NIEÜWSBLAÜ
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
RECHTSZAKEN.
Dtnscfftg 1 $unt.
Itoaaffife loarpng.
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
J. Bos.
A. Loois.
C. Hage
D. Mulder.
J. C. Vis.
Mr. C. Lucasse (aftr.)
Christelijke Onderwijzers.
Buitenlandsch Overzicht.
flo. 105. 1898.
VERSCHIJNT
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02 5.
UITGAVE VAN
EN
PRIJS DER ADVERTENTIËN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iederfe regel
meer 10 cent.
Zij die zich met I
Juli as. op ons blad
abonneeren, ontvangen de nog
voor dien datum verschijnende
nummers gratis.
Candidaten der antirevolutionaire
kiesvereenigingen zijn
In het kiesdistrict Middelburg
D. J. Dronkers (aftr.)
H. J. v. d. Meer (aftr.)
Mr. A. A. de Veer Gz.
In het kiesdistrict Vlissingen
In het kiesdistrict Tholen
Mr. J. H. L. v. Buren (aftr.)
A. Hoüestelle (aftr.).
In het kiesdistrict Zierikzee
Jn het kiesdistrict Goes
B. M. den Boer (aftr)
M. de Jonge Jz. (aftr.)
J. Lernson.
Wilden wij verslag geven van de in de
verige week gehouden vergaderingen van
Christelijke vereenigingeD, wij zouden wel
een krant van den omvang van de Tele
graaf noodig hebben.
Behalve het Zeeuwsch-Jongelingsverbond
hadden wij de vergadering der Christelijke
Onderwijzersvereenigingder vereeniging
tegen de Prostitutie van Christelijk Na
tionaal van Gereformeerd van de Unie
van Chr. Onderwijzers het Kerkelijk Con
gres. In deze alle werden zeer belang
rijke besprekingen gevoerd.
In de vergadering van de Christelijke
Onderwijzersvereeniging kwam een zeer
ernstige quaestie ter sprake.
De heer Merckens, hoofd eener chr. school
teVlissingen, had in 't blad„De Vrije School"
een beschouwing gegeven over Abraham,
welke afweek van de zuivere leer omtrent
't spreken Gods, de Godsopenbaring, de
inspiratie.
Dat is al lang geleden.
Sedert had het Hoofdbestuur voorzit
ter de heer Eerdbeek, secretaris de heer
Wirtz herhaaldelijk met den heer Mer
ckens een samenspreking, doch de heer M.
kon noch wilde van zijn onbijbelsche mee
nt ngen ten opzichte van 't spreken Gods
dat hij als oneigenlijk beschouwt, terug
komen. En zoo kwam de zaak, nabreede
toelichting in de schoolbladen,verleden,week
in de algemeene vergadering.
Er stonden twee motiën tegenover elkan
der, gelijk er ook van ouds twee richtin
gen tegenover elkaar gestaan hebben, de
Nijmeegsch-Haagsche en de meer Nationale
richting, zij werden vertegenwoordigd elk
door een motie.
Die van het Hoofdbestuur luidde
De Vergadering van Christelke On
der wijzers en Onderwijzeressen in Ne
derland en zijne Overzeesche bezittingen,
kennis genomen hebbende van het ar
tikel „Abraham, de vader der geloovi-
gen," voorkomende in no. 14 van de
Vrjje School, 8ste jaargang;
gelezen een Rapport van het Hoofd
bestuur over genoemde Schriftbeschou
wing opgenomen in no. 5 van het Cor
respondentieblad 1897
verklaart de in dat artikel gegeven
Bijbel-uitlegging in strijd met de duide
lijke gegevens der Heilige Schrift en
ingaande tegen den grondslag onzer Ver
eeniging, zooals deze is neergelegd in
art. 2 onzer Statuten en nader omschre
ven in de Verklaring, afgelegd in -de
Algemeene Vergadering te Leeuwarden
1882.
En die van Nijmegen
De Algemeene Vergadering van Chr.
Onderwvzers en Onderwijzeressen in
Nederland en zijne Overz. bezittingen,
kennis genomen gebbende van de ge
beurtenissen in 't laatste vereenigings-
jaar
zich verlatende op de eerlijkheid en
de goede trouw van de leden der Ver
eeniging en mitsdien van oordeel, dat
de vereenigbaarheid van de meeningen
en beschouwingen der leden met de be
ginselen der Vereeniging alleen aan de
consciëntie der leden behoort te worden
overgelaten, acht stemming over de motie
des Hoofdbestuurs, voorgesteld in Cor
respondentieblad no. 5, 1897, niet ge-
wenscht.
Het Hoofdbestuur had tot toelichting
gezegd unaniem van meening te zijn dat
deze Schriftbeschouwing strijdt met artikel
2 der Statuten, hetwelk luidt,.De grond
slag der Vereeniging is het Woord Gods.
Zij gelooft, dat de Heilige Schrift ook in
de opvoeding moet zijn de eenige. genoeg
zame en onfeilbare regel van al haar doen
en laten, dewijl al de elementen eener
waarachtige opvoeding in haar nederge-
legd zijn"; terwijl het in de Verklaring
te Leeuwarden heet: „De Vereeniging van
Christeli)ke Onderwijzers verklaart, over
eenkomstig art. 2 en 3 barer Statuten, den
Bijbel te erkennen, als door den H. Geest
ingegeven, onfeilbaar en van Goddelijk
gezag en dus als historisch betrouwbaar."
De atdeeling Nijmegen zeide tot toelich
ting harer motie dat de motie van het
Hoofdbestuur niet kan behandeld. Wij
zijn geen Synode; de menschentaal is ge
brekkig de opvatting der woorden van
de Heilige Schrift verschilten de heer
Merckens heeft alleen over de gangbare
voorstelling een afwijkende meening. Hij
is ern Christen maar geen aanhanger van
eenig stelsel. Deze vergadering kan een
groot kwaad stichten door te ijveren voor
zuiverheid der leer zonder te letten op
wedergeboorte. Als men eenmaal deze
geesten oproept, wie zal ze dan bezweren?
Deze vereeniging blijve een broederkring.
Ethischen en gereformeerden kunnen elkan
der niet missen.
Plaatsgebrek dwingt ons nu over de dis
cussies te zwijgen. Melden wij slechts dat
de Haagsche onderwijzers dhr. Merckens
verdedigden, doch op verschillende gron
den doch alle sprekers verwierpen diens
Schriftbeschouwing. Enkele sprekers ver
klaarden geen lid der christelijke onder
wijzersvereeniging te kunnen blijven wan
neer ie Schriftbeschouwing van het Hoofd
bestuur werd aanvaard.
De heer Merckens verdedigde zich. Hij
verklaart te gelooven in de latterly ke in
spiratie der Schrift en 't spreken Gods niet
te hebben geloochend, alleen een voorstel
ling gegeven te hebben wat hij daaronder
verstaat.
De motie van Nijmegeu werd verworpen
met 37 stemmen voordie van het Hoofd
bestuur aangenomen met 41 tegen. Yan
de afdeelingen stemden 181 voor en 52
tegenonder deze laatste was ook de af-
deeling Walcheren.
Plaatsvervanging afgeschaft.
Nu de wet op den perssoonlijken dienst
plicht afgeschaft werd, herinneren wij even
wat wij thans verkrijgen zullen.
Ie. Ieder die er aan loot moet voortaan
op, uitgezonderd zij die wegens lichaams
gebreken, broederdienst of eenige zoon
vrij zijn.
De remplaganten en nummerverwisselaars
zijn afgeschaft.
3o. De miliciens die aan zekere eischen
van militaire bekwaamheid voldoen kunnen
de garnizoensplaats kiezen, waar zij wenschen
geoefend te worden.
4o. In iedere gemeente zal gelegenheid
zijn tot oefening in den wapenhandel.
5o. Evenals nu, zal een gedeelte der
lichting na afloop van den oefeningstij d
in dienst blijven. Dit lot zal vooral de
bereden wapens treffen, zoodat onze boeren
jongens er't slechtst aan toe zullen zijn.
Intu8schen wordt de soldij voor de man
schappen der bereden wapens met 3 cent
per dag verhoogd.
sj 6o. Het blijvend gedeelte zal zooveel
mogelijk worden ingekrompen.
J 7o. Wie door 't lot wordt aangewezen,
om langer in dienst te blijven kan met
een vrijgeloten milicien, ook desnoods een
uit een ander garnizoen, ruilen tegen
betaling.-
ij,8o. Geestelijken, theol. studenten, zen-
deling-kweekelingen, roomsch kath. orde
broeders en protestantsehe diakonen krijgen
ieder jaar ontheffing van den dienstplicht
dat wil dus zeggen zij zijn vrijgesteld.
9o. Vrijgesteld zijn ook kostwinnende
zoons.
lOo. Uitstel van dienst kan worden ver
leend voor den tijd van hoogstefis twee
jaar, aan hen, die liever later dienen.
PEDIR.
Het eerste wapenfeit in de expeditie
naar deze kuststreek van Atjeh aan de
straat van Malakka gelegen, heeft plaats
gehad, doch zonder resultaat; en dit rQ
sultaat moet zijnde gevangenneming van
Toekoe Oemar.
Den 1 Juni hebben onze troepen Garoet
aangetast. De vijand verdedigde zich in de
stelling Seuntang-Tjirih-Lagang-Aree-Ga-
roet. Hij werd verdreven na een hevig
vuurgevecht. Aan onze zijde sneuvelden
3 en werden gewond 15 militairen beneden
den officiers-rang.
De pretendent-sultan heeft zich versterkt
in kampong Langga; Panglima Polim te
Padang Tidji.
Panglima Polim is, gelijk de lezer wel
licht weet, het eens zoo machtige en nog
geduchte hoofd der XXII Moekims (Zuide
lijk deel der Atjeh-vallei) uit welk gebied
hij door de onzen was verdreven. Hij achtte
't vroeger te min een bondgenootschap met
Toekoe Oemar aan te gaan. Thans is hij
er blij mee.
Wat den pretendent sultan aangaat, deze
is den laatsten tijd zeer beweeglijk ge
weest. Nadat hij jarenlang zijn hoofdzetel
hield in het bekende Kemala, het Atjehsche
Mekka, waar de machtige priesterpartij is
gevestigd, aan den bovenloop der Pedir-
rivier, heeft; hij ia de laatste maanden her
haaldelijk hoofdenvergaderingea in 't eigen
lijke Pedir bijgewoond en zich door dezen
laten huldigen en vereeren. Oeloeboelangs
van Pedir en Gigiëng, anders elkaar ver
dragende als kat en hond, hebben zich
onder zijn bestuur verbroederd en ge
zworen hem te zullen bijstaan in den
heiligen oorlog, natuurlijk met de onuit
gesproken gedachte er bij, zoolang dit
strookt met hunne belangen.
Van Selimoen uit vervolgt een troepen
macht Polein en Soleiman in de VII
Moekims Polim.
DE OORLOC.
De Spanjaarden hebben een schitterend
feit bezongen, dat tenslotte blij kt een grap
van de Amerikanen geweest te zijn.
Admiraal Schley, die in last heeft, San
tiago voorloopig niet aan te vallen, had
door verkenningen enz. zooveel kennis van
zaken opgedaan, dat hij meende best een
aanval te kunnen wagen. Gedurende ander
half uur onderhield hij een moorddadig,
schoon niet moordend vuur op de stad, en
ten laatste liet hij een hulpkruiser de
haven forceeren. Men moet weten dat de
Spaansche vloot iu de haven van Santiago
als in een flesoh gevangen zit en nn was
't Schley veel waard, wanneer hij dwars
voor den ingang een schip kon doen zinken,
teneinde die vloot nog meer den terugtocht
af te snijden. Maar dan moesten de Span
jaarden een handje helpen en deze waren
onnoozel genoeg om dit te doen.
Zij lieten een torpedo springen, wat ten
gevolge had dat 't Amerikaansehe sehip
zonk. De 8 opvarenden, meer had Sehley
er niet op geplaatst, en 't was een oud
vaartuig ook zoodat 't hier een welbe
raamd plan gold, werden terstond in Spaan
sche sloepen opgevischt en tegen inruiling
voor 8 Spaansche krijgsgevangenen ter be
schikking gesteld.
Santiago geraakte in geestdrift over zoo
veel moedbetoon en juichte; doch al spoe
dig werd alles stil, toen bleek dat men
beetgenomen was en Cervera haastte zich
de schande der overwinning uit te wisschen
door 't wrak met behulp van dynamiet te
doen springen en verwij deren.
Schley heeft met dezen schijnaanval dit
gewonnen dat hij thans de juiste ligging
kent der vijandelijke batterijen en de draag
kracht en sterkte van het gesehut.
Gebleken is ook dat de Spanjaarden erg
roekeloos waren met hun geschut. Zij
schoten wel zevenmaal tegen de Amerikanen
eens en zij schoten nog toen de Amerikanen
reeds lang buiten de vuurlijn waren.
Schley meldt inmiddels er bij dat Santiago
ontzaglij k versterkt isen dat 't gebruik
van rookloos kruit door de Spanjaarden
het moeilijk maakt te bepalen waar hun
kanonnen staan en ze te vernietigen.
Sampson heeft al de Spaansche forten
buiten Santiago platgeschoten.
Amerika bereidt zich al meer op een
heslissenden zeeslag voor, welke deze week
verwacht wordt.
Trouwens men zal zich moeten haasten.
Het regenseizoen begint op Cuba, waardoor
de operaties voor de Amerikanen zeer
moeilijk dreigen te worden.
Omtrent den opstand in Turkestan, een
land in Azië, onder Russischen cijns geraakt,
meldt men 't volgende
Den 29 Mei riep de dweepzieke inboor
ling v. Ichau te Magelan den Heiligen
oorlog uit. Hij overviel dan volgenden dag
met een groote bende twee compagnieën
Russische soldaten, van welke 22 man
werden gedood en 16 gewond.
De compagnieën sloegen de oproerlingen
terug, die 11 dooden eu 8 gewonden ach
terlieten. De aanstoker is gearresteerd. Men
lette er op dat 't hier een opstand geldt
tegen een indringer. Natuurlijk dat men
van Raslands zijde dergelijke oproermakers
„dweepziek" vindt 1
De verkiezingen voor de provieiale staten
in België zijn kalm afgeloopen.
De katholieken behouden hunne meer
derheid in Antwerpen, Namen, Limburg,
Luxemburg, Oost- eu West Vlaanderen
en verloren enkele zetels in Brabantook
de liberalen verloren acht zetels aan de
socialisten. In Luik gingen de socialisten
achteruitin Vlaanderen werden de chris-
tene-democraten, die op verschillende plaat
sen candidaten hadden gesteld tegen de
clericalen, verslagen.
6 Juni 1898.
De verkiezing te Ter Neuzen.
Gedeputeerde Staten van Zeeland, gezien
hun besluit van 28 Mei jl. no. 99, waar
bij zij overeenkomstig art. 35 der gemeente
wet aan den gemeenteraad van Ter Neuzen
mededeeling hebben gedaan van hun voor
nemen, om ambtshalve uitspraak te doen
omtrent het raadsbesluit dd. 20 Mei 1898
tot toelating van P. A. van de Velde als
raadslid,
overwegende, dat, blijkens de overgelegde
stukken, aan de stemming voor een lid
van den gemeenteraad op 29 April 1898
hebben deelgenomen 828 kiezers, doch in de
bussen zijn aangetroffen 829 biljetten dat
daarvan van onwaarde zijn verklaard 15 en
de o verige stemmen waren verdeeld als volgt
P. A. van de Velde 310 stemmen, J. P.
van Herp 198 st., A. J. Tazelaar 197 it.,
R. Platteeuw 109 st.dat hierop een her
stemming is uitgeschreven tusschen P. A.
van de Velde en J. P. van Herp, tenge
volge waarvan eerstgenoemde tot raadslid
is gekozen en door den Raad toegelaten
overwegende, dat het stembiljet hetwelk
bij de eerste stemming in een der busten
te veel is aangetroffen, op den uitslag van
invloed heeft kunnen zijn, daar J. P. van
Herp, wanneer die stem te veel op hem
is uitgebracht, in werkelijkheid niet 198,
maar 197 stemmen verkregen heeft, in
welk geval de herstemming had moeten
loopen over P. A. van de Velde, J. P.
van Herp en A. J. Tazelaar, daar deze
laatste evenzeer 197 stemmen op zich ver-
eenigd had
Overwegende, dat de gemeenteraad te
dien aanzien overwogen heeft, dat het te
veel in de bus gevonden biljet zeer ver
moedelijk is geweest een der in de bussen
aangetroffen blanco-biljetten
overwegende, dat hieromtrent echter geene
zekerheid bestaat, noch kan verkregen
worden, en dat bij den bestaanden twijfel,
of de herstemming over twee of over drie
personen had moeten loopen, het tenge
volge der herstemming gekozen raadslid
niet had mogen toegelaten worden gelet
op art. 35 der gemeentewet; besluiten:
met vernietiging van voormeld raadsbe
sluit P. A. van de Velde niet als lid van
den gemeenteraad van Terneuzen toe te
laten.
De Amsterdamsche rechtbank beves
tigde het vonnis van 6 November 1894,
waarbij G. van Deth wegens beleediging
van Dr. Gheel GildemeeBter in den Haag
veroordeeld werd tot 10 dagen gevangenis-
straf.
C. v. d. B., een 71 jarig persoon te
Bruinisse, daar ter plaatse meer bekend
als „Kees", is wegens diefstal overgebracht
naar de gevangenis te Zierikzee. Het
schijnt dat deze onde Kees voor geen ver
betering meer vatbaar is, want de straffen
die hij reeds heeft ondergaan zjjn vele,
het laatst nog een jaar gevangenisstraf.
Vliss. Crt.
Bruinisse. In de jl. Vrijdag gehouden
vergadering van den gemeenteraad werd
achtereenvolgens behandeld le. Een
bedrag van f 23.04 te betalen uit de
onvoorziene uitgaven voor de bewaking
van een aan waanzin lydende persoon.
2e. Het salaris van den gemeente-ontvan
ger te verhoogen met f 25, waardoor de
vroeger toegezegde gratificatie van f 50,
welke toezegging door Ged. Staten niet
werd goedgekeurd, vervalt. 3e. Goedge
keurd het bestek der gemeentewerken.
De datum van aanbesteding zal zoo spoe
dig mogelijk worden bekendgemaakt. 4e.
Tot 3de lid van het stembureau hij de
verkiezing voor provinciale staten werd
gekozen de heer Goudzwaard. 5e. Door
de rapporteurs der armenrekening werd
deze goedgekeurd en daarna door den
raad vastgesteld. 6e. Af- en overechrij ving op
verschillende posten der begrooting tot
een bedrag van f8,58, en ten 7e last
not least werd voorloopig vastgesteld op
31 Augustus a. s. het inhuldigingsfeest in
onze gemeente te vieren. Voorts maakte
de Voorzitter bekend dat hij in den loop
dezer week de ingezetenen zou oproepen
teneinde over te gaan tot het samen
stellen eener feestcommissie.
Door den raad werd nog besloten een
portret der Koningin aan te koopen voor
de raadszaal, van de bekende peinture-
Bogaerts.
