NIEUWSBLAD
CHRISTELIJK-
ringheer
CHAPPIJ
gsche
ink
IEL,
Senior,
Ito. m 1897.
Mecifajj 25 Sepfem6er.
êlfde faacgang.
gen 8 ct.
ninder.
M ddelb.
ijnkoek,
ijnmeel,
I'S
r,
lburg.
iser te Vrotc-
iet October
;knecht,
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Buitenlandsch Overzicht.
iRING
iberl897
«r,
ëteit „Van
g:
rissen over
V erliesreke-
1896/97.
(Periodieke
11 der
eze Verga-
wordt mede-
41, all. 5
i driemaal
Vergadering,
sn deponee-
ïtore van de
HS Co. of
Firma DE
A AT llo)
ir eerste hy-
Vs pCt. Pand-
>0, 100, 500
Middelburg
IBOS. Markt
ïeer Gr. VAN
Heeren VAN
ijkslandbouw
d gehalte en
ke condities.
KRIJGER,
Grijpskerke.
N, zoo spoedig
S PUTTE,
Wolfaartsdgk.
a) 3,25 en 6,20,
a) 3,55 6,50.
a) en 4,50
5,10
6,20e)
6,40d)
8,10.
8,40.
naar Breskeni
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij die zich met I Oc'
tober op ons blad wen-
schen te abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nommers C R A T I S.
Wij hebben indertijd onze verwondering
uitgesproken dat de jammerklachten over
duur brood in de toekomst, terstond na
de verkiezingen zijn verstomd, en zelfs
door de jongste toenemende verhooging
der broodprijzen niet weer in beweging
te brengen zijn.
Of ja, er is er een die nog een woord
van medelijden met de armen wier brood
zoo schrikkelijk opsloeg, hooren laat.
Het is de Arnh. Crt. Zij toch geeft
den raad om tweemaal gekookte spijzen
te nuttigen, welk gebruik men in het Gel-
dersche platteland al lang volgt.
Wij brengen dezen raad gaarne onder
de aandacht, doch merken op dat in de
wintermaanden, in dagen van werkloosheid
en slechte verdiensten, wanneer de aard
appelen goed Koop zijn vele arbeiders in
onze omgeving driemaal daags aardappels
eten.
Maar hoe nu wanneer ook dit hoofd-
voedsel, gelijk nu, duur wordtwanneer
de boter duur wordt ten gevolge van
't klauwzeer; en er geen vordiensten zijn
om ter nauwernood het magerste surrogaat
te koopen.
Gezwegen natuurlijk van 'tfeit dat der
gelijke voeding geen sterk geslacht kweekt.
Want wel geeft de Arnh. Crt. den raad
er vleesch bij te eten, als de slager
'tafslaan wil, in verhouding tot de ver
laagde veeprijzen. Maar ook vleesch
zal altijd nog veel geld blijven kosten en
de werkman kan er toch niet aan.
Hij, over wiens treurig lot bij de invoe
ringvan het electorale „duur brood" men
zoo gejammerd heeft, schijnt ons toe, bij
't aanbevolen „middel tegen duur brood"
niet versteven te ziju.
De eerste kamer benoemde tot leden van
de commissie van redactie voor het adres
van antwoord de heeren Rahusen, Pijnacker
Hordijk, Godin de Beaufort, Kist en Van
Weideren Rengers. Bedoeld adres is vast
gesteld na een protest van den heer v.
Asch v. Wijck, het antirev. lid voor Zee
land, tegen de heropening van den school
strijd die van de invoering van den leer
plicht het gevolg zal zijn.
Het adres is heden door genoemde com
missie, met den voorzitter aan het hoofd
de Regentes aangeboden.
De tweede kamer benoemde tot stemop-
nemers bij 't opmaken der voordracht voor
een voorzitter de heeren Van Karnebeek,
Dobbelmann, Schaafsma en Rink.
De voorzitter (dhr. Donner) heeft deze
voordracht aan 't hoofd eener commissie
bestaande uit genoemde heeren en de hee
ren Van Alphen, Vermeulen, Bonman en
Van Limburg Stirum aan de Regentes
aangeboden.
De Regentes heeft den heer Gleichman
voor dit zittingjaar weder tot voorzitter
der Kamer benoemd.
De Standaard geeft 't volgende kijkje op
de banken der rechterzijde in de vergader
zaal der tweede kamer.
Op 't voorste bankje rechts zit op zijn
oude plaats de heer Lohman, zijn buurman
ia plaats van jhr. Quarlesis dr. de Visser.
In volgorde zijn de antir. en chr. hist,
kamerleden aldus gezeten
Lohman. de Visser.
Mackay. v. By landt.
V. Dedem. V. Limburg Stirum.
De Waal Malefijt. V. d. Velde.
Baron v. Heemstra. Baron v. d. Borch.
't Heoft. Donner.
Kuyper. Lucasse.
In de volgende rij
Van Alphen. Seret.
Krap. Van Kempen,
Staalman. Brummelkamp.
M. v. Aseh v. Wijck. L. v. Asch v. Wijck.
Dan volgen de banken der Roomsche
kamerleden.
„Wij hebben in ons vorig no. reeds ge
meld dat de heeren Gleichman, Donner en
Michiels op de lijst kwamen, voor 't voor
zitterschap.
Wij hebben inde plaatsing van den heer
Donner no. 2 een nederlaag te zien voor
de liberalen.
De heer Donner toch bekwam bij eerste
stemming al dadelijk 40 stemmen. (Al de
Antirevolutionairen en Roomschen waren
tegenwoordig)de heeren Kerdijk, Drucker
en Tak bekwamen 22, 12 en 3 stemmen,
en de heer Lohman 2. Bij tweede stem
ming bekwam Donner 46, Kerdijk 30,
Drucker 11.
Hierdoor werd ook de plaatsing van het
Roomsche lid op no. 3 een teleurstelling
voor de anticlericalen. Immers toen stond
het 48 tegen 45, van welke Kerdijk 40
en Drucker 5).
Zeker heeft hiertoe medegewerkt de af
wezigheid van enkele liberale leden.
Inzake de bezwaarschriften heeft de com
missie voor Sneek bij monde van den heer
Lohman, opvraging van de bus van Woud
send voorgesteld, dewijl van daar een klacht
was ingekomen dat een stem aan Heemskerk
was toegekend niettegenstaande ook v.
Gilse ep datzelfde biljet was zwartgemaakt.
De commissie voor Amsterdam VI vroeg
opzending van al de stembiljetten.
De Amsterdamsche gemeenteraad ver
wierp met 26 tegen 16 stemmen het voor
stel Gerritsen tot. afschaffing van 't gebed
bij de opening der vergaderingen. De heer
Gerritsen had krachtigen steun gevonden
bij den voorzitter, doch warme bestrijding
van de zijde der antirevolutionaire leden
Hovy, Fabius en Wormser.
Onder de 26 tegenstemmers waren de 5
antirevolutionairen, 't christelijk historische
lid Harmsen, de Roomsche leden en een
tiental liberalen.
Het is een gelukkig teeken dat nog in
gezien wordt hoe de Overheid hare af hau-
kelijkheid van den Heere bij wien de
wijsheid is tot richtige vervulling van haar
taak, heeft te gevoelen en te erkennen
dat ook voor haar, als Overheid, des Hei-
lands woord geldt: „Zonder mij kunt gij
niets doen."
Het Rijksopvoedingsgesticht „de Kruisberg"
De heer Dekker, een geacht schrijver
voor „De Wereldstrijdeen blad voorde
bepleiting der geheel-onthouding wijdt de
volgende regelen aan de jeugdige gevange
nis-bevolking.
Dezer dagen ontmoette ik een jongen in
de cel, die pas 22 jaren telt, en reeds heel
wat maanden gevangenisstraf achter den
rug heeft.
Thans heeft hij weer 5 jaren voor den
boeg.
Oppervlakkig beschouwd, zegt men, en
terecht, wat 'n schoelje. Maar als men
alles weet, dan krggt men toch weer een
anderen kijk op zulk een individu.
Een gevoel van medelijden maakt zich
dan van ons meester. Welk een jeugd, en
welk een opvoeding!
Ik was zoo (vertelde hij mij vijf
jaren oud, teen mijn vader mijne moeder
verliet, ik at het bevuilde brood uit den
tafelstoel, waar mijn jongste broertje in
zat want ik had zoo'n honger. Maar moeder
bad het te druk om met vader te kijven,
dan dat zij zich veel|met ons bemoeien kon.
En vader, hij was onverschillig geworden
verliet ons.
Dat was reeds meermalen gebeurd, maar
dan kwam hij toch weer terug. Maar de
laatste maal is hij weggebleven". Geen
wonder dat zulks een kind opgroeit voor,
wat men noemt, galg en rad.
Zulk een jongen (of meisje) begint met
kleine diefstallen, om dan in een rijksop
voedingsgesticht terecht te komen.
Dat is het begin van het einde, want
eens daar geweest, komen zij vaak later
in de gevangenis terecht, en maken een
vast deel uit van de vlottende bevolking
dier inrichtingen. Het zou mij wat waard
zijn de percentage daarvan te weten. Wat
zou dat hoog zijn.
De oorzaak hiervan is niet ver te zoeken.
Een gevangene, die het klappen van de
zweep kent, en ook op de Kruisbergge
weest was, zei mij eensde Kruisberg
meneer, is de kostschool voor Leeuwarden.
En niet zoo heel lang geleden verklaarde
zulk een individu, voor de rechtbank te
Rotterdam, dat hij „zes jaar in het gesticht
had doorgebracht, dat hij zijn best had
gedaan om goed op te passen, maar, zoo
vervolgde hij „als je er als een fat
soenlijke jongen komt, dan ga je er als
een beest vandaan". En in die woorden
ligt ontzaglijk veel waarheid.
Wg vragen niet of alles in die stichtingen
is zoo als het behoort, en wij veroorloven
ons geen oordeel uit te spreken waarom
indertijd de gewezen le luitenant Salo-
monson het als adj.-directeur dier stichting
niet kon uithouden.
Maar wij durven wel beweren dat men
in die gestichten eene verzameling van
ondeugden en lage zielen vindtladelich
ters, gauwdieven, zakkenrollers, wagens-
en winkeldieven, inbrekers enz. enz. En
als nu onder al dat gespuis een jongen
inkomt, waar nog wat goeds in zit, dan
wordt dat er door de andere jongens uit
gehaald.
Van een meisje dezer dagen ontslagen,
ontving ik een rapport, en in de rubriek
„gedrag" stond vermeld onverschillig
gedrag laat veel te weuschen over. Zulke
rapporten zijn inderdaad geen zeldzaamhe
den en zulks kan moeilijk anders.
Er is naar mijne stellige overtuiging maar
een middel dat kans biedt op beterschap,
en dat is de kinderen te plaatsen in eene
omgeving waar zij niet alieen met vaste
hand en met liefde, maar ook door het Evan
gelie bearbeid en geleid worden. En dit
laatste ontbreekt in de Rijks-opvoedingsge
stichten, en het is misschien ook daarom,
dat de resultaten van die gestichten inder
daad zorgbarend zijn.
Zoo dikwijls komen vader of moeder
mijne hulp inroepen om hun ondeugende
jongen of meisje in een gesticht te helpen,
maar in geen geval ben ik er ooit voor
te vinden, tenzij ik ze geplaatst kan krij
gen in een Christelijk gesticht of wanneer
ik het wenschelijk acht een schadelijk per
soontje te helpen verwijderen, opdat hij
niet de gelegenheid hebbe, ook andere
jongens of meisjes zedelijk ten gronde te
richten.
De vredesonderhandelingen tusschen Tur
kije en Griekenland zijn eindelijk tot een
goed einde gebracht.
Toch moet men niet denken dat alle
moeilijkheden zijn opgelost.
Men weet dat de mogendheden heel wat
moeite gehad hebben om 't zoover te krijgen
als 't nu is. Meer dan eens dreigden de
onderhandelingen geheel af te springen
doch geduld en zelfverloochening werden
betracht ter wille van het arme Grieken
land dat men niet geheel door den Turk
wilde laten verpletteren.
Men zou mogen vragen of de mogend
heden dan niet wijzer gedaan hadden ter
stond, van den beginne aan, doortastend
te zijn en den Turk 't gewicht van hun
bemoeiing aan 't verstand te brengen. Doch,
gedana zaken hebben geen keer, en 't
voornaamste is dan ook op dit oogenblik
dat Abdul-Hamid heeft toegegeven. Zelfs
besloot hij reeds de bezettingstroepen uit
Thessalië voor het meerendeel terug te
roepen.
Maar nu is men te Athene weer niet
tevreden met den verkregen uitslag. Vooral
de bepaling omtrent het toezicht op de
geldmiddelen wekte groote ergernis. „Wan
neer daaraan wordt vastgehouden ver.
klaarde de oud-minister Delyannis zal
ik der Kamer aanraden het vredesverdrag
te verwerpen." Ook Koning George moet
zeer ontdaan zijn, want hij had de in het
tractaat gestelde voorwaarden niet verwacht.
De bladen blijven zich verontwaardigd
toonen, en in Patras en andere plaatsen
worden protestmeetingen tegen den vrede
gehouden.
De toestand is derhalve nog niet ge
ruststellend.
Laten wij hopen dat de vrede eindelijk
tot stand komt.
Nog zij gemeld dat de Spanjaarden op
Cuba nog steeds onfortuinlijk zijn, dat
de toestand op de Philippijnen nog al
tijd verre van rooskleurig is; dat de op
stand in het centrum van Lucon nog steeds
voortduurtdat 't leger groot gebrek
lijdtde verpleging zeer onvoldoende is
en er nog 5000 zieken of gewonden zoo
goed als onverzorgd in de hospitalen neder-
liggen.
Spanje blijft steeds in groote zorg zitten
met Cuba.
De Amerikaansche regeering schijnt aan
de Spaansche den eisch gesteld te hebben
om met October den oorlog te eindigen.
Een ongeloofelijke, doch ook onuitvoerbare
eisch. In elk geval schijnt een oorlog
tusschen Amerikaansche Republieken Spanje
niet tot de onmogelijkheden te behooren.
En den generaal Weyler zou dit al heel
te onpas komen, nu hij de opstandelingen
niet klein weet te krijgen. Immers terwijl
hij bezig is om ze in het westen tot kalmte
te brengen, gaan zij in het oosten en elders
kalm hun gang. Generaal Dacosta greep de
Spaansche bezetting van Managua, op drie
mijlen afstand van de hoofdstad Havanna,
aan en joeg haar op de vlucht. De op
standelingen bezetten Managua en maakten
de wapens en de munitie in de forten buit.
Een ontzettingsleger, dat uit Havanna tegen
de stad werd afgezonden, werd door de
Cubanen uiteengejaagd. Gromez heeft de
stad Placeta in de provincie Santa Clara
genomen. Dat zijn in korten tijd drie hoogst
belangrijke overwinningen voor de Cubanen.
Melden wij er bij dat de Britsche troepen
nog altijd nederlagen lijden in den kamp
met de fanatieke Afghanen onder bevel
van hun dweepzieken Mohamedaanschen
priester Hadda Mulla. Zelfs werd een der
Engelsche generaals, Wadehoode, doodelijk
gekwetst.
Omtrent andere stammen verneemt men
weinig; maar dat de toestand zeer gevaar
lijk blijft, zal men toegeven als men den
geest der bevolking kent, die fanatiek
Mohamedaansch, licht tot een godsdienst
oorlog te verleiden is. Reeds vertelde een
Turksch blad dat volgens den maharadscha
van Kapurthala het overwegende deel
der bevolking van Indië uit Mohamme
danen bestaat, die bereid zijn zich voor
den Sultan en hunne Khulifen op te of-
foren, en dat de tegenwoordige onlusten
hun oorsprong vinden in een zeker gebrek
aan eerbied bij de Britsche overheid voor
den godsdienst der Mohammedanen.
De Keizers Wilhelm en Frans Jozef
hebben te Buda Pest, de oude hoofdstad
der Hongaren een ontmoeting gehad die
van groote en hartelijke wederzijdsche
vriendschap tusschen de Keizers, en tus
schen de Habsburgers en Hoherszolleons
getuigd.
Wilhelm was de gast van den Keizer
van Oostenrijk, en in e.en toast aan den
feestdisch werden vredelievende woorden
gewisseld, waarin de Keizer van Oosten
rijk vooral een zeer krachtig getuigenis
aflei van de hechtheid van 't zoutverbond
tusschen de beide keizers.
Blijke deze hechtheid tot in geslachten!
Een treurig bericht komt ons verontrus
ten aangaande den gezondheidstoestand van
den president der Transvaalsche Republiek.
De Engelsche pers vertelt namelijk weer
dat de geneeskundigen den grijsaard heb
ben onderzocht en vastgesteld hebben dat
hij maar anderhalf jaar meer te leven heeft.
Misschien is 't een verzinsel van de hem
vijandige Engelsche pers die ongaarne hem
in 't volgende jaar herkozen zag. Maar
wij blijven voor hem en TranBvaal toch
hopen dat de Heere hem nog vele jaren
gelijk Mozes in staat stelle zijn volk te
dienen met zijn groote staatsmansgaven.
Gtneraal Bourbaki, de held van
Afrika en uit den Fransch Dnitschen oor
log bekend, is Woensdag op 82-jarigen
leeftijd overleden.
Bourbaki was van Grieksche afkomst
en te Pau geboren. Na zich in Afrika te
hebben onderscheiden, maakte hij de veld
tochten in De Krim en in Italië mee, en
in Mei '89 werd hij tot bevelhebber van
het tweede legerkorps te Chalons benoemd
Na de oorlogsverklaring van '70 diende
hij als generaal (dat was hij al op 38
jarigen leeftijd in Afrika geworden 1853)
onder Bazaine en trok zich na de neder
lagen om Metz geleden in Metz met hem
terug.
Bazaine zond hem met een boodschap
naar de Keizerin, om hem kwijt te zijn
en Metz zonder protest te kunnen verraden,
welke list gelukte en den grooten zouaaf
die echter ook klein kon zijn, diep griefde.
Eindelijk door Gambetta aan het hoofd
van het Loireleger geroepen, later aan Jt
hoofd van het eerste Centrumcorps, behaal
bij op de Dnitschers enkele overwinnin
gen doch bp Dgen werd hg geslageu.
Hartverscheurend is de bescbrgving van
zijn terugtocht in den barren winter,
waarbg bleek hoe weinig geoefende en
geharde krggerszgn legercorps telde.
Door deze nederlaag mislukte zgn plan
om 't Zuid-Duitsche leger van dat der
Pruisen af te scheidenen toen beging
hg te Besan9on de zonde,, de lafheid
welke door de wereld voor moed versle
ten wordt, dat hg zich een kogel door
't hoofd joeg, om de schande der neerlaag
te ontgaan. Hg herstelde echter en kwam
nogmaals aan 't hoofd van een corps, nu
echter om zgn eigen broeders te tuchtigen.
Na 1881 had hg ziah in het werkelooze
leven teruggetrokken.
24 Sept. '97.
Bg kon. besluit zgn herbenoemd tot
kantonrechter plaatsvervanger in het kanton
Hulst L. J. M. v.Waesberghe, en in het kan
ton Goes jhr. U. E. Lewe van Ngenstein.
lerseke. Raadsvergadering van Don
derdag 23 Sept. nam. 6 uur.
Tegenwoordig 8 leden, afwezig 3 leden.
Ingekomen kennisgeving, dat de heer
Klenke zgne benoeming tot onderwgzer
aanneemt en een verzoek van den haven
meester ent tractementsverhooging. Dit
laatste zal tegelijk met de begrooting be
handeld worden.
De Yoorzitter stelt aar de orde de ver
hooging van de salarissen van den burge
meester en den secretaris van 700 tot
930 gld., tot welke verhooging Ged. Staten
voorloopig hebben besloten in verband met
de vergoeding door het rgk van i/4 der
salarissen.
De heer Sauer verklaart er zich beslist
tegen, omdat het de draagkracht der ge
meente te boven gaat. Hg keurt al die
verhooging van de tractementen der amb
tenaren af.
De heer Sinke spreekt in gelgken zin,
niet uit antipathie voor de bedoelde hee
ren, maar in 't belang der gemeente. Er
zouden voor de tegenwoordige salarissen
wel 100 liefhebbers zgn.
De heer Sauer acht de bezoldiging van
den secretaris, tevens ontvanger voldoende
om van te leven, en ook de burgemeester
kan wegens zgn ruim inkomen die f 230
wel missen.
De heer Polderman acht eenige ver
hooging billgk. Bruinisse, een veel klei
nere gemeente, is daarin reeds voorgegaan.
De salarissen zgn hier te laag.
De heer Muller is er ook tegen. De
gemeente is te arm. De rgksbgdrage wordt
gegeven voor de gemeente en niet voo
spoedig
UTTE,
olfaartsdijk.