NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
aio. n. 1897.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
ÜKnstftg 28 Hottmfift:.
Ofraaaffffe laacgatig.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De pest der dronkenschap.
Uit de Tweede Kamer.
i
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE WAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent'.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
ui.
(Slot.)
O, hoevelen zien met smachtend ver
langen uit, of er niet iets kan gedaan
worden tot bestrijding der onmatigheid 1
Duizenden dronkaards -wachten daarop,
die geen tien minuten ver kunnen gaan
in de een of andere richting, zonder dat
de verzoeking voor hunne oogen gloeit
of tot hunne neusgaten doordringt,
er tegeu strijdende met een verzwak
ten wil en een ziokelijken lust, nu eens
overwinnend, dan weer bezwijkend, en uit
roepend „Hoe lang, o Heerhoe lang
eer die schandelijke verlokkingen zullen ver
dwenen zijn En hoevele moeders zien
wachtende uit, of die rampzalige volks-
vloek niet kan weggenomen worden. O, is
dat de zelfde jongen, die vroeger zulk
een frisschen gezonden adem had, en die
daar nu thuis komt met een bedorven of
kunstmatig verbeterden adem? Welk een
verandering! Hoe snel heeft de gewoonte
van 's avonds vroeg thuis te komen, plaati
gemaakt voor het knarsen van den huis
sleutel in de deur, lang nadat de laatste
waker voorbij gegaan is om te zien, of
alles wel tegen den nacht behoorlijk ge
sloten wasO, welk een verandering
voor dien jonkman, van wien wij zoo ge
hoopt hadden, dat hg het tot iets brengen
zou in den handel, of in de nij verheid,
of in de kunst, iets dat den familienaam
eer zou aandoen, lang nadat moeders ge
rimpelde handen zich na den laatsten ar
beid voor goed hadden saamgevouwen
Dat alles is nu vervangen door een
angstigen blik, zoodra de huisschel zich
laat hooren, uit vrees dat hem een onge
luk is overkomen, en door den wensch
dat het roodvonk twintig jaar geleden
een noodlottigen afloop mocht gehad heb
ben. Maar helaas de arme oude ziel
heeft lang genoeg geleefd om lij ervaring
de waarheid te leeren kennen van wat
Salomo zeideEen zotte zoon is zijner
moeder droefheid
O, welk een begrafenis zal het zijn,
wanneer die jongen dood thuisgebracht
is. En hoe zal de moeder daar dan neder-
zitten en zeggen„Is dat mijn jongen,
dien ik vroeger zoo gekust en geliefkoosd
heb, en met wien ik 's nachts over den
vloer heen en weer liep, als hij ziek
was? Is dat de jongen, dien ik zelf in
het huis des Heeren ten doop heb ge
houden? Is dat de jongen, voor wien
ik gewerkt heb totdat het bloed uit de
toppen mijner vingers sprong, opdat hij
toch maar een goede opvoeding en een
goed tehuis zou hebben O Heer
waarom hebt Gij mij zoolang laten leven,
dat ik dit nog zien moest? Zouden die
opgezwollen handen werkelijk dezelfde
zijn, die vroeger zoo dikwijls over mijn
gezicht gleden, terwijl ik hem in slaap
suste? Zou dat opgezette gelaat hetzelfde
kunnen zijn, dat ik indertijd zoo vol
verrukking gekust heb? Arme jongens!
hoe vermoeid ziet hij er uit. Ik zou
wel eens willen weten, wie hem dien
doodelijken slag tegen den slaap van zijn
hoofd heelt toegebracht
Ik zou wel eens willen weten, of hij
vóór zijn sterven nog een gebed heeft ge
daan 1 Ontwaak, mijn zoon 1 Hoort gij
mij niet OntwaakAch, hij kan
mij niet meer hoorenDooddood
dood! Ach, Absalom, mijn zoon, mijn
zoon 1 God gave dat ik voor u gestorven
ware
O
myn zoon, mynzoon!
Ik ben allesbehalve een wiskundige, en
jk kan het ook zelfs niet bij benadering
schattenmaar is er hier iemand vlug
genoeg in het rekenen om te becijferen,
hoevele_ moeders er verlangend uitzien,
dat er iets gedaan wordt Ja, tal van
huisvrouwen wachten reikhalzend op de
redding van hun huiselijk leven. Hij be
loofde iets geheel anders dan dat, toen
na de lange kennismaking en het zorgvul
dige onderzoek van z"ya karakter
hand en hart werden aangeboden en aan.
genomen.
In welk een hel op aarde leeft een
vrouw, die een dronken man heeft O
dood hoe aantrekkelijk ziet ge er in
hare oogen uit, jen hoe zacht en warm
is voor haar uwe beenige handHet
graf te middernacht in den winter is een
koninklijk salon, vergeleken bij het tehuis
dezer vrouw. Het is niet zoozeer de
slag op het hoofd die haar pijn doet,
dan wel de slag op het hart. De drank
duivel kwam aan de deur van dat be
koorlijke tehuis, opende de deur, bleef
op den drempel staan eu riep „Ik ver
vloek deze woning met een altoos duren-
den vloek. Door mijn vloek maak ik
dezen vader tot een idioot, door mijn
vloek maak ik deze moeder tot een arme
vrouw. Door mijn vloek maak ik deze
dochters tot liederlijke deerns en schand
vlekken harer familie. Vervloekt zij de
meeltrog en de wieg! Vervloekt zij
het bed en de stoel, en de famihe-
Bijbel met de lijst der huwelijken
en geboorten en sterfgevallenVloek
op vloekO, hoevele vrouwen wachten
met reikhalzend verlangen, of er niet iets
gedaan kan worden om die ijzige rijm
van den tweeden dood af te schudden van
de oranjebloesems Ja, God ziet er wach
tende naar uit, die God die door middel
van menschelijke werktuigen arbeidt,
wachtende om te .zien of de volkeren dit
kwaad zullen bestrijden en overwinnen
en als zij weigeren het te doen, zal God
die natiën evenzeer van de lijst der vol
keren uitwisschen als Hij het Phenicië
deed, als Hij het Rome deed, als Hij het
Thebe deed, als Hij het Babylon deed.
Ja, Hij ziet wachtende uit naar hetgeen
de Kerk van God zal doen. Als de Kerk
haar werk niet doet, zal Hij haar van de
lijst der kerken uitwisschen, even zeker
als Hij het de kerk van Efeze, en de kerk
van Thyatire, en de kerk van Sardes [ge
daan heeft. De Protestantsche en de
Roomsch-Katholieke kerken staan op den
huidigen dag zijde aan zijde, met een
macbteloozen blik, starende op het kwaad,
dat alleen in Amerika meer dan een
billioen dollars per jaar kost voor de ver
zorging der 800.000 armen, en der 315.000
misdadigers, en der 30.000 idioten, en om
de 75000 dronkaards te begraven, alles
ten gevolge van deze zonde. Protagoras
beroemde er zich op, dat hij van de zes
tig jaren zijns levens er veertig had be
steed om de jeugd in het verderf te
stortenmaar deze zonde zou er den
nog veel schandelijker roem op kunnen
dragen, dat zij gedurende heel haar be
staan de lichamen, geesten en zielen van
het menschelijk geslacht in het verderf
heeft gestort
Zet uw bril op en neem een kaars,
en bezoek de vergaderzalen der Parle
menten en Kamers en Senaten, [en zie eens
wat ze doen voor het tegengaan van dit
kwaad, en voor het bestrijden van deze
afschuwelijkheid. Wetten en besluiten
en verordeningen genoeg, maar geen
enkel krachtig besluit tegen de dronken
schap, die menige natie in een poel van
zedeloosheid en ellende dompeltBe
sluiten tegen staatkundige verdorvenheid,
maar niet één woord over de dronken
schap, die menige natie van den hoofd
schedel tot den voetzool melaatsch heeft
doen worden. Besluiten inzake bescher
mende rechten tegen de concurrentie
met vreemde landen maar niet éen woord
over de bescherming van het huisgezin
en de kerk en de natie tegen die ver
schroeiende, schrijnende, alles verbranden
de, alles verdoemende belasting, door den
sterken drank gelegd op alle geldelijke,
persoonlijke, geestelijke, zedelijke en nati
onale belangen
Ik wend mijnen blik in eene andere
richting. De Kerk vsn God is de grootste,
verheveaste en heerlijkste instelling op
deze aarde. Wat heeft zij als een mas
sieve phalanx toegebracht tot de nederlaag
der dronkenschap? Zijn hare strijdkrach
ten er ooit tegen opgetrokken Neen, niet
rechtstreeks en onmiddellijk. Indien de
geloovige Christenen de mannen en de
vrouwen die belijden onzen Heere Jezus
Christus lief te hebben, en de reinheid
lief te hebben, en de gezworen vijanden
te zijn van alle onreinheid en losbandig
heid en zonde, indien die allen, zijde
aan zijde en schouder aan schouder wilden
optrekken, zou dit kwaad spoedig bedwon
gen zijn. Stel u eens voor: de driehon
derdduizend kerken en Zondagsscholen van
het Christendom schouder aan schouder
oprukkend! Welk een zeer korten tijd
zouden zij noodig hebben om dit kwaad
ten onder te brengen, indien al de Kerken,
aan gene en aan deze zijde van den Oceaan,
te dezer zake gewapend waren
Jongelieden, schaart u in de gelederen
der geheelonthouding De alcohol die goed
is om er lijken in te bewaren, magunoeit
tot een lijk maken! Tienduizenden jonge
lieden zijn weggesleurd uit een fatsoenlijke
omgeving, en uiteen reinen levenswandel,
en uit een goed karakter, en in de buiten
ste duisternis, door dat helsohe vooht, dat
men sterke drank noemt. Raakt het niet
aan Raakt het niet aan
Maar dit kwaad zal eenmaal tegenge
houden en overwonnen worden. De Over
winnaar van aarde en hemel zal rijden op
het witte paard, en het alsoholisme, dat
zijn dag van triomf heeft gehad, zal dan
den dag zijner eeuwige nederlaag hebben.
Want zie, uwe vijanden, o Heere want zie,
uwe vjjanden zullen vergaan
Wij. meenden ook bovenstaand slot uit
Talmage's treffend woord niet aan onze
lezers te moeten onthouden. Zij mogen
er hun voordeel mee doen
De Indische begrooting werd Trijdag
verder afgehandeld. Do artikelen kregen
achtereenvolgens een beurtdoch op twee
belangrijke punten had een oponthoud
plaats, eene belangrijke discussie en een
gewichtige stemming bleken noodig alvorens
't gevraagde kon worden toegestaan.
Bij den post f 8C000 en f 35000 voor
vestiging van een rechtstreeksch bestuur
op Nieuw Guinea (iets wat al voor een
halve eeuw had dienen te gebeuren) had
den de oonservatief Bastert en de vooruit
strevende Pijnacker Hordijk groot bezwaar,
de eerste om het noodlot dat op ons kolo
niaal bezit rust, althans daar af te wenden
(een zuiver conservatief standpnnt) en de
laatste uit vrees voor verwikkelingen met
Engeland of iemand anders, terwijl de
socialist Van Kol het beau trio kwam
volmaken door de waarschuwing dat Nieuw
Guinea wel eens een tweede Atjeh kon
worden, en dus het struikelblok meer
zocht in de bevolking zelf.
De heer Van Kol voegde bij zijn waar
schuwing den raad om in plaats van ambtena
ren en soldaten liever zendelingen daar
heen te zenden, wijl hij den weldadigen
invloed der Zending heeft gezien. Een
advies waarvoor wij dezen spreker dank
baar zijn die ook in anderer arbeid het
goede en nuttige weet te waardeeren.
Toch viel het den minister niet moeilijk
zich tegen de aangevoerde bedenkingen te
verweren.
Juist onthouding zou ons eindelijk in
moeilijkheid kunnen brengen. Hebben wij
dat deel van. Nieuw Guinea in naam in
bezit dan moeten wij 't ook metterdaad
besturen, anders zou een ander 't wel eens
kunnen gaan doen en dan is 't hier geen
annexatie, gelijk de heeren Bastert en v.
Kol beweerden, maar een opoffering om
te helpen wat reeds in ons bezit is.
Toch stemden nog 22 leden van de
linkerzijde met den heer Staalman tegen
dezen post, maar de geheele rechterzijde,
op genoemden heer na, steunde den minister.
Nog een stemming wierd uitgelokt dooi
den post of eigenlijk door den niet-post
„offerfeesten voor afgoden op Lombok".
Wij hebben reeds vroeger gemeld dat
de regeering gelden wil toestaan om hei-
densche tempels op Lombok weder op te
bouwen, enz., en terecht kwam de heer
Kuyper tegen deze deelhebbing aan den
van God gevloekten afgodendienst met
kracht op.
Maar nu stond er voor deze zaak geen
post op de begrooting uitgetrokken. Ver
leden jaar weid zij gevonden uit de onvoor
ziene uitgaven, eu dat wilde de heer Kuy
per voorkomen. Daarom stelde hij voor
om bij Art. 41, den post publieke feesten,
waar ook f 1000 staan uitgetrokken voor
offerfeesten op Bali, f 13b te schrappen, ten
einde daarmee principieel te beslissen, dat
geen geld gegeven mag worden voor de
Lombokscbo offerfeesten.
Maar nu stonden er geen f 130 voor of
ferfeesten op Lombok uitgetrokken, en
daarom hadden vele leden onder anderen
de heeren Seret en de vrij antirevolutio
nairenbezwaar om voor 't voorstel te stem
men dat een wel wat al te vrije speling
met het budgetrecht seheen.
Of nu deze bezwaarden gelijk hadden,
bij de keus tusscheu de twee die in 't ge
drang] of geding waren, liever aanranding
van de eere Gods dan van het Budgetrecht
te begeeren de heer Seret verwijderde
zich wijselijk en deed aan geen van beide
mee! dat zullen wij in 't midden laten
in 't protest, waarin de heer Kuyper zeer
zeker 't gelijk aan zijn zijde had, hadden
alle Kamerleden in wier ziel nog iets van
een christelijk beginsel gloort, zich aan zijn
zijde moeten voegen. Nu deden 't alleen
de Reomschen en Antirevolutionairen met
de heeren Stoffel en Van Kerkwijk. De
vrij antirevolutionairen en de gansche lin
kerzijde op genoemd tweetal na, stemden
tegen.
Jammer dat deze zaak, de wijze van be
handeling waarvan, wij erkennen 't, hare
nieuwheid wel een weinig tegen had, niet
bijv. door een motie kon worden beslist,
de heer Seret gaf wel een ander redmiddel
aan de hand, doch dit was er een dat
blijkens de afwijzing door den heer Kuyper
geenerlei zekeiheid bood.
Een onaangenamen indruk maakte de
verdediging van den „post" door den heer
Lieftinck. En wij leggen er den nadruk op
dat de bestrijding van't amendement door
den heer Mackay als tolk van een deel der
rechterzijde op bovengenoemde gronden,
gevolgd werd door een bestrijding, schoon
op anderen grond, namens de linkerzijde,
uitsluitend door dien eenen een ex-
modernen dominé. Op anderen grond, zeer
zeker maar op welken
Meu zou het haast niet kunnen geloo-
ven en toch is het zoo hij sprak de
heidenen op Lombok helpen ook meedragen
in de lasten, dus moeten wij hen ook
helpen hun godsdienstplichten te vervullen.
Het echte moderne standpunt van ver
draagzaamheid, of liever onverschilligheid
jegens den eenigen God in den grond de
bitterste vijandschap iegen den Christus
ook een beginselmaar een met de toelich
ting waarvan deze gewezen „V. D. M"
het zich wel wat al te gemakkelijk maakte.
Het klinkt overigens hard door een oud
bedienaar des Goddelijken Woords, de
bediening van 't Woord door stomme afgo
den zoo schaamteloos en daarbij zoo schaam
teloos oppervlakkig te hooren verdedigen.
Je heer v. Limburg Stirum, in de rieh-
ting dor geheele antirevolutionaire partij,
Groen, Keuchenius, Van Loon, Kuyper,
Mackay, bepleitte de afschaffing der hee-
rendiensten in Indië, (waarmede wij ons
vereenigen't is de uitvoering immers
van een reeds in 1873 gevallen beslissing;
toen op voorstel van den heer Van Loon,
gesteund door de heeren Van Wassenaer
en Teding van Berkhout, in beginsel tot
deze afschaffing besloten was.
22 Nov. '97.
Bij Kon. Besluit is aan den directeur
van het postkantoor te 's Hertogenbosch,
vroeger te Goes, H. M. Wierts van Coe-
hoorn, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend uit 's Rijks dienst.
Naar men verneemt heeft de minis
ter van justitie afwijzend beschikt op het
verzoek van den gewezen predikant dr.
Tkijm om voorwaardelijk in vrijheid te
worden gesteld. (Avondpost).
Koelwagens. Ten dienste van afzenders,
die zich willen verbinden om een geregeld
vervoer van aan spoedig bederf onderhevig
zijnde goederen over haar lijnen te onder
houden, stelt de Staatsspoorwegmaatschappij
zich voor, in het aanstaande voorjaar een
viertal koelwagens in dienst te stellen
voor het vervoer op groote afsUnden van
dergelijke goederen, zooals boter, vleesch,
visch enz. Deze wagens zullen voorzien
zijn van ijsbakken, welke op het station
van vertrek moeten worden gevuld.
Kuyper contra Boissevain.
Ten derden male heeft dr. A. Kuyper
zich naar aanleiding van de Nieuwe Kerk-
herinnering tot den hoofdredacteur van het
Handelsblad, den heer Boissevain, gericht
met een schrijven, dat aldus begint:
„Uw vertrek naar het Zuiden, om her
stel van gezondheid te zoeken, verschoof
mijn antwoord. Nu uw terugkomst nade
rende is, mag ik weer spreken.
Met beide handen grijp ik mijnerzijds
uw voorslag aan, om onze briefwisseling,
door uitgave in vlugschrift-formaat, voor
breeder publiek te brengen. Over de voor
waarden van uitgave zullen we het wel
eens worden.
Wie een rechtvaardige zaak heeft, slaat
nooit den voorslag af, om haar voor welken
rechter ook te brengen.
Gij dorst het blijkbaar niet aan, om
ons geding voor den landsrechter te doen
komen. En ook bestonden er voor u ken
nelijk redenen, om liefst niet met mij ten
deze voor een eereraad te verschijnen.
Gij sloegt beide malen de indaging
voor het gerecht af.
Doch zelfs dit tot tweemalen toe afsnij
den van mijn billijk aanzoek kan mij niet
verleiden, om u met gelijke munt te betalen.
Ik durf zonder zweem van aarzeling met
mijn zaak voor eiken rechter treden. Dus
ook voor dien der publieke opinie.
En dat durf ik aan, al weet ik dat uw
voorstel ganschelijk onpractisch is, overmits
de publieke opinie elk orgaan mist om haar
oordeel op te maken en af te kondigen.
En óók, al las een ieder in uw jongsten
Drief hoe ge weer uw impressionistisch
stokpaardje bereedt, om op den hartstocht
der schare te werken.
Stavertisse. Vóór negentien jaarver-
trok een zekere W. uit deze gemeente
als koloniaal naar Oost-Indië. Gedurende
dien langen tijd hoorde zijne familie nim
mer iets van hem, zoodat zijn dood als
zeker werd beschouwd. Men stelle zich
dan ook de vreugde zijner oude moeder
en verdere verwanten voor, toen dezer
dagen de doodgewaande hare woning
binnentrad
m
Bath. Zaterdag is het Nederl. aak
schip Anna Petronella, schipper A. Hart
man, met kolen van Pruisen naar België,
ter hoogte van Saeftingen door de Engelsche
stoomboot hlunifisent aangevaren en daarna
gezonken. De equipage is gered.
Middelburg. De orde deradvokaten
bij de arrondissements rechtbank benoemde
in plaats van mr. W. A. van Hoek, tot
deken der orde mr. M. Jacq. de Witt Hamer,
alhier en, in plaats van mr. J. G. de Witt
Hamer tot lid van den raad van toezicht
en discipline mr. C. de Witt Hamer J.Gzn.
alhier.
Tot brievenbesteller aan het post
kantoor te Middelburg (vacature J.
Malgo) is tegen 1 December benoemd F.
Damen, thans postbode te Stavenisse.
(M. G.)
Vlissingen. Zaterdag is bij het binnen
komen in de vluchthaven alhier het tjalk-