NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
RECHTSZAKEN-
lo. 108.
3Knsjfai| 14 Iwii 1898.
fmaaCfife loatgatig.
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
C. Hage.
D. Mulder.
J. C. Vis.
Mr. C. Lucasse (aftr.)
9
Buitenlandsch Overzicht.
VERSCHIJNT
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maande» franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
snBtTr»jzsBgaEeaM^gsgEg.s:
W&E* Zij die zich met I
Juli a. s. op ons blad
abonneeren, ontvangen de nog
voor dien datum verschijnende
nummers gratis.
Candidaten der antirevolutionaire
kiesvereenigingen zijn
In het kiesdistrict Middelburg
O. J. Dronkers (aftr.)
H. J. v. d. Meer (aftr.)
Mr. A. A. de Veer Gz.
In het kiesdistrict Vlissingen
J. Bos.
A. Loois.
In het kiesdistrict Hulst
J F. Heemskerk.
J. van Hoeve.
J. A. de Jonge.
G. Wieland.
In het kiesdistrict Zierikzee
In het kiesdistrict Goes:
B. M. den Boer (aftr.)
M. de Jonge Jz. (aflr.)
J. Leinson.
Het liberalisme is in den
grond niets anders dan dwang
onder de valsche leus van vrij
heid. Het is minder oprecht dan
hetclericale Roomsche stelsel
en het weerstaat allen invloed
van het oude en nieuwe Cal
vinisme, om een ander en
zwaarder juk op te leggen, 't Is
en blijft de oude geschiedenis
van het houten en het ijzeren
juk. Gispen.
Zij die aan de zijde der regee
ring staan, gelooven niet in d e
kracht der vrijheid. Dit deden
de liberalen vroeger welnu zij
echter ervaren dat hunne libe
rale theorieën niet door het volk
worden aanvaard, grijpen zij met
steeds toenemenden ijver naar
„d e wet"; deze zal het volk
wijsheid leeren.
Lohman.
Schooldwangwet.
Waarom toch het leven in een
harnas van wetten geschroefd,
die op het papier schoon, in
werkelijkheid op teleurstelling
moeten uitloopen. Ons volk is
lang niet waar het wezen moet,
maar langs dezen weg komen
wij er nog minder.
ds. H. plebson.
De eere-dienst van het verstand.
Nu is de groote zonde ontdekt,
De moeder aller zonden;
Het kwaad, dat alle kwaad ver-
(wekt
En aanvoedt, is gevonden
Want Hebzucht, Heerschzucht,
(Nijd en Haat,
Zijn slechts gevolgen van dit
(kwaad
Maak iedereen schoolplichtig,
En alle ding Is richtig.
Nic. Beets.
f
Een Parodie.
Weg schoolverzuimI en moord
(en roof
Met leugen, ontucht, kerkgeloof
En diergelijke schande
Verdwijnen uit den lande
De gouden eeuw, het paradijs
Zal voor de wereld keeren
Zoo maar de kinderen destijds
Coed schoolgaan en goed
(leeren.
Dezelfde.
Men beweert dat het schoolverzuim, „de
bedenkelijke kanker van ons schoolwezen"
deze wet op den leerplicht noodig maakt.
Wij hebben herhaaldelijk aangetoond dat
het niet waar is.
En de ervaring, ook te Goes opgedaan,
bevestigt dit.
Te Goes bedraagt het schoolverzuim,
zoo op de „openbare" als op de Christe
lijke school nog geen 1 procent der school
gaande bevolking.
Daar is „de bedenkelijke kanker van
ons schoolwezen" uitgedreven door „bevor
dering van getrouw schoolbezoek".
De commissie organiseert ieder jaar een
uitstapje, de vrienden der chr. school helpen
een handje, en de raad doet er ook wat
aan, en zoo komt men er, zonder dwangmaat
regelen.
Dat is de weg, ook in Le Nieuwsbod»
van Zaterdag als de beste geteekend.
Laat men elders ook zoo doen.
En dan het betrekkelijk schoolver
zuim bedraagt hier te lande zonder de
leerplichtwet ongeveer 9 procent.
In Engeland ondanks eene leerplichtwet
18 procent.
Dat is dubbel zooveel.
«f
Wat wij in ons vorig no. overnamen
uit De Vrije School getuigde van een
hartgrondigea afkeer der schooldwangwet.
Het deed ons te meer genoegen, dewijl
'tgeschreven was dooreen man van 'tvak,
een schoolmeester.
Zoo heeft in de vergadering van Chris
telijk Nationaal een schoolmeester er op
gewezen dat de wet de school van een
harer uiterste tuchtmiddelen berooft.
Men kan namely k geen leerlingen meer
van school zenden.
Wie niet dengen wil en de school ver
derft en zijn medeleerlingen ten last is,
kan niet meer worden verwijderdwie
nergens toe deugt moet voor straf op
school blijven tot zijn dertiende, of zoo 't
valt, veertiende jaar.
Wij moeten tegen deze dwaze wet op
den schooldwang tot den einde toe blijven
getuigen.
Yan die wet zal nooit iets goeds groeien.
Van liberale zijde is men bezig de
Roomschen tegen ons uit te spelen.
Men verwijt ons dat wij in Hulst met
eigen candidaten komen tegen de Roomsche
aftredenden, en knoopt daaraan beschou
wingen vast om de Roomsche kiezers, vooral
op Walcheren, te bewegen nu ook niet op
onze aftredenden te stemmen.
Wij merken hiertegen alleen op
lo. dat wij dergelijke wijze van be
strijden in strijd achten met goede manieren
en beneden den schoonen liberalen naamen
2o. dat wij niet van plan zijn ook maar
één stem te bedelen van Roomsche zijde
en meu ook daar zelf weten moet hoe en
wie men stemt.
Wij wenschen er echter nog een waar
schuwing aan toe te voegen.
Wij hebben nu enkele malen een citaat
opgenomen uit een brief van ds. Gispen
over het liberalismeen daarin door een
drukfout, die ons ontgaan was, dezen schrij
ver precies het tegenovergestelde doen
zeggen van wat hij schreef.
In ons vorig no. hebben wij 't abuis
hersteld, en doen 't ook in dit nummer.
Mogelijk zal deMiddelburgsche Courant,
eenmaal bezig de Roomsche kiezers tegen
ons op te zetten, in haar no. van Donderdag
bijvoorbeeld, het citaat van Gispen ever-
nemen.
Het zal ons natuurlijk aangenaam zijn.
Maar dan zij men alvast gewaarschuwd
voor 't geval zij het citaat neemt uit ons
no. van 4 en 9 Juni, dat zij dan het fou
tieve geefthet echte citaat leest men
o. a. in ons no. van 11 en 14 Juni.
En in dat echte citaat staat een en ander
dat ter kenschetsing van het liberalisme
met zijn ijzeren juk, ook wel onder de
oogen van liberale kiezers mag gebracht.
Men lette derhalve wel op, welk citaat
de Middelburgsche Courant overneemt:
het echte of het valsche.
Voor de verspreiding van't echte zullen
wij anders wel zorgen.
Een goede berekening.
In een Duitsche stad kwam een arts op
zijn wandeling een oud man tegen en hij
zag aan diens kleeding, dat hij een bewoner
van het armhuis voor zich had.
De dokter stond stil en begon het vol
gende gesprek met hem. „Het is treurig, dat
iemand van uw leeftijd het overschot van
zijn leven in het armhuis moet doorbrengen.
Hoe ond bent u? „Bijna tachtig jaar."
„Wat ambacht had u „Timmerman,
meneer." „Dat is een goed handwerk
om den kost te verdienen. Sta mij nu een
vraag toehad u de gewoonte om sterken
drank te gebruiken?" „Neen meneer,
dat wil zeggen, ik dronk driemaal daags
mijn glas bier, als alle anderen. Maar een
dronkaard was ik nooit, als u dat bedoelt".
„Neon, dat bedoel ik niet, maar ik
zou wel eens willen weten, hoeveel u dage
lijks het bier kostte „Niet meer dan
3 grossehen daags" (18 ets.) „Hoe lang
hadt n deze uitgave „Nu ongeveer 50
jaar„En Zondags kwam er zeker nog
wel iets bizonders bij „Ja, dan dronk
ik gewoonlij k voor 6 gresschen op (36 ets.)
De heer haalde nu een potlood uit zijn
zak en begon te rekenen, terwijl de arme
man begon te spreken van de matigheid
en zuinigheid, van de talrijke rampen, die
hem overkomen waren.
Toen de dokter met zijn rekening klaar
was, zeide hij tot groote verbazing van den
armen man „Matig noemt gij nw leven U
hebt in uw leven vol zuinigheid toch onnut
uitgegeven f 3.744, of met rente op rente
meer dan f 15.000. Als u nu geen bier had
gedronken, zondt ge van dat geld de rente
kunnen trekken en zoudt ge nu twaalf gul
den in de week hebben in plaats van het
genadebrood eten".
De man in dit verhaaltje is natuurlijk
zwaar te gispen. Maar wat te zeggen van de
lieden, die de helft en soms meer van hun
weekloon aan jenever verspillen
Ditmaal geen nieuws van den oorlog.
Wij zouden slechts kunnen gewagen van
uitgevaardigde en weer ingetrokken heve
len van herhaalde en weer afgeslagen
aanvallenvan schepen die gezien en
niet gezien zijn.
Een ding schijnt vast te staan dat de
Amerikanen al meer terrein winnenen
dat Cervera de baai van Santiago wel niet
meer verlaten zal, tenzij dan zonder vloot
en als krijgsgevangene van Dewey en
Sampson.
De Amerikanen zijn verschrikt door de
tijding dat veertien paarden ten gevolge
der hitte op Cuba bezweken zijn, eu dat
te Key West de gele koorts is uitgebro
ken. Het is zeer te hopen dat deze plaag
moge afgeweerd worden.
Eea oorlog waarbij de gelederen meer
door ziekte dan door den vijand worden
geteisterd of gedund, daar moet men van
zwijgen.
Daar weet men hier in Nederland, wat
betreft den Atjeh-oorlog, alles van 1
De Belgische verkiezingen voor de pro
vinciale staten hebben tot uitslag gehad
dat de clericalen hunne meerderheid be-
PRIJS DER ADVERTENTIËN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
honden in zes van de elf provinciën. In
andere provinciën verloren zij terrein
doch daar waren zij toch in de minder
heid. Maar de socialisten gingen eveneens
weinig vooruit; de liberalen zyn de eenigen
die een weinig wol spinnen by de her
stemmingen; en hunne persorganen betoonen
daarover ongemeene blijdschap. In Brabant
wonnen zij 5 zetels 5 in Gent3 in Ant
werpen 4 in Luik. Heel veel is 't niet; maar
als men gewoon is als politieke partij dood
te gaan, wekt een dergelijk levenselixer
welk eens zulke heftige schokken in 't lyf,
dat men werkelijk zeggen zou dat de pa
tiënt straks opstaan zal. Het staat trou
wens wel ridderlijk staande te sterven!
12 Juni 1898.
Benoemd tot klerk telegrafist 3e
klasse bij de staat» spoorwegen M. D. te
Broeke te Middelburg.
Bij beschikking van den mini»ter
van waterstant is P. Mulder te Breskens
benoemd tot buitengewoon opzichter by
de werken tot verbetering van den IJsel
by Giesbeek.
Bij kon. besluit is een pensioen toe
gekend van f 1030 aan A. Hollestelle,
opzichter le kl. van 'srijks waterstaat.
De burgemeester van Goes beeft te
gen Dinsdagmorgen te half twaalf al de
burgemeesters van Zuid-Beveland uitge-
noodigd tot eene bijeenkomst ten raadhuize,
teneinde voorloopig den afkoop der tol
heffing op de rijks- en provinciale wegen
te bespreken en eene commissie te benoe
men voor de verdere regeling dezer zaak.
Aangezien enkele gemeentebesturen zich
willen onttrekken aan deze hoogst nuttige
en doelmatige uitgave, die nu reeds 25
jaren een post der gemeentebegrootingen
en rekeningen uitmaakt, zal de regeling
Qiet voetstoots getroffen worden. M. C.
De by het 3e regement infanterie
benoemde kapitein L. W. C. G. v. d.
Garden is bestemd voor het 4e bataljon
te Vlissingen.
Voor de Rechtbank te Middelburg is
behandeld de zaak tegen W. v. d. P., werk
man te Middelburg, beklaagd van 15 Mei
bij eeu schermutseling tusschen militairen
en burgers aldaar 2 soldaten zoo ernstig
met een mes te hebben verwond, dat zij
in het hospitaal moesten worden opgenomen,
terwijl bij denzelfden avond zonder de
minste aanleiding een sergeant der infan-
tererie onverhoeds heeft aangevallen en
ook dezen met een scherp voorwerp zoo
danig verwondde, dat hij in het hospitaal
moert worden geplaatst.
Eisch één jaar gevangenisstraf.
De Haagsche rechtbank heeft nog geen
machtiging verleend tot plaatsing in een
krankzinnigengesticht van den ter beschik
king van de justitie gestelden kapitein Vemer.
Kapitein Vemer is gisteravond met den
celwagen uit het gemeente-ziekenhuis naar
de gevangenis overgebracht.
LANDBOUW.
Men meldt ons omtrent den stand der
veldgewassen in het westelijk deel van
Noord-Brabant, Dinteloord en omstreken,
bet volgendeTarwe staat prachtig en
belooft veel; de Gerst belooft eene vrij
goede opbrengstErwten en Paardenboo-
nen zijn met liet warmere weer veel ver
beterd en staan nu ook vrij goed. De
Suikerbieten zijn dit jaar zeer laat, by
aanhoudend groeizaam weer kunnen zij nog
veel doen, anders zal het gewas beneden
het middelmatige blijven.
Van de Aardappelen zijn met het vele
natte weer op sommige landerijen Vs der
gepote knollen niet opgekomen.
Er is weinig Vlas gezaaiddoch is in
't algemeen goed te noemen. De karwij
staat te dun gezaaid wel heeft het tijdens
den bloei „wonderen gedaan", doch de op
brengst zal niet groot zijn. Klaverveld en
weide laten niets te wenschen over; het
yee verkeerd in gezonden toestand.
Kloetinge. Voor het Kroningsfeest
is in deze gemeente, benevens een gift
die nog wordt gewacht f 506 bijeengebracht.
Hiervan hoopt men f 300 te besteden
aan de bedeeling der armen, en de versie-
ring der gemeente, hetwelk over beiden
gelijk zal worden verdeeld. De rest zal
worden besteed aan muziek, volksspelen,
kinderfeest, en waarschijnlijk vuurwerk.
Alhoewel de voorzitter der commissie
in de vorige openbare vergadering heeit
opgewekt om bij de tweede openbare ver
gadering in nog grooter getal op te komen,
en den wensch uitsprak dat alsdan niet
alleen de ééne, maar zelfs de beide zalen
van dhr. Akkenaar vol zouden zyn zoo
hoort men tot nog toe van het houden
dezer tweede openbare vergadering niete.
Zeer waarschijnlijk is de commissie dan
ook van voornemen nu de lading aan
boord is op eigen gezag van wal te
steken.
Op het verzoekschrift onderteekend door
zestien leden der Chr. Jong. Ver. waarin
aan de commissie verzocht werd om met
den herbergier dezer gemeente een overeen
komst te sluiten waarbij deze zich verbond
om op den dag van het feest geen sterke
drank verkrijgbaar te zullen stellen, heeft
de commissie zonder opgaaf van reden af
wijzend beschikt.
Zal men dan nooit leeren
Bij een melkverkooper te Utrecht ver
voegden zich een man en een vrouw,
blij kbaar uit België af komstig, met het
verzoek om hun een rijksdaalder te willen
wisselen. Al pratende brachten zij het ge
sprek op de nieuwe guldens met de beelte
nis van de Koningin, waarvan de vrouw
er heel gaarne eenige zou bezitten en
daarom wel tien cents boven de waarde
zou willen geven, indien zy maar wist
waar ze te verkrijgen waren. Geen kwaad
vermoedende en den mensohen gaarne een
genoegen willende doen, haalde de man
een laadje met zilvergeld nit ,zyn secretaire
en was zelf in zyn schik, dat men
want de beide Belgen hielpen dapper
meezoeken eenige der zoo begeerde
exemplaren tusschen het andere geld ont
dekte. Toen de man bij het verrekenen
zeide niet de minste winst te begeeren,
waren zoowel de Belg ais diens vrouw
een en al dankbaarheid en trokken daarna
af. Dit laatste ging echter zoo overhaast,
dat de melkboer op eens kwaad vermoeden
kreeg en daarom zyn geld dat hij reed*
weder had weggeborgen, ging natellen.
Het resaltaat hiervan was, dat de man tot
de treurige ontdekking kwam, dat het
tweetal dat hij zoo bereidwillig had ge
holpen, hem flink had bestolen, door by
het zoeken naar nieuwe guldens, met by-
zondere vingervlugheid ander zilvergeld
te doen verdwynen.
Toen de politie van het gebeurde kennis
kreeg, was van het tweetal geen spoor meer
te vinden.
Woensdagavond smeerde een jonge
molenaar te Dwingeloo de kammen
van den molen toen de wieken begonnen
te draaien. Hij werd tusschen die kammen
bekneld en stierf eenigen tijd later.
Te Enschede is een vrachtrijder van
den bok van een bierbrouwerswagen ge
vallen en aan de gevolgen overleden.
Terwijl een timmerman te Rucfen bezig
was brood te snijden voor zyn gezin,
werd hij door den bliksem getroffen en
terstond gedood. Te Zutfen werd
een schilder, die even thuis was om met
zijn gezin koffie te drinken eveneens door
den bliksem dood geslagen. Te Baarn
is een knaapje van 8 jaar terwgl het op
straat met een hoepel speelde door een
brik overreden en gedood. Te Kampen
is een 2 jarig meisje door een wagen van
de gemeentereiniging overreden en was
terstond dood. Een koopman te 's Gra-
venhage is bij 't naar boven Iaden zijner
goederen van de ladder gevallen enop het
hoofd terecht gekomen. Hy bzweek aan
de gevolgen. Te Lphlth zyn «jrio