NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- HISTORISCH 149. 1897. Satatag 18 §epfem6er. cCiiHEia. 12,- 10,— VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN STAAT EN KERK. Uit de Provinciale Staten. 1ST ig 6,23, 8,20, eghem 5,31, 8,26. ig 7,4010,12, ^ns 6,47, 8,44, 5.31, 6,6, 2.32, 5,28, |49 6,26, 8,15, 1 8,45, 9,25 i E N S T. 1RURG. 4,50, (alleen Iihnarkt, 8, a. 1,15,2,-, f, 6,55, 7,45, Imist vm. 5,20 1, Naar Zeil- 35, nm. 1,20, 6? i v. v. 1*6,20, 8,-, 2,30, 3,35, *8, 9,5, 10, 130, 4,20, 5, >p werkdagen. toMVTHOLEN (Tholen, 5,30, 111,—, 1,30, p-Zoom 6,05, 12,40, 2,10 i n. Halsteren tiolen 15 min. 4ST lOTTEBDAM Middelburg ar. |g 30 9.—. Stoomboot- [TTERDAM plaatsen. (otterdam: 11.— U- 11,- 11- 12.— 10,30 12.— 12,— 8.30 9.30 11.— 11- 11- 11- 11,— 10.— 11.— morg. 7.u. s morg. 6.30 u KST Zierikzee. toorweg Goes Zierikzee: ^morg. s mid 6^30 7,50 7,50 7,50 7,50 7,50 7,50 6,— 7.fO 7,50 7 7,50 7,50 7,50 6,30 5.— 3.45 3,45 3,45 3,45 3,45 3,30 3,45 3,45 3,45 3,45 3,45 3,45 3,— 3- I) 3,25 en 6,20, 1)3,55 6,50. en 4,50 5,10 6,20e) 6,40d) 18,10. 8,40. aaar Breskena ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Zij die zich met I Oc tober op ons blad wen- schen te abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nommers CR AT IS. )o(— In ons hoofdartikel in 't no. van 9 Sept., onder bovengenoemd opschrift, heb ben wij op een ondergeschikt pnnt een geschiedkundige vergissing begaan, die wij bij deze herstellen. Wg sohreven Het gros der antirevolutionaire party nadat, dr. Kuyper zich met Beeiaerts' opvatting vereenigd had, heelt zich vereenigd met de oplossiDg door art. 20 van Ons Program aan de hand gedaan. Doch ook de oplossing o. a. door Lohman in de tweede kamer by de beraadslaging over art. 171 der Grondwet aan de hand gedaan, vond by velen toe juiching. Deze laatste zinsnede en tengevolge daarvan ook de eerste, is onjuist. Toen wy haar neerschreven, dachten wg niet aan de belangrijke discussie over artikel 168 geveerd in de Deputatenvergadering van 2 Juli 1885, als resultaat waarvan men zich unaniem vereenigde met de stel lingen van den inleider jhr. Lohman welke stellingen volgens het Zuiden van 11 Juli 1895 hierop neer kwamen. De Kerk van Christus mag zelfs niet voor een deel loven op kosten harer tegen standers. De godsdienstige gezindheden behou den datgeno wat haar als eigenaressen ol krachtens eenige overeenkomst wordt uit gekeerd; zij ontvangen tevens wat, naar bij de wet vast te stellen regelen, haar op grond van billijkheid en rechtsgelijkheid wordt toegekend. c. De tegenwoordige titularissen behou den datgene tot welks uitbetaling de Staat zich heeft verbonden. d. Ten aanzien van hetgeen de godsdiens tige gezindheden tot dusver genoten, enkel op grond dat de Staat zich verplicht rekent haar te onderhouden, stelle de wet over gangsbepalingen vast, zoo dat na zekeren termijn alle uitkearingop dien grond ophoude. Yolgens Het Zuiden van 4 Juli 1885 werd Lohmans referaat „door ieder om 't zeerste geroemd"wij hebben derhalve de minder juiste zinsnede te wgzigen, in dien zin dat de Deputatenvergadering zich voor Lohmans standpunt heeft uitgesproken. Trouwens de Standaard heeft 't ook warm verdedigd, zie de nos, 4066, 4068, 4079 en vooral 4086. Eerst daarna is 't stand punt Beeiaerts meer naar voren gekomen, ofschoon wg meenen te weten dat reeds van den beginne dr. Kuyper hoezeer ook dichter by 't standpunt Lobman staande, zich bg wyze van compromis met't stand punt Beeiaerts heeft vereenigd. Intnsschen houden wg 't er voor, al is 'took dat deze qnaestie tgdelgk op stal gebracht werd, dat een der volgende de- putatenvergaderingen zich zal hebben te verklaren omtrent de wenschelykheid om op den grondslag van de besluiten van 1885 terug te komen of voort te bonwen; en dan kan 't ons al heel weinig schelen of de oplossing Beeiaerts of de oplossing Lohman 't wint, als er aan 't onrecht in de uitvoering van art. 171 der Grondwet gelegen, maar een einde komt. Een ouderjaarseh middel om 't konink rijk Gods te bevorderen, een middel dat denken doet aan de pogingen welke onze vaders een dertig jaren geleden in 't werk stelden om een school met den Bybel te verkrygen, is te Nyewirdum in Gaaster- land te baat genomen, waarvan wg met ingenomenheid melding maken. Daar toch ïal nog dezen herfst eene school met den Bgbel gesticht worden, waartoe de noodige fondsen op de navolgende wgze zyn verkregen. Iedere boer voorstander van byzonder onderwys, leverde elk voor jaar aan de commissie voor de school een lam en verbond zich tevens om dat lam zoolang in de weide te honden totdat het als schaap verkoght kon worden. Na verloop van jaren is thans het be drag dier schoolschapen, vermeerderd met dat van kerk- en huiscollecten, zoo groot geworden, dat de bouw van de school in ernst ter hand genomen kan worden. Een ander teeken des tyds is het vol gende Te Priok (op Java) is dezer dagen aan gekomen het barkschip Clara. Dit schip komt regelrecht nit Holland onder een Hollandsche vlag, vaart voor een Hollandsche reedery met een Holland sche lading en heeft merkwaardig genoeg, geen enkelen Hollander aan boord, kapi tein, stuurman, seheepsofficieren, bemanning, allen zyn vreemdelingen. Als Houtman, Barentz, Heemskerk, Yan Diemen, De Ruyter, Tromp, Yan Nes, Evert- sen, Van Noort, de Witt, de Rgp, Piet Hein, Van Galen, Yan Wassenaar, deKyk, Bloys, v. d. Marck, de Haan, Roobol, v. Borsele, Cortenaer, Yan Obdam, Witsen, Zoutman, Van Kinsbergen, v. Riebeek, Coen, Tasman, Schouten en hoe zg meer heeten mogen, dit konden weten, zg zouden zich in hun graf omkeeren. Het vogeltjen op 't golven van de takken Zingt ongestoord den toongalm, die (hem lust De brooze twyg dreig', daar hg kweelt, (te knakken, Hg is zich zelf zgn vleugelen bewust. (Da Costa.) De strgd tegen het Kabinet des Konings, thans der Koningin, heeft van ends her in den komkommertgd menig kolommetje in de pers gevuld. Een balletje bg wgze van bladvulling opgeworpen. Het gaat om een qnaestie van f 40.000 die de directeur van 't Kabinet en zijn 12 paladynen, alias ambtenaren, jaarlyks aan 't rgk kosten. Tegenover het onverstandige „opruimen maar" luidt 't advies van de Standaard „behouden en door de Koningin zelve be zoldigd" inderdaad practisch. Dan honden alle klachten op over te geringen arbeid bg te hoog loon, waartoe wel reden bestaat indien waar is hetgeen de bladen vertellen namely k dat het Ka binet belast is met ontvangst en verzending van alle stukken aan of van de Kroon met publiceering van alle voor openbaar heid bestemde stukken in de Staatscourant, met waarneming en bewaring van het Kabinets-archiefterwyi met dit weinig kennis en inspanning vorderende werk be last zgn: een directeur, salaris f5000 3 referendarissen elk met f 25001 hoofd commies 5 adj. commiezen, een eerste- en een tweede klerk en twee bodes. De Kroon de hoogste openbaring van den Volkswil. De Kroon het teeken van de Souverei- niteit Gods. Wat is zg Al wat antirevolutionair is en leeft en denkt, belydt het laatste. Voor den liberaal is zg het eerste. Om nationaal feest te vieren behooren de partgen dit verschil van beginsel te bedekken, te verzwygen. Dit zeggen de liberalen. Om nationaal feest te vieren behooren de twee standpunten wel degelyk bloot gelegd, opdat het samen doen van alle Nederlanders niet leide tot verflauwing der grenzen. Zoo zeggen de antirevolutionairen. En wg zeggen het met hen. Geen afzonderinggeen spelbreukgeen partgzncht; samen doen; samen doen van harte mits men wete wat wg aan elkander hebben. Geen partgen maar onderdanen zullen feest vierenmaar onderdanen die leven of nit 't beginsel der Revolutie öf uit dat van 't Evangelie. Laten wg elkander omtrent onze opvat ting van de Kroon, duidelyken onomwon den de waarheid zeggen. Maar dan ook hartelgk samengaan, zoo 't kan. En geen partijzucht, wij herhalen het. Daarom hebben wg er niet tegen ge protesteerd dat in de meeting van den heer Van Eeten in de commissie voor het Nationale feest te Goes uitsluitend mannen van één kleur werden benoemd. Hiertegen op te komen zon partgzncht verraden, een wanklank werpen in 't con cert. Maar de Christelgke belydenis verzaken, dat mag niet, zelfs niet voor een nationale feestviering. De vorige week had de Nederlandsch- Christen-Studenten-Vereeniging een open lucht-samenkomst in het Gooi. Daar waren 96 studenten van Neder- landsche en 3 van Buitenlandsche Univer siteiten byeen ter bespreking van de din gen die het Koninkryk Gods aangaan. Met ingenomenheid lazen wg in de a. r. Nederlander het. verslag dier samen komst. Daar werden goede woorden gesproken, ook door enkele ond-stndenten. Onder hen was ds. Borger nit Dreischor, die een kloek woord sprak over 't geloof en 't gebedsleven. Het geloof is God laten werken, zoo eindigde hij. Het bidden is spreken en vragen aan God, Wien we alles kunnen belgden, ook ons ongeloof. Hg zal helpen. Hg werkt beide het willen en het wer ken naar Zgn welbehagen. Ook de stndenten spraken besliste taal, die goed deed. Onder anderen de heeren Dieleman van de Vrye Universiteit; Bur- kens van de Leidsche, v. d. Hoop van de Groningsche, v. d. Ley van de Amsterdam- sche, en v. Boetzelaar van de Utrechtsche Universiteit. De heer Heyer student te Melbourne (Australië) deed verrassende mededeelingen van den aldaar gehouden Wereld Bond. Onder meer meldde hij dat in 1877 Amerika begon met 2 Christelgke Studen- tenvereenigingen en dat er thans aldaar meer dan 350 zgn. Dien dag werd een Christelgke veree niging van Medische studenten opgericht, voorzitter de heer Postma nit Amsterdam er een van Juristen, voorzitter mr. v. d. Laar uit Utrecht. De heer ds. Burger eindigde met dankzeg ging en 't geven van den zegen. Dit laatste, schoon goed bedoeld, was misschien minder op zgn plaats. Wg oefenen echter geen critiek, waar zooveel oorzaak van blijdschap is dat nog zoovele Christenmannen onder de Neder- landsche studenten, ook onder de aan staande Juristen gevonden worden. Zg toch zgn de besten, die moeten voorgaan. Er wordt in zoo menigen studentenkring van ouds her zoo achrikbaarlyk uitgespat, gespot, gevloekt, gezopen, gejoold, de eere en de goede naam te grabbel geworpen, geofferd aan zoo menigen afgod der eeuw. De studenten die daar te Laren samen kwamen mogen nog aan menigeen het tegengif leveren dat hunne medestudenten redt van den dood en van het eeuwig verderf. Ornament met franje Van Houten noemde de Kroon 't orna ment van 't staatsgebouw. Dat ornament heeft thans een franje gekregen. Het Kabinet der Koningin wordt aldus geheeten in onderstaand stukje revolutio nairen onzin dat te lezen staat in de Controleur. Het blad beweert op grond van de ge schiedenis der instelling van genoemd ka binet door koning Willem I om diens op. volger in 't rechte spoor te honden. hoe best die franje aan 't koninklijk ornament kan worden gemist, vermits de tijdsomstandigheden en de daarmee gepaard gaande denkbeelden des volks, omtrent het gezag in den staat, sedert een richting namen, die alle dergelijke gezagsovertollig- heden, die veeltijds ook als remtoestel dienst doen en als zoodanig slechts waarde kun nen hebben voor de souvereine macht, hun raison d'être geheel heeft doen verliezen Een opmerking voorwaar die aangrypt door hare eerlgkheid. Alleen waarde hebben voor de souve reine macht, en daarom weg er mee. De denkbeelden des volks omtrent 't gezag in den staat zgn veranderd, en daar om weg er mee. Een gezagsovertolligheid, misschien wel remtoestel, dus weg er mee. Natuurlyk heeft de Nieuwsbode met haar weinig fijnen neus dit alles klakkeloos over genomen, ongevoelig voor den blos dien zg haren liberalen zusteren daarmede op de kaken jaagt. Want zie je, die vinden ook wel dat de schrgver gelgk heeft, dat de Koningin met zoo'n kanselier achter haar scherm veel te zelfstandig komt te staan tegenover haar ministers, maar zg zijn leeper, zij zeggen 't zoo hard niet, dergelgke woorden glgden niet zoo maar langs hun neus 1 III. 's Heer Arer.dskerke. Hierop komt aan de orde het (algemeen verslag der afdeelingen betreffende het voorstel van Gedeputeerde Staten tot het verleenen van een renteloos voorschot voor wegsverbetering aan de gemeente 's Heer Arendskerke. Het voorstel luidt In het hierachter afgedrukte adres vraagt de gemeenteraad van 's Heer Arendskerke een renteloos voorschot nit de provinciale fondsen voor de bestrating met keien van een gedeelte van den grindweg, toegang gevende van de kom van 'sHeer Arends kerke naar het station van den staatsspoor weg aldaar. ifooals uit het adres blykt hadden bur gemeester en wethouders zich reeds met een dergelyk verzoek tot ons College ga- wend, doch hebben wg hen naar uwe vergadering verwezen, met aanbeveling om in overeenstemming met het advies van den hoofdingenieur van den provincialen waterstaat, in het plan der bestrating ook op te nemen het gedeelte weg tnssehen de weegbrug hg de losplaats en den twee den toegang naar het stationsemplacement kunnen komen, waarvan men anders ge scheiden bleef door een niet in goeden staat te houden wegsgedeelte. De raad heeft aan die aanbeveling ge volg gegeven en vraagt thans aan nwe vergadering een renteloos voorschot van f 11.150, zynde het bedrag, waarop de wegsverbetering is begroot. De grindweg, welken men wenscht te keien, is niettegenstaande in de laatste vijf jaren daaraan gemiddeld f713,02 per jaar is besteed, door het drukke vervoer naar het station niet in goeden staat te houden, en daar bg een goeden toestand van dien weg niet alleen de belangen van de ingezetenen van 's Heer Arendskerke, maar ook die van een aantal andere ge meenten zeer zgn betrokken, achten wg wel termen aanwezig, om voor de ver betering hulp juit de provinciale fondsen te verleenen. Daar het hier echter niet den aanleg, maar het vervangen van eene reeds aan wezige kunstbedekking door een andere betreft, kunnen wg n niet voorstellen die hulp tot het volle gevraagde bedrag te verleenen, maar meenen wg dat met de helft daarvan zoude kunnen worden vol staan Wg hebben derhalve de eer u voor te stellen het beslnit te nemen, waarvoor een ontwerp hier volgt. Het ontwerp-besluit luidt De staten der (provincie Zeeland besluiten: in te willigen de aanvraag !(van den gemeenteraad vnn 's Heer Arendskerke, om een renteloos voorschot, doch slechts tot de helft der kosten ten bedrage van f 5575, voor de bestrating met keien van den begrinden Kerkweg, toegang gevende van de kom dier gemeente naar het station van den staatsspoorweg en op den ligger der toegangswegen naar spoorweg stations en halten in Zeeland bekend onder no. 11, 2e gedeelte en 3e gedeelte (gedeel- telyk) onder bepaling: a. dat de voorwaarden, vervat in het Provinoiaal blad no. 117 van 1882 van toepassing zgn, behoudens deze wgziging van de daar vermelde punten 1 en 2, dat de eerste jaarlyksche teruggaaf plaats hebbe vóór 31 December van het burgerlyk jaar, volgende op dat waarin het renteloos voorschot is verstrekt, en van het 2e lid van pnnt 11, dat, ingeval het werk voor eene mindere som wordt aangenomen, dan waarop het voorschot is berekend, het voorschot met de helft van het verschil zal worden verminderd b. dat het bestek door Gedeputeerde Staten worde goedgekeurd. De heer De Jonge. Mijnheer de voor zitter. Bg nalezing van het thans aanhan gige voorstel van hh. Gedeputeerde Staten, werd ik wel eenigszins onaangenaam aan gedaan, door de voorstelling die van de zaak gegeven wordt. Inzonderheid in deze zitting ondergaat Zuid-Beveland eene zeer stiefmoederlyke behandeling en het spyt mij werkelgk dat de drie belangrgke aanvragen uit dit be duidend onderdeel der provincie, geen vol doenden steun konden vinden bg het Gede puteerd college. Van die zyde, wacht ik voor de aanvrage van 's Heer Arendskerke, waarvoor ik thans wensch op te komen, evenmin iets, maar ten krachtigste roep ik den steun myner medeleden in, opdat ©ok deze aanvrage niet hetzelfde lot harer twee voorgangsters onderga. Het motief door Gedep. Staten aange voerd om slechts de helft van het ge vraagde bedrag te verleenen, luidt „Daar het hier echter niet den aanleg, maar de vervanging van eene reeds aanwe zige kunstbedekking door eene andere be treft, kunnen wg u niet voorstellen die hulp tot het volle gevraagde bedrag te verleenen, maar meenen wg, dat met de helft daarvan zonde kunnen worden vol staan". Dit motief nu, neem ik de vryheid ge heel onjuist te noemen, en er bg te voegen dat het voor deze vergadering zelfs niet mag gelden. Lees ik het voorstel goed, dan wordt hier juist eene omgekeerde orde gevolgd. Volgens Gedep. Staten zon de gemeente wel het volle bedrag ontvangen indien er een aarden weg lag, maar nn, nu de ge meente zieh zeer groote offers heeft ge troost, om zonder eenigen provincialen steun den weg te verharden, en denzelve in den best mogelyken staat te honden, nn zal die steun niet worden verleend. Ik vraag, mijnheer de voorzitter, is dat billijk Dat wg hier te doen hebben met een weg van primair belang, is buiten kyf, wgl ieder die met de locale ligging bekend is, meet toestemmen, dat het hier een hoofdweg geldt, waarvan door voor- en achterliggende plaatsen een zeer druk ge bruik wordt gemaakt. In de zomerzitting der Staten van 1896, toen de bydrage aan een weg van secun dair belang, (aan Oranje-Dierentyd) aan de orde was, is o. m. uitgemaakt dat der gelgke wegen, ook tot een bedrag van 50 pCt. konden geholpen worden. Daarvoor kunnen zeer zeker gegronde motieven bestaan, maar is dat beslnit dan nn weer conform het voorstel van Gedeputeerden waar het hier een weg geldt van primair en niet van secundair belang, dat deze weg op voet vaa gelykheid wordt behan;

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1897 | | pagina 1