NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 88. 1898.
Dinstfag 26 Uptit.
Imaafftfe laargang.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G.
M. KLEMKKRK, te Goes
F.
P. D'HUIJ, te Middelburg.
DE DELINQUENT.
Buitenlandscli Overzicht.
UITGAVE VAN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cents
Prijs per drie maande» franco p. p- 0,95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
Enkele nummers0,025.
meer 10 cent.
Hoe 't no. verder gaan zal bij toepas
sing der wet leerplicht, daarvan geeft de
Ned. een zoo dnidelgke en pakkende be
schrijving, dat wg die liefst heelemaai
overnemen, 't Is een voorbeeld naar 't
leven, onder't opschrift„De Delinquent".
(HetHollandsche woord „misdadiger" klinkt
den voorstanders van 't ontwerp, wellicht
wat te hard in de ooren. De Fransche
uitdrukking klinkt liefelijker).
Onderstel dat op 7 Ootober een kind
van een fabrieksarbeider, wonende ergens
in Amsterdam, b. v. in de Jordaan, in
die maand de school ten tweedenmale
verzuimt. (De „Jordaan" is een Amster-
damsche volksbuurtmaar nog op verre
na niet de verstverwgderde. Wij Btellen
ons slechts een geheel gewoon geval voor
oogen).
Het schoolhoofd brengt zijn naam op de
lijst, met vermelding van de reden door
het kind opgegeven. Die vermelding heeft
geenerlei bewijskracht de redenen van
wegblijven worden niet beoordeeld. (M.v.
T. op art. 14).
Voor den 8en November wordt het ga-
wichtige feit aan den schoolopziener mee
gedeeld (Art. 14 4e lid).
Voor den 8en December onderzoekt deze
ambtenaar de oorzaken van het wegblijven.
(Art. 15).
Daartoe begesft hij zich naar de Jor
daan, in de hoop van de ouders,
bepaaldelijk den vader, want die alleen
is aansprakelijk t'huis te vinden.
Wij willen hem nu maar geen vergeef-
schen loop laten doen, hoewel hij daar
groote kans op heeft. Hij meldt zich aan
bij den vader, die juist gedurende den
schafttijd bezig is met eten en hem dus
niet vriendelijk aankijkt. Het is zelfs
mogelijk dat hij hem onmiddellijk de deur
uitzet, Wordt hij deswegen vervolgd,
beschuldigd van verzet tegen ambtenaren,
dan zal hij terecht kunnen antwoorden:
„hoe kan ik weten dat die man in zijn
gewone burgerkleeren, zonder eenig distinc
tief, een ambtenaar is Indringers in
mijn huis zet ik de deur uit." Wat valt
daartegen in te brengen Het zal noodig
zijn den arrondissements-schoolopziener «en
aparte kleeding te geven, of een distinc
tief en zoo mogelijk een wat korteren
ambtstitelwant de lange titulatuur zal
nooit populair worden, evenmin trouwens
als het ambt zelf. „Staatsvoogd" ware
wellicht de meest passende.
Misschien is onze fabrieksarbeider wat
welwillender dan wij dachten, en staat
hij dus den ambtenaar te woord. „Is",
vraagt deze, „op 7 October uw kind niet
ter schole geweest „Wat gaat u dat
aan „Ik ben arrondissements-schoolop
ziener. (rij kent toch de wet op den
leerplicht?" „Nooit van gehoord". Onze
opziener legt ham daarop de zaak uit.
„En waarom ging nu uw kind op 7 Octo
ber niet naar de school" „Daar weet ik
niets vanik ga om 6 uur naar mijn
werkmisschien weet het de vrouw".
Maar deze herinnert er zich niets van
zij vertelt onder een vloed van woorden
dat misschien wel de jongen hoofdpijn
gehad heeft. Een doctorsattest kan zij
niet toonen men heeft den doctor immers
niet bg de hand en men kan hem toch
voor elk schoolverzuim niet laten roepen.
Dat zou ook duur uitkomen.
Hoe moet nu onze ambtenaar zgn onder
zoek voortzetten De buren hooren
Maar die weten er nog minder van.
Komaan, denkt hg, ik wil toch wil van
de reis hebbenik kom niet dagelijks
in deze buurtlaat ik maar aannemen
dat „de reden niet verschoonbaar" is
't is geen Dreyfus-zaak 't kan wel
zonder bewijsen eene „vermaning" is
toch altgd iets kostelijks; iets dat nie
mand kwaad doet. Alzoo besluit hij eene
schiifteiyke vermaning aan onzen arbeider
te doen toekomen. (Art 15).
Vermoedelgk wordt die vermaning niet
gelezenalthans niet als onze arbeider
niet lezen kan. Kan hg ze lezen, dan
zal hij zeggenik heb ze niet verdiend,
maar 't kan me ook weinig schelen.
Na een paar weken, in de maand Decem
ber b. v., dezelfde historie. De lijst gaat
weer 8 Januari naar den opzienerdeze
gaat opnieuw aan het onderzoekende
termgn binnen welken dit geschieden moet
is niet bepaald, maar nemen wij ook voor
dit geval eene maand dus voor 8 Februari.
De uitkomsten van het onderzoek zgn weer
even bevredigendd. w. z. dat de onder
zoeker er maar een slag in moet slaan,
vermits de ouders er niets van weten of
niets van willen zeggen, en ook de overige
menschheid geen kennis genomen heeft van
de gebeurtenis. Maar de opziener is een
gverig en doortastend man. Hg beslist
zonder bewgs en brengt alsnu de zaak
„zoo spoedig mogelgk" ter kennis van de
plaatselgke schoolcommissie. (Art. 16).
Binnen 8 dagen wordt onze Jordaanbe-
woner opgeroepen, om over 8 dagen voor de
Commissie te verschgnen. (Art. 17). Maar de
man heeft daarvoor geen tijd hij kan zijn
werk niet verzuimen zoo'n bezoek aan eene
waarschgnlgk met klachten overladen Com
missie, zetelende in het centrum van Amster
dam en die hem uren kan laten staan wach
ten, 'tis de vraag hoe de baas zal kgken
als hg niet op het werk komt. Vermoede
lgk stopt hg dus de citatie in den kachel,
scheldt wat op de bemoeialachtigheid van
die weldoeners, die hem papier en ver
maningen thuis zenden (hg had liever wat
geld gehad, denkt hg), en gaat nu maar
stillekens aan zgn werk.
Heeft hg echter veel tgd en is hg niet
bang voor een wandeling dan begeeft hg
zich naar „de Commissie". Naar het
schgnt heeft deze niets anders te doen dan
hem te wgzen op zijne verplichting en
verder hem ernstig te waarschuwen. Hot
onderzoek naar het feit zelf is opgedragen
aan den arrondissements-schoolopziener en
is dus thans niet meer aan de orde. De
voorzitter der Commissie, een humane mo
ralist, zal den man pogen te bekeeren.
Als de arbeider wil tegenwerpen dat er
geen verzuim is geweest, en dat in elk
geval hg er geen schuld aan heeft, ant
woordt de Voorzitter: dat gaat mij niet
aan. Ik heb dat feit niet te onderzoeken,
maar alleen te vermanen.
„Weet gg niet dat het voor uw kind
vóór alles noodig is naar school te gaan
„Dat zie ik nog zoo niet in ik ben
er zelf ook nooit geweest en verdien mijn
kost beter dan die mijnheer X met veel
acten in den zak, maar zonder een cent om
van te eten."
„Dat is dan een toevalals gg geen acte
hebt is uw kans toch altgd nog slechter
dan als gij er wel een hebt. Zoo althans
is onze leer, hoewel het vaak anders
uitkomt. Maar het gaat hier niet om de
acte. Weet gg niet, dat zonder onderwgs
uw zoon meer dan anders gevaar loopt
naar de gevangenis te gaan
„Neen, edelachtbare 1 onze familie is arm
maar er is er nooit één van in de gevan
genis geweestik heb echter wel gehoord,
en ik hoor nog, van heel voorname schel
men, die heel best onderwgs hebben ge
had en buitengewoon knap zijn, en die
ieder voor zich alleen meer gestolen heb
ben dan alle gewone dieven te zamen. In
ons land treft men die menschen mis
schien niet aanrnaar in Frankrijk b.v.
waar ook leerplicht is, zgn ze bg de
vleet."
„Nu jaschoolgaan is geen afdoend
middelmaar onder de veroordeelden
vindt men toch velen die niet lezen of
schrijven kunnen."
„Dat is natuurlgk; het schrgven verleert
een mensch al heel spoedig als hg het
niet aanhoudt, en het is natuurlgk dat
men onder de minst gegoeden, onder wie
alleen men de niet-schrij vers aantreft,
ook de meeste overtreders der strafwet
vindt, niet omdat ze niet schrgven kun
nen, maar omdat ze de talrijkste klasse
vorm6n, en meer dan de andere klas
sen aan het overtreden der wet zgn bloot
gesteld".
„Maar misschien zit er iets groots in uw
jongen dat er nu niet uitkomt. Een Edison
of zoo iets, wie weet."
„Ik sta er voor in dat mijn jongen al
heel ordinair is al ben ik zijn vader."
„Nu 't is mogelijk maar gg weet toch
wel dat om een goede opleiding tot maat
schappelijke en christelijke deugden te
erlangen men de school moet bezoeken".
„Ja, maar als hg nu op de school wat
leeren moet van dien socialistischen meester
dan houd ik hem maar liever thuis, dan
gaat ten minste zgn gezond verstand niet
op den loop."
„Man 1 ik zal het u maar zeggen, gij zijt
een slecht vader, die uw kind zedelijk on
geestelgk mishandelt."
„Mishandelen 1 Omdat ik mijn kind wat
laat meedoen in de huishouding 1 Ik ben
den heelen dag in de fabriek en mijn vrouw
moet ook wat verdienen durft gij dan van
mishandeling spreken als mijn kind t'huis
blijft en op een paar broertjes past?"
„Broertjes! die moeten er niet zijn 1 gij
zijt zeker nog geen lid van den N„Malthu-
siaanschen Bond."
„Neen, daar houd ik mij niet mee op."
„Welnuman, ik heb u nu zoo wat alles
gezegd wat onze ministers ons geleerd
hebben dat wg u zeggen moeten om u
duidelijk te maken, dat gg uw kinderen
verwaarloostik wijs u nu op uwe ver
plichting en waarschuw u krachtig tegen
herhaling. Nu kunt gg gaan".
Onze vriend druipt af, zich ergerende
over deze aanmatiging van de Commissie,
maar zwggt.
's Anderen daags zendt hg den jongen
weer naar schoolmaar deze heeft weinig
lust en gaat hoepelen.
Weer onderzoekt de arrondissements
schoolopziener de zaak. Alweer een wande
ling naar de Jordaan.
De Vader zegt: ik heb zelf mgn jongen
naar school gezonden. De staatsvoogd is
daar echter niet mee tevreden. Gg hadt,
zegt hij, den jongen moeten brengen naar
school.
Maar ik heb mgn werk, en de vrouw is
bg de kinderen. Hoe kan ik nu den jon
gen naar school brengen
Ja, vriend, dan moet gg maar een op
passer nemende wet onderstelt dat alle
jongens gehoorzaam zgn; ik kan mij metal
die praatjes niet ophouden gg alleen hebt
mg al zooveel tijd gekost, hoe kom
ik met al de anderen klaarIk zal van
u melding maken aan Burgemeester en
Wethouders.
Ook dit college hoort den belangheb
bende niethet komt zelfs niet met hem
in persoonlijke aanraking. Het heeft een
voudig te doen wat de arr. schoolopziener
wil; nl. den naam van den vader en zgn
vergrgp door aanplakking aan het raad
huis openbaar maken.
Waarom voor deze plechtigheid de
tusschenkomst van (dit Edelachtbaar Col
lege noodig is, dat eenvoudig optreedt als
doende wat des aanplakkers is, wordt niet
vermeld. Misschien is het eene reminis
centie uit oude dagen, toen ook een paar
edelachtbaren bg de executie moesten toe-
kij ken.
Naam en misdrgf worden dus aangeplakt
aan het stadhuis te Amsterdam 1 Daar zal
de stad van Bpreken. Het is met den goe
den naam van onzen Jordaner gedaan I
Of zou |er misschien geen haan naar
kraaien Maar wat beduidt dan de ver
tooning Had men het aangeplakt aan het
huis van den ontaarden vader, dan zou
althans de omgeving er kennis van geno
men hebben. Maar waartoe dient ook
dat? Misschien spot geheel de buurt met
schoolgaandan is de aanplakking een
goede gelegenheid om de autoriteiten uit
te laohen. Vindt daarentegen de omgeving
het schoolverzuim, het spgbelen van een
schooljongen, een ergerlijk feit waaruit
blijkt dat de vader zijn plicht niet na
komt, dan zal zij den vader met den vin
ger aan wgzen, en deze, die er nu eenmaal
geen oppasser op na kan houden, zal zich
diep ergeren over den hem aangedanen
smaad. Ziedaar alles.
Maar van al deze verbittering en erger
nis hebben de „autoriteiten" zich niets aan
te trekken. Zy hebben slechts de wet
toe te passen. Opnieuw wordt een feit
geconstateerd. De schoolopziener, gesteld
hij is een consciëntieus man, wandelt al
weer naar de Jordaan, want hij wil nie
mand onverhoord veroordeelen na onder
zoek acht hg ook dit feit onverschoonbaar
en richt zich nu tot het Openbaar Ministerie.
Zoo komt de zaak voor den kanton
rechter.
Welke zaak Verwaarloozing van de
opvoeding Neen „overtreding van art.
1" aldus zegt art. 19 der wet.
Maar in art. 1 staat geen straf baar feit,
wel een verplichting: „ouderszgn
verplichtde kinderen van 613 jaar
geregeld een lagere school te doen be
zoeken."
Zal nu overtreding van dit artikel in
de dagvaarding staanóf wel het feit dat
de leerling A. in die of die maand twee
malen zonder wettige reden een schooltyd
heeft verzuimd, en dat mitsdien zijn rader
niet is nagekomen de verplichting om de
kinderen een lagere school geregeld te doen
bezoeken
Het lijkt ons een wonderlijke omschry-
ving van het „strafbaar feit" en een zon
derlinge qualiflcatie. Doch laat ons hopen
dat het Openbaar Ministerie en de rechter
en de advocaat er een mouw aan weten
te passen.
In allen gevalle moet het Openbaar
Ministerie bewgzen, wettig en overtuigend
bewgzen, dat zonder wettige reden is ver
zuimd dat dus geen der talrijke wettige
redenen aanwezig is, die de afwezigheid
van het kind verklaren en verontschuldi
gen. Met recht zal dit eeneprobatio diaho-
lica worden genoemd.
Of ia dit slechts een redactiefout, en
bedoelt men den vader het bewijs op te
leggen van de aanwezigheid eener wettige
reden Dan heeft de vader het wettige
vermoeden tegen zich. Maar hoe kan hg
het tegenbewijs leveren Misschien heeft
hij zgn uiterste best gedaan om den jongen
te bewegen naar school te gaan maar heeft
deze niet gewild; misschien was de jongen
ongesteld, maar hg kan dat niet bewgzen,
zonder een aan het verzuim voorafgaand
doctorsattest. En zoo'n attest bezit hg niet.
Bij den kantonrechter komt het er op
aan. Wel begint deze met een boete. Maar
die boete wordt bg wanbetaling vervangen
door gevangenisstraf. Men mag dus aan
nemen, dat in de meeste gevallen vooral
bij absoluut schoolverzuim terstond ge
vangenisstraf zal worden toegepast. De vader
heeft er dus groot belang bg alle middelen
te bezigen om daaraan te ontkomen.
Vooreen eenigszins handig advocaat zijn
er tien middelen voor één om eene ver
oordeeling zoo goed als onmogelyk te
maken. Onze kantonrechters kunnen en
mogen niet op hun gevoel afgaan. Dat de
wet zou bedoelen, dat de rechter zich moet
houden aan het verslag van den arron-
dissemementsschoolopziener gelgk enkele
bladen vermoeden is niet denkbaar. Er
zal bewijs voor den Kantonrechter moeten
worden geleverd. Maar een bewijs te leveren
Van deze soort van overtredingen zal zeer
zwaar vallen. De vader zal van de 100 -
99 malen worden vrygesprokentoch zal
denman veel verdriet, tydverlies en onkos
ten zgn berokkend, en het einde van 't lied
zal zijndat men wat het schoolverzuim
betreft met el dien omslag geen stap verder
gekomen is.
De Haagsche Briefschrgver in de
Middelburgsche Couranteen waarheid
zeggende, en een waarheid zwggende,
klaagt over de achterlykheid en klein-
steedschheid der Hagenaars, ook in hunne
aanbevelingen hunner candidaten voor den
gemeenteraad.
Hij heeft zich er aan geërgerd dat een
der candidaten aanbevolen werd wijl hg
was geboren Scheveningeren een ander
dat hij goed thuis is in gemeenteadmi
nistratie. De beide bedoelde candidaten
zgn naar wg meenen te weten deliberate
candidaten.
Ons trof ook een dergelijke klacht in
de Hollanderevenzeer aan 't adres der
liberale kiesvereenigingen. Doch die
klacht betrof een vrg wat ernstiger geval.
De aanbeveling der liberale candidaten
ging gepaard met afgeven op de antirevo
lutionaire candidaten, die men doleerenden
schold en voor wier kerke) g ken invloed
men waarschuwde, terwgl een hunner
een vrg antirevolutioniar nota bene 1
Kuyperiaan gescholden werd.
Dit is nog erger dan kleinsteedsch, maar
de briefschrgver zal 't zeker niet opge
merkt hebben.
Heeft men in Nederland 't graan naar
boven zien gaan, en is er kans dat de
tarwe, door den oorlog en het momenteels
tekort aan graan voor de consumtie nog
meer stggtin Indië en Rusland (schoon
uit andere oorzaken) nypt de honger en
moeten maatregelen beraamd tegen den
hongersnood. Reeds zgn in Engelsch-Indië
menschen van honger of althans ten ge
volge van onvoldoend voedsel gestorven.
Een interpellatie tot den Engelschen minister
in 't Engelsche Lagerhuis had geen gewenscht
gevolg. De minister voor Indië, Balfour,
was namelg k van oordeel dat het zoo erg
niet was, en voegde er de Iiefdelooze «p-
merking aan toe dat men de zwakken daar
toch niet met champagne kon gaan ver
sterken. Een woord, een minister die zgn
roeping kent, onwaardig en 't „huil maar
toe" van een ander bekend staatsman ver
in de schaduw stellende.
De Russische regeering heeft gelukkig
haar struisvogelpolitiek tegenover den
hongersnood laten varen. Particuliere wel-
dadigheidsvereenigingen die herhaaldelgk
op hun aanvraag om officieelen steun,
een weigerend antwoord ontvingen, vonden
nu een geopend oor bg haar. Verschillende
bgzonderheden brengen den grooten nood
aan 't licht die daar nu al meer dan een
jaar geheersoht heeft. Spoedige hulp is
ook hier dubbele hulp, want de honger
dood dreigt in vele dorpen. Het vee is
reeds voor een appol en een ei verkocht
in verschillende districten, omdat de men
schen de dieren niet houden konden, na
zelfs het stroo der daken vervoederd te
hebben. Paarden werden voor drie roebel
verkocht en de buitenlandsche paarden-
koopers hebben daar hun voordeel mee
gedaan 1
Uit Libau zgn groote paardentranspor-
ten gegaan naar Engeland en Amerika,
ook naar ons land en België.
Moge eindelyk't oog van de grooten der
aarde in ditontzaglgk Czarenrg k opengaan
voor de ellende. Zoo ergens dan geldt
hier Tollens' woordEn geeft wat veel,
gg rgken.
Dat „rgken" dan in dubbelen zin op
gevat, ook in den zin van mogendheden.
De Amerikanen beginnen toch te begrij
pen dat een oorlogsdaad toch minstens met
een oorlogsverklaring dient gepaard te gaan,
Na hun eerste heldendaad, 't opbrengen
van een Spaansch koopvaardijschip, dat
met graan van Buenos Ayresnaar Rotter
dam op weg was, heeft Mc. Kinley een
formeele oorlogsverklaring voorgesteld en
verklaart, nota bene I daartoe gedwongen
te zgn door de houding der Spanjaarden!
Toch schgnen zg met deze eerste prgs-
making niet gelukkig te zgn geweest. Ten
minste een later bericht meldt dat het
ingerekende vaartuig De Buenaventura
op een zandbank aan de haven van
Key West gestrand is. Heel leuk wordt
er in de Yankeesche bladen bg gezegd dat
dit de schuld is der Spaansche bemanning.
Alsof het hier niet op eigen waakzaamheid
had behooren aan te komen.
De Spanjaarden die 't buit maken der
