NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. Mettfaij 23 Hprtf. Ituaaffife laacgaft^. CHRISTELIJK- HISTORISCH Uit de Pers. Ho. 87. 1898. VERSCHIJNT F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maande» franco p. p0,95. Enkele nummers0,02 5. UITGAVE VAN G. M. KLEMKERK, te Goes EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent'. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Bij dit nummer behoort een bijvoegsel. De Nederlander zegt in haar reeks arti kelen over Leerplicht allereerst dat zij principieel tegenstander is van regeling van den leerplicht. Zij heeft zich dan ook steeds verzet tegen inmenging van ambte naren met 'f huisgezin. De regeering heeft die inmenging zoo smakelijk mogelijk voor gesteld, doch 'tis een dwangjuk dat de redactie de natie niet wenscht te zien opgelegd. Zij wil echter haar tegenstand nu niet houwen op algemeene beginselen, gevaar als men lichtelijk loopt de beginselen te fatsoeneeren naar de uitkomst die men beoogt. Zy wil liever de quaestie geheel op zichzelf beschouwen. Trouwens op staat kundig gebied moeten de wetten zieh aan sluiten aan H practische leven, aan de be staande toestanden, aan de menschelijke behoeften, behoudens onderworpenheid aan de eeuwige wet Gods. Het blad bestrijdt de regeling niet uit onverschilligheid voor 't volksonderwys uit vrees voor verlichting en beschaving enz. Antirevolutionairen en Roomschen hebben dat wel aaders getoond metterdaad. Ook wij achten algemeen volksonderwijs en trouw schoolbezoek broodnoodigbe- trekkelgk schoolverzuim verderfelijk over heidsbemoeiing met 't onderwgs noodig overheidshulp ter wering van schoolver zuim zeer wenschelijk. Wij verschillen slechts omtrent den in te slagen weg. Wg stellen zoo gaat 't blad voort als onbetwistbare waarheid voorop dat de ouders zijn de hoofden der gezinnen en als zoodanig aansprakelijk voor de op voeding, dus ook voor de opleidinghet on derwijs hunner kinderen. Zg ontvingen dienaangaande geen aanstelling van den staat, maar van God. Met deze waarheid hangt samen het be ginsel dat de school staat in beginsel onder de ouders. Deze zyn in de eerste plaats aangewezen haar in het leven te roepen. Of zg 't kunnen is een tweede, maar dit belet niet dat in een goed geordenden staat de ouders zeiven moeten beslissen over de keuze der school, de wyze der opvoeding enz. Natuurlyk moeten zg voorgelicht; doch niet de overheid heeft het recht den kindergeest te fatsoeneeren naar haar in zicht. Zg moet dit overlaten aan de ouders. De liberalen zeggen dat „d# vrye school" „de school aan de ouders" slechts een ide aal is; doch waren hun oogen niet ver duisterd, zij zouden zien dat zg werke- lgkheid is, met name in Schotland, En geland, Transvaalenineen deel vanDuitsch- land reeds twee eeuwen lang bloeide terwgl ruim een derde deel van ons volk ondanks den geweldigen druk waaronder tij gebukt gaat, de vrge school handhaaft. Sterke banden moeten eerst worden ver broken om dat ideaal ook voor het overige deel des volks werkelgkheid te maken. Wat zal bg geheele doorbreking der vrge school ontstaan? Belangstelling bg de ouders, die wel niet meer zullen betalen moeten dan thans, doch uit vele scholen een keuze zullen te doen hebben, en vereenigingen zullen vormen, wier besturen te zorgen hebben voor de inrichting der sehool. Ook zullen vele onderwgzers op eigen gelegenheid een school inrichten zoo zullen vele kleine scholen ontstaan met het goede gevolg dat het kind zooveel mogelgk onder de leiding van een en denzelfden onderwgzer zal komendat de strgd tusschen hoofden en onderwijzers grootendeels zal verdwgnen; en dat waarlijk geschikte onder wgzers met hoofdacte een arbeidsveld zullen vinden dat voor hun bekwaamheden past. Dan zal elke school haar eigen bestuur hebben; die scholen zullen zich, gelijk in Zwitserland, kannen schikken naar de om standigheden bg v. door op sommige tg den des jaars lange vacautie te geven. Waar echter geen vereeniging en ook geen onderwgzer op eigen risico optreedt, zal 't gemeentebestuur 't moeten doen echter in een geheel andere verhouding dan thans. Immers het zal dan öf zeil óf met behulp van een commissie een school moeteu stichten die dan de plaats inneemt van de vrije of byzo.idere sehoolen dan zooveel mogelgk op dezelfde wijze als deze moet worden behandeld. Juist omgekeerd dus als thans. Ziedaar de toekomst van ons volksonderwys en dit is nu niet een vsrwg- derd ideaal, maar een dringende eisch des tgds. Slechts door een goed georganiseerde vrije school kunnen de vele en zware wolken verdreven worden die zich over ons volks onderwijs samenpakken. Het wordt tyd dat ons vrge volk zich ontworstelt aan een door de onderwgzers hetzelve opgelegd dwangjuk. Met een weinig goeden wil is 't stelsel in te voeren; het is 't tegendeel van „Clericaal". En wg vinden in dat stelsel ook de middelen om op krachtige wijze het schoolverzuim tegen te gaan, zonder te dreigen met boete en celstraf en zonder geheel het volk te brengen onder een voor ons Ne- derlandsch gevoel ondragelijke ambtenaars- heersehappi) Tegen 't verderfelyke betrekkelyke schoolverzuim meent de Nederl., moet de onderwgzer zelf waken. Hg kent 't huisgezin ran den verzui- mer en geniet 't vertrouwen hg kan zon der onbescheidenheid informeeren en ver manen hg zelf heeft er belang bg dat allen trouw schoolkomen. Komen er vele scholen dan zal 't dien hoofden der scho len ook niet moeilgk vallen; de onder wgzers, elk voor zgn klasse, kunnen de noodige huip verleenen. En dat zg 't doen, kan door de wet werden bevorderd (niet dwingend, maar aanmoedigend). Byv. door 't tractement te verhoogen met zeker percentage, op voorwaarde dat 't schoolverzuim niet boven zeker percen tage stygt. Zoo komt er ook meer band en saamwsrking tusschen sehool en huis, zonderdat de vrgheid des gezins beperkt wordt. Men bevordert tegelykertyd de weg neming van een groot euvel in ons tegen woordig stelsel. Een der redenen toch van schoolverzuim is slecht onderwijs. In plaatsen waar goed onderwgs gegeven wordt is 't schoolverzuim gering; daar waar de ouders klagenmyn jongen leert toch niet, is 't schoolverzuim groot. Daar de onderwgzer ambtenaar is kan hij moeilgk ontslagen w,orden. Krygt men nu schoolvereenigingen dan zal bij 't ver- loopen der school de onderwijzer wel moeten ontslagen en door eene beteren vervangen worden terwgl de onderwgzer, om het gevaar dat hem dreigt, zeker wel zgn best doen zal. Natuurlyk moet willekeur worden tegen gegaan, de wet kan daartoe medewerken. De redactie pleit voorts groote speel ruimte ten opzichte van de schsoltyden en het aantal schooluren. Een rekening hou den met de behoeften der landelgke bevol king zelfs 't nu ingediende ontwerp doet dit. In 't algemeen komt 't meer aan op goed dan op langdurig onderricht en de drang naar een behoorlyk aantal schooluren kan gerust aan de ouders zeiven worden overgelaten. De meesten hunner zgn big als de jongens maar weer naar schoei kunnen. En nu het volstrekte schoolverzuim. Dit is voor een goed deel gevolg van slordigheid in 't huisgezin; of waarvan de vader doot armoede of andere oorzaken is gedemoraliseerd. Nu is het heel eenvoudig te zeggen gy ouders mishandelt uw kinderen, en daarom zenden wij n, zg 't ook na eenige plechtige vermaningen, naar het cachot. Maar dit is niet de ware manier van volks opvoeding al is het ook de eenige die vader-staat met zgn «ieuwerwetschen cle rus er op na kan honden. Want die „vader" heeft geen tijd voor lange praat jes bg hem is 'tgehoorzaam oft Men wint dan ook niets met dat gedwon? gen schoolgaan. De kinderen big ven on der den invloed hunner ouders, die in die ambtenaren met hun papieren terechtwy- zingen, aanplakkery en en vonnissen kun vganden zienzij lachen er over, verzet ten zich zg het ook achterbaks en worden zg al gedwongen hun kinderente zenden, den onderwgzer steunen doen zg toch niet. Die ervaring doet men. ook in Duitschland op, die jongens, verzekerden ons vele Dnitsche onderwgzers, bederven de school en het onderwgs. Neem daar nu naast de haveloozensehool van meester Feringa, een streng man doch wg kwamen eens in zijn sehool en zagin daar eenige jongens op de lessenaar zitten in plaats van op de bank. En toen wg hem vroegen of dat nu orde was antwoordde deze wijze meester: die jongens halen wg op van de straat, over veertien dagen zitten zy even rustig als de anderen, maar als ik ze dwingen wil loopen ze weg en komen nooit weerom. Zoo is het en zoo heeft meester Feringa tal van arme kinderen des volks gered. Maar onbarmhartig is het die ouders die niet weten wat zg 'doen, wellicht ver slaafd zgn aan den drank, te straffen met gevangenis, omdat zij u niet vertrouwen en voor nw hoogere wysheid geen oor hebben. Er is een betere weg. Men moet niet een ambtenaar maar een vriend naar bet verwaarloosde gezin zenden. In elke gemeente zg een commissie die 't gemeentebestuur op do hoogte houdt. In die commissiezitte o. a. oen leeraar van elke gezindte en een pastoordeze kennen 't volk en hun behoeften en den weg tot de gezinnen. Ook andere personen, ook vrouwen moeten daar zitting in hebben, om ze te verlichten, al is 't onverschoon baar absoluut schoolverzuim niet meer dan 1,78 pCt. van de kindereu die behooren schooi te gaan. De leeraren enz. moeten in de commissie meer optreden als raad gevers dan als sehoolbezoekers. Het is een der grootste fouten van de liberale party geweest dat zg, uit atiti-clericalisme, de predikanten en pastoors geheel van de volksschool heeft verwyderd. Onder leiding van een zelf gekozen voorzitter, met goeie verdeeling van don arbeid en bygestaan door een bezoldigden secretaris zou de commissie veel kunnen doen. Hoe vaak hebben vrouwen door bnisbezoek zelfs geheel verwaarloosde ge zinnen weer op de been geholpen. Maar zg begonnen niet met plechtige verma ningen om de kinderen naar school te zen den of met openbare aanplakkingen, maar met wasschen en reinigen en orde brengen in huis, en aan kleeding en voedsel helpen, en dat alles eindigde met geregeld school bezoek. Maar nu de gezinnen voor welke for- scher maatregelen noodig zgn. Waar ouders de kinderen misbruikeu. Dat mag natuur lijk niethierin voorziet 't strafwetboek art." 184. Ook preventieve maatregelen kunnen dan noodig zijn. Opheffing, schor sing of beperking der ouderlijke macht, met benoeming door de overheid van een specialen voogd. En dan worde dit een straffen niet wegens 't onthouden van on derwgs - een „misdrgf" dat alleen is uit gevonden pour ie besoin de la cause doch niet bestaat maar eenvoudig wegens het verzet tegen de maatregelen genomen door de gestelde machten. De Ned. heeft een weg gewezen doch de minister wil een anderen„den weg in rechten" met het schoolverzuim op. Welke is die weg in rechten? De minister noemt hem in zgn memorie van toelichting: „Ons Burgerlgk Wetboek legt aan de ouders de verplichting op hun kinderen te onderhonden en op te voeden. Die rechtsverplichting sluit de volstrekte vrijheid nit. De erkenning van den plicht is tevens de ontkenning van het recht, dus van de volstrekte vrgheid om in strgd daarmee te handelen. Wat iemand rechtens gehonden is te doen, is hg rechtens niet vrij na te laten". Er is aldus zoo gaat het blad voort een rechts plicht door den minister al dus omsehreven„Ouders zgn verplicht de kinderen van 6 tot 13 jaar geregeld een lagere school te doen bezoeken. Het schoolbezoek wordt geacht geregeld plaats te vinden indien gedurende één maand niet meer dan één schooltijd zonder wettige reden wordt verzuimd". Deze regeling „rechtens" geeft 't kind recht eenmaal te spgbelen. Het kind kan dan tot zgn vaderzeggen: nu kan ik eens per maand spgbelen. Dwingt gij mg van daag naar school te gaan, dan overschrgdt gg uw „rechtsverplichting". Er zgn 647861,; kinderen die naarsehool moeten gaan; deze regeling van den rechts plicht schept dus 't j recht op J 7,774,428 schoolverzuimen per jaar! Naar aanleiding van het Maandag ge houden congres van de „Sociaal-Democrati sche Arbeidersparty" schryft de Standaard in een asterisk Het valt kwalgk te ontkennen, dat op mr. Troelstra's heerdag opgewekt leven heerschte. Wel was er nog een nagalm van vroe gere bitterheden, en was de positie van den heer Van Kol verre van benydenswaard, maar men gevoelt toch, de wildheid nit louter zucht om reclame te maken, had plaats gemaakt voor zeker tactvol beleid, dat gericht was op het vestigen van in vloed in de kringen die macht kunnen uitoefenen. Men vergist zich dan ook Z6er, zoo men waant, dat het socialisme ten onzent op sterven ligt. Want wel is gebleken, dat de anarchis tische wildheid op slechts een zeer klein deel van onze lagere bevolking vat beeft, maar daar staat tegenover dat het socialisme ontegenzeggelyk naar boven opschuift, zich hoogerop consolideert, en van daar eerst zijn invloed op de massa zal gaan oefenen. Het Socialisme wint thans aanhang onder de laag gesalarieerde amhtenaren, zoo van den Staat als van de groote maatschappy en, ook onder de onderwgzers, en last not least onder de academische jongelingschap. Zoo vervangt rustig beleid het vroegere gekef en gehuil en maakt het straatkabaai plaats voor de veerkracht der intelligentie; en jnist daarom kan niemand berekenen, welk eind weegs vooruit het Socialisme in de eerstkomende jaren zal afleggen. Het is daarom zoo onverantwoordelgk, dat zoovelen die geroepen waren om betere beginselen voor te staan, voor niets oog noch oor hebben dan voor het spook van Rome of Doleantie. Daar staren ze zich blind op, en ze mer ken het niet, hoe een heel andere vyand ongemerkt achter hen opdringt, en straks voor de poorte staat. 22 April 1898. Naar aanleiding van 't scbryven van 't gemeentebestuur van Hontenisse aan de besturen der gemeenten behoorende tot bet kiesdistrict Hontenisse om -,te vergoe den de in 1897, overeenkomstig art. 70 der kieswet, gemaakte kosten voor toege zonden stembiljetten herinnertde Midd. Crt. er aan, dat de tegenwoordige minister van binnenlandsche zaken in die kwestie reeds uitspraak deed door, naar aanleiding van een tot hem door een Commissaris der Koningin gerichte vraag, beslist te kennen te geven dat de kosten gedragen moeten worden door de hoofdplaats van het kies district. Te Middelburg is overleden de ge pensioneerde luitenant kolonel N. Epkema ruim 69 jaar oud, sinds 19 December 1884 militie commissaris is Zeeland. De heer I. van Honte te Oostburg, zitting hebbende voor het kiesdistrict Sluis, wenscht als lid der staten niet herkozen te worden. Door de Nederlandsche Vereeniging van Christelyke Kantoor- en Handelsbe dienden werd dezer dagen naar men ons mededeelt een Bureau tot Plaatsing ge opend dat, naar zg hoopt door de mede werking en den steun van HH. Patroons een middel zal zgn, om in vacaturen te hunnen kantore te voorzien door het hun verschaffen van kantoor-personeel. Het adres van het Bureau is dat van den secretaris, den heer A. J. Boom, 1ste Helmersstraat 105, tot wien zoowel H.H. Patroons als een betrekking zoekende Kantoor- of Handelsbediende zich gelieven te wenden tot het verkrygen van nadere inlichtingen. gviissingen. Naar men verneemt zal het personeel aan het postkantoor alhier, worden uitgebreid met een commies en een kantoorknecht. Deze laatste betrekking is een nieuwe. ÜJMiddelburg. Naar wg vernemen, is door de hoofdcommissie voor de de inhnl- digingsfeesten aanvraag gedaan voor extra treinen in den laten avond van 31 Augus tus en 1 September 1898 van hier tot Roosendaal. Tegen het toestaan daarvan voor 31 Augustus bestond bezwaarde trein op 1 September is echter voorloopig toegezegd. Hg zal vermoedelgk omstreeks elf uur stadstyd, van Middelburg vertrek ken. M.C. In bet bericht van de vergadering van Ingelanden te Poortvliet komt abnsie- velyk voor dat heer Anth. van der Slikke als no. 3 op de voordracht geplaatst is voor gezworen, dit moet zgn de heer Anth. de Rgtre. Scherpenisse. Donderdagmorgen l.i. bevoni zich alhier de schaapherder J. G. met zgn geweer op straat om jacht te maken op musschen. Onbekend met de behandeling van schietgeweer, legde hg aan op een paar musschen, met het ongeluk kig gevolg dat het schot door de ruiten vloog van een tegenoverstaanden woning, rakelings langs de hoofden van twee vrou wen, die juist daarvoor bezig waren met met eenig werk te verrichten. Door den gemeenteveldwachter is het geweer in be slag genomen en verbeurd verklaard en procesverbaal opgemaakt wegens overtre ding van de wet op het dragen van wape nen. Omtrent de aangerichte schade en veroorzaakten schrik zgn beide partge* het eens geworden. Een landbouwer onder Tholen heeft in het najaar van 1897 een viij groote hoeveelheid suikerbieienbladeren als groenvoer voor het melkvee ingekuild deze proef is zoo goed geslaagd, daar het vee met graagte het voer gebruikt en de hoedanigheid van de boter uitstekend is, dat verschillende landbouwers dit najaar op zgn voorbeeld aan het inkuilen zullen gaan, te meer daar bovengenoemde bouwer zgn gunstige resultaten zooveel mogelgk publiek maakt. Vlissingen. Gisterenavond had de bezichtiging plaats van de door de leerlin gen der burgeravondschool alhier vervaar digde teekeningen over het jaar 1897/98. Van deze gelegenheid werd door velen gebruik gemaakt, zoowel door ouders en voogden der leerlingen als door particulie ren. Nu er was heel wat te bekyken en nit alles bleek dat de kosten aan deze in richting verbonden, geen weggeworpen geld is, daar zg menigen jongeling datgene verschaft wat voor zgn volgend leven in de maatschappij onontbeerlyk is. Met het volste recht mag bier dan ook gezegd dat in alle klassen door de leerlingen veel en degelgk werk was geleverd en vele stuk ken van smaak en vinden getuigen. Vooral trokken de aandacht de teeke ningen van machines en machinedeelen hetzij naar model of afbeelding vervaar-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1898 | | pagina 1