NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK- sr
HISTORISCH
146. 1897.
g.
an Zierikzae:
Safccifag 11 Sepfcm6cc.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
.'40
ONS VAANDEL.
Buitenlandsch Overzicht.
IENST
en Zierikzae.
Spoorweg (Joes
'smorg. s mid
9
.10
\11
12
l.13
14
enl5
1.16
.17
18
,19
.20
21
en 22
d.23
d.24
:r.25
1.26
ln.27
28
en29
d.30
6.—
6.30
6,30
7.50
7.50
7.50
7.50
6,30
7,50
7,50
7,50
7,50
7,50
7,50
6-
7.f0
7,50
7.—
7,50
7,50
7,50
6,30
3.45
3.45
3,45
3,45
3,45
3,45
3,45
5.—
3.45
3,45
3,45
3,45
3,45
3,30
3,45
3,45
3,45
3,45
3,45
3,45
3,
3,
,GE.
igen v. V.
20, *6,20, 8,—,
1,30, 2,30, 3,35,
0, *8, 9,5, 10,
3,30, 4,20, 5,
een op werkdagen.
P ZOOM-THOLEN
lar Tholen, 5,30,
f), 11,-, 1,30,
en- op-Zoom 6,05,
,35, 12,40, 2,10
Zoom n. Halsteren
ar Tholen 15 min.
DIENST
LD* Gil MI.
aibrug 6,23, 8,20,
iMaldeghem 5,31,
15,30, 8,26.
.aibrug 7,40 10,12,
Ireskens 6,47,8,44,
I Sluis 5,31, 6,6,
1,51, 2,32, 5,28,
ag 5,49 6,26, 8,15,
8,3, 8,45, 9,25
D 1 E N S T.
5DELBURG.
vm. 4,50, (alleen
|m Zeilmarkt8,
nm. 1,15, 2,
5,55, 6,55, 7,45,
I Remise vm. 5,20
16,23., Naar Zeil-
D, 12,35, nm. 1,20,
S,15, 6, i,
S.
1,40a) 3,25 en 6,20,
1,10a) 3,55 6,50.
1,55a) en 4,50
Ll5a) 5,10
1,25 6,20e)
|,45 6,40rf)
8,10.
8,40.
20 naar Breskens
5,25
|6,80
5,88
5,44
6,8
6,36
6,4'J
7,55
8,46
9,58
8,58
9,31
6,84
641
6,50
7 3
7,11
7,19
7,26
7,31
7.41
7 49
82
8 12
8,21
8,30
10.9
10. *8
12.6
1059
11.42
ssingen. (1), (2) en
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
|),28
1,22
1,38
1 55
1,25
3,10
8,50
4,13
4.30
6,25
6,7
7.25
8,10
8.26
8,48
Zij die zich met 1 Octo
ber op ons blad wenschen
te abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nommers
GRATIS.
Dat zij, om deze beginselen
ingang ta doen rinden, de zelf
standigheid van hare partij
handhaaft; zich bij geen andere
partij laat indeelen; en slechts
dan samenwerking met andere
partijen aanvaardt, indien die
door een Wel omschreven pro
gram, met ongekrenkt behoud
vun hare onafhankelijkheid, kan
worden verkregen. Raden waar
om zij bij eerste stemming ge
meenlijk met een eigen candi-
datuur aan de staatkundige ver
kiezingen deelneemt^ au, bij
herstemming, zich voorbehoudt
te handelen naar omstandig
heden.
(Art. 21 van Ons Program.)
Het laatste artikel van Ons Program
is voor ieder die van harte de antirevolu
tionaire beginselen is toegedaan het acooord
van politieke gemeenschap.
Zoodra wij optreden op publiek terrein,
bij de stembus, voelen wij in dit artikel
den band die ons als Partij te zamen
houdt.
Gelukkig behoeven wij niet meer gelijk
in de eerste jaren van bet optreden onzer
partq, dat optreden als partij te verde
digen.
Er zijn nog wel menschen die zich hou
den alsof zij kippevel krijgen alleen reeds
op het hooren van het woord „party",
doch als 't er op aankomt, voegen zij zich
toch bij een partij, hetzij zij zich bij u
voegen, of wat meer gebeurt partij
maken tegen ons.
Gelukkig zijn die gevallen sporadisch.
Onze partij staat in den lande als een
teeken dat eendrachtig optreden onder het
zelfde vaandel der politieke belijdenis
veel goeds tot stand brengt.
Onze party is sterk door de belijdenis
harer beginselen.
Die beginselen zijn het Schibboleth
waaruit men den tegenstander van
den geestverwant onderkent. Zij zijn in 't
Woord Gods gegrond en dragen als zoo
danig de profetie van een lang leven voor
onze partij met zich.
Het|j# noodzakelijk dat wij het schoone
vaandel ongerept bewaren, en wars van
alle jacht op succes, tegen eiken vijand
weten hoog te houden.
Vroeger beging de kleine antirevolutio
naire partij de fout zich als roeiboot achter
het conservatieve linieschip te laten aan
slepen. Er waren zelfs jaren dat er van onze
partij zoo goed als niets was overgebleven. In
de Kamer hadden de enkelen, die, 't hetzij
lit bloedverwantschap, betzij uit vriend
schap of uit meerdere of mindere geestver
wantschap met Groen van Prinsterer hielden,
zich door het Conservatisme lieten inly ven,
zoodat Groen, smalend den Veldheer zon
der leger gescholden, tamelijk wel alleen
kwam te staan. Doch ook aan deze fusie
kwam een eind toen de Conservatieve
party al even revolutionair bleek als de
Liberale; en 't is vooral sedert 1878 dat
de anti-revolutionaire partij in Kiesver
enigingen en Volksvertegenwoordiging
iet krachtige ontwikkeling kwam en een
1,1 acht werd, waarmede moest gerekend
■"orden.
hit heeft zij middellijkerwijs te danken
jan haar optreden volgens de omschrij ving
>n nevensgaand artikel 21. Door hare
zelfstaudigheid te bewaren en te verdedi
gen, door zich te hoeden voor de fout
^an 1866 en zich niet bij eenige andere
Partij te Laten indeelen. Door de samen-
"jerking met andere partijen niet af te
atn, doch op voorwaarde dat elk zijn
'«omschreven plan openbaar maakt. En
an een program waarin de onafhankelyk-
p °nzer party geëerbiedigd wordt.
't is dan ook tengevolge dezer vast
omlijnde besluiten uit de beginselen als
vanzelve voortvloeiende dat de antirevo
lutionaire party gemeenlijk deelneemt aan
de verkiezingen, met een eigen candidatuur
hij eerste stemming en met voorbehoud
van handelen bij herstemming.
Over dat „gemeenlijk" is in den laatsten
tijd eenig verschil van meening geweest
onder de antirevolutionairen, naar aanlei
ding van het feit dat de deputatenver-
gadering in 1894 besloten had reeds bij
eerste stemming, waar de kans dit nood
zakelijk maakte, op een liberaal of katho
liek te stemmen.
Men weet dat, als gevolg daarvan, toen
't om de bevordering van de wet Tak
ging, als gevolg van dit partyhesluit,
reeds by eerste stemming Tak, Schaepman,
Kuyper en andere voorstanders der ruimst
mogelijke kiesrechtuitbreiding door de anti
revolutionaire kiesvereenigingen tegen
eigen geestverwanten werden gesteund.
De oppositie tegen de uitvoering van
dit besluit zag wel eenigszins over 't
hoofd dat de afwijking van artikel 21 een
buitengewone verkiezing gold, terwijl
zelfs in gewone gevallen herhaaldelijk
onzerzijds, mede krachtens besluit der
deputatenvergadering, met name te Alme-
loo, van dezen regel was afgeweken.
Mannen als Corver Hooft en Cremer zijn
meermalen by eerste stemming aanbe
volen.
Dit doet ons denken dat „gemeenlijk"
inderdaad slaat op „deelneemt". Immers
in districten als toentertijd Almeloo. en
thans nog de Limburgsche districten kan
deelneming aan de politieke verkiezing
„bij eerste stemming met een eigen candi-
daat" krachtverspilling of een ontijdige
parade zijn.
La ieder geval wettigde 't exceptioneele
van den toestand den buitengewonen maat
regeleven gelijk 't bij brand en levens
gevaar wel niemand zal kwalijk genomen
worden dat hij in strijd met den regel in
plaats van door de voordeur, door een
dakvenster over 't huis van zijn buurman
zijn woning verlaat.
Samenwerking met andere partijen, mits
met een welomschreven program, de ver
kiezing van dit jaar leerde het, kan voor
't optreden eener party naar hare getal
sterkte noodzakelijk zijn. Ditmaal trad
de a. r. partij in samenwerking met de
Roomsche party, dewijl 't program van
actie dier party ons program het meest in
't gevlei kwam. In eon land als 't onze,
waar geen enkele partij op zichzelf staande
de meerderheid heeft, is 't zelfs plicht
samenwerking te zoeken met de partij
die haar principieel en practisch het naast
staat.
En met name voor onze partij is dit
voeling zoeken met andere partijen gebo
den, dewijl zij onder de andere partyen
de kleinste in 't cijfer is en op zichzelf
staande, stellig geen vier van hare can-
didaten zou kunnen gekozen krijgen.
Daarmede is niet gezegd dat zij altijd
in bond met de Roomsche party zal op
treden.
Met den Radicaal heeft de Antirevoluti
onair het open oog voor de volksrechten,
met den Roomsche den eerbied voor het
heilige gemeen.
Beurtelings met een dezer partijen samen
te werken, zal derhalve wel de taak der
a. r. partij blijven; terwijl 't recht om
naar omstandigheden te handelen, wanneer
't herstemmingen geldt, waarbij niet kiezen
maar weren de roeping der a. r. kiezers
is, ook door ons wordt hoog gehouden, als
iets waarop wy ons niemands cri^elc be
hoeven aan te trekken, dewijl 't hier is
een handelen naar omstandigheden.
Hooghartigen weêrstaat Hij,
En nu, en 't allen stond.
Ziju hateren verslaat Hij
Met d'adem van zijn mond 1
't Geheim van allen zegen
(Oranje en Neerlandhoort 'tl)
Is in Gods vrees gelegen
Zijn dienst, Zyn gunst, Zijn woord
(Da. Costa.)
Van Houten nagevolgd.
De felle radicale bestrijders van den
oud-Minister Van Houten schijnen, zegt
de Residentiebode, zijn „de kroon, een or
nament" in eer, daad te willen omzetten.
„Eerst moesten de leiders van het
Ministerie Kamerleden blijven, om in
de club hunner party alles te kunnen
bedistelen en bekonkelen, voor het in
openbare behandeling komt.
Nu wordt van die zijde aangedrongen
op afschaffing van den directeur van
het Kabinet des Konings, opdat voor
zooverre men het in zijn macht heeft
de Koningin slechts door de oogen van
ministers-partij mannen zal zien.
Wy krijgen dan: een Ministerie, dat
zijn les gaat halen in de club, om haar
op te leggen aan de Kroon".
Uit volle overtuiging zegt de Residen
tiebode erger dan dit alles is de parle
mentaire heerschappij, waarnaar men streeft.
„Met haar krijgen wij een absolute mo
narchie van den eersten den besten minister
despoot, die een partyolub weet te over-
heerschen of, erger nog, van de olab, die
een bewindlievend Ministerie naar zyn
pijpen laat dansen".
Graanprijzen.
De redactie der Haagsche Crt. heeft
dezer dagen een man van ervaring en
degelijke handelskennis naar zijn oordeel
over de naaste toekomst der graanprijzen
gevraagd. Zijn antwoord luidde, dat, of
schoon 't zeel moeilijk is tegenwoordig om
de wereldmarkt te overzien, hij toch niet
gaarne op hoogere graanprijzen specaleeren
zou, al kunnen ze nog wel eenige weken
vrij hoog blijven, bit s^emt vrij wel over
een met het oordeel van den heer Hill,
een der grootste bakkers te Londen.
Ook deze ziet den toestand niet zoo erg
donker in, ofschoon hij toegeeft, dat de
prijs van een brood waarschijnlijk van zijn
normalen stand van 25 tot 35 cent stijgrn zal.
De statistiek bewijst, dat de geheele
wereld ongeveer 20 millioen mudden graan
meer noodig heeft, dan zich laat aanzien
dat de oogst voor het volgende jaar zal
geven. Rusland is bijkans het eenige land,
dat graan zal kunnen uitvoeren, en dit
zal net genoeg zijn voor Duitschland, België
en Nederland. De 73 millioen mudden,
die Engeland, Italië en Frankrijk noodig
hebben, moeten dus uit Amerika en Canada
getrokken worden, hoewel Amerika maar
zeer weinig zal kunnen uitvoeren. Het
Araerikaansche vasteland zal te zamen on
geveer 52 millioen mul kunnen leveren,
zoodat er een tekort van 20 millioen mud
overblijft.
Maar dan komt weldra Argentinië.
Intusscken maakt nu echter de aanhou
dende regen een groot deel van den En-
gelschen oogst ongeschikt voor den bakker.
Hoe langer het regenachtige weer aanhoudt,
hoe meer de prijzen vau het graan zullen
stijgen.
Vooruitzichten.
Men schrijft aan het Weekbl. De Amst.
dat „vermoedelijk" op de agenda van het
Ministsrie zullen voorkomen:
Invoering midden Europeeschen tijd, met
Zomerdienst 1898.
Herziening Armenwet.
Herziening (verscherping) drankwet.
Herziening (verscherping) der wet op den
kinderarbeid.
Voorschriften enz. regelende de a.s. kro
ning der Koningin.
Staatstoezicht op Verzekering-Maatschap
pijen.
Droogmaking der Zuiderzee.
Algemeene Dienstplicht.
Leerplicht.
Overbrenging van een deel der Land
bouwschool naar Delft.
Pensioenwetten.
Verschillende wetsherzieningen, betref
fende Indië, waaronder „Regeling der In
dische pensioenen by de wet."
Hoewel het blad het bericht ontvangt
van een zijde waar men het weten kan,
meent men het toch er hot noodige voor
behoud iu te moeten verbinden.
Zeer voorzichtig en wijs
Hoe Prof. Cort van der Linden, thans
een onzer nieuwe Ministers, over het staats
onderwijs oordeelt.
„Nog kiest de Staat partij.
Nog houdt het schriklyk pleit van
dwang en vrijheid aan.
Het onder wijs is nog staatsonderwijs en
aan de hoogescholen wordt nog offioieel
gestempelde wetenschap gedecideerd. /7<)
Nog altijd spookt naast de infaillibili-
teit van godsdienstige dogmata de zeker
heid van wetenschappelijke hypothesen en
kleedt de staatswetenschap zich in den
afgedragen mantel van den Staatsgodsdienst.
Nog wordt strijd gevoerd voor openbaar
neutraal onderwijs, ja zelfs voor school
plicht en leerdwang.
Maar men mag, met het oog op de al
gemeene rechtsontwikkeling veilig aanne
men, dat deze beweging is eene reactionaire
beweging, eene voorbygaande ebbende
strooming in den grooten vloed der vrij
heid". De wet van 't recht No. 1881
blz. 12 en 13.
Wat zegt ge van zulk eene veroordee
ling van het openbaar onderwijs door een
liberalen professor, thans minister van
justitie? vraagt de Graafschapper terecht.
De 80ste geboortedag van koningin
Louise van Denemarken is in haar land
deze week met grooten luister gevierd, in
tegenstelling wel met 't hof, daar op 't
slot Bernstorf slechts voor een zeer beperkt
getal genoodigden de toegang was opengesteld.
Een droeve slagschaduw op dit zeldzame
feest wierp de afwezigheid vantwee kinderen
der jubileerende, te weten den koning van
Griekenland en de hertogin Thyra van
Cumberland. Eerstgenoemde werd door den
oorlog, laatstgenoemde door ziekte verhinderd
over te komen. Toch was de schare van
feestvierende familiebetrekkingen nog vrij
groot.
Immers overgekomen waren de Prins en
Prinses van Wales met Prinses Victoria;
Prins en Prinses Frederik van Sehaumburg;
de Keizerin-Weduwe van Rusland met
Grootvorst Michael Alexandrovitch en
Grootvorstin Olga Alexandrowna; Prinses
Hilda vanAnhalt; Prins Jan van Orleans
het jonge paar Prins Karei en Prinses
Ingeborg van Zweden; voorts de groote
familie van den Kroonprins en van Prins
Waldemar. Het kasteel kon zooveel kin
deren en kleinkinderen niet bergen.
Niet zonder reden dat Koningin Louise
wel eens schertsenderwijze de schoonmoeder
van Europa genoemd wordt.
Zij is een geboren Prinses van Hessen
Kassei, die door afstand van haar eenigen
broeder, landgraaf Erederik, de erfgename
werd van Denemarken, Lauenburg en Slees-
wijk Holstein. In 1853 werd zij met
haar gemaal Prins Christiaan van Holstoin
Glucksburg tot Kroonprinses en Kroon
prins van Denemarken uitgeroepen. In
1863 volgdeu zij Frederik VII op den
troon, en werden zij ter wille der erfenis in
een oorlog met Pruisen en Oostenrijk, in
welken oorlog, ondanks de meesterlijke
verdediging der Duppeler schansen door
de Denen, zijSleeswijk Holstein verspeelden.
Men zegt dat de haat der koningin jegens
het Huis Hohenzollern en Pruisen die van
wijlen Sofia Frederika Mathilda van Wur-
temberg, koningin der Nederlanden, over
treft.
Ia haat haat jegens Pruisen vond zij
steun en lotgemeenschap bij den koning
van Hannover, die in 1866 door Pruisen
van kroon en scepter beroofd werd en zyn
land by Pruisen zag ingelijfd. Zoo werd
het een verbond tusschen beide koninginnen
dat bezegeld werd door het huwelijk van
Thyra van Denemarken met den hertog
van Cumberland, oudsten zoon van den
onttroonden koning van Hannover.
Door hare talrijke verbindingen met
Europeische hoven heeft Louise den haat
tegen Daitschland niet weinig aangekweekt.
Grooten invloed kreeg zij door het huwe
lijk harer dochter Dagmar met Keizer Ale
xander III van Rusland, en wendde dien
invloed aan om een verbond tusschen
Frankrijk en Rusland te bewerken. Later
huwde haar zoon Waldemar met Prinses
Marie van Orleans, dochter van den Her
tog van Chartres, en deze schoondochter
werd haar heftige bondgenoot, zij trachtte
meer rechtstreeks den Czaar tegen Keizer
Wilhelm op te hitsenwelke onvoorzich
tigheid haar het verblijf in Denemarken
kostte en bovendien schipbreuk leed.
In Griekenland leeft de arme bevolking
nog altijd in een toestand van oorlog, een
toestand wel zoo hachelijk als die van den
werkelyken krijg, 't Is nu haast al een
haltjaar dat de bevolking, tusschen hoop
en vreec geslingerd, den uitslag afwacht
vau de onderhandelingen door welwillende
bemoeizieke onderhandelaars namens de
Grieksche regeering met den Sultan gevoerd.
Dat kwaadwilligen hiervan partij trek
ken begrypt men. Reeds vernam men
van 't plunderen van verschillende winkels
en banken, en 't plegen van groote onge
rechtigheden en gruwelen. In het noorden
van 't land vooral hebben nog steeds bloe
dige gevechten plaats tusschen soldaten
en gewapende benden.
De arme bevolking van haar oogst en
van de vrijheid van beweging beroofd,
wacht tevergeefs op de uitkomst, die de
mogendheden haar hebben voorgespiegeld.
Heel veel waarde hechten wij maar niet
meer aan de berichten dat de partijen 't nu
eens zijn. Maar 't laatste bericht luidt toch
gunstig.
De Grieksche regeering heeft, behalve
de zegelbelasting, als waarborg voor een
leening beschikbaar gesteld het invoerrecht
op krenten en vijgen, de havenrechten en
bakengelden. Bij elkaar leveren deze on
belaste bronnen van inkomsten gemiddeld
lOVs miljoen drachmen op.
Een heele verbetering voor Kreta is
nu dat dc Turksche gendarmerie aldaar
voortaan onder bevel staan zal van Euro-
peesche officieren.
Mocht door dezen maatregel aan de hear-
schappy van tyrannie en willekeur, van
wreedheid en' geweld een einde gemaakt
worden!
De opstandelingen die Kandia omsin
gelen, hebben eeu hevigen aanval gewaagd
op het kordon van Turksche troepen, en
hun twee dooden en vier gewonden be
zorgd, terwijl zij zelf ook twee dooden
hadden. Maar het was de aanvallers blijk
baar voornamelyk te dosn om vee in hun
macht te krygen, wat hun ook voortref
felijk lukte: meteen buit van vijfhonderd
schapen en zestig stuks ander vee keerden
zij naar hun schuilhoeken terug.
De mogelijkheid bestaat dat het voor-
loopig vredesverdrag vandaag wordt getee-
kend, aangezieu Engelands voorstel een
gunstig onthaal heeft gevonden. Volgens
dat voorstel zal Thessalië binnen vier we
ken worden ontruimd.
In Konstantinopel kan er echter altijd
nog wat tusschenbeide komen
Reeds moet Turkije hebben toegestemd
in de onafhankelijkheid van Kreta onder
zekere voorwaarden eene veranderde ge
zindheid welke men toeschrijft aan den
invloed van Duitschland. De handelsbe
trekkingen tusschen Turkije en Duitschland
zijn dan ook in de laatste dagen zeer ver
beterd, gevolg natuurlijk van de in 't oog
loopende anti-Grieksche gezindheid door
den Duitschen Keizer tijdens den Grieksch-
Turkschen oorlog aan den dag gelegd.
