NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK- sr
HISTORISCH
Ho. 109.
Ons laatste woord.
Dontafiijj 16 fuiu 1898.
fraaaffife laatgang.
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Candidaten der antirevolutionaire
kiesvereenigingen zijn
In het kiesdistrict Middelburg
I), J. Dronkers (aftr.)
H. J. v. d. Meer (aftr.)
Mr. A. A. de Veer Gz.
In het kiesdistrict Vlissingen
J. Bos.
A. Loois.
In het kiesdistrict Hulst
J F. Heemskerk.
J. van Hoeve.
J. A. de Jonge.
G. Wieland.
In het kiesdistrict Zierikzee
C. Hage
D Mulder.
J. C. Vis.
Jn het kiesdistrict Goes
B. M. den Boer (aftr.)
M. de Jonge Jz. (aftr.)
J. Leinson.
Mr. C. Lucasse (aftr.)
Aan het Duitsche Hof.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maande® franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
no gungaaüsa'afj^tt'.iisti'vnraM
Zij die zich met I
41^ Juli a. s. op ons blad
abonneeren, ontvangen de nog
voor dien datum verschijnende
nummers gratis.
Wij houden 't er voor dat de kiezers
van weerszijden genoegzaam zijn voorge
licht omtrent de meerdere of mindere voor
treffelijkheid of verkieslijkheid der candi-
daten.
Wy kunnen dan nu ook den verderen
arbeid veilig aan de kiesvereenig.ngen
overlaten.
Onzerzijds is duidelijk aangetoond dat
wij den strijd niet hebben tegen de liberale
FEUILLETON.
Het is een aardig groepje, als men ze
zoo by elkaar ziet, de Prinsjes en Prin
sesjes van Duitschland. En een lastig
groepje, om mee huis te honden, is het
ook. In de kinderkamer van het konink
lijk slot te Berlyn is het gewoonlijk een
leven als een oordeel, als alle jongelui er
bijeen zynvroolijk, druk en beweeglijk
zyn zij, en niet steeds zyn het „zoete
kinderen". Er moet ook nog al eens ge-
straft worden. Strafe muss sein, zegt papa
hy heeft een heel slap rietje, dat daarbij
uitmuntende diensten bewijst.
De Keizer houdt dol veel van zijn
jongens; en hy brengt het woord der
Schrift in practyk, dat zegt„Wie zijn
zoon lief heeft, spaart de roede niet."
Daardoor hebben de Prinsjes voor hun
papa dan ook een behoorlij ke dosis respect.
Dat bleek voor een jaar of wat nog, op
den 18en Januari, den feestdag van bet
herstel van het Dnitsche Rijk. Geheel
Berlyn was rijk met vlaggen versierd, en
ook de Prinsjes hadden verlof gekregen
om uit de ramen van hun kamer vlaggen
te hangen. Terwijl zij daarmede bezig
waren, liet de Kroonprins, bij ongeluk of
met opzet, een vlag naar beneden vallen,
net op het hoofd van den kamerdienaar
zijns vaders. De bediende keek op, en
riep schertsend„Pas op, Prins Wilhelm,
personen, maar tegen de liberale richting.
Onze tegenvoeters verfoeien op hun beurt
onze richtingdit is hun recht. Maar
dan hadden zij dit wel een weinig duide
lijker mogen zeggen.
Het kreeg wel eens den schijn alsof
hunnerzijds 't groetste gevaar in de per
sonen ge .ien werd.
Nog eens, wij bestrijden de liberale
richtingen bevelen daarom onze man
nen aan.
Yan de overzijde heeft m^n eveneens
met de gewone eenparigheid liberale can-
didaten van allerlei schakeering voorge
dragen.
In Middelburg den oud-liberaal
Sprenger naast den voornitstrevenden li
beraal Herman Snijders. In Goes is de
conservat.ef Wagtho de candidaat ook van
de voornitstrevenden die broederlijk samen
gaan met hen wie „bet kond laat of zij
nu al of niet precies gelooven in alles
wat de Liberale Unie in haar Hervormings-
program neersohreef".
En dit alles omdat zy een gemeen-
sehappelijken vijand zien in de antirevo
lutionairen.
Maar op alle andere terreinen staat de
libtrale party verdeeld, is zy met vleugel
lamheid geslagen, ontbreekt het weder
zij drch vertrouwen.
Dit erkennen hunne gezaghebbendenzelf.
Yan Honten legde eens de verklaring
af dat de liberale party, als ware zij een
eenheid, het vertrouwen der kiezers on
mogelijk vragen kan. Hy noemde 't een
ongerijmdheid den liberalen kiezers steun
te vrageu voor de liberale candidaten.
Prof. Buys zei eens dat 1 ij een neder
laag der liberale partij weinig zou be-
treuren, om meer dan een reden.
Hunne overmacht is groot, en toch
komen zij niet tot veel goed werk. On
vruchtbare beraadslagingen en overwe
gingen met de vleet.
Maar is dit genoeg
En dan
Het liberalisme verwerpt elke gedachte
van hooger gezag boven den mensch in de
regeling der Staatszaken. Zijn doel is het
gezag Gods alle heerschappij te ontzeggen
en in plaats er van de menschelijke rede
ten troon te verheffen.
Prof. Cort v. d. Lin den, thans minister,
heeft gezegd„Naar liberale beginselen
heerseht de rede oppermachtig. In alle
omstandigheden beslist zij alleen in hoever
het gezag voor allen wordt uitgeoefend".
De liberale partij, dit erkent menigeen
in die party zelf, is 't product der Fransche
dat zal ik aan papa vertellen
De schrik voor het verhaal aan papa
sloeg het Prinsje om het hart. Snel haalde
hij nit zyn speelgoed een mooi opgetuigde
boot en liep naar beneden, om dien aan
den kamerdienaar te geven, „voor zyn
zoontje, maar dan moest hy het niet aan
papa vertellen
Want papa verstaat geen gekscheren op
dat punt. Toen de Kroonprins tien jaar
oud was en als luitenant bij de garde
benoemd, kreeg hij zyn eerste uniform.
Het Prinsje was daar recht mee in zyn
schik.
Zijn jongere broer, de kleine Eitel Fritz,
was er recht jaloersch over, dat zyn broer
zoo'n mooie uniform had gekregen, en hij
niet. Onder het ontbijt begon hij telkens
weer te vragen of hij ook een uniform
kreeg. Eindelijk kwam het hooge woord
er nit„Ik wil ook zoo'n uniform hebben", j
Een tweede rimpel wordt zichtbaar op
's Keizers voorhoofd, als hij den kleinen j
guit van „willen" hoort praten. „En ik
wil, dat jij in arrest gaat", klonk het
scherpe bevel. Bij gebreke aan een goede j
provoost, werd. Je Prins in arrest gnstuurd
onder de ontbijttafeldaar moest hy stil
zitten, tot het ontbijt afgeloopen was.
Tegen dat bevel hielp natuurlijk geen
praten. Het arrestlokaal werd betrokken.
Maar toen straks de straf om was en de
kleine Eitel te voorschijn werd geroepen,
had hij zich onder de tafel geheel uitge
kleed buis en broekje, schoenen, kousen, j
alles wat hij verder aan had. Naakt kwam
revolutie. Dit te verzwijgen, is onoprecht.
En zij maken het er niet beter op nu zij
specnieereii op hartstochten. Daarom moeten
Roomschen tegen antirevolutionairen en
dezen onderling tegen elkander worden
opgezet. Vleien hier, schelden daar, zao
heerseht zy.
Ook in de school. Yan deze heeft zy
zich feiteliik op vele plaatsen meester ge
maakt, teneinde door de valsche neutrali
teit hare begrippen onder 't volk te
brengen.
Heeft niet de moderne prof. Rauwen-
hoff gezegdDe wereldbeschouwing der
Schrift is geheel tegengesteld a n die van
onzen iijd. De Bijbel maakt het gods
dienstige leven arm en ongezond. Wy
modernen die dus den Bijbel verwerpen,
hebben onder de onderwijzers der openbare
school een aantal geestverwanten. Wij
kunnen dus op en door de school een
grooten invloed uitoefenen.
De Beaufort thans minister sprak
't onomwonden uit dat vele openbare onder
wijzers volgelingen zyn van den spotter
Multatuli.
Zeer consequent hebben de liberale wetge
vers daarom gehandeld met te verb eden om
op Je staatsschool in den naam van Jezus
te spreken of te leeren.
Hen te weerstaan is derhalve niet een
staan naar de machtmaar een poging om
Christelijke plichtsbetrachting, ook in 't
beheer onzer provincie mogelijk temaken.
En wij zouden het diep betreuren wan
neer om eenige reden anders dan aan de
beginselen ontleend de kiezers onzer rich
ting hun stem op andere dan de hen door
on e Kiesvereenigingen voorgestelde, uit
brachten; en zoodoende de heerschappy
van 't liberalisme in onze provincie, na
zoo lange en bange worsteling voor slechts
een kleinen tijd te boven gekomen, weder
hielpen terugroepen.
Uit de felheid waarmede men van die
zijde onze candidaten bestrijdt, blij kt dui
delijk dat 't ook daar wordt ingezien.
Moge niemand der onzen achterblijven.
Men strijde alsof het de laatste maal ware
men doe een eerlijken kamp; met waar
deering van den tegenstander, gelijk 't
burgers van een land, meer nog gelijk 't
Christenen betaamt.
Vlissingen houde goeden moed. Nu men
daar eerlijk met twee mannen van bekende
chr. historische richting kwam, heeft men
althans een zedelijk voordeel boven de
„liberalen" die met een candidaat zonder
richting aankomen; een candidaat waarvan
zy zeiven beweren, dat hij ons nader
het kleine rose lichaampje te voorschijn
van onder het tafelkleeden met nog
steeds dikke tranen in de groote blauwe
oogen, die anders zoo vroolijk tussohen de
blonde krullen konden doorkijken. Op de
verbaasde vraag, wat hij daar nu weer
had uitgevoerd, antwoordde de schelm
schreiend
„Als ik geeu uniform krijg, wil ik ook
geen andere kleeren meer dragen 1" On
danks de komische zijde van het geval
wist de Keizer zyn ernst te bewaren. En
de jonge Eitel Fritz kreeg nog eens een
extra-lesje over het „willen" by kinderen.
Daartegenover staat de groote zorg, die
zooweL de Keizer als de Keizerin voorde
kinderen hebben, en die zy bij alle ge
legenheden ongezocht toonen. De Keizer
laat nooit de gelegenheid voorbijgaan, om
wat voor de „jongens" mede te brengen.
Bij het officiers-prijssehieten te Spandan
had de Keizer eens een t'naler gewonnen.
Heel vergenoegd stak hij dien in den zak
en zeide „Daar koop ik mijn jongens wat
voor. Wat zullen zy daar blij mee zijn
Wanneer hij aan een diner is, vergeet
hij nooit wat van het dessert mede te
nemen„Dat is voor de kleintjes thuis",
zegt hy „meegebracht is altoos lekker
der dan wat wij zelf hebben. Vooral de
kleine Victoria, ons snoepstertje, is daar
erg dol op."
Beter dan lange beschrijvingen geeft het
volgende verhaaltje een denkbeeld van den
geest die in 's Keizers huiselijk leven
hoerscht, van de groote intimiteit, die aan
staat dan hun. Tegenover deze taktiek
zullen wy', zoo wij moeten vallen, [wat
echter nog gansch niet zeker is vallen
met eere
Vooral Middelburg en Goes spanne alle
krachten in voor Dronkers en v. d. Meer
en voor de Veer. Voorden Boer, de Jonge
en Lncasse en voor Lemson.
En in Hulst werke men ij verig mee om
de verkiezing met name van onzen uit-
nemenden Heemskerk te bevorderen.
Terwijl Zierikzee zieh zette tot een flink
getuigenonderzoeke men in Sluis of, nu
daar geen candidaten onzerzijds gesteld
werden, en kiesrecht toch kiesplicht is,
men als minderheid niet invloed kan oefe
nen door een minder verkieslijk candidaat
terug te dringen. In geen geval de aftre
denden, zij de leus. En wat de open
plaats aangaat, wij zijn niet genoegzaam
op de hoogtemen onderzoeke daar
zelf of 't niet best ware in de gegeven
omstandigheden de candidatnur Gerritsen
te steunen, teneinde den candidaat van de
coterie, wier bekwame penvoerder de
fanatieke tegenstander onzer richting de
heer Vorsterman v. Oyea is, te weren.
Een vraag.
Volgens het verkiezingsno. var. de Cr. C.
is indertijd op een vraag nit Hoedekens-
kerke en omstreken om den „dienst Neu
zenHoedekenskerke weer in de oude
regeling van den stoombootdienst rerug
te brengen en er tevens uitbreiding aan
te geven tot Hansweerd, door Gedeputeer
de Staten, waarvan mr. Lucasse lid is, af
wijzend beschikt".
Mogen wij vragen of de redactie van dat
manifest wel zeker weet dat mr. Lucasse in
de vergadering van gedeputeerde staten
gestemd heeft voor afwijzing van dit ver
zoek
Weet zij ook, of de heer de Casembroot
die liberaal is, en de heer Van Lijnden,
die in Vlissingen aftreedt tegen de afwij
zing hebben gestemd?
Zoo niet, was dan dit wapen ter be
strijding van den heer Lucasse nobel
Had zy dit wel mogen gebruiken
Ja, indien 't eens ware dat mr. Lucasse
juist tegen die afwijzing gestemd had
het kon eens wezen want de vergaderingen
van gedeputeerde staten zijn geheim!
zou dan zijn lidmaatschap van gedeputeer
den niet eerder aanbeveling dan bestrijding
van die zyde verdiend hebben
Bovendien mag wat in 't college van
wiuswa mii ii i i 'in* -in - .ajijnr/» r f i «arriiTinu
dat leven waarde geeft.
By het bezoeken van een groote ny ver
heidstentoonstelling maakte iemand den
Keizer opmerkzaam op een prachttg, kost
baar toilet, met de woorden dat het juist
iets voor een Keizerin wezen zou.
„Dat kleed voor de Keizerin zeide
lachend de Keizer. „Nu, dan kent ge
mijn jongens niet. Die zouden den mooien
sleep gauw stuk gemaakt hebben, want er
hangen er altoos drie of vier aan de rokken
van mijn vrouw".
Zooals de Keizer, is ook de Keizerin.
Streng en toeh geheel moeder. Geen
avond gaat voorbij of zy gaat de
slaapkamers rond om haar zevental een
nachtkus te geven en ze eens lekker in
te stoppen. En de kinderen kennen geen
grooter pleizier, dan met „mama" uit te
gaan. Bij het laatste hofbal in het ko
ninklijk slot mochten de beide oudsten,
de Kroonprins en Prins Eitel Fritz laat
opblijven om mama „mooi te zien." Toen
hadden zij geen rust, voordat zij vergun
ning hadden, om in de plaats der pages,
den van goudborduursel schitterenden sleep
van mama's baljapon door de voorzalen
te mogen dragen.
Van de innige vereering, die deze ko
ningskinderen hun moeder toedragen, is
reeds herhaaldelijk menig treffend staaltje
aangehaaldMaar van die alle is er geen
zeker, dat treffender is, dan deze een
voudige geschiedenis De dominee gaf
den Prinsjes godsdienstonderwijs en sprak
met hen over den zondigen aard van het
gedeputeerde staten geschiedt, reden zyn
iemand uit de provinciale staten te
werpen
Postspaar honken.
Naar aanleiding van het overlijden van
Gladstone herinnert de Oostenrijksche-Hon-
gaarsche Sparkassen Ztg. aan het feit, dat
de gestorven Engelsche premier de grond
legger geweest is van de Postspaarbanken.
De Engelsche Post Office Savings Bank ia
de moeder van alle andere inrichtingen
van dien aard.
Gladstone mocht de voldoening genieten
te zien, dat de instelling der Postspaar
bank in Engeland spoedig de particuliere
spaarbanken verre in ontwikkeling overtrof.
Reeds in 1875 waren de inlagen by de
Postspaarbank in Engeland grooter dan
die van alle particuliere spaarbanken by
elkander. Voor een deel was deze achter
uitgang van de particuliere spaarbanken
te wijten aan de gebrekkige organisatie.
„Eu thans, zegt het voornaamste wereld
orgaan voor het spaarbankwezen, zou het
by na niet meer mogelijk zijn, zelfs dóór
krachtige maatregelen, het gezonken ver
trouwen in de particuliere spaarbanken in
Engeland weder te doen herleven, vooral
omdat het beheer der Engelsche postspaar
bank, door de uitnemende inrichting en
door de garantie van den Staat de sparende
bevolking meerendeels tot zich heeft ge
trokken."
Na Engeland verkreeg Italië het eerst
een zuivere postspaarbank. De Belgische
Caisse générale d' Epargne et de Retraite
die reeds vroeger tot stand a wam was aan
vankelijk geen staatsinstelling en draagt nog
een gemengd karakter.
In de derde plaats kwam Nederland,
met zijn postspaarbank, die in 1880 werd
opgericht en op 1 April 1881 in werkingtred.
De postspaarbanken in Zweden in Noor
wegen, in Oostenrijk en andere landen zijn
alle van jongeren datum.
Opmerkelijk is het zeker, dat Duitseh-
land, een land dat overigens in zoo menig
opzicht rekening houdt met sociale be
hoeften nog steeds eeu Postspaarbank mist.
Wy hebben eenige weken geleden het
dankgebed in den Senaat der Amerikaansehe
republiek na de eerste overwinning op de
Spanjaarden gewraakt als een daad van
farizeïsme.
Wij hebben dit oordeel uitgesproken
onafhankelijk van onze achting voor Mc.
Kinley wiens staatkunde, naar wy meenden,
menschelijk geslacht en wees er op, dat
wy menschen allen zondaren zyn. Toen
keek Prins Eitel Frits hem een oogenblik
nadenkend aan en riep op vasten toon,
in volle overtuiging uit „Neen, neen,
dat is niet waar, dat kan niet waar zijn,
want onze mama is geen zondares."
Heerlijke, eenvoudige kinderovertuiging
die zoo iets kan doen zeggen I
Eens hadden de ondste drie, toen mama
met den Keizer op reis zou gaan, zoo
dringend gevraagd of mama ze nog eens
goeden dag kwam zeggen voor het vertrek.
De Keizerin meende, dat zy dan wel
slapen zondenhet was in den winter en
de tocht zou 's avonds heel laat al onder
nomen worden. Maar zy zou toch nog even
op hun kamer komen, om eens te zien
naar haar jongens.
Even voordat de rij tuigen voorkwamen
om den Keizer naar het station te brengen
kwam de Keizerin op de slaapkamer, om
eens te zien hoe het ging. Vroolyk
lachend kwamen de guitige kopjes onder
de dekens uitkijken; en zes armpjes strek
ten zich nit, haar te gemoet.
„Maar jongens, hoe heb jelui het aan
gelegd om nog wakker te zyn vroeg
mama. En toen kreeg zy het grappige
verhaal te hooren, dat de Prinsjes, om
wakker te bly ven, een touw aan eikaars
voeten hadden gebonden, en als éen slaap
kreeg, werd hy zoolang aan dat touw
getrokken, totdat hij weer heelemaal
wakker was. Nederlander
