NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
flo. §1). 1898.
3a£ec(fag 8 <fc(iruart.
ttoaafftfe fa&rgang.
klkem MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cenf.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
^Personeels belasting en Kiesrecht.
Wij vestigen ten zeerste de aandacht op
onderstaande regeerings-mededeeling, voor
komende in de Staatscourant
De Minister van Binnenlandsche
Zaken
H,Gelet op het bericht van den Minister
van Financiën van 31 Jan. 1898, No.
30, afdeeling Directe Belastingen, vol
gens hetwelk een aantal aanslagen in
de personeele belasting over 1897 nog
niet ten volle zijn betaald, ofschoon de
laatste belaetingstermijn op 30 Nov.
1897 is verstreken;
herinnert belanghebbenden, dat, indien
het verschuldigde op 1 Febr. 1898 niet
is voldaan, de belastingplichtige niet
op de den 22sten Maart vast te stellen
kiezerslijst wordt geplaatst, tenzij hij
vóór 3 Maart aan den Burgemeester
doet bljjken, dat de betaling alsnog
vóorofopl Maart is geschied.
Gelijk ep de aanslagbiljetten is ver
meld, ontslaat het indienen van bezwaar
schriften, aangiften of versoeken tot het
verkrijgen van ontheffing niet
van de verplichting om den aanslag tij
dig te betalen.
Ontheffingen worden ten aanzieu van
het behoud of de verkrijging van het
kiesrecht in geen geval met betalingen
gelijkgesteld, zoolaDg zij niet vaststaan.
Zoolang hooger beroep aanhangig is
of de termijn voor het instellen van hoo
ger beroep nog niet is verstreken, staat
de ontheffing niet vast.
Voor de Kiesvereenigingen.
Met onderstaand zestal verduidelij kingen
van de Kieswet door den minister van
binnenlandsche zaken in een der zittingen
van de tweede kamer, in antwoord op
hem gedane opmerkingen ten beste gege
ven, moeten de Kiesvereenigingen hun
voordeel doen.
1. Aangiften van candidaten niet op een
formulier van de secretarie geplaatst,
moeten door den burgemeester in ontvangst
worden genomen, zoo de aangilten zeiven
natuurlijk aan de wet voldoen.
2. De burgemeester mag niet vorderen,
dat de huurkiezer een briefje mede
brengt, waaruit blijkt dat de huur is aan
gegaan en voor welken prijs.
3. De „v r fj e kost* wordt voor den
Zondag niet gerekend. Hij die zes dagen
in den kost is by den patroon maar des
Zondags niet, wordt toch geacht den vollen
kost te genieten.
4. De dienst vervulling behoeft niet,
maar we. de dienstbetrekking 13
achtereenvolgende maanden te duren. Bijv.
de visscher, die in dienst is bj den schip
per, maar tijdelijk bij een ander gaat wer
ken, omdat de visscherij voor eenigen tijd
is gestaakt, kan toch kiezer worden, mits
hij slechts bij den schipper alleen het ver-
eischte loon verdient. Evenwel moet de
visscher in dienst-be t r e kking bin ven.
Hü, die in dienst is van een naa m-
looze vennootschap, blijft in dienst
der vennootschap, wanneer een verande
ring van directeur plaats heeft, maar bij,
die in dienst is in een particuliere
zaak, verliest het kiesrecht, indien de
zaak in den loop van het jaar van e.go.iaar
verandert.
5. Het is niet voldoende, dat men het
minimum-1 oon opgeeft, men moet het
volle en juiste loon opgeven, op gevaar dat
de burgemeester den kiezer anders niet op
de lijst brengt'
6. Zoo er verschil is tusschen het loon
dat de patroon en het loon dat de
werkman opgeeft, is de burgemeester
verplicht een onderzoek in te stellen.
Deze verklaringen zijn zeker van ge-
Wieht, waar ze door den minister belast
met de uitwerking der wet, zijn afgelegd.
Men noteere daarom deze verklaringen
ja de kiesvereenigingen.
Weer wat fin de siècle. Ds. Janssonius,
Ned. Hervormd predikant te Nieuwe Pe-
kela, had verklaard dat hij gaarne na de
godsdienstoefening 's Zondags met de soci
alisten in debat wilde gaan over het ge
sprokene.
Daarom versohenen jl. Zondag de anar
chist Hermans, redacteur van De Boude
Duivel en twintig zijner volgelingen,
in de kerkna afloop der preek
over den vrede van Munster traden Her
mans en Janssonius met elkaar in debat.
Van het debat staat een verslag in Het
Volksdagblad. Sr-<
We zullen nog wel meer dwaasheden
beleven, en daarom ons over deze maar niet
verwonderen.
4 Feb. '98.
Ter voorziening in de vacature, ont
staan door het overlijden van den heer
P. H. van Lis, zijn benoemd:
door het bestuur van den Frederiks-
polder tot Dijkgraaf de heer G. J. v. d.
Linde, vroeger gezworen en tot gezworen
de heer J. van Maldegem
door het bestuur van den JFesf-polder
tot ontvanger-griffier de heer C. Schuilwerve
vroeger gezworen; en tot gezworen dhr.
J. van Maldegem.
Voor dijkgraaf v&n den Adriaan-polder
bestaat de voordraeht uit de heeren
H. Roelof en C. Markusse, beiden thans
gezworen, en C. Schuilwerve, ontvanger
griffier. M. G.
De Staten van Noord-Brabant kozen
tot lid der Eerste kamer jhr. P. J. J. S.
M. van der Does de Willebois, burge
meester van 's Hertogenbosch, met 49 van
de 59 stemmen.
Met genoegen vernemen wij dat de
heer Seret niet van plan is het Kamer
lidmaatschap voor Gorinchem neer te
leggen.
De Kamer van Koophandel te Vlis-
singen heeft besloten een adres van adhaesie
te zenden aan het door de Middelburg-
sche Kamer aan den Minister van Water
staat gezonden adres in zake de verbete
ring van den waterweg van Dordrecht
naar zee. Tevens werd besloten hiervan
kennis te geven aan B. en W. met ver
zoek aan den gemeenteraad voor te stel
len het adres van de Kamer te willen
steunen.
Aan het te Utrecht gehouden examen
voor surnumerair bij de staatsspoorwegen
slaagde o. a. de heer J. Dyke te Arnemuiden.
lerseke. Vergadering van den Ge
meenteraad van Donderdag 3 Februari,
namiddags 6 uur.
Tegenwoordig 7, afwezig 4 leden. Voor
zitter de burgemeester.
Het eerst komt in de behandeling het
antwoord van het bestuur der „Breede
Watering bewesten lerseke" op een vroeger
gedaan verzoek van den Raad om be-
grinting van den Oudendijk. Gemeld be
stuur wil het verzoek in ernstige over
weging nemen, mits de Molenpolder en de
Olsendepolder billyk bjdragen, en het
Waterschap Kruiningen zjn gedeelte djk
voor eigen rekening wil begrinten.
De Voorzitter zal deze zaak met de
betrokken besturen bespreken.
Door de traktementsverhooging van den
burgemeester, den secretaris, den bode en
3den veldwachter, is wjziging der
gemeente begrooting 1898 noodzakeljk ge
worden. Zij wordt in ontvang en uitgaaf
met f415 verhoogd.
,.^ann^' van IJsseldjk, schipper, al
hier, die den 10 Dec. 11. bj het binnen-
loopen der haven averij bekomen heeft,
naar hj beweert door het uitsteken van
een jzeren gording, ,a een verzoek om
schadevergoeding ad f130 ongeveer inge
komen. Vroeger heeft hij zich tot B. en
W. gewend, maar deze achtten zich on
bevoegd. Zij adviseeren nu tot afwijzende
beschikking.
Door den heer Muller wordt dit advies
krachtig bestreden, omdat de gemeente
zorgen moet, dat de haven in orde is, en
als adressant zich in rechten begeeft, zal
hj het winnen.
De heer Sinke, wethouder, verdedigt het
advies even krachtig op grond, dat de
schade niet binnen maar buiten de haven
geleden is en aan een fout van den schipper
moet geweten worden. De Raad vereenigt
zich met 5 tegen 2 stemmen met het
voorstel van B. en W.
De heer J. Berrevoets, onderwjzer aan
school 1, krjgt op zjn verzoek eervol
ontslag tegen 1 Mei, en de Raad besluit
een onderwjzer aan te stellen met land-
bouwakte, op een salaris van f 650.
Daarna komt aan de orde de in de
vorige vergadering door den Voorzitter
breedvoerig ontwikkelde en verdedigde
converaieleening. Het voorstel bedoelt het
aangaan van een geldleening ad f 62500,
af te lossen in 25 jaar, ten einde daar
mee de oude schuld te delgen, de haven
te vergrooten, de gemeente te rioleereD en
den opril-dam en den Dam opnieuw te
bestraten. Als de leening tegen 3V2 pCt.
kan geplaatst worden, zal de jaarljksche
aflossing en rente niet hooger zjn dan thans.
Het plan vindt geen ernstige bestr jding.
De heer Wesdorp wil de aflossing op
langer termjn steileu en de heer Muller
meent, dat de Damstraat wel met wat
voorliefde behandeld wordt, doch na eenige
discnssie wordt de leening met algemeene
stemmen goedgekeurd.
Nu brengt de Voorzitter nog eenige
andere verbeteringen aan de orde, wel niet
zoo dringend als de andere, maar toch
zeer gewenscht. Van deze wordt met alge
meene stemmeii goedgekeurd het aanschaf
fen van een ljkwagen, met bergplaats en
toebehooren geraamd op f 1000, en aan
schaffen voor de gemeente van een nieuwe
weegbrug of de overname van de bestaande,
mede geschat op f 1000.
De weegbrug wordt noodig geoordeeld
met het oog op het voornemen om de
kaairechten naar het gewicht te heffen.
Nog wordt in beginsel goedgekeurd de
overname van alle aan particulieren toe-
behoorende straten.
Het bouwen tan varkenshokken en de
aanleg van een algemeen speelplein wordt
niet goedgekeurd.
Ten slotte werd de nu tot f 64500 ver
hoogde leening aangenomen, af te lossen
in 25 jaar, namelijk 17 jaar lang telkens
f 2500 en de overige 8 jaar telkens f 2750.
Daarna werd de openbare vergadering
gesloten.
Eenigen tjd geleden stierf te Am-
Sterdam de boekhouder der Bank van
Leening. Na zjn dood kwam het uit dat
de man voor ruim 94000 gulden van de
Bank gestolen had gedurende al de jaren
van zjn beheer.
Nu wordt de Bank van Leening opge
hevendoch de vraag rees of Commissa
rissen der Bank niet persoouljk moesten
worden aangesproken door de gemeente
om deze schade te vergoeden.
Daar is in den gemeenteraad vaak en
lang en heftig, openbaar en geheim over
geredekaveld. De stadsadvocaat zei van ja;
een commissie uit den raad vond van neen;
een drietal onpartjdige deskundigen van
huiten de stad te hulp geroepen, zeiden
ook van neen de stads-advocaat hield
vol van ja.
Eindeljk hakte dhr. Wormser den knoop
door met voor te stellen dat commissaris
sen tot terugbetaling zouden worden aan
gemaand, desnoods na een proces. Van de
15 aanwezige rechtsgeleerden in de deze
week gehouden raadsvergadering bleken
er 14 tegen dat voorstel te zjn; zj bestre
den het krachtig en op juridische gronden.
Men zag Heinecken (een radicaal), Eabius
(een antirevolutionair), Van Ogtrop (een
katholiek), v. Nierop (een liberaal) en
Pijnappel (die tot geen dezer genoemde
partjen behoort) broederljk met den bur
gemeester (een oud-liberaal) samengaan en
zoo werd het voorstel Wormser met 22
tegen 20 stemmen verworpen. Voor de
commissarissen een buitenkansje.
Poortvliet. Door een onbekende oor
zaak ontstond Woensdagmorgen omstreeks
6 uur brand in een vlassohuurtje van M.
Soetens. Hoewel spoedige hulp aanwezig was
werd het geheele pand met inhoud een
prooi der vlammen. Niets was verzekerd.
Scherpenisse. Donderdagnamiddag
ontdekte een voorbjganger, dat de gordj-
nen, voor het raam bj den gemeente
veldwachter in den brand stonden. Hj
snelde onmiddelljk naar binnen en slaagde
er in den brand te blusscben. Toen de
bewoners, die allen achter op het erf waren
binnen kwamen, vernamen zj met schrik
het ongeval.
Wj ontvingen het programma voor
de tentoonstelling van zaaigranen enz., te
honden op Donderdag 17 Februari 1898 te
Zierikzee, door de centrale tentoonstellings-
vereeniging „Landbouwbelang".
Bj deze tentoonstelling wordt uitgeloofd
voor: Kortloof-erwten le prjs f5,2e
pr. f2,50. Chevaliergerst. le pr. f5,.2e
pr. f2.50. Zomergerst le pr. f5,2e
pr. f2,50. Probstei-haver le pr. f 5,^
2e pr. f2,50. Wikken le pr. f5,2e
pr. f2,50. Bruine Boonen (lange) le pr.
5,2e pr. 2,50.
Um nadere inlichtingen wende men zich
tot den Secretaris, den heer M. C. Mu-
lock Houwer te Zierikzee.
Colijnsplaat. Aan het telephoon-
kantoor werden in de maand Januari be
handeld 130 berichten, waarvan verzonden
56 en ontvangen 74.
Te Keulen, waar hj om gezond
heidsredenen vertoefde, is overleden de
heer E. Schils, directeur van het post
kantoor en wethouder te Sas van Cent.
Bruinisse. Door het telegraafkantoor
alhier werden in de afgeloopen maand
Januari verhandeld 618 berichten. Hier
van werden verzonden 139, ontvangen 360,
en opgenomen en verder geseind 65 tele
grammen.
Het telefoonkantoor te Oosterland
verzond gedurende de maand Januari 14
telegrammen, ontving 23 totaal 37 berichten.
Te Sirjansland werden verzonden 11, en
ontvangen 17, totaal 28.
Ook in Zeeland zjn valsohe bank
biljetten van f25 in omloop. Het water
merk ontbreekt en bet woord gevange
nisstraf is gespeldgefangenisstraf.
Op de drukkerj van M. C. Bronsveld
te Wageningen is een paar weken
geleden door de werklieden de arbeid
gestaakt, omdat zj geen betaling ontvingen.
Thans hebben zj tijdeljk voor eigen re
kening het werk hervat.
De patroon is met zjn gezin uit Wa
geningen vertrokken en zijn .inboedel is
ten bate der vele schuldeisckers verkocht.
In Februari wordt ook de drukkerij ver
kocht.
ggHet Deelerwoud te Loenen (Ye-
ltTwe), eigenaar de beer Van Heeckeren
van Sonsbeek, wordt tot hertenkamp in
gericht, waartoe het afgezet wordt met
ijzergaas, ter hoogte van 2 meter. Hier
voor zal 34000 M. gaas noodig zijn. De
kosten van aanleg worden geraamd op
f 50.000.
Bj brandwonden bestrjke men de
pjnljke plaatsen zoolang met versch eiwit,
tot de pjn achterwege bljftdan kleeft
men over de wonde het witte vliesje dat
vlak onder de harde eierschaal ligt. Ook
kan men een eetlepel boter op een eidooier
een goede brandzalf vervaardigen. Een
andere zalf voor brandwonden is eidooier,
lijnolie en kalkwater.
In 'tFriesche dorp Noordwolde,
met een talrjke onbemiddelde bevolking,
werd door ds. v. d. Tunk in 1873 pred.
b j de hervormde gemeente aldaar, de grond
gelegd voor een industrie het maken van
rieten stoelen. Deze industrie breidde zich
van tjd tot tjd verbazend uit, zoodat zj
nu voor de ingezetenen de hoofdbron van
bestaan uitmaakt. Duizenden stoelen, in
Noordwolde gemaakt, worden jaarljks
verzonden niet alleen naar steden en dor
pen in Nederland, maar ook naar 't buiten
land, vooral België en Duitschland. Daar
deze industrie nu daar 25 jaar heeft be
staan, zal zulks dit jaar feesteljk herdacht
worden.
Bj een arbeider te Almelo, die
gisterenmorgen voor het eerst in de fa
briek van den heer Hedeman heeft ge
werkt, zjn gisterenavond al de glasruiten
verbrjzeld.
Te Zuidbroek is een man, 63
jaren oud, voor de vierde maal in onder
trouw opgenomen; zjne bruid telt 70
jaren en zal voor den tweeden keer gaan
trouwen.
Gisteren vierde mevr. de wed. Koek
te Gouda baar 100-jarig geboortefeest.
Z j is nog in het volle bezit harer ver
mogens, doch zooals doorgaans het geval
is zjn deze niet zoo scherp meer als in
vroegere jaren. Haar moeder stierf op
77-jarigen leeftjd, doch haar grootvader
bereikte don ouderdom van 99 jaren.
Mevr. Koek bezit nog 7 kinderen, waar
van de oudste, een dochter, 75 jaar oud is.
Tot haar 97e jaar vervaardigde zj nog
handwerken, doch nu is ze daartoe niet
meer in staat.
Gisteravond arriveerden te Rotter
dam aan het Centraalstation de schip
breukelingen van het Spaansche stoomschip
Trianogeladen met jzererts en komende
van Bilbao, dat bj het binnenloopen op
de Zuiderpier aan Hoek van Holland ge
strand is.
In aller jl werd de bemanning ten getale
van 27 personen, allen Spanjaarden, door
de stoomreddir,g8boot gered en aan wal
gebracht. Zj vertrokken per spoor naar
Rotterdam, waar zj in het Zeemanshuis
werden opgenomen.
Het eenige wat zj nog konden mede-
nemen was een klein gedeelte van hunne
bagage, de trommel met scheepspapieren
en de zeekjker, alles bj elkaar een hand
wagentje vol. Ook de scheepshond behoorde
onder de geredden.
Meer dood dan levend kwamen zj half
verkleumd van koude aan in het Zeemans
huis; het machinepersoneel was bj na niet
gekleed en barrevoets. Groot was dan ook
hunne dankbaarheid, dat zij na een bar
ren storm er bet leven hadden afgebracht
en liefder jk werden opgenomen.
Evenals in den voorgaanden herfst
i» de gemeente Beilen heeft thans ook te
Drouwen, gem. Borger, tusschen twee
personen eene liefdeshistorie plaats gehad,
waarin de dorpsjeugd zich meende te moe
ten mengen. Er werd j. 1. Zaserdagavond
een pseudo-brniloft aangericht waarb j veel
volk op de been was en toen nu de be
trokken persoon zjn huis gesloten hield,
werd de afsluiting verbroken en hadden
ernstige wanordeljuheden plaats.
Te Amsterdam is een jongmenseh
die onvoorzichtig op zjn kantoor aan de
lift ging hangen om deze omlaag te trek
ken in den koker gevallen en dood er uit
gehaald. Het jongetje te Eindhoven
dat beide beenen verloor onder de stoom
tram, is aan de gevolgen bezweken.
Te Amersfoort is een kind van zeven
maanden dat een ketel met kokende koffie
omstootte eu den geheelen inhoud over het
lichaam kreeg zoodanig met brandwonden
overdekt dat het eenige oogenblikken daar
na overleed. Een polderwerker aan de
ljn Hoorn—Hugowaard werd door een
heftige windvlaag omvergeworpen vlak
voor een naderenden zandtrein. De ongeluk
kige werd overreden en was bjna onmid
delljk dood. H j laat een groot gezin achter.
