NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
ilo. 77. 1898.
Dmsifag 29 Haart.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKËRK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Attentie s. v. p. voor de
Kiezerslijsten.
elkkn MAANDAG-, WOENSDAG- MI VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maande» franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent/.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Enkele weken geleden hebben wij uit
eengezet, wie overeenkomstig de kieswet
verplicat waren zich voor of op don 15en
Februari op de secretarie als kiezer aan
te melden.
Thans vestigen wij niet minder ernstig
de aandacht op de kiezers/ys*, die jaarlij ks
door het gemeentebestuur wordt opgemaakt.
Bjj die ljjst hebben de kiezers het groot
ste belang, want het al of niet op die lijst
staar., beslist, of men in de a. s. Juni-
maand aan de verkiezing kan deelnemen.
De lijsten bevatten, behalve den naam
en te voornamen van den kiezer, de
plaats en tagteekening zijner geboorte, en
wel in alphabetische volgorde, om het na
zien en het opzoeken der namen gemak
kelijk te maken.
Achter eiken naam wordt ook nog ver
meld, of hij belasting-, huur-, loon-, spaar-,
peneioen-, effecten- of examenkiezer is.
Is de gemeente in kiee- of stemdistricten
verdeeld, dan moet op de kiezerslijst ook
nog «taante woonplaats van den kiezer
op 1 Februari j.l. en het kies- of stem-
dietrict waarin hij tbui* behoort.
Zjjn er kiezers, van wie de woonplaats
niet bekend ia, dan worden zij bij het
eerste kiesdistrict hunaer gemeente inge
deeld en behooren zij by het stemdistrict
waarin het hoofdbureau is gevestigd.
Men kan dus op de kiezersiyBt alles
nazien, wat men van de kiezers als zonda
nig noodig heeft te wetenen het zal
zaak wezen, om van deze lysten, die in
elke gemeente publiek zijn gemaakt, goede
nota te nemen.
Die lysten toch worden met opzet open
baar gemaakt, om in die openbaarmaking
een waarborg tegen mogelijke verzuimen
of misbrniken te hebben.
Vandaar, dat zij van 23 Maart tot 15
April, dus gedurende visr weken, eoor
een ieder ter inzage op de gemeente-secre
tarie liggen.
Wie er een afschrift of een afdruk van
begeert, kan dit verkrijgenten minste
als hij, en dit is niet meer dan billijk, de
kosten daarvan betaalt.
Nagezien moet worden of elke kiezer,
die op de lijst behoort er op staaten of
soms iemand er op is gebra.ht, die er
niet op staan moest.
Merkt gy, dat er onregelmatigheden van
welken aard ook, hebben plaats gehad,
dient dan terstond uwe bezwaren, van de
neodige bewijsstukken vergezeld, by uw
gemeentebestuur 'in.
Wy noodigen iedereen dringend uit
de lysten ts helpen sontroleeren.
Wanneer de gestelde termijn voor by is
dan baat uw protesteeren niet meer. En
er staat zeer veel op 't spel.
In Juni wacht ons de verkiezing voor
da Provinciale Staten.
In minstens vier onzer districten, met
name Middelburg, Ylissingen, Goes en Tho-
len, wacht ons een felle strijd en zal 't op
enkele stemmen kunnen aankomen.
Het zou schande zijn indien door ons
verzuim van nu straks de door ons ge-
wenschte candidaten niet werden gekozen;
indien de meerderheid, zso pas behaald,
in onze provincie weder omgaan moest.
Gij kunt er zeker van zyn, dat straks
elk bosehje, hoe klein ook, zal worden
afgejaagd, om hier of daar een politiek
haasje te vangen, met het doel om
uwen antirevolutionairen candidaat te doen
fluikelen.
Een ieder beseffe dus de verantwoor
delijkheid, die ook in deze op hem rust,
en doe daarom wat zijne hand vindt om
te doec.
Vooral onze kiesvereenigingen dienen
op hun qui-vive te zyn. Goed zal het
zyn, als zij éen of meer van die kiezers
lijsten in hun bezit hebbenimmers zon
der die lysten zal hun de arbeid niet wel
©•gelijk zijn.
In elk geval voor de kiezerslijsten
dient goed gezorgd te wordengezorgd
in elke gemeente. Het geldt hier het
kiesrecht ook van hen die minder dan gy
op de hoogte, toch spijt er van zouden
hebben, wanneer zy niet straks met u
mee konden optrekken.
Leerplicht.
Toegegeven dat leerplicht goed is op
zichzelf.
Toegegeven ook dat de overheid het
recht heeft den leerplicht wettelyk te
regelen.
Volgt hieruit dan dat een wet op den
leerplicht in ons land noodig is
Wy meenen van niet.
Volgens een door de Nieuwe Rotterd. Crt
een liberaal ministriëel orgaan in
November van 't vorige jaar openbaar
gemaakt stuk statistiek zyn er nog geen
8000 absolute schoolverzuimers onder de
kinderen onzes volks wier leeftijd mee
brengt dat zy schoolgaan.
Nog geen 8000.
En er zyn ongeveer 800 duizend school
gaande kinderen.
Het verzuim bedraagt derhalve 1 op
de 100.
In vergelijking met Rusland een zeer
gunstig cijfer.
In Rusland toeh schijnt 't peil waarop
de natie staat 't te vorderen dat de over
heid cesaropapistisch dwingend, straf
fend optreedt met absoluten schooldwang.
Maar in ons land behoeft dit niet meer.
Wij zeggen met de Standaard
Om 1 op de 100 onderwerpt men de
overige 99 niet aan poenale sanctie.
Welke zonderlinge woorden een zetter
iemand zeggen laat, wanneer de verslag
gever onduidelijk schreef, zagen wy weer
bewaarheid toen wij in een enzer bladen
een verslag lazen van een rede door ds.
Westermann, luthersch predikant te Schie
dam, voor Patrimonium te Rotterdam
gehouden.
In 't verslag wordt namelijk de slaaf
uit Paulus' bekenden brief „Onesunu" en
„Olesunu" genoemd, beet de oud-premier
die in de Avondpost schrijft „Mr. Ottouke"
en wordt gesproken van Gods aangeboren
zoon die aan het handwerk zyn schade
ontnam
Binnenkort zal de nestor der tweede
kamer, de heer Donner, den ministers
inlichtingen vragen of de regeering ook
van plan is aan de kerken te verzoeken
by gelegenheid der inhuldiging van de
Koningin een biduur uit te schrijven.
Het schijnt zonderling, en het is treurig
dat een regeering aan hare verplichting
in dezen door een lid der Volksvertegen
woordiging moet herinnerd worden.
In Engeland, in de Noorsche rijken,
in de Vereenigde Staten, in Transvaal, in
Duitschland en misschien ook in Oosten
rijk zou eene dergelijke nitnoodiging van
Regeeringswege bepaald niet achterblijven.
Wanneer de Regeering er nu toe over
gaat, is 't slechts eene gedwongen fraaiig
heid terwijl zy den schijn van onwaar
heid niet rsdt, in 't oog van allen die met
de staatsrechtelijke dwalingen, met de
revolutionaire machtsbsechouwing der
Piersons en Cort v. d. Lindens op de
hoogte zyn.
't Is een moeilijke quaestie.
Indien men in Hontenisse, in Oosthurg,
en waar al niet, had kunnen besluiten,
in plaats van het liberalisme te steunen,
den strijd der christelijke partyen mede
te strijden, dan hadden wij zeker thans een
kabinet gehad, dat ook met betrekking
tot deze hoogst gewichtige ure, rekening
houdt met hetchristelijk bewustzijn der natie.
Onderscheid tusschen Antirevolutio
nair en Liberaal.
Eeuwen lang achtte men de kennis des
rechts niet van menschelijk verstand of
inzicht alléén afhankelijk, maar van kennis
zoowel van de goddelijke als van de men-
schelijke dingen.
Thans oordeelen velen (de liberalen) dat
in zaken van regeering het vereenigd acht-
slaan op menschelijke en goddelijke din
gen niet past en stellen de laatsten ter
zijde. Zij meenen met mensohelijke wijs
heid de teederste quaesties te kunnen be
slissen, zonder die te toetsen aan de hoo-
gere, de goddelijke eischen en aan de gods
dienstige behoeften.
Het gaat hun als de landlieden van
Claudius, die, om onafhankelijk te zyn vau
den invloed van zon, weder en wind, ter
uitsluiting van dat alles, hunne akkers
overdekt beploegden en bezaaiden, en zeer
verwonderd over den schralen oogst, meestal
zelfs van onkruid, onderling twistten, niet
of de theorie soms faalde, maar of ze wel
streng genoeg was toegepast.
Minachtend beschouwen ze dan ook by
voortduring en snijden ze met bijzondere
partij benaming af, de eenvoudigen, die voor
wetgeving en staatsbestuur, evenals voor
het eigen leven, nog licht en warmte
willen ontleenen aan de goddelijke dingen,
de Zon der gerechtigheid, Jezus Christus.
Myne vrienden en ik behooren tot die
eenvondigen. Nergens anders zien wij
waarborg voor recht. Nergens anders, al
thans tot aanmerkelijke hoogte, oplossing
van de brandende vraagpunteu des tijds
nergens andera een dam tegen het dreigend
proletariaat.
Wij zyn overtuigd dat hetgeen voor
negentien eeuwen den volkeren ten goede
veranderde, de oude kracht heeft behouden,
dat Christelijke liefde, Christelijke begin
selen, Christelyke philantropie, Christelyke
valksopleiding vermogen, waartoe de uit-
nemendste wetgeving, de meest ijverige en
eerlijke politie of het best ingerichte ge
vangenisstelsel niet bij machte is.
EnOUT VAN SOECBRWOUDE.
Hoe een kroegbaas de opening van
zijn drankwinkel zou kunnen aankondigen.
Gij allen die er belang in stelt, gij
mannen, vrouwen, ouden, jongen, burgers
en buitenlui, hoort!
Ik geef u hiermede kennis, dat ik zoo
even mijn drankwinkel geopend heb.
Ik stel mij voordronkaards, armen en
bedelaars te maken, opdat oppassende inen-
scken zich over hen zouden ontfermen.
In korten lijd, maar tegen contante be
taling, kan ik de menschen geschikt
maken voor het armhuis, voor het krank
zinnigengesticht en voor de gevangenis.
Ik kan de menschen verleiden tot twist,
diefstal en moord.
Ik kan den Staat noodzaken tot meer
dere uitgaven, terwyl de welvaart des volks
vermindert.
Ik kan u naar smaak dranken aanbie
den van allerlei soort, die het aantal onge
lukken vermeerderen, gevaarlijke krank
heden doen ontstaan of verergeren, en
ziekten, die zonder mijn dranken niet
gevaarlijk waren, ongeneeslijk maken.
Ik verkoop dranken, die sommigen het
leven, anderen het verstand, velen hun be
zittingen, allen den vrede rooven dran
ken die goede huisvaders in duivels ver
anderen, gelukkige huisvrouwen tot we
duwen en kinderen te weezen maken. On
der den invloed van mijn dranken vergeten
de moeders de behoeften harer zuigelingen
en de waarde harer kuischheid.
Als iemand den moed heeft mij te vragen
wat mij toch beweegt over andere onge
lukkige menschen zulk een onheil te bren
gen, dan antwoord ik hem vrij ea open
hartigHet geld en niets anders. Ik leef
in een vrij land, ik betaal mijn belasting
eu mijn vergunningsrecht, en daardoor heb
ik het recht om den goeden naam, de ar-
beidsgesckiktneid, de ziel en het lichaam
van diegenen te verwoesten, die in mij
hun besten vriend zien.
Komt vrij, gij allen die begeert overu
zelve of over uw vrienden eenige der ge
noemde treurigheden te brengen; ik zal
u voor weinig geld bet zekere middel
daartoe leveren. Mijn uithangbord zegt u
dat uw zakken geledigd zullen worden dat
roode neuzen, verscheurde kleederen en
hol8taande oogen bij mij zijn te bekomen.
Bij mij kweekt men twisters, bedriegers,
spelers, dieven, moordenaars, boeven, ja
tallooze recruten voor het leger des mis-
drijfs.
Dit alles geschiedt in mijn huis krach
tens de wet. De Regeering geeft mij daar
toe volkomen het recht, omdat ik de ver
gunning op haar tijd betaal.
Ieder die tot mij komt, is welkom en
kan naar hartelust drinken, zoolang hij
geld heeft. Als dit op is, wordt hij
onbarmhartig mijn inrichting uitgegooid.
Als slaapkamer wordt hem dan de straat
aangewezen, de natte bevroren straat mag
zijn bed zyn.
Gij allen, die deze aankondiging leest,
neemt ze ter harte Ik doe u geen ijdele
beloften. Ik ben in mijn beroep eerlijk.
Ik beveel mij in uw gunst aan als ver-
kooper van jenever, brandewijn, cognac
en vele andere bedwelmendedranken
Zegt het voort Controleur.
28 Maart '98.
Bij kon. besluit is met het gezondheids,
onderzoek van uit zee aankomende schepen
voor den tijd van drie jaren met ingang
van 1 April 1898, voor Vlissingen belast
H. Breukink, arts, aldaar.
Voor de betrekking van concierge op
het raadhuis te Middelburg hebben zich 60
sollicitanten aangemeld.
In een vergadering van aandeelhou
ders der Rotterdamsche Hypotheekbank
voor Nederland is ter vervulling der va
cature voor commissaris ontstaan door het
overlijden van den heer J. A. Tak benoemd
de heer H. J. E. Gerlach van St. Joosland
te Domburg.
MIDDELBURG.Woensdag 30 Maart namid
dags te 3 uur openbare zitting van den
gemeenteraad ter behandeling van 1 In
gekomen stukken. 2. Aangehouden voorste!
van B. en W. tot verzekering van personeel
der gasfabriek, duinwaterleiding en fabricage.
3. Beslissing betreffende het met gras bezete
pleintje op den Dam. 4. Voorstel van B. en
W. tot verkoop van stukjes grond omstreeks
de Kleine Werf aan P. C. Boutens, M.
Joosso en R van Veen 5. tot wijziging
van hst raadsbesluit van 25 Juli 1894 no.
5. waarbfj aan J- A. van Rei.tergem een
stuk gemeentegrond aan den Schooi steen-
veegersslngel in recht en erfpacht is afge
staan 6. tot verhuring van bovenlokalen
van het Waaggebouw aan don garnizoens
commandant; 7, tot af- en overschrijving
begrooting burgeriijk armbstuur voor 1897;
8, tot verhooging subsidie ambachtschool. 9.
Bezwaarschritten tegen hel Ie suppl. kohier
inkomsten belasting 1897. 10. Voorstel var.
B. en W. betreffende het besluit van 36
Februari jl. tot stichting v,m school K in
verband mot het ontwerp van wet houdende
wettelijke bepalingen tot rege'ing van leer
plicht
Met leedwezen vernemen wij het over
lijden van den heer H. J. M. Berghuys,
rijks veearts te Middelburg. Pas in zijn 34ste
jaar, daalt deze werkzame man ten grave,
wiens heengaan door velen zal worden
betreurd
De Commissie voor de Iuhuldigings-
feesten te Goes heeft, in overleg met de
hoofden van scholen, besloten, een Konin-
ginneboom te planten en de daarvan be-
noodigde gelden te doen samenbrengen
door de jeugd.
Daartoe zal gedurende eenigen tijd op
elke school in deze gemeente eene bus
geplaatst worden.
Het plan bestaat, den boom te planten
op eene nader te bepalen plaats en een
fraai ijzeren hek daaromheen te zetten.
Het denkbeeld, den boom door de
schoolkinderen te (doen bekostigen, waar
door hij hun eigendom blijft, zal wel
instemming vinden, terwyl zeker geen
beter middel beslaat, om hem te allen tijde
tegen baldadigheid te beschermen.
Ergerlijke lichtzinnigheid. In de
Tel. vinden we een brief uit Brussel die
over „Modes" heet te handelen en door
een vrouwenhand is geschreven.
Des te meer trof ons dit staaltje vaa
ergerlijke lichtzinnigheid.
„Hoewel de carnavals-bals reeds tot
het verleden behooren, stelt ge toch wel
licht nog belang in de beschrijving van
een paar costumes, die nog al opgang
maakten. Ik zag de Rüntgen-stralen per
soonlijk voorgesteld door een figuur gehuld
in een doorschynenden, zwarten domino,
door welks plooien zeer duidelijk een
skelet zichtbaar was, dat allerkunstigst
op zwarte zijde in een wit „relief" was
aangebracht. Dan was er eene „Madame
Satan", geheel in het zwart satijn, waar
over eene draperie van zwart mousseline,
beschilderd met nagebootste vlammen.
„Op het zwart mousseline „corsage"
waren eveneens vuurtongen geschilderd,
uit oranjeloovertjes opvlammend. Op de
schouders werd de draperie aan weerszijden
te zamengehouden door twee kleiue, roode
maskertjes, die duivelachtig hunne bosrntjes
naar boven staken. In de hand droeg
Madame Satan een rooden dristaad en nit
haar kapsel staken natuurlijk ook twee
hoornen, terwyl een klein masker ^,èt la
Lucifer" haar gelaat bedekte. Dit neg
al „gedurfde" eostuum trok zeer de aan
dacht."
Met welk een nauwkeurigheid opge
merkt en beschreven
Wel een staaltje hoe in de wereld
„waar men zioh verveelt," het vernuft
zich uitput om toch maar eens iets„piquant»"
en „amusants" te vinden.
Met dood en hel te spotten trekt er als
iets aardigs „zeer de aandacht", men heeft
eens iets „nieuws", dat voor een oogen-
blik prikkelt.
Is het niet verschrik kely k
Persoonlijke dienstplicht.
Door het hoofdbestuur der vereeniging
„De Dageraad" is aan de Tweede Kam-r
een adres gericht in verband met het ont
werp van wet tot invoering van den per
soonlijken dienstplicht.
Het hoofdbestuur is van oordeel, dat de
annneming van dit ontwerp, zoeals het
daar ligt, in strijd zou zgn met het alge
meen belang en met wat men èn van deze
regeering èn van de Vertegenwoordiging
verwachten mocht. Tegenover de huldiging
van een erkend goed beginsel, den per
soonlijken dienstplicht, staat eene bevoor
rechting der kerk, die bezwaarlijk nog
grooter had kunnen zijn.
Het hoofdbestaur acht het met het be
ginsel van scheiding van kerk en staat in
't geheel niet te rijmen, dat de professio
nals der kerk, als leden van een macht,
levende in, maar staande buiten den staat,
de plichten, welke op alle burgers rusten,
van zich af zouden kunnen schuiven op
geheel andere gronden dan die van staats
belang.
Het aantal van hen, die principieel zich
tegen alle kerkverband verzetten, die in
de kerk, als instituut en instrument van
gezag, een toenemend gevaar zien voor
den vooruitgang,is (zegt het adres) stijgende.
Het ligt dus geheel in de lijn der maat
schappelijke ontwikkeling, de kerk te be
handelen als de private instelling van
bijzondere personen, waaraan in geen enkel
opzicht hoven andere vereenigingen en in
stellingen vrijdom van algemeene lasten
kan worden verleend.
Het adres dringt er tan slotte bij de
Kamer op aan, het daarheen te leiden,
dat elke bevoorrechting van kerk of ge
zindte uit het ontwerp worde gelicht.
De Belgische grenzen en ons vee.
Ter ondersteuning van den aandrang,
die van verschillende zijden wordt ge
oefend op de Belgische regeering om
opening der grenzen te verkrijgen voor
den invoer Daar dat land van slacht- en
fokvee, is door den gemeenteraad van
Oostburg, die by besluit van 21 Januari
j.l. eene wekelyksche paarden- en vee*
