NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 95. 1897,
Dotiifetifitg 18 ftei.
iCfifc laarpng.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Pensioen voor loontrekkenden.
Buitenlandscli Overzicht.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p.0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
èn
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
H E R IJ K.
Breskens 17 en 18 Mei v.m.
Croede 18 Mei n.m. en 19 Mei.
Nieuwvliet 20 Mei v.m.
Cadzand 20 Mei n.m.
Zuidzande. 21 Mei v.m.
Retranchement 21 Mei n.m.
Sluis, met uitzondering van Oud-Heille
22 en 24 Mei.
Met genoegen begroeten wij in 't pro
gram van actie onzer party ook 't punt
„verplichte pensioenregeling voor loon
trekkende personen met aanvankelijke on
dersteuning uit 's Rijks schatkist".
De kiesvereenigingen die de weuschelijk-
heid dezer regeliag uitspraken, hebben na
tuurlijk niet bedoeld aan de candidaten den
weg voor te schrijven langs welken en
de wijze waarop zij deze regeling heb
ben tot stand te brengen.
Dit voor te schrijven zou in de eerste
plaats in strijd zijn met een belangrijk
artikel in 't antirevolutionair program van
beginselen, dat de overheid niet regeert bij
de gratie van het kiezersvolk maar bij de
gratie Gods. Eu in de tweede plaats 't
zou ook niet gemakkelijk gaan een derge-
lijken weg voor te schrijven; dien moeten
en mogen wij ook veilig aan de regeering
in overleg met de daartoe geroepen Staten-
generaal overlaten.
Dat echter dit vraagstuk der pensionee
ring tot de belangrijkste behoort die in
't eerstvolgend wetgevend tijdperk behoo-
ren naar voren te treden, erkennen wij,
en de programma's van Liberale Unie en
Katholieke Kamerleden behelzen dit punt
evenzeer.
Reeds in Ons Program van Beginselen
stond dan ook geschreven de erkentenis
der noodzakelijkheid, om ook door middel
onzer wetgeving, beter dan thans, er toe
mede te werken dat de verhouding tus-
schen de verschillende maatschappelijke
standen zooveel doenlijk beantwoorde aan
de eischen van Gods Woord.
Dat znlks ook door middel eoner pensi
oenregeling voor den ouden werkman
wordt bereikt, zal wel door niemand wor
den tegengesproken.
Aan de Regeering en de Yolksvertegen
woordiging kan en moet echter de beslis
sing over de wijze waarop worden over
gelaten.
Dat reeds niet eerder aan deze sinds
vele jaren dringend noodzakelijke verbe
tering de hand geslagen werd, is hoofdza
kelijk gevolg van den ellendigen party-
strijd, in verband met 't onpractische re-
geeringsstelsel, gelijk dit in de wetten des
lands is vastgelegd.
De levensduur van een ministerie dat
zich tot de instudeering van dergelijke
omvangrijke quaestiën zet, is in den regel
zoo kort dat er van 't in wetsvoorstellen
brengen van de resultaten hunner studie
bij de dienaren der Kroon niets komt. En
boe menig opvolger breekt af, wat zijn
vsorganger gebouwd heeft of begint met
bestndeering naar een heel ander stelsel,
wat ook weer veeltijd vordert, niet 't minst
om de politieke tegenstanders te winnen.
Daarom is 't te wenschen dat Nederland
in de naaste toekomst een ministerie rijk
wordt, dat lange jaren aan den arbeid kan
blijven en steun vindt by alle partyen.
De liberale party beeft bij monde van
hare meest vooruitstrevende voormannen
herhaaldelijk bepleit dat de Staat en deze
alleen voor de pensioneering van den
werkman beeft te zorgen. De Staat en
m>g eens de Staat is de groote onbekende
in wiens soboot alle ouden en invalieden
lafenis ea rust, en een rustigen rijk geze-
genien ouden dag hebben te vinden.
Met dit denkbeeld van staats socialisme,
hoe aanlokkelijk ook op zichzelf, kunnen
niet medegaan.
verstrekken van levensonderhoud
toch aan niet-bezittenden leidt in beginsel
tot bet stelsel van goederengemeenschap,
en verwart Staat en Maatschappij.
Maar bovendien het grijptin in de rech
ten en plichten van vaders en kinderen,
van werkgevers en werknemers, van de
christelijke barmhartigheid en van de Kerk.
Een werkgever is verplicht den werk
man zooveel loon nit te keeren, dat hij
met zyn gezin er behoorlijk van leven ban,
een gave der dankbaarheid voor den ar
men broeder kunne afzonderen, aan zyne
verplichtingen tot onderhoud van den
kerkedienst en der scholen kunne voldoen,
en iets kunne wegleggen tegen den ouden
dag.
Een huisvader is verplicht zoodanig
orde op zijne zaken te stellen dat bij zui
nig beheer door moeder de vrouw en bij
eigen groote spaarzaamheid de vakoplei
ding zijner kinderen kunne plaatshebben
en zij wel toegerust, zooveel mogelijk
zonder zorg het maatschappelijk leven kuu-
nen ingaan.
En wanneer hij straks, inden ouderdom,
zyn taak neerlegt, zyn ook zij wederom
op hun beurt verplicht hem met hunne
goederen te dienen, wanneer hij, door
welke omstandigheid ook, niet of niet ge
noegzaam voor den ouden dag blij kt te
hebben overgespaard.
Voor de armen hebben kerkelijke en
particuliere weldadigheid te zorgen.
Het is echter noodzakelijk dat onderscheid
gemaakt worde tusschen die ellendigen
welke de Heere aan Zijne gemeente in
Zyne plaats heeft nagelaten en hen, die
na een halve eeuw te hebben gewerkt, in
den strijd om 't bestaan, zich niet konden
staande houden, of by gebleken onge
schiktheid, op zwart zaad gesteld, na een
welbesteed leven, dank zij de treurige re
geling der loonen en andere omstandighe
den, onafhankelijk van bun wil of dien
van hun werkgevers, aan de diakenen dreigen
te vervallen.
Het pauperisme neemt, onder den nij ve
ren werkliedenstand, inderdaad dreigende
verhoudingen aan.
Het schreit ten hemel dat zoo menige
krachtige werkman of boerenarbeider, zoo
hy kinderloos is of van zijne kindere* kan
noch mag afhangen, niets dan het armhuis
tot voorland heeftof met een te weinig
om te leven en te veel om te sterven,
zij 't ook al in eigen gehuurde woning zal
moeten wachten op zijn „eindje".
En die macht nn van het Pauperisme is
het, die behoort gebroken te worden, en wel
„door den kring der hulpbehoevenden te
beperken tot de misdeelden die niet wer
ken konden en tot de schuldigen die zei-
ven hun weg verdierven".
En daartoe achten wij een wettelijke
invoering van het stelsel der verzekering
een der aangewezen middelen.
Wij beginnen met aan te dringen op
pensioenverzekering, dewijl wij begrijpen
dat zieken- en weduwenfondsen en uitkee-
ringen by ongelukken, dat ook daartoe be
hoort, niet, althans in de eerste jaren niet
tot stand komt, al zou 't wenschelyk zyn
dat ook daarvoor de regelen konden ge
vonden worden.
De antirevolutionaire party vraagt dan
ook niet een staatspensioneering, maar een
pensioneering mede nit verplichte by dragen
der belanghebbenden.
Alleen in de eerste jaren zal staatshulp
noodig zijn om deze zaak in gang te bren
gen. Dooh daarna zal't goed zijn dat deze
zaak door de loontrekkenden zei ven gedre
ven wordt.
In de eerste jaren. Immers het is on
mogelijk een pensioen te verzekeren, uit
welke bijdrage ook, aan die loontrekkenden
welke den levensavond tamelijk dicht ge
naderd zijn. Hoe zou sen werkman van
boven de 50 afdoende geholpen kunnen
worden, wanneer zijn pensioen bijv. opzijn
65ste jaar dient in te gaan?
Of de Staat deze zaak niet veilig aan
't particulier initiatief kan overlaten
Met dankbaarheid erkennen wij dat de
lust tot sparen meer algemeen wordt, post
spaarbank en andere particuliere onderne
mingen bloeien; de levensverzekering wint
veld. Maar wat zeggen de duizenden die
voor deze zaken gewonnen werden tegen
over de tienduizenden die er nog buiten
staan, en onder welke verreweg de mees
ten niet sparen kunnen van wege bun te
lage bezoldiging of i.e geringe verdiensten
Wat zeggen zij tegenover die scharen van
zorgelooze jonge mannen die sparen kun
nen, maar hnn geld liever in sigaren of
mooie kleeren, in glaasjes bier en bittertjes
en nog veel meer andere uitgaven zoek
maken en die nimmer tot sparen komen,
wanneer zij er niet door |4e wet toe ver
plicht worden?
Doch bij dat alles sta op den voorgrond
dat door ons antirevolutionairen aan alle
loontrekkenden op bet hart gebonden
worde om de pensioneering zelve ter band
te nemen. Er zijn zeeri goede particuliere
maatschappijen voor pensioen verzekering.
Het „vereenigt u" zij ook bier de lenze.
Wy hebben herhaaldelijk er op gewezen
dat voor onze werklieden met name in de
Amsterdamsche Maatschappij van Levens
verzekering Keizersgracht 729, Amsterdam,
een goede instelling bestaat, die hun de
gelegenheid opent, om op gemakkelijke
wijze zichzelf te helper;.. Ieder verzekerde
ontvangt bons, en wie zich de uitgaaf var.
5 cents per week kan en wil veroorloven,
van zyn 18de tot zijn 65ste jaar en
hoevelen kunnen nog wel 5 cents per week
miisen verzekert zich daardoor een
pensioen van, vergissen wij ons niet, f 6
per week.
Op die wijze kan een patroon zijn werk
lieden, een mevrouw haar dienstbode,
een schoolbestuur zyn onderwijzers pen
sioneeren.
Velen zeggen ja, maar als ik sterf, heb
ik niets. Dit is zoo. Maar gevoelt gij
aan 't eind uwer loopbaan dat gij van
deze uitgaven schade hebt geleden
Wij voelen echter wel iets voor 't
bezwaar, hetwelk echter niet te voorkomen
is, ook by staatspensioneering. O )k de
ambtenaren van den Staat dragen bij in
bun pensioen, dooh genieten 't natuurlijk
niet bij hnn sterven.
Mogelyk ware echter in zekeren zin
levens- en pensioenverzekering te verbin
den dus de gelegenheid open te stellen,
dat by eventueel overlijden de gestorte
bijdragen niet weg zijn, doch zij 't ook
maar gedeeltelijk, aan de erven kunnen ten
goede komen.
Dit zyn eohter bijzaken, waarop wij nu
niet verder ingaan.
Onze slotsom isversterking, uitbrei
ding van 't particulier initiatief'doch de
wet, die immers voor de kwaden is
stelle de regelen vast voor verplichte
deelneming in 't te stichten pensioenfonds.
Wie reeds uit zichzelf deelneemt, zal van
't drukkende dezer wettelijke bepaling wel
niet veel voelen.
Men beeft ook in onze kringen de vraag
gedaan waar 't geld van daan zal moeten
komen voor een aanvankelijk door den
staat te stichten pensioenfonds.
Die vraag behoeven wij niet te be
antwoorden.
Dat moet de wetgever doen. Wij zeggen
alleen wat de beer Schepel het kamer
lid in een kiezersvergadering in 't Noor
den van ons land, op eene desbetreffende
vraag geantwoord beeft.
Hij meende, er zal in de eerste jaren
wel minder noodig zijn voor openbare
werken. Er zal mettertijd op leger en
marine kunnen bezuinigd worden. Zoo
noodig zou deze spreker medewerken tot
zwaardere belasting van het kapitaal.
Wij voor ons houden ons echter aan
het Program van Actie, dat op heffiing
van invoerrechten en tijdelijke beffing van
sohaalrechten aandringt, en berekent dat
by een invoerrecht, na aftrek voor premie,
enz. ongeveer vijf millioen vrij komt, waar
van bij afschaffing van den vleesohaccyns
toch nog een aardige som zou overschieten
voor de per.sior.eering.
Maar zoo wij op 't geweten elkander
afvragen of de toestand gelyk die nu is,
mag bestendigd, zal toch wel een iegelijk
onzer antwoorden, dat ook desnoods met
geldelijke opoffering in den vorm van be
lasting gaarne deze goede zaak zal worden
gesteund die in 't belang der loontrek
kenden, van hunne gezinnen, van de dia-
konieën en van de gemeentekassen zal zijn,
dewijl zy 't Pauperisme, de steeds meerdere
wegzinking in den toestand van altijd
durende verarming tegengaat.
Het is te betreuren dat de samenwer
king tusschen de beide groepen der anti
revolutionairen op sommige plaatsen, en
laten wij er bij voegen onzerzijds wordt
afgebroken.
In ons vorig no. wezen wij reeds op
Zwolle, Hilversum en Schiedam.
Daar schijnt de geest van dr. v. Goor,
niet die van dr. Kuyper te zegevieren.
Geheel tegen de bedingen stelden de
onzen aldaar tegenover een aftreienden
antirevolutionair een can lidaat der geor
ganiseerde.
Toch zeker niet dewijl men de aftre-
denden minder zuiver op de graat vindt
dan liunne geestverwantenen ook niet
omdat men daardoor in de kaart der tegen
partij wil spelen.
Maar waarom dan
Stellen toch de Roomschen in de drie
genoemde districten een eigen candidaat,
dan brengt die 't tot herstemmiug met
den liberaal en wordt deze laatste gekozen.
Was dit de bedoeling van de besluiten
der depntatenvergadering
Men toetst met prijzenswaardige nauw
gezetheid de candidaten aan 't zoo rnim
mogelyk gestelde Program van Actie
en de resolutiën der deputaten-vergadering,
maar behoorden dan da kiesvereenigingen
dit niet tegelijk met consciëntieuss toe
passing voor en op zichzelven te doen
Wij hopen zeer dat in dezen alsnog
eenstemmigheid kome.
Bij even groote vastheid als waarmede
't Centraal Comité den geest van den spel
breker bezwoer, kunnen de leiders in de
kiesvereenigingen den geest van den vre-
demaker doen triumfeeren.
De kiesvereenigingen zijn zoo kwaad
niet; als de leiders maar dengen willen.
s
De eindpaal.
Eindpaal van den langen weg, die over
de stembus loopt, zal zijn bet September-
Kabinet.
Stel u nu voor, dat de Liberalen en
Christ. Hist, bet winner., en dat er een
meerderheid komt van Bronsveldianen a
la Karnebeek en a la Van Leeuwen voorts
van oud-liberalen a la Bastert, van gewoon
liberalen a la Beaufort, van Radicalen a
la Borgesiusen a la Veegens, en eindelijk
van Vo.kspartij-mannen en Sociaal-Demo
craten in parlementairen zin zeg zelf,
kunt gij u dan een Kabinet denken, dat
bij mogelijkheid met zulk een mengelmoes,
met zulk een allegaartjemet zoo wanho
pend allerlei-soortig gezelschap tot regeeren
in staat zon zijn
En toch, de N. JRott. Ct. die op zulk een
ieder-wat-wils-combinatie aanstuurt, bleef
nog steeds in gebreke, om ook maar de
quaestie, die hier nit rijzen zou, onder de
oogen te zier.. Standaard.
In 'f nauw.
Van liberale zij zegt men, dat wij in't
nauw zitten, en daarom zoo hartroerend
om hulp naar den kant der dissentieerende
broeders roepen.
Aangenomen, dat zulk roepen om aan
eensluiting bewijs is dat wij in 't nauw
zitten, hoe bitter in 't nauw moeten dan
de Liberalen zeiven wel niet zitten, die
zich letterlijk schor blazen, om den ver
strooiden troep toch maar tot „verzamelen"
te bewegen.
„Serrez les rangs", „aaneensluiten",
„verzamelen blazen", is sobering en inslag
van al wat men in hnn organen te lezen
krijgt.
Zie, vroeger, toen zij één waren, en wij
verdeeld, had dat schimpen op onze ver
deeldheid nog zin.
Maar nu ze zelve nog sterker dan wy
aan de splijtzwam lijden, wordt dit afgeven
op onze verdeeldheid bijna comisch
Standaard.
De oorlog met Atjeh heeft ons land nu
reeds duizend miljoen gulden gekost.
Gezwegen van 'tmenschenbloed zal men
dezen prijs wel wat duur vindenaange
nomen zelfs dat Atjeh reeds gekocht en
geleverd ware. Doch dit is er nog verre van
daan.
De oorlog duurt nu al sinds 1872.
Fan het oorlogstooneel geen nieuws,
zoodat ons overzicht ditmaal niet groot
behoeft te zijn.
Er is kans dat de oorlog thans op zyn
laatste beenen loopt. De onderhandelingen
der mogendheden met Turkije schijnen in
vollen gang, en zullen wel niet afstuiten
op de buitensporige eischen van den
overwinnaar.
Want wel zijn diens eiseben buiten
sporig; maar een Turk, een Oosterling is
gewoon ontzaglijk te overvragen, en zich
met een zeer klein deel van 't oorspronkely k
begeerde tevreden te stellen. Daarop draait
't in de quaestie van schadevergoeding en
nieuwe grensregeling hoogst waarschijnlijk
ook wel uit.
Die eischen zijn:
lo. Een schadeloosstelling of oorlogs
schatting van drie millioen Turksche
ponden
2o. de bepaling der grens langs de punten
Preveza, Metsovo, Meluna, Damasi, Nezeros
en Analipsis;
3o. afstand van de Grieksche oorlogs
vloot
4o. intrekking van alle bizondero over
eenkomsten ten gunste der Grieksche onder
danen in Turkije;
5o. regeling van het Kreta-vraagstuk
met beperking van de autonomie, ten
gunste van de Porte.
Intusschen doorleeft koning George in
Griekenland moeilijke dagen. Als door
de mogendheden van buiten af aldaar in
gezet vorst mist hy toch reeds van een
deel der bevolking de sympathie. Maar
nu de oorlog zoo ongunstig eindigt, is de
kans op de gewensebte populariteit voor
hem heelemaal verkeken. Men sprak zelfs
reeds van ernstige bedreigingen van de
zijde des volks om hem te molesteeren of
weg te jagen.
Het Grieksche volk, men ziet het, heeft
in beweeglijkheiden veranderlijkheid van
inzichten met het Fransche wel eenige
overeenkomst.
Het spreekt van zelf dat, waar de ge
slagen partij in zak en asch zit, de over
winnaar lauwere* behaalt en verhoogd wordt.
Edhem-Pacha is tot opperbevelhebber
van al de Turksche troepen aan de Grieksche
grenzen benoemd hem is de titel geschonken
van maarschalk van de geheele oorlogs
armee. Aan Saad Eddin-Pacha is het op
perbevel opgedragen over de nieuwe 3e
divisie van het legercorps in Epirus.
Al deze omstandigheden moeten de
Grieksche regeering er toe geleid hebben
om volkomen vertrouwen in de maatregelen
der zes groote mogendheden te beloven.
Daarom heeft dan ook de Dnitsche regeering
aan haar gezant te Athene opgedragea,
aan de onderhandelingen over eene vrede
lievende tusschenkomst deel te nemen.
Volgens een telegram uit Domoko doen
eenige bewegingen van het Turksche leger
eeu aanval verwachten.
Een dergelijke aanval wordt verwacht
tegen het leger van Smolenski bij Almyro,
ofschoon tengevolge van den- regen de
operaties zeer moeilijk zullen zyn.