. s. 2 d. h.
id. en zonder acte: J. P.Phz., J.P. Cz.,
te Ierseke, ieder 2 maal fl b. 8. 2 maal
1 d. h-, G. O. Jz. te Ierseke 2 maal f 2
b. s. 2 maal 2 d. h., verbeurdverkl. kruis-
net met bevel tot uitl. of te betalen f 0.50
s. 1 d. h., C. P. te Ierseke 2 maal f2b.
s. 2 maal 2 d. h., verbeurdverkl. krnisnet
met bovel tot uitl. of te betalen fis. 1 d. h.
nie. tijdig aangifte doen van de geboorte
van een kindM. J. B. te Ierseke, f 1
b. s. 1 d. h.
niel onschadelijk houden gevaarlijk dier
A. Z. te Schore f 6 b. s. 3 d. h., M. v. L.
wed. J. Z. te Ierseke f 10 b. 8. 3 d. h.
vleesch verkoopen van een gestorven niet
gekeurd paardP. H. te Ond-Sabbinge f 1
b. s. ld. h.
een gestorven afgekeurd paard niet be
graven J. M. te Wolfertsdijk f 2 b.s.2 d.h.;
de loop eener waterleiding belemmeren
O. R. te Wolfertsdijk f3 b. s. 2 d. h.
varen onder gesloten spoorbrug te Vlake:
A. v. G. Sz. te Bruinisse f 1 b. s. 1 d. h.
ooertred. arbeidswet: T. d. R. te Wissen-
kerke (N.-B.) f 1 b. s. 1 d. h.
muziek maken te Hoedekenskerke zonder
vergunning A. K. te Goes fib. s. 1 d. h.;
rijden met honden zonder muilkorven
toon, „nog eens, waar voert gij ons heen
Ik zie dat de weg hier al meer steenachtig
wordt. Yoertgij ons ooknaarde steengroeve
„Zeker", antwoordde Haruoha op vasten
toon, „het is niet mogelijk van hier in
Edenga's stad te komen, zonder de «teen
groeve aan te doen. Onze weg loopt er
vlak langs, ja er door".
„Ha, verrader", hernam Foelongo ver
bolgen, „nu worden uwe schaudeljjke
listen openbaarHeb ik het niet meer
malen gezegd? Gij zijt gekomen om om
in Edenga's macht te brengen. Reeds zijn
wij in de nabijheid van den afschuwe
lij keu kerker, waarin gij ous werpen zult!
Reeds dragen wij het smadelijke boeven-
kleed, dat gij ons behendig om de leden
hebt weten te slingeren. Maar het zal u.
niet gelukken. Ik ga geen stap verder".
„Jongman 1" antwoordde de bode, „in
dien ik uw ongepaste taal beantwoordde
gelijk zij verdient, zou ik u met éen
zwaardslag ter aardb doen zinken. Waar-
lijk, het voegt u, die uw koning en uw
land verraden hebt, het allerminst mij
een verrader te noemen. Doch ik wil niet
met u twisten, gij zijt arm en ellendig,
en hierdoor is uwe ziel tot bitterheid ge
stemd. Dit houd ik in het oog, en daarom
zal ik uwe verongelijkingen met geduld
dragen. Doch meen daarom niet, dat ik niet
in staat ben mijn handelwijze met u te
rechtvaardigen. Er bestaan gebiedende
redenen,} waarom ik u naar de steengroeve
moet voeren, ik zal ze u thans mededee-
en zoo gij een hart hebt, dat voor liefde
en dankbaarheid openstaat, zult gg u daar
over innig verblijden.
PatrimoniumWordt vervolgd
