agazijn isingen, rau IEÜWSBLAD VOOR ZEELAND. Vlissingen. ffifde laorgang, CHRISTELIJK- HISTORISCH TAVENIER, E 3 D ie Dienstbode Timmermansknechts, li dels! burg. Smidsknecht lidsknecht Ho. 88. 1897. E soorten edste adres. GESORTEERD IN i- en Gegoten Haarden, iels en Fornuizen, te en in vuur gelakte, GO li IX BUIL. koop aangeboden ERS. «komende MEID Dinsdag 27 Üptif. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN ZBLFREGEERING- Ruitenlandsch Overzicht. aat O 157, Middelburg. Iterst laag gezette prijzen, s eene groote partij ge- alle soorten allen zoo nieuw. IINUS 100 KLEINE OUDE Êbbenden zicb met franco brie- leseeeren aan het bureau van dit letter A. E I aanstaande een dosr teleurstelling, bij dhr. J. Bakker en Winkelier te \d. bij Mej. KOPPEJAN, Scher- at, Vlissingen. 11 aanstaande bekend met BOEREWEEK ei 3LAG, P. O. hij P.C.JOHAÏ- Kamperland. 21 een fl, bij J. DEKKEK, Seis weg en aankomende Jatsing gezocht, Adres Bureau „DE ZEEUff 2RSTOND GEVRAAGD k DRONKERS, te Kapelle- STER-SCHELDE. West-Europeesche of SpooriJ vm. 11,556), nm. 3,25 en t nm. 12,256), 3,55 oedekenskerke vm. 8,10. rneuzen 8,40. kt. vervoerd. «j >ten van 6.20 naar Bres e Dinsdag en Vrijdag. vm 5,20e) 7,15e) vm. nm- 10,15 1,55 4,50 door 7,35e) 10,35 2, *'5? tlö XV,. - 2,15 5,1 6,e) 8,30e) 11,55 8,25 door) 8 50e) nml2,l5 „r(Z, _a vee en goederen ver iele niet aangelegd- vervoerd. MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. ijs per drie maanden franco p. p.0,95. kele nummers0,025. UITGAVE VA V EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedore regel meer 10 cent. Zij wil dat de gewestelijke ■n gemeentelijke autonomie, voor zoover deze niet strijdt met de eiichen der staatseen- lieid en de rechten van de enkele personen niet onbe schermd laat, door decentrali satie worde hersteld. (Artikel 10 van Ons Program). Al man van christelijk historische rich g weet dat een volk er niet zoo maa toevallig of volgens besluit van den ra of een der andere „Staatsmachten" uen is; maar geworden, gegroeid is i Gods bestel, uit enkele personen, faro ën en kringen. 11 volk is een levend organisme dat meijzijn eigen leren moet laten leven, »d kt gelijk men een worm doorsnjjdt, in ukken verdoelen kan ea tegelijk zijnjarakfer als volk kan doen behouden. naar het revolutionaire stelsel een voUjjrerdeeld wordt, dat heeft Napoleon ons geleerd en dat hebben de mannen derFransche revolutie in Frankrijk doen zier,i toen zij het land eenvoudig in een goeie tachtig gelijke stnkken verdeelden, bij met niets anders te rekenen viel daarnet een bepaald getal mijlen opper- rliie en een vastgesteld zielental. Of hid historie en volksaard, dialect en verlhil van belangen werden aangerand of jiskend, daarnaar vroegen deze mannen achtr hunne schrijflessenaars niet. Zij knjten eenvoudig de kaart van 't land doi en ziedaar Frankrijk verdeeld in dejitementen, dat is 't tegenovergestelde va]provinciën gelijk on« land die kent. .9 provinciën ten onzent herinneren aar} het verleden des lands, wijzen op gelkheid of onderscheid van belangen en zeden, of doen in 't verschil van en kleederdracht den reiziger zien jj nit de eene provincie in de andere ii ivergestapt. Hier, ziet men rekening ge ouden met 't hoogere bestel dat 't ïi erl&ndsehe volk dusdanig onderscheiden onitaan en zich voortzetten deed. laar de departementen gelijk onze vaei.n die in 't begin onzer eeuw nog m tijdlang hebben gekend, zijn maar brkken van het eene en ondeelbare erf <W, zonder zweem van zelfstandigheid, Wen bij de gratie der heeren van het sfeatabestuur bestaan mocht. Toen dan ook deze departementen nog groot bleken, hebben deze heeren ook departementen nog eens verdeeld en oiderverdeeld, en zoo hebben wij ook «irondissementen en gemeenten gekregen, tot men ten slotte stuitte op den enkelen mensch dien men toch niet in tweeën aijen konanders zou men naar ditzelfde ijsteem der revolutie ook dit wel niet Wen nagelaten 1 tav stei'al heeft men een land en "'i niet meer naar het bestel Gods, TW naar de beschikking der administratie, -'aar dit stelsel met een vreemd "oord bet stelsel van centralisatie genoemd ™t men daneen ambtenaar die «uurszaken voor het geheele land doet tinaren voor de grootere deelen van «ad en een stel ambtenaren om de zaken voor een kleinste onderdeel van zulk een «ol te beredderen. Zoo krijgt men een stel en <be eentraal en die welke niet m'jj zeggen van uit het groote delpunt worden behandeld. Hier komt au by de regeling wat wel en wat niet raai zal worden behandeld en 't streven zooveel mogelijk alles op de schouders 8chuiven van het bestuur dat in 't mid- e pant zetelt. Centralisatie dus. 6 webbe met de spin in 'tsaamloopings- van alle draden, is voor deze rege- I van zaken het beste beeld. Ynn nu dr'ngt dit stelsel der revolutie, t een groot deel ook door onze libe- ea aanvaard, naar steeds grooter cen- ^chts"tJiyk°°dra 4e mogelÜklleid er toe Post en telegraaf en spoor werken niet weinig in de hand dat al meer van de plaatselijke bureaux naar de rijksbureaux wordt overgebracht, zoodat dit Fransche stelsel al meer het stelsel ook in ons land dreigt te worden. Zelfbeheer, of volks- zelfdoen wordt daarbij steeds meer onmo gelijk, En dat de oud-liberalen op bepaalde punten thaus ook op dit zelfdoen, op dit eigen initiatief bij het volk aandringen, is niet omdat zij dit zoo beter vinden, maar omdat zij de gevaren van hun cen tralisatie-stelsel beginnen te zien. Yan alle kanten toch roept men om Staats-bemoeiing, om Rijks-initiatief, om Overheidssteun; om diep ingrij pende maatregelen door de Re geering in 't belang der „gemeenschap" te nemen. Maatregelen die veel geld kosten en de nationale veerkracht, dank zij de toepassing van dit stelsel, reeds zoo ver slapt, geheel dreigen te vernietigen. Niet zonder reden dat zelfs de liberaal by zoo dreigend wassenden stroom „ho roept. De antirevolutionaire opvatting is ten allen tijde aan die der liberalen glad te gengesteld geweest. Niet centralisatie van macht, maar bevordering waar 't kan, en waar eene ordinantie Gods in eere te hou den of te herstellen valt, bevordering van het zelfbestuur, de autonomie. Tegen de leer van het in kavels afgepaalde vaderland stelt zij de leer der gezinnen als basis en bakermat der gemeenten, der provinciën en van het land. Tegenover de leer van „een hoop zielen op een stuk gronds" eert zij de daad van Gods groote scheppingskracht, waardoor verschillende levenskringen (gezinnen) zijn ontstaan die te zamen eene natie uitmaken. Hetgeen nu krachtens de ordinantie Gods aan het hoofd van het huisgezin toekomt, mag niet voor hem door het hoofd van den Staat geschieden. Ditzelfde geldt ook voor hoofden van gemeenten of van ge westen. Slechts dan mag de Staat op 't gebied dezer levenskringen treden, wanneer zij hunne roeping verzaken of niet in staat zijn die behoorlijk te vervullen. Alstyde- lijk zaakwaarnemer. Ons bestek laat niet toe hierover uit te weiden. Maar, waar wij herstelliag ook der gemeentelijke autonomie vragen, daar vragen wij toepassing van een paar be ginselen, te weten benoeming van bestuurs hoofden uit een voordracht; behandeling door de gemeenten van al wat binnen die gemeenten zijn beloop heeft; en een meer onafhankelijke administratieve rechtspiaak. Onze bedoeling worde met een paar voor beelden verduidelijkt. Een burgemeester is, dank zij het cen tralisatie-stelsel, een koninklijk ambtenaar; gelijk de Commissaris der Koningin de leelijke naam zegt 't duidelijk een koninklijk inspecteur is; van buiten in gevoerd om uitvoerder te zijn van den wil en de wetten der Koningin. En naar nu de kleur der kabinetten is uit wier boezem de aanbeveling komt, is ook de kleur der benoeming. In de eerste plaats geldt hier derhalve de politieke richting van den te benoemen „commissaris". Benoemingen als van Yan Panhuijs onder het ministerie Takde Brauw onder het ministerie HeemskerkSehimmelpenninek v. d. Oye onder het ministerie Mackay en Yan Harinxma onder het ministerie Yan Houten geven deze kleurenwisseling van nieuw- of oud-liberaal, conservatief of anti revolutionair duidelijk te zien. In 't college van gedeputeerde staten, in den regel de bondgenooten van dezen hooggeplaatsten ambtenaar, zetelt tevens de macht, tegenover de eigenlijke pro vinciale staten niet zelden en tegenover de gemeenten maar al te vaak. Van de gemeentelijke bureaux gaat geen kracht uit die niet eerst door het hoofdbureau in de hoofdstad is gecontroleerd. Beperking van die macht waar 't kan en mag vraagt Ons Program, en voor wat de gemeenten betreft het recht om des- verkiezende de Koningin een voordracht te mogen aanbieden, waaruit de burge meester kan worden benoemd. En voorts al wat óf gemeentelijk öf pro vinciaal kan behandeld worden, late het rijk los. De provincie kan best zorgen voor 't notariaat, de veldwaoht, sommige belas tingen en accijnzen, gevangeniswezen. De gemeente kan bij v. best zorgen voor er kenning van vereenigingeij, die zuiver plaatselijke belangen behartigenvoor kleine polders, en wat hiermee in verband staat; de schutterijen tal van belangen landbouw en arbeid rakende. Op [al deze terreinen zou de staat zich best kunnen terugtrekken. En wat de administratieve rechtspraak- aangaat, bij verschil tusschen twee ge meenten is er een rechterlijke beschikking die beslistmaar bij verschil tusschen eene gemeente en gedeputeerde staten berust de beschikking bij datzelfde laatstgenoemd college waarmede de gemeente in geschil is. Is dit billijk? De Standaard had dezer dagen in een van humor tintelend artikel geconstateerd dat de oud-liberale party, wier kansen voor de aanstaande verkiezingen zeer slecht stonden, een redder uit den nood kunnen begroeten in dr. Bronsveld, of wil men, in de mannen van den Chr. bistorisehen Kiezersbond. Dezen toch steunen en stutten de liberale partij met hun christelijk getinte liberale candidaten en nemen zelfs liberalen in hunnen bond op. Het Handelsblad merkte aan dat er tusschen liberalen en den Bronsveldbond geen verhand bestaat wat de Standaard zeer terecht, de volgende twee vragen tot haar opponent richten doet De eerste raakt Breukelen. Is daar niet, zoo vraagt zij, de heer Huydecoper door de fractie-Bronsveld gecandideerd, door de Liberalen overge nomen, en door beide groepen saam in de Kamer gebracht En is dit zoo, eilieve, hebben de liberalen dan soms een niet liberaal gecandideerd, of, zoo dit niet is aan te nemen, can- dideerden de Bronsveldianen dan niet een liberaal Het tweede geval betreft Delden. We konden tal van andere voorbeelden kiezen maar één voorbeeld afdoende. In Delden is ook een afdeeling van den Christ. Hist. Bond opgericht, en zulks wel op initiatief van twee predikanten, waarvan de één volbloed modern in het kerkelijke en beslist liberaal is, en met dezen zit in het bestuur bovendien nog een als gewoon liberaal bekend staand rentmeester. De redactie kan het geval door haar correspondent in Delden laten onderzoeken. Yragetoont ook dit geval niet (en het is er een uit velen), dat in de firma Bronsveld de Liberalen commanditaire vennoot zijn De Koninginnen hebben een paar dagen geleden te Gouda vertoefd, 't bezienswaar dige aldaar bezichtigd, de schoonheden der stad geprezen en zijn Zaterdagmiddag weder heengetogen naar Amsterdam om gelijk alle jaren, in de hoofdstad eenige weken door te brengen. Van 't bezoek aan Gouda konden wij wegens plaatsgebrek geen uitvoerige be schrijving geven. Uit de verslagen blijkt echter wel dat de kennismaking tusschen de Vorstinnen en de inwoners derPijpen- stad zeer is meegevallen. Strekke ook het vernieuwd bezoek aan de hoofdstad tot versterking van den band tusschen Nederland en Oranje I Ia ons vorig no. hebben wij onze mee ning gezegd omtrent 't besluit van den Sociaal democratissoheu arbeidersbond om in den politieken strijd den godsdienst onaangetast te laten. Wg hebben tegelijk maar gezwegen over het openingswoord van den voorzitter van genoemden bond de man heet VI iegen in welk openingswoord over de „legende van Jezus Christus" gespro ken werd. Maar aangenomen dat de socialisten den Bijbel enden Godsdienst een neutraal hart toedragen Yan der Wgck zou anders zeggenben ik al neutraal, wan neer ik u alleen maar niet uitlach Hoe maken de socialisten 't dan met 't gemeenteraadsbesluit hunner Parijsche broeders, dat namely kin de ziekenhuizen geen bijbels meer mogen uitgedeeld worden en dat alle by bels uit de bibliotheken der hospitalen moeten worden geweerd 'tls noodzakelijk en pryzenswaardig dat wij den arbeider eeR menschwaardig be staan verzekerenmaar een mensch waardig bestaan waarhij hij zijne kostelijke ziel verliest, zie, daar is de Christen-werk man onder ons niet van gediend. Hy verstaat 't woord van den Christus het vleeschgeworden Woord„wat baat het den mensch zoo hij de geheele wereld gewint eu hy lijdt schade aan zyne zielof wat zal hij geven tot lossing voor zyne ziel?" En wanneer dan de socialist a la Vliegen hem toevoegt: neem jij den hemel, laat my dan de aarde maar, dan antwoordt hij kort en goed Dat zij zoo, kameraad, maar dan ga ik met jou niet mee, allerminst bij de stembus. Dat heb ik met uw vader Radicaal of uw grootvader Liberaal ook niet gedaan. Met u doe ik het nog veel minder. Een klein staaltje van materialisme. De bakende kunst-criticus J. H. Róssing wijdt in het Nituuis v. d. Dag een woord aan de nagedaehtenis van de dezer dagen gestorven tooneeliste Chr. Stoetz. Hy eindigt zyn weemoedige beschouwing met de mededeeling dat de dood der groot hertogin van Saksen Weimar het tooneel te Weimar voor eenige weken 't zwijgen oplegde, maar dat thans de deuren van het theater weder geopend zyn en Schiller's Maagd van Orleans werd gespeeld. Zoo gaat 'tin die wereld der Kunst. Men staakt even zyn spel om tranen te storten bij een doode, en na zijn tranen gedroogd te hebben, zet men 'tspel voort alsof er niets gebeurd ware. De mensch die niet gelooft heeft afleiding noodig en wie beter dan het tooneel kan ze hem versohaffen De kunst rouwt kort. Zij huilt even „ter zijde", maar dan is 'tweer uit, en biedt zy opnieuw haar schat van verstrooiing aan allen die de gedachte aan den dood wenschen te ver zetten. Ofschoon de Turksche berichten, en alle berichten die door den Turkschen koker in Europa verspreid worden slechts met eenige reserve dienen te worden geloofd, mag het toch als vaststaand gehouden wor den dat de Grieken al meer terrein ver liezen. De hoofdmacht der Turken trekt zich toch om Larissa saamdaar zal der halve de groote strijd gestreden worden. En nu mag de Griek aan de zijde van Epirns nog eenige voordeelen behalen dit kan den Turk al heel weinig schelen.Van krijgskundig gewicht is de bezetting der punten aldaar niet. Door Thessalië zoekt hij zich een weg te banen. En alle teekenen schijnen aanwezig dat hij hierin slagen zal. Te meer is er reden om tevreden te zijnnu de Sultan den opperbevelhebber in Thessalië, Edhem pacha, terugriep en door Osman pacha vervangen liet. Deze laatste is zeker wel een der dapperste en schranderste krijgskundigen van zijn tijd. Hij was het die in 1878 de Russen in verschillende merkwaardige velslagen sloeg en ten slotte na een hardnekkige verdedi ging van den Plevna-pas, voor overmacht zwichtend, den roem medebracht van een weinig overtroffen krijgstalent en zich den bijnaam verwierf van den zeeghaftige „Ghasi". En deze Ghasi Osman pacha nu heeft het opperbevelhebberschap over het zege vierende -Turksche leger aanvaard. In verband hiermede heeft het bericht door den Grieksehen kroonprins zeiven naar Athene gezonden, groote beteekenis, dat hy besloten heeft Larissa te verlatendit eerste bezettingspunt| prijs te geven en zich op 't tweede bezettingspunt, achter Pharsa- los terng te trekken. Bij de Turken vermeerdering der fgeest- drift, by de Grieken groote teleurstelling, ziedaar den indruk dezer beide geheel tegen gestelde berichten. Voegen wij hierbij dat ook de opperbe velhebber van het Turksche leger in Epi- rus, Hifzi-paeha, door zijn vorst terugge roepen werd en door Eddim-pacha ver vangen. Beiden zullen wel als slachtoffers van hof-intriges gevallen zyn van Hifzi-pacha is dit te verklaren, daar hij niet zeer ge lukkig was, doch van Edhem-pacha min der, daar deze toch de bewondering van alle ooggetuigen gewekt heeft zoo dezen tenminste niet overdreven wegens zyn meesterlijke leiding onder anderen van den aanval op de Meloena-pas. In ieder geval is hij niet in persoon lijke ongenade hij den Sultan gekomen. Immers hy blijft aan 't leger verbonden, zij 't ook in een andere functie. Inmiddels hebben de Grieken een belang rijke schrede voorwaarts gedaan door de verovering van Karya, aan de golf van Saloniki. Deze verovering stelt het Griek- sche leger in staat hier samen te werken met de Grieksche vloot en wel op Turksch grondgebied. De Grieksche vloot is verdeeld in twee hoofd-escaders. Ret westelijke, links, ope reert aan de kust van Epiras, terwijl het oostelijke, in de gelf van Saloniki, Mace donië verontrust. Na de in ons vorig no. vermelde hom- hardementen van Katerina, c. a. zyn de Grieken aldaar geland, en hebben de ma gazijnen der Turken verwoest terwijl zy een schat van levensmiddelen buit maakten. Dit nu had Edhsm-pacha voorzien, doch hij had geen manschappen genoeg om dit punt te verdedigen, en zijn aanvraag om 40 duizend man ter versterking kwam te laat; dit heeft zeker geleid tot zyne terug roeping. Wat het westelijk eskader betreft, in Epirus, ook dit opereerde niet onfortuinlijk. Stedekens werden platgeschoten, troepen geland, stellingen ingenomen, levensmidde len buitgemaakt, terwijl ook te land ver scheidene voordeelen behaald werden. Dit alles eehter weegt niet op tegen de ver liezen tusschen Turnavo en Larissa en den, zy 't ook geregelden terugtocht naar Phar- Want het moge waar zijn het ge vleugelde woord is van wijlen den Ameri- kaanschen president Lincoln dat men nooit op de helling van span moet ver wisselen en dat de Turk zich hieraan be zondigde. Het is niet minder waar, dat men op een helling staande moeilij k achteruit loopt, zonder den hachelijken kans van aan 't benedeneind terecht te komen, en dat wel te spoediger en te zekerder naarmate de helling grooter is. Deze terugtocht is gevolg van eerst heden openbaar geworden nederlagen. Do Turken onder Hifzi pacha hernamen Penepighadia, de Grieken verloren 300 dooden en evenzooveel gewonden en ge vangenen. Ook het gevecht bij Mati waar de Tur ken onder Edhem pacha overwinnaars wa ren, was zeer moorddadig, de nederlaag der Grieken was verpletterend. De Turken hebben Zondag Larissa bezet. Yolgens Turksche berichten vluchtte de vijand in verwarring. Yolgens Grieksche berichten geschiedde de aftocht in goede

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1897 | | pagina 1