NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
burg.
iesche Stoomboot-
appijen.
ROTTERDAM
igen plaatsen.
'foyesEAAr-
Hulst-Vlake.
ter-Schelde.
Is. 50. 1898.
Dinsdag 25 Januari.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G.
M. KLEMKERK, te Goes
F.
P. D'HUIJ, te Middelburg.
De Staten van Zeeland.
Isaac da Co sta.
Middelburg (6 leden) 3898 kiezers.
(1.)
O».)
Tholen (3 leden) 2445 kiezers.
A. Hollestelle (a.) aftr. 1898.
Goes (8 leden) 6991 kiezers.
(a.)
(a.)
(i.;
Sluis (6 leden) 3164 kiezers.
Middelburg J. H. Snijders (1.)
Vlissingen D. A. Dronkers (1.)
Zierikzee Mr. A. J. F. Fokker (1.)
Buitenlandsch Overzicht.
•f
1TDIENST
ELB.-ROTTERDAM
n.
Van Van
ddellturg. Rotterdam.
8,15
>i 7 5n
n
7,30
7,30
8,15
7.30
8,15
7,30
8.15
)TDIENST
irg en Zierikzee.
szee Spoorweg Goes
n.
Van Zierikzee:
'smorg. s midd
Zater. 22
Zond. 23
Maan.24
Dins. 25
Woen26
Dond.27
Vrijd.28
5ater.29
Zond.30
Maan.31
V
7,50
7.50
7,50
7,50
6.30
7,50
7,50
7,50
7,50
2.—
2-
2-
2.—
2,-
2,—
2.
Maan.31 11,30
Van Rotterdam:
'ater.22
iond. 23
Haan. 24
Dins. 25
Yoen26
)ond.27
frijd.28
later.29
lond. 30
laand31
9,30
9,30
9,30
9.30
9,30
9,30
9,30
10,—
10,-
10,30
DIENST
E VEER—GOES,
dering van Diiisdag.
rertrek Veer's morg.
"s avonds 5,nnr.
morg. 8,37, 's namid.
avonds 6,30. Des
s morg. 9,'s av
lot Ostende), 's nam
-OPZOOM-THOLEN
naar Tholen, 5,50,
tief), 11,1,30,
srgen-op-Zoom 6,25
9,35, 12,40, 2,10
>p-Zoom n. Halsteren
naar Tholen 15 mi n
M DIENST.
IDDELBURG.
se vm. 4,50, (alleen
Van Zeilmarkt, 8,
30, nm. 1,15, 2,
5,55, 6,55, 7,45,
ar Remise vm. 5,20
6,23., Naar Zeil-
50,12,35, nm. 1,20,
5,15, 6,
11,-.
RDAM
dag) 's morg. 7.n.
1RPEN
dag) 's morg. 6.30 u
BOOTDIENST
DIENST.
nin. na kloktijd)
ar Vlake vm. 5,30
oorden onmiddellij k
correspondeerenden
2,15, 5,15 uur.
ENST.
soorden vm. 7,
ar.
niddellijk na aan-
veer vm. 9,en
ic), nm. 3,25d)
'c)i n 3,55
nm. 1,55
2,15
3,25 d)
3,45
0.
0.
emaakt.
ar Breskens hoog
i -
UITGAVE VAN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent'.
Prijs per drie maanden franco p. p.f 0,95.
en
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Het jaar 1898 zal op electoraal gebied
vooral zijne beteekenis ontleenen aan de
verkiezingen voor de provinciale staten.
Alvorens ia haar geheel de kroning
hunner beminde Koningin te vieren,
zullen de Nederlanders, zullen de Zeeuwen
bij de stembus nog eens in twee party en
tegenover elkander staan om te trachten
in de provinciale staten mannen der eigen
lichting te kiezen of te herkiezen.
Dat op den stembusstrijd bet liefelijke
zachte morgenlicht vallen zal van de
aanstaande kroning, zal, naar wij hopen
en verwachten, aan dezen strijd den scher
pen prikkel van den partij strijd ont
nemen.
En niets zal ons liever zijn dan te
mogen waarnemen dat althans onzerzijds
naar dezen regel wordt gewandeld.
Toch ontslaat ook zelfs zoo gewichtige
nationale feestdag in 't verschiet niet van
den ernitigsn plicht dien de wet ons
oplegt om getrouwelijk aan de verkie
zingen voor de Provinciale Staten deel
te nemen.
't Is daarom dat wij er zoo tijdig
mogelijk de aandaeht op vestigen.
Wy geven hierbij het navolgende lijstje
der provinciën met daarachter 't aantal
zielen, 't aantal dittricten en het aantal
statenleden van elk.
Aantal Aantal
Pbovinciën. Bevolking, disteictbn. lbden.
Groningen 292.834 7 45
Friesland 339.425 5 50
Drente 143.028 4 35
Overijsel 319.494 12 47
Gelderland 548.748 16 61
Utrecht 241.178 6 41
Noord-Holland 933.682 22 72
Zuid-Hollandl.082.6 78 21 82
Zeeland 211.617 7 42
N oord-Braband539.715 9 44
Limburg 276.239. 9 45
4.908.638 118 565
Alzoo zal de Juni-verkiezing plaats
hebben in 118 districten, terwijl 282 of
283 (de helft van 565) leden der Staten
moeten aftreden.
Gaan we nu meer in bijzonderheden
onze Provincie na, om de namen der
districten en der leden afzonderlijk te
noemen, terwijl daarbij de politieke kleur
werdt aangeteekend.
Die politieke kleur is voor een enkel
lid niet j gemakkelijk te bepalen. Wij
FEUILLETON. (2
(Vervolg).
Da Costa had gedurende den hangen
zielstrijd, die |zijn bekeering voorafging
en volgde, meer dan eens uiting trachten
te geven aan zijn hart in de taal der
dichtkunst.
Wij zullen ze niet gaan opsommen, de
talrijke stukken, die tusschen zijn studie
jaren en zijn doop aan zijn veder ont
vloeiden: een dorre opnoeming der titels
heeft voor de lezers, die }ze niet kennen,
geen waarde en zij, die ze kennen behoeven
ze niet. Hoe gaarne wij er enkelen zou
den beschouwen en ontleden, helaas 1 ons
volk is over 't algemeen te weinig dich
terlijk, dan dat we zouden hopen, hiermee
velen een dienst te doen. We zeggen
helaas 1 want't is zeer te bejammeren, dat
poëzie in den waren zin de meeste
menschen houden wel van een „dichtje",
maar er moet niet te veel poëzie in zitten
dat ware poëzie ons volk zoo ongenietbaar
schijnt. Want de dichtkunst is een schoone
gave Gods en dichters als Da Costa brengen
in hun poëzie een woord Gods tot hun
volk. En wie voor onze eigen Vader-
landsehe poëzie ge6a 00r of hart heeft, zal
hij de heilige poëzie des Bijbels verstaan?
honden ons eohter aan de sedert jaren
gevolgde gewoonte om achter den naam
van elk Statenlid, de politieke kleur der
kiesvereeniging die hen candidaat stelde
en er bracht aan te geven.
De provincie Zeeland is voor de Staten
verdeeld in 7 districten.
(a.)
(a.)
(a.)
(a.)
aftr.
1898.
1898.
1898.
1901.
1901.
1901.
(5 leden) 3334 kiezers.
(1.) aftr. 1898.
J. H. Snijders
H. J. v. d. Meer
D. J. Dronkers
H. M. Kloppers
W. Maas
C. J. Huvers
Vlissingen
D. A. Dronkers
W.A. graaf van Lijnden j
C. L. v. Woelderen (1.)
P. J. Siegers (a.)
Jhr. C. J. J. A. v. Teylingen (1.)
Zierikzee (6 leden) 3632
Mr. A. J. E. Fokker (1.) aftr. 1898.
B. G. v. d. Have (1.)
Mr. J. C. v. d. Lek de Clercq (1.
J. H. C. Heijse ,(1.'
M. Bolle Sr. (1.'
Mr. J. A. Bolle (L
Mr. J. H. L. v. Buren (a.) 1898.
Jhr.mr.E.A. O. de Casembroot(l.) 1901.
1898.
1901.
1901.
1901.
kiezers.
1898
1898
1901
1901
1901
B. M. den Boer (a.) aftr.
Mr. C. Lncasse
M. de Jonge Jz.
J. M. Kakebeeke
Jhr. mr. J. J. Pompe v.
Meerderveort
M. Noordijke
D. J. Oggel
W. J. Vader v. 's Graven
polder (a.)
(a.)
(a.)
(a.)
1898.
1898.
1898.
1898.
1901.
1901.
1901.
1901.
W. C. de Smidt
Mr. P. C. J. Hennequin
Iz. van Houte
H. G. Hammacher
J. L. I. de Bats
I. Erasmus
(1.) aftr. 1898.
(1.) 1898.
(1.) 1898.
(1.) 1901.
(1.) 1901.
(1.) 1901.
Hulst (8 leden) 5896 kiezers.
Mr. J. G. v. Deinse (1.) aft. 1898.
L. J. M. v. Waesberghe Jansens (k.) 1898-
A. Moerdijk (k.) 1898.
J. A. v. Rompu (k.) 1898.
P. Moes (a.) 1901.
P. F. Fmytier (k.) 1901.
C. Ysehaart (k.) 1901
F. C. O. M. Hombach (k.) 1901'
Ook Mozes, ook David waren dichters en
Jesaia, de groote profeet van Jnda, is de
grootste zanger van 't Oosten.
Al zullen we dus niet opsommen, noch
ontleden, we moeten van twee der merk
waardigste stukken iets zeggen.
In de hymne (lofzang aan God) „Voor
zienigheid" heeft de dichter geschetst (in
de beroemde Inleiding) wat hij als zoodanig
als zyn levensroeping beschonwde
„Ik ben geen zoon der lauwe Wester-
(stranden
Mijn vaderland is daar de zon ontwaakt
En als de gloed der Libyaansche zanden,
Zoo is de dorst naar Dichtkunst, die mij
(blaakt
heet 't daar. Eu voor den zoon van 't
Oosten is al 't aardsche niets meer,,'t
misvormde lijk van 't uitgebloside Schoon".
Hij zal een ander lied doen hooren, dan
daL. dor Homerische luit of der zangers
van Germania, een ander lieddat zijner
Vaderen tot eere van hun God. En dan
jubelt hij in den alleen zijnden God, uit
Wien, door Wien en tot Wien alle dingen
zyn. Als men dit lied aandachtig leest,
voelt men hier en daar, dat de zoon van
Abraham zijn Heiland reeds gevonden heeft,
Dien hij toch nog niet belijden dorst, al
is 't eveneens waar. Da Costa zag 't later
zelf in dat zijn Gods begrip eerder Pan-
Van de 42 leden waaruit de Staten van
Zeeland bestaan zijn alzoo 19 leden libe
raal 16 antirevolutionair6 Roomsch,
terwijl 1 lid lot geen partij behoort.
Daarvan treden af 10 Liberalen 7 Anti
revolutionairen, 3 Roomsehen en de heer
Van Lijndensamen 21. In Vlissingen
treedt de kleinste, in Tholen de grootste
helft af.
Tot 1901 blijven zitting houden 9 Li
beralen, 9 Antirevolutionairen en 3 Room-
schen, samen 21.
Wellicht is het onzen lezers niet onaan
genaam de namen der aftredenden in Juni
e. k. in één lijstje by elkander te hebben.
Namen der Rich-
s aftredenden, ting.
H. J. v. d. Meer (a.)
D. J. Dronkers (a.)
W. A.graaf v. Lijnden
B. G. v. d. Have (1.)
Mr. J. C. v. d. Lek
de Clercq (1.)
Thoien A. Hollestelle (a).
Mr. J. H. v. Buren (a.)
Goes J. M. Kakebeeke (1.)
B." M. den Boer (a.)
M. de Jonge Jz. (a.)
Mr. C. Lucasse. (a.)
Sluis W. C. de Smidt (1.)
Mr. P. J. Hennequin (1.)
Iz. v. Houte (1.)
Hulst Mr. J. G. v. Deinse (1.)
L. J. M. v. Waes
berghe Janssens (k.)
A. Moerdijk (k.)
I. A. v. Rompu (k.)
Naar aanleiding van dit lijstje zou nog
wel een en ander op te merken zijn.
Wij wenschen echter daarmede nog eeni-
gen tijd te wachten.
Voorshands sta de herinnering die wij
reeds enkele malen deden, dat toch een
iegelijk die in den goeden gang van zaken
in Gewest en Provincie belang stelt zich
de moeite getrooste van zich te gaan aan
geven voor 't kiesrecht.
Dit moet vóór 15 Februari geschieden.
En voor 1 Februari moeten de belastingen
aangezuiverd zijn.
Belastiugkiezers moeten nietloon- en
woonkiezers wil zich aangeven.
theïstisch dan Theïstisch mocht heeten.
't Ander belangwekkend stuk uit deze
dagen is de vertaling van „een Tooneel"
uit [den „Caïn" van den Engeischen dichter
Lord Byron, „vrij gevolgd en met oor
spronkelijke reien doorvlochten".
Lord Byron, een der grootste zangers
der gansche wereldlitteratuur, was toen de
dichter, die, onder de jongelingschap uit
de beschaafde kringen, zeer veel gelezen
en met wien zeer veel gedweept werd.
Deze leatnur nu was verre van onschuldig.
Lord Byron heeft stukken geschreven,
die m hooge mate zedeloos zyn. Doch 't
zijn niet deze alleen, die den geest der
lezers vergiftigen, mogelij k zelfs niet deze
in de eerste plaats. Doch Byron predikt
een pessimisme, een zonderlinge droef
geestigheid, een wereldsmart en wereldhaat,
die de krachten des geestes vermogen te
verlammen en die, als men er aan toegeeft,
tot misdaad, tot zelfmoord voeren. Byron
maakt zich tolk van den hoogmoed dei-
duivelen en niet weinige zijner verzen
behelzen een aanklacht tegen den Al
machtige, Die de zonde had kunnen ver
hoeden en niet gedaan heeft. Deze Gods
lastering nu komt zeer sterk uit in den
„Caïn". Byron laat daar, onder meer,
Lucifer, den opperste der gevallen Engelen,
een gesprek voeren met den zoon Adams,
waarin hij op de snoodste wijze lucht geeft
aan zijn wrok tegen den Allerhoogste. En
„jjioooniet Yan Asch v. Wijk", zoo
begint een opstel van de Nieuwe Rotter-
damsehe Crt. ter aanbeveling van den
liberalencandidaat voor de Kamerverkiezing
op morgen.
Meesniet Van Asch v. Wijck.
Wanneer dat maar geen verwarring
brengt en de onnadenkende lezer er van
maakt Mees nietVan Asch v. Wijck.
Morgen zal blijken waarde kommapunt
staan moet.
De Nieuwe Rotterdamsche Crt, de can-
didatuur Mees verdedigend in haar jongste
aanbeveling, zegt dat de heer Yan Asch
v. Wijk de candidaat is der „Kuyperianen
en Roomschen".
In 1894 werden de laatsten door haar
„Katholieken" geheeten, mogelijk noemt
zij de eersten mettertijd nog wel eens An
tirevolutionairen.
Intnsschen, waar de grooten zich niet
ontzien, den politieke» tegenstander te
smalen, moet 't ons niet verwonderen dat
ook de kleintjes 'tdoen. Zy missen't voor
deel van het goede voorbeeld.
Overigens is dat „Kuyperianen" ook in de
Nederlander schering en inslag.
Omtrent den uitslag der Kamerverkie
zing in Rotterdam IY zegt de Nieuwe
Sprokkelaar o. a.
„Verleden week vroegen wy of de
Chr. Hist. Kiesvereeniging niet geacht
zou moeten worden de verkiezing van dr.
de Visser in '97 te desavoneeren door nu
geen candidaat te stellen tegenover den
heer Mees. Welnu de Kiesvereeniging
heeft dat niet gedaan, maar ruim 200
Christ. Hist, hebben dat te nadrukkelijker
gedaan. Dat is ons bitter tegengevallen
zoo erg hadden wij 't niet verwacht. Dat
er onder degenen, die verleden jaar tot
de Chr. Hist. Kiesvereeniging toetraden,
waren die slechts verkapte liberalen ge
acht worden, die slechts binnen de muren
der kerk een orthodox tintje vertoonen,
was ons niet onbekend, doch dat men in
zoo'n groot getal zou instemmen met het
koor Leve het liberalisme 1 Leve de school
waaraan de natie gehecht isnog eens,
dat hadden we niet verwacht."
De Twee Provinciën het plan der stich
ting eener Hoogere Burgerschool te Hil
versum besprekend en bestrijdend zegt o. a.
„Het schoolgeld mag niet hooger dan
f60 per jaar en per leerling zijn anders
blijkbaar spreekt 's dichters hart juist in
Lucifers woorden zich nil.
Da Costa nu vertaalde dit stuk, doch
tegenover de lastertaal van Lucifer die
in haar diepsten grond de gedachte van
de mannen der Omwenteling vertolkt
laat hij een rei van Engelen optreden,
niet om te weerleggener is eene Inste-
riDg, waarvan een weerlegging onmogelijk,
schier zondig wordt maar om den On-
begrepene en Onbegrijpelijke lof te zingen
en te laten zien, dat alleen onderwerping
aan Zijn wil altoos den wil der hoogste
Liefde waarlijk vrij en gelukkig maakt.
„God te dienen, is te zijn
Onafhankelijkheid is niet zijn
Die te wenschen, folterpijn
Zingt de Rei hooren wij niet een
ruischen ale van jde hymne van 't Kruis
Maar nog meeraan 't einde der
tijden zal de Booze verwonnen worden
„Als de Heere God in allen, en in
(allen Alles is,
„Zal het licht zyn, eeuwig licht zyn,
(lieht uit licht en duisternis 1
Is dit niet een voorspel van de wijze,
waarop de Dichter later de heerlijkheid
zal bezingen, zooals die eenmaal door en
met Christus zal geopenbaard worden
We vervolgen de schets van Da Cos-
ta'a leven na zyn Doop. Een aantal korte
krijgt men geen Rijkssubsidie.
Kost zij f16000 en er zyn 50 mensehen
die znlk een school willen dan moet de
gemeentekas voor elk hunner f 240 per
jaar bijpassen. En daar hebben wij niet
veel zin in".
Het blad heeft daarin volkomen gelijk;
maar 't zal haar niet veel baten.
Er zijn meerdere gemeenten waar toch
eene H. B. S. verrees, wy kennen er o.
a. een die nauwelijks een derde telt van
Hilversums zielentalen die nu, dank zij
haar grootsteedsche schoon in haar soort
niet weelderige inrichting, onder de nood
lijdende gemeenten verlangt te worden
opgenomen.
Het algemeen stemrecht heeft onder
anderen Frankrijk, België en Oostenrijk knn
nen het bewijzen in de Kamers van Afge
vaardigden sommige mannen doen verkie
zen, wier beschaving en bezadigdheid, on
bevangenheid en gezond verstand niet in
verhouding staan tot de groote meerder
heid, waarmede zij gekozen werden.
De vorige week leverden België en
Frankrijk daarvan weer eens een zeer tref
fend staaltje.
Allereerst had er een klein incident
plaats in de Belgische Kamer van Afge
vaardigden. Anseele, de socialistisch^ afge
vaardigde uit Gent, sprak onder groote
onoplettendheiddit wekte den toorn van
een zijner geestverwanten Demblon
die hevig begon te schelden op de leden
der rechterzijde. Hij noemde hen lafaards,
huichelaars, leugenaars, mannen met een
vuil verleden en de voorzitter kreeg het
verwijt dat hij indertijd als minister had
geheuld met stille verklikkers als Pour-
boixen dat hij in het tuchthnis thuis
behoorde.
De voorzitter stelde hierop voor de een
suur op Demblon toe te passen, waartoe
de Kamer besloot. Demblon weigerde eehter
heen te gaan, waarop de voorzitter, om
verder leven te voorkomen, de zitting op
hief. (Gemompel rechts, gegrinnik links,
gejuich op de tribune).
Toch is wat daar voorviel, niets in ver
gelijking met hetgeen de Frnnsche Kamer
van Afgevaardigden te aanschouwen gaf.
Daar was de opgewondenheid ontstaan
tijdens de behandeling van de interpellatie
Cavaignac omtrent de Dreyfus-qnaestie. De
heer Cavaignac, de leider der oppositie,
drong aan, ter geruststelling van de publieke
meening, op overlegging van de verklaring
welke naar beweerd wordt, Dreyfus inder-
bezielde gedichten (aan ds. Egeling, aan
Bilderdijk, aan Capadose) gaven in de
eerste dagen lucht aan zijn te lang bedwon
gen hart. Zy behelzen a. 't. w. een le
vensprogram van den Christendichter, waar
aan hy levenslang trouw gebleven is. Zy
zyn eerst en meest een strijdkreet tegen
den Eeuwgeest. Uit 't lied aan Capadose
schryven wij een paar coupletten af
„Dat de waarheid zegevier
Ondergang aan 't rijk der logen 1
Onder Jezus' krijgsbanier
Riep ons de Almacht uit den hoogen I
Met Zijn vlekkloos bloed besproeid,
Zyn wij ridders Gods geslagen,
Om voor d'eernaam, dien wij dragen,
d'Allerlaatsten drop te wagen,
Die onze aderen doorgloeit
Wel te wapen dan 1 te paard I
Met het machtig woord des Heeren
Eindeloozen krijg verklaard
In den Naam, dien we eenwig eeren,
(Yau den God van Israël,
Yan den God der twee Verbonden,
Yan den Kruisheld, in Wiens wouden
We onze zielsgenezing vonden)
Aan de in oproer staande Hel."
Maar de Dichter zoo sprekende voelt
zyn onmacht en voelt ook, hoe licht 't
bewustzijn, een strijder voor Gods eer te
zyn, 't eigen hoogmoedig hart verheft en
