N1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Meting 1 Hei.
Itnaaffife laargang.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Buitenlandsch Overzicht.
DE OORLOC.
Ilo. 93. 1898.
UITGAVE VAN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
vaai 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cenfe
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
EN
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers0,025.
meer 10 cent.
Schoolverzuim.
Het verschil tusschen ons en
de liberalen op dit punt bestaat
alleen hierin dat dezen over de
voortreffelijkheid van goed onder
wijs veel praten en ook, maar
dan liefst op andermans kosten,
veel doen; terwijl wij er minder
over praten, maar destemeer uit
onzen eigen zak er voor over
hebben.
(De Nederlander.)
Het hoofdbestuur van den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers gafreeds eenige
„verbeteringen" der wet leerplicht in
overweging.
Wij noemen er enkele van.
In artikel 1 worde de leerplicht uitge
breid van het 6e tot 't volbrachte 14de jaar.
In artikel 11 werde opgemerkt dat in
de wet op den kinderarbeid ook bepalingen
dienen opgenomen omtrent den duur van
den arbeidstijd, terwijl de loonende arbeid
van schoolkinderen geheel dient verboden.
Er worde aangedrongen op verhooging
der rijksbijdragen voor scholenbouw en
onderwijzerstraktementen.
Verplicht herhalingsonder wijs tot het
16de jaar.
Bepaald worde bij de wet dat voedsel,
kleeding en schoeisel van overheidswege
verstrekt worde aan schoolgaande kinderen,
die 't noodig hebben.
Een vast traktement aan de arrondisse
ment* schoolopzieners deze ambtenaren te
kiezen uit de onderwijzerskringen.
Wie deze eischen aandachtig overleest
zal zien dat bij vele de aantrekking tot
de staatsruif een groote rol speelt.
Doch deze Bond heeft gelijk, dat zij 't
maar zegt.
De minister meent leep te doen met aan
deze wet een mak en zuinig en welwil
lend schijntje te geven. Verstandiger zou
't geweest zijn zoo hij maar dadelijk alles
in zoodanigen vorm gegoten had dat zelfs
de meest consekwente staats-socialist er
door bevredigd werd.
Bovendien leerplicht zonder kans voor
d» leerplichtigen op voeding en schoeiing
en schidevergoeding schijnt ons op 't stand
punt der liberale schoolmannen en hunne
radicale en sociale geesteskinderen, een
dwaasheid toe.
Hu de telegrafische gemeenschap met
de Philippijnen nog niet hersteld is,
blijven de berichten omtrent den oorlog
schaarsch. Het is op 't oogenblik stil als
als bijv. bij de voorbereiding van
de verkiezingen voor de provinciale staten
in zeker landje.
Maar wie uit die stilte besluiten zou
tot werkeloosheid die zou zich vergissen.
Juist die stilte bewijst dat er hard gewerkt
wordt. De beide Spaansche eskaders zijn
vereenigd en zallen in 't begin der vol
gende week wel slag leveren in den
Atlantischen oceaan nabij de Antillen.
De gevolgen van de nederlaag bij Cavite
doen zich gevoelen in den vorm van on
rustbarende oproeren. Madrid is het
broeinest; daar hebben op het oogenblik
Carlisten en Republikeinen de handen
vrijen de staatslielen zijn 't niet eens.
Er zijn twee stioomingen Silvela's pro
gram van overgave, en Weylers plan van
doorzetting daartusschen staat Sagasta
die niet weet wat hij wil, maar weet dat
het volk hem niet wil. Gelukkig voor
hem heeft hij den steun van den Senaat
en de onvoorwaardelijke medewerking
van den ouden maarschalk Campos en van
kardinaal Compostelli.
Intusschen zijn de politie en 't volk
reeds slaags geweest. Ook op andere
plaatsen moesten troepen ontboden worden.
Onder anderen te Talavera (Toledo) en
te Gijon (Oviedo) waar de hooge graan
prijzen aanleiding waren. In eerstgenoemde
plaats maakte het volk zich stormender
hand meester van het station, waar het
wagens vernielde en verbrandde, ook ver
overde het eenige huizen en een klooster.
Ook trachtte het de gevangenen te be
vrijden.
En zoo hebben op andere plaatsen even
eens bloedige onlusten plaats, en bij die
alle is 't den leiders te doen om de om
verwerping van den troon. Het is een
schande dat revolutionairen en elericalen
hierbij één lijn trekken. Trouwens dit
is de kwaal van deze machten ook in
Frankrijk tijdens Boulangers bewegingen
en in België onder koning Willem I
geweest.
Wat generaal Weyler betreft, de ver
ongelijkte (of verongelukte strij der tegen
de Cubaansehe opstandelingen, die wegens
zijn ongeëvenaarde wreedheden door de
regeering teruggeroepen en door generaal
Blanco vervangen was, en die nu voor
alle partyen zijn talenten veil heeft,
hij schijnt de afgod van het volk te zijn.
Een Engelsch blad zegt van hem: Men
kan geen drie minuten met generaal Weyler
spreken, of men weet, dat hy een krachtig
man is. Rij heeft talent en werkkracht
en hooge adspiraties.j Carlyle zou hem
een groote plaats hebben ingeruimd in zijn
galerij van latere helden. Hij is een dier
karakters, waaraan Aeschylus gedacht heeft
toen hij zeide„Het is niet de eed, die
ons doet gelooven aan den man, maar de
man die ons doet gelooven aan den eed".
Weyler is wreed, maar onver;chrokken,
dapper en bekwaamhij is een man, die
in staat is een volk te imponeeren door
zijn woorden en aan zich te binden doer
zijn daden. In vele kringen wordt van
zyn optreden, hulp en steun voor Spanje
verwacht.
Het wordt in Spanje een kritieke toe
stand die er niet op verbeteren zal, wanneer
het nog een tweede nederlaag lijdt. Het
is niet zonder reden dat de regentes met
bezorgdheid den toestand inziet en reeds
er over dacht om hare kinderen buitens
lands in veiligheid te stellen.
De kalme blokkade van Cuba is intus
schen door de Amerikanen opgeschort. Er
heerscht bedrijvigheid bij de Amerikaansche
oorlogschepen in West-Indië en op de At
lantische kust. Schout- bij-nacht Sampson
is gereed om zich te vereenigen met de
Amerikanen of om de Spaansche vloot die
uit het oosten komt slag te leverenof
ook Portorico te vermeesteren, waar de
bevolking zeer anti-Spaanschgezind is.
Ja zelfs 't plan schijnt te bestaan om
ook de Canarische eilanden te vermeesteren
en den Spanjaard tot zelfs voor Cadix te
komen bestoken en hem derhalve in drie
werelddeelen zijn overmacht te doen ge
voelen.
Mc. Kinley sohijnt dergelijke plannen
niet te hebben, maar de man wordt
gedreven.
Op Cuba wordt de toestand onhoudbaar.
Te Havana werd het paleis reeds bestormd
door menschen met broodsgebrek, en te
Manzanillo stierven reeds eenige soldaten
van honger. Doch ook de Amerikaansche
vloot wandelt niet op rozen. Men zegt
dat de Amerikanen voor Manila door de
Spanjaarden in een hinderlaag zijn gelokt
en thans reeds gebrek aan kolen en voedsel
gevoelen, terwijl hun de middelen man-
keeren om de forten te vermeesteren.
De staat van beleg is afgekondigd in
het district Carthagena. Achtduizend mijn
werkera te Murese hielden oproerige be
toogingen, maar werden uiteengejaagd. Zij
waren op weg naar Carthagena. Verschei
dene hunner werden gewond.
De tweede reserve der Kanarische eilan
den zal onder de wapens geroepen worden.
Allertreurigst luiden de berichten uit
Italië in verband met de gedrukte graan
prijzen, de algemeene malaise, het broods
gebrek onder de armen en de revolutionaire
woelingen in dit land.
Te Bagnacaballo, bij Ravenno, heeft het
volk de straatlantarens stuk geslagen en
de ruiten ingeworpen in het provinciale
paleis. De troepen werden met steen
worpen ontvangen, en schoten ten laat
ste op het volk, zoodat twee mannen
en een vrouw gedood, en 15 menschen ge
wond werden. Ook te Piazenca moesten
de soldaten vuren één doode en verschei
den gewonden. Te Parma voerde de ca
valerie een charge uit op het volk, velen
zijn gearresteerd, maar het is er nog woe
lig. Te Pesaro en Ascoli Picene nieuwe
onlusten de troepen houden deze plaatsen
bezet, evenals Salerno. Te Molfetta bij
Bari zijn den eersten dag van de onlusten
vijf menschen gedood, later stierf er nog
een aan zijn wonden en anderen verkee-
ren nog in levensgevaar. Twee burgers
werden hier door het gepeupel vermoord.
Ook te Palermo, Florence en Livorno
zijn ongeregeldheden voorgekomen. Al
deze opstootjes gaan onder de leus goed-
kooper brood.
6 Mei '98.
Benoemd met 1 Mei tot klerk der pos
teryen en tegraphie 2e klasse G. H. van
der Ploeg en J. L. M. Boot.
Da kapitein Breeman commandant
van het Algemeen Dapöt van Discipline
te Viissingen, is benoemd tot Majoor Pro
vinciaal Adjudant in Noord-Brabant.
Hij zal te 's Hertogenbosch in garnizoen
komen.
De afdeelingen der Tweede Kamer
hebben gekozen tot rapporteurs over het
leerplichtontwerp de heeren Kerdijk, Loh-
man, Smidt, Dracker en Vermeulen.
Den 19 Mei a. s. (Hemelsvaartsdag)
hoopt het Nederlandsch Jongelingsverbond,
in Tivoli te Utrecht zijn 45e Algem. Jaar
vergadering te houden.
Het Agendum bevat o. a. de volgende
Referaten
1. Behoort een Christen in de comedie
2. De roeping van onze Ned. Jong. Ver.
ten opzichte van de maatschappelijke be
trekkingen van de leden van het Ned.
Jong. Verb., gevolgd door mededeeliagen
over het Bureau van Plaatsing.
3. Inhuldiging sfeesten.
4. Hoe wordt het vau Disfonds zoo po
pulair als de persoon naar wien 't ge
noemd is
5. Het al of niet nuttige van het
royeeren van leden.
6. Het bereiken van jonge lieden uit
hoogere standen.
Muziek en Zang zullen tot veraange
naming der vergaderingen medewerken.
In de a vond verg., waarschijnlijk in de
Domkerk en voor iedereen toegankelijk,
zullen verschillende Sprekers het woord
voeren.
Op dienzelfden dag vergadert de Neder
landsche Bond van Jongelingsvereenigin-
gen op Gereformeerden Grondslag te Haar
lem te houden in de groote zaal der Socië
teit „Vereeniging", Lange Begynestraat, by
de Groote Markt. Des voormiddags va»
101 uur huishoudelijke vergadering
waarin o. m. aan de orde komen een voor
stel om de Ringen van Geref. Jongelings-
vereenigingen in de organisatie van den
Bond op te nemen, en een voorstel tot
het instellen van een bareau van infor
matie ten behoeve van de leden der aan
gesloten Vereenigingen.
In de middagvergadering, van 2—4Vs
uur spreekt o. a. de heer J. H. de Waal
Malefijt, lid van de Tweede Kamer met
het onderwerp „De beteekenis der inhul
diging van H. M. de Koningin Wilhel-
mina voor volk en jongelingschap", en
in de openbare avondvergadering te 6
uur Ds. C. van Proo dij te Leiden.
De bezoekers van den Bondsdag zallen
tevens in de gelegenheid gesteld worden
een bespeling van het beroemde orgel in
de Sint Bavokerk bij te wonen en een
bezoek te brengen aan het Haarlemsch
stadhuis, om de kunstvoortbrengselen van
het penseel van Frans Hals te bezichtigen.
Nog herinneren wij dat 1 Juni „Jachin"
en 2 Juni „Filippus" haar jaarvergadering
houden zullen in de geref. kerk te Hee
renveen. Des avonds half 8 spreekt prof.
Lindeboom voor beide vereenigingen, (1
Juni) in genoemd kerkgebouw.
Op de agenda van Jachin vinden wij o.a.
1. „Jachin" besluite tot het saamstellen
van een bundel Zondagsschoolliederen.
2. Is het waar, dat de Zondagschool
den invloed der Geref. Kerk op het volk
breekt.
3' Hoe is weg te nemen het vooroor
deel, dat bij vele Gereformeerden bestaat
tegen de Zondagscholen?
4. Moet de Zondagschool direct de vor-
miug tot lid der Kerk op het oog hebben?
5. Welke plaats moet het toepasselijk
gedeelte innemen bij de vertelling op de
Zondagsschool
6. Moet de Kerk als zoodanig zish niet
het Zondagschoolonderwijs aantrekken
7. Wat zijn de vereischten in een Zon
dagschoolonderwijzer.
8. Het christelijk lied in de Zondag
school.
9. Het gebed op de Zondagschool.
Terwijl de heer D. Mulder uit Zierikzee
zal spreken over „Wat kan de Zondag
school doen in betrekking tot den strijd
tegen het socialisme
Filippus zal o. a. 't volgende behandelen:
„Filippus" verspreide bij de a. s. Kro
ningsfeesten op ruime schaal tractaten.
Referaten zullen geleverd worden over:
De Dienst des Woords en de arbeid van
„Filippus." (Inl. Ds. A. van Andel te
Heerenveen) en De arbeid onder militairen.
('Inl. Ds. E. Krop veld te Waddings veen.)
Invoer van vee in België
Het Ned. Landb. Weekbl. deelt het
volgende mede
Volgens Le Patriateeen Belgisch blad
heeft de minister vau landbouw, de heer
De Bruijn te Termonde eene redevoering
gehouden en teen ook gesproken over in
voer van Nederlandsch vee in België. Hij
zou daarbij medegedeeld hebben, dat het
plan bestaat om weide vee (bétail maigre)
uit Nederland in België toe te laten, na
dat het aan de grenzen is in quarantaine
gesteld. Deze maatregel zal een voorloo-
pige zijn, in afwachting van een nader
aan het departement uit te werken plan,
dat eenmaal vastgesteld, een einde zal
maken aan den tegenwoordigen toestand,
Bruinisse. J. 1. Woensdagavond trad
in de conferentiekamer alhier op de heer
F. Stapel vertegenwoordiger van Port
Arthur Land-Company, met eene lezing
over Amerika in zijn geheel en meer bij
zonder over de nieuwe Hollandsche neder
zetting „Nederland" in Zuid- Oost Texas.
Op eenvoudige wijze hield hij zijr.e
voordracht, die door alle aanwezigen met
groote belangstelling gevolgd werd. Nadat
spreker had medegedeeld dat hij in 1890
op last van eene andere maatschappij naar
Texas was gezonden om den toestand van
den bodem en luchtgesteldheid te onder
zoeken, schetste hij zijne kennismaking
met den heer A. Kuipers vroeger te
Steggerda (Friesland), woonachtig, doch
thans weder in Amerika verblijvende, die
de stichter der nieuwe kolonie kan ge
noemd worden.
De grond in Texas, zegt spreker, is
zeer vruehtbaar hij heeft een bovenkost
van 15 h 20 cM. teelaarde en daaronder
volgt eene 20 a 30 voet roode of gele
kleiaarde en kan niet alleen alle Neder
landsche veldproducten voortbrengen, maar
er kan ook met zeer goed succes tabak,
katoen, rijst, suikerriet, bieten, amandelen
en sinaasappelen verbouwd worden. De
prijs van dien bouwgrond is thans nog
f 125, per Hectare. Met schop of spade
wordt er niet veel gewerkt. Het ploegen
geschiedt met ossende bestuurder loopt
niet achter den ploeg, maar zit er boven
op en rijdt dus mee. De prairiewortels
worden door deze bewerking gebroken en
sterven, zoodat men er verder geen last
van ondervindt.
Door herhaalde bewerking wordt de
oogst van jaar tot jaar beter.
Onkruid tiert er ook welig, daarom
wordt het zaad op rijen gezaaid om des
te gemakkelijker het onkruid met de schof-
felploeg te kunnen vernietigen.
Alles geschiedt er haast machinaal, het
geen veel zijn oorzaak vindt in te weinig
levende arbeidskrachten. De weelderige
plantengroei is behalve van de vruchtbaar
heid van den bodem het gevolg van een
buitengewoon gunstig klimaat. Winter is
onbekend, van sneeuw en ijs is dus geen
sprake. De overmatige warmte wordt ge
temperd door de nabijheid der zee, vanwaar
bijna altijd een verkoelende wind waait.
Het land is bedekt met prairiegrat, dat
hard is, maar door het gedurig maaien
en het afvreten der koeien uitstekend wei
land wordt. Waar het weiland niet, is
afgeheind kan men ayn vee vrjj laten
loopen. Kudden van 11000 runderen leopen
soms bij elkaar. De runderen worden steeds
gemerkt. Schapen zijn er ook goed te homden
en brengen veel wol ep. De boter geldt
er 60 a 70 cent, kaas f 3 per stuk, melk
12 a 18 cents de liter. Yleesch is heel
goedkoop. Ieder kan dagelijks een flink
stuk vleesch eten.
Behalve Zuid-Oosteljjk Texas raadde
spreker ook emigratie naar Arkansas aan,
dat een rijken voorraad hoornen bezit. Dia
boomen te vellen en het hout te verkeopen
kan eok den weg openen tot een rjj k bestaan.
Wie als boer naar de kolonie „Nederland"
gaan wil moet minstens een kapitaal van
f3000 bezitten. Een geduwd vakman kan
met f800 k f 1000, een ongehuwd man met
f200 kf 300 volstaan. Ambachtslieden dia
hun vakmee8ter zjjn, kunnen er goed werk
vinden en verdienen er goed geld, vooral tim
merlieden en smeden.Ook visschers kunnen er
goed den kost verdienen. Voor boerenknechts
en dienstmeisjes is het er goed. De eersten
kunnen er boven kost en inwoning 3 k 4
dollar per week verdienen, terwijl de laat-
sten er goed loon ontvangen en ah zjj
zindelijk zijn een goed huwelijk kunnen
doen.
Ten slotte zeide ZEd. dat er voer lui
aards, drinkebroers of onesrlyke lieden geen
plaats is, en raadde ieder, die hier geen
bestaan vinden kan, aan eens goad te over
wegen over eene emigratie, naar Z. O. Texas.
Met een hartelyken dank aan de toehoor
ders besloot de heer Stapel ejjne rade.
Van de gelegenheid tot het wagen va»
meerdere inlichtingen werd sleehta deor
een landbouwer gebruik gemaakt. De vra
gen betroffen hoofdzakelijk de te verbou
wen gewassen in verband met de structuur
van den bodem.
(Ten overvloede melden wij dat 't plaat
sen van een verslag omtrent deze mak
geen bewijs van instemming onzerzijds
beteekent. Wij herinnereu er bij dat ia
Groningen zeer treurige berichten ontvan
gen zijn van de Groningsche emigranten
der companie, welke bleken bedrogen te
zijn. Zij hadden „kat inden zak" gekocht.
Men zij altoos voorzichtig. Red.)
Coes. Gemeenteraadsvergadering Don
derdagavond 8 uur. Tegenwoordig alle le
den. Afwezig de burgemeester wegens
ziekte. Voorzitter dhr. Ramondt. Inge.
komen was o.a. een schrijven van den
heer de la Fontaine Verwey dat hij ver
lof bekomen heeft tot 15 Juni les te ge
ven aan de H. B. S. in de Geschiedenis,
en op 21 April in functie is getreden.
Tot leden van 't stembureau werden be
noemd de heeren Dicke, Buijse en v. d.
Peijl, plaatsvervangende leden Coenen, v.
d. Leeuw en Ochtman.
Ingekomen een verzoek van wed. C. E.
Massee om een stnk grond lang 54 en
breed 8 M. in de Boudewijn de Witte
straat van de gemeente te mogen koopen
tot vergrooting van haar magazijn, B. en
W. stellen voor afwijzend te beschikken,
aangezien door het plaatsen van gebeuwen
aan genoemde straat de toegang naar dp
stad zou worden bedorven eu 't plantsoen
aldaar beschadigd.