NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Pleijte
de Wolff
n een Knecht
Iburg.
lo. 119. 1897.
Mecifag 10 Mi.
Sffrfe laftt-piitj.
Jonge Jz.
Buijse
in Koetsveld.
h t m a n,
I's Lijnzaadmeel,
dsKalverenmeel.
ravenhaagsche
lotheekbank
nendeKnecW
- IS"A
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
irevolutlonaire Kles.
n „Voor Nederland en
•oen van Prinstererte
daat gesteld voor den ge-
eeren
Aftredend lid.
en
onnoodig iets te zeggen
van den aftredenden candi-
longe Jz.zijn ijver,
'Icheid worden zoo algemeen
door de liberalen tegen
een candidaat is gesteld,
l J. Buijse en C. van
peneens alle aanbeveling
onen willen stemmen raden
i op de heeren DE JONGE,
J KOETSVELD, bun stem
anders uit te brengen
om zijne bekwaamheden
verd gesteld.
>or Nederland en Oranje
1ST, Voorz.
4M.
N DEN BOSCH.
DEKKER, Secretaris.
„Groen van Ptinsterer
ZIER, Voorz.
ïUIJSSE.
DEN HERDER.
VAN MELLE.
STEKETEE.
KKER.
r. Kiesvereeniging «Ne-
Oranje», te Koude-
ft voor de verkiezing
in den gemeenteraad
n gesteld de heeren
en
ers met den meesten
rden aanbevolen.
)nderrinding is de beste
ermeesteresdaarom neme
ielang, degelijke proeven met
net attesten gratis verkrijg-
lleen-verkooper voor Wal
en Zuid-Bevelar.d, Tholeo
MAAS Senior,
Middelburg.
E RAAMSTRAAT 11»)
n ter leen onder eerste hy-
md en geeft 3Vs l>Ct. P»1™' J
stukken van 50, 100, 5w j
te bekomen te Middelbw
kl. J. DOORENBOS. M»»'
sing en bij den heer G. VA
Goesbg de Heeren VA
Hl KOOP
3 keur uit drie, en 60
t twee, rek. 5 en 10 Jub
IELEMAKER, Koudekerk*
met October een
A. HOLLEBRANDS11 t#'
lijk van de tegenwoordige.
66116 1
M. YERHAGE Mzn
DAGELIJKS.
;55C),nm. 1,40a) 3,25 eng,
,25c), 2,10a) 3,55 I
ma. 1,55a) en 4,50
tenskerke vm. s,iu.
zen n 8,40.
.kt.
20
10
55a)
15a)
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers- 0,025.
UITGAVE VAN
EN
vaai 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Nog steeds geruchten van oorlogen huiten
Europa, tot verontrusting van vorsten en
volken van Europa.
lo. Japan.
Japan moet, met de driestheid, welke
dezer mogendheid sedert hare overwinnin
gen op China eigen is geworden, de Ver-
eenigde Staten met afbreking der betrek
kingen hebben gedreigd, voor het geval,
dat de aanhechting van Hawaï blijft ge
handhaafd.
Eene hotsing, te Honolulu, tusschen
Japansche en Amerikaansche matrozen
voorgevallen, waarbij een Japanner doodelij k
gekwetst is, zal er niet toe bijdragen de
spanning te verminderen.
2o. Portugal in Zuid Afrika.
De opstand in Gazaland neemt veront
rustend toe. De Portugeesche gouverneur
voert persoonlijk de troepen, die den op
stand moeten dempen, aan.
3o. Engelsch Indië.
In strijd met de geruststellende officieele
berichten blijven particuliere telegrammen
uit Calcutta gewagen van eene steels meer
uittartende handing der inlandsche bevol
king, vooral tegenover Europeesche vrou
wen. Men vreest nieuwe uitbarstingen.
Het aantal der personen, bij de jongste
oploopen gedood, wordt op 600 geschat.
Te Bombay is een officier, kapitein Gordon,
door een dweepziek inlandsch soldaat over
hoop gestoken.
4o. Spaansch Cuba.
Generaal Weyler heeft een proclamatie
uitgevaardigd, waarbij amnestie wordt ver
leend aan alle opstandelingen die hun
onderwerping aanbieden, terwijl de re
geering hun voedsel zal verstrekken en
hen zal helpen bij het zoeken van werk.
Omtrent de werkstaking in de Borinage
de roerige steenkolenstreek in Henegouwen,
valt geen ander nieuws te melden dan dat
de twintigduizend stakers vast besloten
zijn voort te gaan. De Belgische kamer
bad een voorstel van twee socialistische
afgevaardigden, om terstond den arbeids
raad van de Borinage bijeen te roepen
verworpen. En toch zal dit wel de eenige
weg tot oplossing zijn. Samenspreking
tusschen arbeidsraad, patroons en arbeiders
brengt allicht de partijen tot elkander.
Intusschen gaan ook mei: deze werkstaking
weder miljoenen verloren.
voerd.
liet aangelegd,
n van 6.20 naar
minuten.
Bre8keB!|
77
Brousvelds(scb) Nederlandsch Dag-
wijst voor de Nederlandsche Maagd
het dominé's steekje af, hetwelk volgens
Braakensieks guitige teekening dr. Brons
veld haar heeft aangeboden in ruil voor
den vrijheidshelm.
Met dat steekje steekt bet blad voorts den
draak onder opmerking dat de dominé's die
haar zoo trouw hebben geholpen nooit of in
bug niet meer zulk een hoofddeksel droegen.
En dan is de slotsom dat noch de roode
ffluts van Kuyper, noch de zijden pet van
bet Dagblad, noeh de sluier van Rome,
maar de Vrij heidshoed haar verder tooien zal!
Hier hebben wij vrede mee.
Mits om dezen Yrijheidshoed de rouw
rand ga als blijk van smartgevoel over
wo groote verdeeldheid tusschen belijders
van 'tEvangelie, over zoo openlijke be
gunstiging van de Revolutie, geliik dit
door het Christelijk Dagblad en zijn fami
ne bij de jongste verkiezingen is geschied.
Na dit in alle andere Christenlanden
Jot nog toe nimmer voorgekomen, doch
'n ons vaderland bij herhaling geconsta
teerde feit is de vrij heidshoed met den
lamfer voor de Nederlandsche Maagd de
meest passende „kleedij"
9 Juli '97.
De liberale kiesvereeniging Grondwet
te Amsterdam IX stelde candidaat voor
4® tweede kamer (vacature Tak, die Bever
wijk heeft aangenomen) den heer mr. W.
de Beaufort oud-lib. oud-lid, terwijl
de liberale kiesvereeniging Burgerplicht
voorloopig candidoerde den heer mr. A
Kerdijk nieuw-lib. oud-lid.
Bij Kon. Besluit zij a aan de vol
gende gemeenten buitengewone subsidie n
verleend, tot instandhouding van het lager
onderwijs: Ellewoutsdijk f 950, Hoofdplaat
f550, Yerseke f3100, Nisse f1200, Oude-
lande f900, Waarde f1300, Westka-
pelle f 1700.
Recht voor allen maakt er Het Cen
trum attent op dat zij Van der Zwaag, in
plaats van niet, wel tot de socialisten heeft
gerekend. Trouwens deze onderscheidt zich
van zijn collega Troelstra hierin dat hij nog
altijd behoort tot de revolutionaire socia
listen, de andere zijn parlementaire socia
listen.
Middelburg. Herkozen
district I de hoeren W. J. Sprengsr en
W. J. J. Koole, resp. met 294 en 256, van
de 497 geldige stemmen. Verder verkregen
de heeren F. M. Wibaut 145, M. G. Bo-
asson 119 en C. Verhage 94;
district II F. G. Sprenger met 429 en
dr, A. v. d. Swalme met 332 van do 574
stemmen. Verder bekwamen de hh. M.
G. Boasson 125, C. J. Huvers 114 en L.
C. Breebaart 103
district III. Herkoren jhr. mr. E. P.
Sehorer met 219gekozen dhr. W. J. J.
Koole (vacature Tak) met 251 van de 328
geldige stammen. Voorts bekwamen J.
Borsius 109, M. C. W. v. Tiel 61 en W.
P. v. Pagé 47 stemmen.
'sHeer Arendskerke. Herkozen tot
lid van den gemeenteraad de heersn H.
Minnaard met 178 stemmen van de 243.
De h«er J. D. Elenbaas bekwam 74 stemmen.
Aantal kiezers 438.
Ritthem. Herkozen tot lid van den
gemeenteraad de heeren J. Wouters met 92
en P. de Pagter met 72 stemmen. Op den
heer K. Allaart waren 43 steramen uit
gebracht. Er werden 110 geldige biljet
ten ingeleverd.
Goes. Bij de Donderdag geheuden ver
kiezing van vier leden voor den Gemeente
raad zijn uitgebracht 700 stemmen.
Van onwaarde 8, volstrekte meerderheid
343 stemmen.
Hiervan bekwamen de heeren
J. J. Ochtman 510, M. de Jonge Jz.
449, mr. W. Dicke 421, J. Baijse 310,
K. J. Labrijn 291, C. v. Koetsveld
262, H. Leijgraaff 261, zoodat gekozen
zijn de heeren Ochtman (aftr.), De Jonge
(aftr.), en Dicke, en herstemming noodig is
tusschen J. Buijse en K. J. Lsbrijn.
De heeren Dicke, Ochtman en Leijgraaff
waren candidaten van de „meeting" ook
waren zij met den heer Labrijn candidaat
gesteld door het bestuur der werkliedea-
vereeniging „Eigen Hulp" e* door den
„Katholieken Kring" terwijl de heeren
de Jonge, Buijse en Van Koetsveld de
candidaten waren der antirevolutionaire
kiesvereenigingen.
Gebleken is dat gestemd is op de
3 antirevolutionaire candidaten alleen
door 98 kiezers.
En op de 3 candidaten van de meeting
zonder Labrijn door 13 kiezers.
Voorts stemden op Buijse, de Jong», v.
Koetsveld en Ochtman 105.
,,^P Dicke, Labrjjn, Leijgraaff en Ochtman
Op Dicke, de Jonge, Leijgraaf en Ocht
man 38.
Op Dicke, de Jonge, Labrijn en Ocht
man 56.
Terwijl 190 stemmen waren uitgebracht
°P verspreide combinaties.
Wij hebben ons in deze verkiezing niet
gemengd, en zullen 't ook bij de herstem
ming zoo min mogelijk doen, dewijl een
der meest intieme vrienden der redactie
van dit blad tot de candidaten behoort,
loch veroorloven wij ons nu alvast
eenige opmerkingen.
In de eerste plaats verheugt 't ons dat
't bekwame raadslid de Jonge met zoo
groote stemmenmeerderheid herkozen werd,
en dat de perfide poging der bekende
bondgeuooten door de kiezers verijdeld
werd. De kiezers hebben zich bij ver
nieuwing in hunne overgroote meer
derheid verklaard tegen partijgedrijf,
van welke richting ooken als zoodanig
mag deze verkiezing leerzaam zijn voor
het vervolg.
In de tweede plaats wijzen wij op de
laffe houdiog der bekende leiders van de
meeting. De meeting had drie candidaten
gesteld sn zich daardoor zedelijk gebonden
om vs»r deze drie te ij veren. De meeting
had besloten tegenover den heer de Jonge
geen candidaat te stellen en zich daardoor
zedelijk verplicht om elke poging om hem
uit te werpen, te verijdelen.
En zie thans zwegen de heeren
v. d. Putte, c. s toen niet alleen openlijk
een candidaat tegenover de Jonge gesteld
werd, maar ook de candidatuur van den
heer Leijgraaff door 't onderschuiven v.<.n
de candidatuur Labrijn ernstig bedreigd
werd.Dergelijk stilzwijgen bij zooschand«lijk
spel is naar wij meenen niet te verdedig en.
En nog minder is 't te verdedigen, dat zelfs
de mannen der meeting, zeiven met ver
loochening van hun eigen besluit, op de
candidaten van „Eigen Hulp" overgingen.
Het door de meeting gestelde drietal ver
wierf toch slechts 13stemmen; terwijl toch
meer dan 20 stemmen zich verklaard
hadden voor deze drie, met openiating van
de plaats voor den heer de Jonge.
In de derde plaats hebben wij een woord
.van lof voor onze geestverwanten, die zich
zoo getrouw gehouden hebben aan 't advies
der kiesvereenigingen. Ruim 200 toch
stemden op de 3 antirevolutionaire candi
daten met of zonder den heer Ochtman,
gelijk verzocht was. Dat na de felle op
positie in de kiesvereeniging „Voor Neder
land en Oranje" door den voorzitter tegen
de candidatuur Van Koetsveld, en diens
raadselachtige houding tijdens de verkiezing,
de heer Van Koetsveld nog zulk een groot
stemmencijfer verwierf en nog een boven een
der candidaten van de meeting, verheugt
ons zeer, al spijt het ons dat m«n hem,
die alle door de ivet gevorderde antecedenten
voor de verkiesbaarheid bezit, er ditmaal
niet brengen kon. Hij zou naar onze
vaste overtuiging een eervolle plaats in
den Raad hebben ingenomen.
In de vierde plaats hebben wij een
ernstige grief tegen de Roomsche leiders.
Deze hebben aan den vooravond der
verkiezing een strooibiljet verspreid, waarin
zjj met de eerst gestelde candidaten ook
den /ime-candidaat aanbevalen, op grond
van de onbetrouwbaarheid der antirevo
lutionairen en de betrouwbaarheid der
liberalen.
Dit motief was onwaardig. Juist de
mannen die zij bestreden en tot de leiders
kunnen gerekend worden, hebben steeds
royale samenwerking met de Roomscken
voorgestaan.
Wat Hoatenisse betreft, enderzoeke men
maar eens wat de beer de Jonge hiervoor
gedaau heeft en over had, terwijl de heer
Buijse door geschrift en persoonlijk ver
maan, en eenmaal nog in openbaar debat
de verkiezing van den heer Walter aan
gedrongen heeft. Niet hunne onbetrouw
baarheid was derhalve gebleken. Maar't
gaat ook hun, gelijk 't allen partijen gaat,
men kan den geestverwanten wel den weg
wijzeu, kiezen doen zij ten slotte toch
zeiven. Dit hebben de Roomschen in
Hontenisse ondervonden; hadden daar alle
Roomschen ook Roomsch gestemd, dan was
de Liberaal er nooit gekomen. En zoo ook
nu hadden alle Liberalen zich aan de open
lij ke of stilzwijgende aanbeveling der libera
le hoogmogenden gehouden, dan ware zeker
de heer Leijgraaff in herstemming gekomen.
Of daardoor nu voor hen de zoo betrouw
bare Liberalen ook onbetrouwbaar geworden
zijn, en of die betrouwbaarheid, voornamelijk
in de candidatuur Labrijn tegenover die van
Leijgraaff, zoo bijzonder uitgeblonken, heeft
dit moetende Roomschen zeiven beslissen
doch 't gaat niet aan op de „leiders" te
wreken wat de „volgelingen" misdoen.
En eindelijk de houding van de Goesche
Crt. Men weet dat dit blad 't altijd met
warmte opneemt voor de candidaten der
meeting. Dit deed zij nu niet, ofschoon
bij deze verkiezing hare houding formeel
correct was. Hare gewoonte getrouw, zoo
dachten wij, had zij hij de aanbeveling
der drie liberale candidaten moeten voegen
een krachtig protest tegen de candidatuur
Labrijn die de candidatuur Leygraaff in
gevaar bracht en vooral toen, ten slotte,
in lijnrechten strijd met haar raad. om 't
eens te worden met behoud der onzijdig
heid van de candidatuur de Jonge, en met
't besluit der meeting, vier candidaten wer
den aanbevolen.
Nu kreeg 't, althans in haar jongste no.
den schijn dat zij aan de candidatuur der
vier, althans zijdelings steun bood. Neen,
dan was werkelijk de houding der anti
revolutionaire kiesvereenigingen tot 't
laatste toe royaler. Drie candidaten en
desnoods ook Ochtman. Wanneer men bij
een verkiezing van sncces mag spreken,
dan is deze houding zeker wel met succes
gekroond.
Gaarne willen wij hieraan echter toevoe
gen, dat wij, schoon in beginsel tegen 't
stellen van candidaten van eenzelfde kleur,
de ervaring bij deze verkiezing opgedaan
ons niet licht meer verleiden zal om deze
principieeie tactiek, ook voor Goes aan te
hevelen. Bovendien de nieuwe wijze van
stemmen bij candidaatstelling, waardoor u
onverwacht een cendidaat wordt voorge-
schoven, tegen wien geen tegencandidaat
te stellen meer mogelijk is, maakt 't nemen
van voorzorgsmaatregelen noodzakelijk.
Ierseke. Onze gemeente beleeft nog
al eens roerige raadsverkiezingen. En 't
mag tot hare eer gezegd worden dat de
antirevolutionaire kiesvereeniging hieraan
niet meedoet. En dat behoort ook zoo.
Nimmer mag de dierbare naam onzes Gods
om onzentwii gesmaad worden. Het rumoer
kwam ook ditmaal van liberale zijde. Men
noemt een geachten naam, die hier de aan
legger, de ziel der beweging is, doch
gissen doet missen; derhalve hierover geen
woord. Toch is 't jammer dat een geachte
liberale naam met dergelijke libellen als
de circulaires met aanbeveling van de li
berale candidaten in één adem kan ge
noemd worden. Verbeeld u, voor den ge
meenteraad treden af vier liberalen drie
hunner stellen zich niet weder herkiesbaar,
en de vierde, de wethouder Cupery, wordt
door zijn eigen geestverwanten bestreden.
Nu neemt men 't van die zijde den an
tirevolutionairen kwalijk, dat zij te mid
den van zoo groote verwarring eigen can
didaten hebben gesteld. En, alsof 't gevaar
nu van die zijde dreigde, beginnen de li
beralen op de antirevolutionairen te schel
den en sleepen er zelfs de Kerk en de
saainwerking met Rome bij. Wij schrijven
hierbij een dergelijk persproduct ter aan
beveling van Cupery over, om een proefje
te geven van 't fatsoen der Ierseksche li
beralen.
„Kiezers van den Gemeenteraad van
Ierseke, waakt I Uwe belangen worden
bedreigd! Verdedigt ze!
De Kiesvereeniging „Ora et Labora",
berucht door haar samengaan met Rome
(vergetende, dat onze vaderen goed en
bloed hebben veil gehad om zich aan de
macht van Rome te ontrukken), wil ons
vier van haar geestverwanten op den hals
schuiven als lid van den gemeenteraad.
De Afgescheiden Kerk wil in onze ge
meente den baas spelen. Leden der Her
vormde Kerk en van andere Kerken,
waakt
Hoe onverdraagzaam, hoe heerschzuch-
tig de leden van „Ora" zijn, komt thans
t»n volle in het licht. Was er nog maar een
sprankje dankbaarheid en waardeering van
't goede in andersdenkenden in hunne har
ten, dan hadden ze iiever „hun rechter.
arm opgegeten", dan een candidaat stellen
tegenover het aftredend lid. T. Cuperij.
Waakt en weest nuchteren Zijne haters
zijn mannen tegen wie de handhaver van
wet en gerechtigheid heeft moeten op
treden.
Arbeiders, waakt
Als de voorstanders van de afgescheiden
school de overhand krijgen dan zullen de
schoolgelden op de openbare scholen ver
hoogd worden en zal bijna niemand meer
vrijgesteld worden
Stemt geen zwijgers met gesloten mond,
Geen kwakers, nimmer moe
Maar mannen, kloek en Ierseksch rond,
En wars van vuil gedoe.
O, vraagt dan niet naar rang of staat,
Of naar belijdenis,
Maar of dc Raadslid-Candidaat.
Steeds flink en deeglijk is!"
Wij merken slechts »p dat deze candidaat
Cupery nooit in eene kerk komt.
Hoek. Bij de stemming voor twee leden
van dai gemeenteraad werden de beide
aftredende leden, de heeren W. G. Dieleman
en J. Jurrij, herkozen. Zij verkregen re
spectievelijk 169 en 149 stemmen, terwijl
op den heer S. J. Robijn, 63 stemmen
waren uitgebracht.
Ierseke. In eene korte raadsverga
dering, Donderdagavond gehouden, werd
eene verordening vastgesteld, waarbij de
raadszaal] als stemlokaal voor de verkie
zingen van den raad en de Provinciale
Staten werden aangewezen.
Voorts kou medegedeeld worden, dat aan
de gemeente een buitengewoon rijkssubsidie
ad f3100 is toegestaan in de kosten van
betiager onderwijs (vergroDting school 2).
Waarde. Woensdag is alhier aange
spoeld het lijk van den persoon J. van
Denderen welke bij den laatsten storm van
19 Juni 11. door over boord van zijn schip
te slaan verdronken is, voor den Emanu-
elpolder alhier. Terstoni werd van de
aanspoeling van het lijk per telegraaf
bericht gedaan aan de familie van v. D.
te Grauw, waar de verongelukte woon
achtig was. Nog denzelfden dag kwam dan
ook de familie over doch wegens het te
laat uur hebben zij gewacht tot Donderdag
om het lijk te herkennen, hetwelk dan
ook geschied is door de kleeren welke
hij aanhad. Het lijk is Donderdagmiddag
onder toezicht van de politie begraven op
de algemeene begraafplaats alhier.
Colijnsplaat. Donderdag is aan den
polder Oud-Noordbeveland (Glasjesnol) met
goed gevolg gezonken het laatste der drie
zinkstukken, die daar ter plaatse tot be
scherming van den oever moesten worden
aangebracht. Het besloeg eene oppervlakte
van 2000 M2, zijnde 100 bij 20 M.
Heinkenszand. Donderdag avond ter
wijl de werkman J. P. hout uit de boomen
hakte te 's Heer Arendskerke, viel hem
een zware tak op het been, waardoor dit
op twee plaatsen brak. De ongelukkige
werd per voertuig naar zyn woning alhier
overgebracht.
Scherpenisse. Nadat het oude
uurwerk alhier voor goed het werk ge
staakt had, hebben we een ongeregeld le
ven geleid. De klokkenluider luidde de
klok als zijn horloge acht of twaalf uur
wees, de school had haar eigen tijd, de
omnibus stoorde zich heelemaal niet aan
onze regelingen en de post hield zich stok
stijf aan Greenwich, de arbeiders kwamen
ongeregeld uit het veld. Aan al deze on
gemakken is een eind gekomen. Het nieuwe
uurwerk is gearriveerd. Op het gemeen
tehuis is een torentje aangebracht dat
een aangenamen indruk maakt met zijne 3
wijzerborden (welhaast wordt nog een
vierde aangebracht). Het is een solied en
net afgewerkt machinewerk. Ook de klok
is door zijn helderen klank op verren af
stand hoorbaar. De bruikbaarheid en het
gemak wordt zeer verhoogd, doordat een
uur- en minuutwijzer aangebracht zjjn, die
evenals de uur cijfers op grooten afstand
goed zichtbaar zijn.