NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Ho. 83. 1897.
Dinsifatj 13 ftptif.
iffife ïftötgttnu,
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p- 0,95.
Enkele nummers0,025.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
DE GRONDWET.
De grondwet, gelijk die in
1848 gewijzigd is, aanvaardt zij
als uitgaugspuut om langs wet
tigen weg tot een hervorming
van onze staatsinstellingen naar
eisch der Christelijk-historische
beginselen te ger.ken,
Artikel 7 van Ons Program).
De antirevolutionairen verlangen een
Grondwet, niet als vage theorie voor alle
volken, maar als uitspraak van de historie
van één volk, het Nederlandsche.
In volstrekten zin zijn wij geen voor
standers van een Grondwet. Ook zortder
Grondwet kan een volk best leven. En
wat met name door liberale volksredenaars
in 1873 bij 'therdenken van het 25-jarig
bestaan der Grondwet van 1848 gejubeld
is als van een palladium onzer vrijheid,
is eenvoudig overdreven. Ook zonder deze
grondwet zou deze vrijheid even weinig
gevaar loopen, gelijk zij ook met deze
nog lang niet is, wat zij wezen moet.
In betrekkeiy ken zin zijn wij echter
voor een Grondwet als product van sa-
messtemming tusschen Vorst en Volkom de
rechten en plichten van weerszijden te
regelen en vast te leggen.
Een Charter is van een Grondwet juist
het tegendeel, in beginsel en in oorsprong,
daarom verwerpen wij haar beslistelijk,
wanneer men ons voor de keuze plaats
Grondwet of Charter.
Een Charter is een wet, geheel uit
eigen beweging, uit vrije goedgunstigheid,
door den souverein, als van uit de hooge
sfeer zijner waardigheid over het volk
uitgestort. Een wet die denken doet aan
de valsche leer dat het Volk er is om den
Vorst. In den grond is ook zulk eene
wilsdaad van 't Koningschap revolutie.
Revolutie maar van den Vorst uitgaande.
De leer dat de Vorst er is om het volk
wel aanvaardende, doch ze slechts toepas
sende, voorzoover 't den vorst zeiven goed
dunkt. Het volk wel vrijheid vergun
nende, maar toch ook niet meer dan aan
'svorsten koninklijk believen gevalt, en
dan nog met het recht van herroeping.
Een Grondwet daarentegen kan niet tot
stand komen tenzij de drager van het soe
vereine gezag met de onderdanen overleg
pleegt, en zij samen met wederzijdsch goed
vinden de grenzen afbakenen door het Sou-
vereine gezag te bereiken en door de Volks
vertegenwoordiging in acht te nemen.
De Grondwet van 1887 is eene verbe
terde editie van die van 1848, die van
1848 is een herziene uitgaaf van die van
1840; die va* 1840 vervangt de slechte
grondwet van 1815.
De grondwet van '48 was vrucht van
een zeer gewenschte herziening. De her
ziening geschiedde echter niet in onzen
geest. En de grondwet van '87 onder
Heemskerk tot stand gekomen, heeft zoo
weinig van een verbetering, dat het zeer
de vraag zal zijn, of zij niet op menig
punt binnen niet al te lang tijdsverloop
zal moeten herzien worden.
Doch al is zij niet wat zij wezen moest,
den eed op deze Grondwet kan ieder zoon
van Christelijk historischen hnize zonder
eenige reserve doen. Immers in de Grond
wet is nog steeds het intitule, „Wij ko-
ning Willem III bij de gratie Geds" enz.
w vinden, terwijl de erkentenis van God,
den Almachtige in haar nog zoo sterk
"jegelijk is ingevlochten. Bovendien bevat
H ook een artikel waarin staat dat zij
,i:l1 allen tijde herzien kan worden, en
®®ers ook op dat artikel zweert men.
ovendien is er in onze Grondwet van
meer nog dan in die van '48, veel
ai>tirevolutionairs. En dat het er niet
in is, komt eenvoudig daar van daan
de minister in '87 bij de behandeling
Grondwetsherziening van geen toe-
ohietelykheid jegens de antirevolutionai-
i®n, wilde weten en steeds den liberalen
•n 'gevlei kwam, terwijl de liberale
meerderheid wel zorg droeg dat 't antirevo
lutionair staatsrecht niet in de wet kwam,
al kon zij een enkele maal niet beletten
dat 't er als bij verrassing werd inge
bracht.
Wij denken hierbij aan artikel 59,
waarin de woorden „indien de wet den
Koning tot het sluiten van het verdrag
heeft gemachtigd" ep voorstel van den
heer Lohman gelezen werden „Indien de
Koning zich de bevoegdheid tot het sluiten
van het verdrag bij de wet heeft voor
behouden". Eene wijziging die met 46
tegen 37 stemmen werd aangenomen, met
behulp van enkele liberalen die niet
wisten welk een schoon antirevolutionair
beginsel zij daardoor in de wet hielpen
brengen.
De heer Goeman Borgesius had het
er daarna heel druk over, maar het was
gebeurd; en hij zorgde er voortaan wel
voor dat zoo iets niet meer plaats vond.
Bij artikel 69 nam de minister een
zelfde door den heer Lohman voorge
stelde wijziging over, omdat ook in art.
59 bedoelde wijziging werd ingebracht
doch de heer Borgesins stelde voor de
oorspronkelijke woorden te herstellen en
de Kamer deed dit met 37 tegen 36 stemmen.
Bg betere opkomst der onzen ware dit
te voorkomen geweest. Want nu heeft
de Koningin zekere bevoegdheden waarop
het antirevolutionaie stempel gedrukt werd,
gelgk by voorbeeld in artikel 59 en ande
re die 't liberalistische stempel vertoonen.
En het is toch door de toepassing van
het antirevolutionaire staatsrecht alleen
dat een grondwet kan worden nageleefd
en dat zij waarborg krijgt van bestendig
heid en kracht.
Niet dat de Grondwet ons privilegiën
zou hebben te verleenen.
Indien welke party ook, zich by de
wet previlegiën te bedingen weet, wordt
ons staatsleven vervalscht.
De antirevolutionaire staatsman huldigt
de leus van leven en laten leven.
Hg heeft zijn denkbeelden over een
staatsinrichting zooals hij die wenschen
zou, wanneer alle burgers des lands van
eenzelfde richting waren als hijmaar
hij heeft ze ook ten opzichte eener staats
inrichting by een gemengde bevolking
als die jwij nu hebben. En alleen die
laatste, niet de eerstgenoemde denkbeelden
wenscht hy over te boeken in de Grond
wet. En hy doet dit op grond van de
gebleken deugdelijkheid van eene op
Christelijke leest geschoeide staatsinrichting
in die gereformeerde landen, waar ook
eveneens met andersdenkende kleine
minderheden moest worden gerekend.
Dat hij by vragen van gelijk recht
voor allen, hierbij den atheïst, den armen
trotschen dwaas, die zegt, wenscht of
dadelijk gelooft, dat er geen God is, den
abnormalen ongeneeslijk kranken man
uit de kleinste minderheid der natie uit
zondert, spreekt van zelf. Niet om hem zijn
reoht te onthoudenmaarom 't hemgelijkby
den eed, slechts by exceptie toe te kennen,
totdat hy zulk een aanhang verwierf dat
de godloochening uit beginsel in ons
goede land niet meer tot de uitzonde
ringen behoorde.
En voorts gedenken wij da Costa's
woord
„Neengeen Grondwet kan behouden,
(hoe vergood eens of vertreên,
Zoo geen raad by God gezocht wordt,
(met verneedring en gebeên,
Yrucht'loos anders elke Grondwet 1 't
(blijft een levenloos papier,
Speelbal ddar van yd'le vonden, bron van
(Dieuwe driften hier 1"
Wij vestigen ten zeerste de aandacht
op achterstaande advertie, betreffende het
Gedenkboek-Br. Kuyper, hetwelk blijkens
de aankondiging veel belangrijks zal be
vatten.
Wy hopen dat het Gedenkboek spoe
dig zal verschijnen en dat de Uitgever
UITGAVE VA.N
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
ons by de verschijning onmiddellijk een
exemplaar ter aankondiging toezendt.
Het ontwerp tot regeling der gemeente-
financiën is door de tweede kamer met
83 tegen 6 stemmen aangenomen.
Te Delft is mr. N. G. Pierson (lib.) tot
lid der Kamer gekozen met 613. Op jbr.
mr. O. J. E. baron v. Wassenaar v.
Catwyck (antir.) waren 407 stemmen uit
gebracht.
De liberalen winnen een zetel, dank
zij de verdeeldheid der antirevolutionairen.
Wie is nu troonopvolger
De oud-minister Heemskerk, zeker de
meest bevoegde uitlegger der Grondwet,
noemt als zoodanig den kleinzoon der
overleden groothertogin van Saksen Weimar.
Zulks natuurlijk in geval van ontsten
tenis van een troonopvolger of troonop
volgster in de rechte lijn.
Maar waarom dan niet de afstamme
lingen van Prins Frederikj; of Prinses
Marianne
Wijl deze vorsten afstammelingen zyn
van Koning Willem I, terwyl de erf-
grootbertog van Saksen Weimar afstamt
van Koning Willem II en dus een graad
nader staat tot den troon.
De suikerbietenteelt in Zeeuwsch-Vlaan-
deren dreigt een groot gevaar.
By de aanstaande herziening der suiker-
wet in België zal de Belgische minister
van financiën voorstellen een invoerrecht
te heffen op suikerbieten en wel 1 franc
per 11)00 kilo bruto gewicht.
De Belgische landbouwafdeelingen steu
nen dit voorstel met bare petitiën.
Dat de Nederlandsche, de Zeeuwscke,
de Hulst-Oostburgsche bietenverbouwers
van dezen maatregel groote schade zullen
ondervinden is te begrijpen.
Moge de Nederlandsche regeering een
middel vinden om dezen slag at te weren.
En mogen de mannen van den vrij han
del, de tegenstanders van invoerrechten,
van invoerrechten ook als maatregel van
veiligheid of represaille, met dezen poets
der Belgische regeering hun voordeel doen
Indien de heer Mr. E. Fokker te Mid
delburg voor 't kiesdistrict Alkmaar kamer
lid wordt, dan zal hem hoogst waarschijn
lijk overkomen, wat, zijn vader wijlen
mr. G. A. Fokker in 1875 gebeurde, toen
ook hy in het kiesdistrict Middelburg tot
lid der Kamer in de vacature Tak (Juli
-September gekozen werd en tot volle
dige uitoefening van deze functie een
retourkaart op den trein naar Den Haag
kon nemen.
Feitelyk zal van hem wellicht nog minder
gevorderd worden dan van zijn naamgenoot
slechts de by woning der sluitings-zitting
zal van hem kunnen gevergd worden.
Ditzelfde geldt ook voor den Rotterdam-
schen vertegenwoordiger die mr. v. Gennep
vervangen moet.
Wat Rotterdam betreft: drie van de
vier kamerleden uit dit district zal men
in de nieuwe kamer niet wederzien.
Alleen de heer Mees stelt zich herkies
baar. De heeren van Gennep, Plate en
Viruly Verbrugge wenschen niet terug
te keeren.
Ook de heer Arie Smit, lid voor Rid
derkerk, stelt zich niet meer beschikbaar.
Het kan verkeeren.
De heer Van Limburg Stirum die zich
in 1888 menigmaal tegenover antirevolu
tionairen liet candidaat stellen en het
enfant chèri was van mannen die nu den
Chr. historischen Kiezersbond helpen uit
maken, is aan de redactie van de Vadertde
penvoerster van genoemden Bronsveld.
vaat 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedore regel
meer 10 cent.
hond, dusdanig uit de hand gevallen, dat
zij voorstelt ook tegenover hem, gelyk tegen
over alle antirevolutionairen, zoo Kuyper-
groep als Lohman-groep, een candidaat te
stellen.
Een candidaat tegenover Van Limburg
Stirum, van christelijk historische, oud-
nationale, Bronsveldiaansehe zijde, hoe 't
mogelijk was
Wat zal die stembus van Juni een ver
rassingen geven
t
Bij de verkiezing voor een lid der tweede
kamer in 't kiesdistristrict Delft is het
zonderling toegegaan by alle party en.
De liberalen candideerden Pierson, een
Takkiaan, zou men zoo zeggen tenminste
bij was minister in het ministerie Tak en
bleef hem trouw by de kieswetbeweging.
Maar diezelfde heer Pierson is een zelf
standig rran; hy heeft zyn gravamina te
gen de programs der Liberale Unie dui
delijk uitgesproken en is derhalve op dit
pnnt geen Takkiaan.
Maar bij is ook tegelijk de man van
bet allegaartje het manifest der 83, waar
in op de fusie tusschen oud- en nieuw
liberalen wordt aangedrongen, draagt
Piersons naamteekening en hij protesteert
daardoor tegen de uitsluitende tactiek der
Liberale Unie jegens eerstgenoemden. Toch
werd Pierson candidaat van alle liberalen
Unie-liberalen en niet-Unie-liberalen
en beide fractiën bezingen de behaalde
overwinning in een lofzang (waaraan bet
refrein ontbreekt: Maar bij wie hoort Pier
son nu? En allen juichen reeds bij de
voorzegging dat 't in Juni overal zoo gaan
zal, gelijk 't nu te Delft is gegaan: al
de liberalen en radicalen onder éen hoed.
Want opmerkelijk is 't dat van dezen
candidaat „niet is verlangd, zooals op de
Unie-vergadering van 14 Nov. was beslo
ten, dat bij niet enkel instemming betuigde
met de strekking van het gebeele hervor
mingsprogramma maar ook van de maat
regelen van bet programma van urgentie
met volle overtuiging de urgentie erkende."
Zoo schrijft de N. R. C. en zij constateert
met genoegen dat het Vaderland, welks
hoofdredacteur mr. Macalester Loup
in 't bestuur der Unie zit en de programs
dier Unie warm verdedigt en het mani
fest van Pierson en zyn 82 bestrijdt, toch
Pierson warm heeft aanbevolen, niettegen
staande zij weet dat Pierson 't met beide
programma's lang niet eens is, „een gron
dige herziening er van heeft aangeraden
en „niet enkel in kleinigheden van het
program verschilt".
De politiek der vertrouwensmannen,
toegepast door mannen van de Liberale
Unie
De Delftsche verkiezing zullen wy in
gedachten houden.
Maar nu de andere partyen.
De Christelijk historischen stelden een
antirevol. candidaat, en nu had de Stan
daard er op gezinspeeld dat onzerzijds
deze candidatunr niet zou bestreden wor
den. En zie de plaatselijke antirev. bla
den schijnen het toch gedaan te hebben,
en wel naar de Ned. meldt met kenne
lijke bedoeling om den candidaat van het
liberale fusie-spelletje te steunen.
Dit verstaan wy ook niet recht.
En eindelijk de Roomsche partij, stellig
in Delft de sterkste minderheid, die de
verkiezing van Beelaarts in '94 beheerschte,
en derhalve ook thans den liberaal had
kunnen weren, onthield zich van aanbe
veling, wat niet minder verwondering
wekt.
Voor de Juni-verkiezingen elders schijnt
op Delft nu geen peil te trekken.
GEEFT ACHT!
Hingt makkers! gij voor kort het mouw
vest om uw schouders,
Om moedig in den dienst van 't Vader
land te gaan;
Geeft acht dan op het woord bij 't afscheid
van uw ouders,
Dat woord, zoo wel gemeend, bezegeld
met een traan.
Geeft acht de vadertrouw, die nimmer u
liet varen,
Geeft acht op 't moederhart, dat teeder
voor u slaat,
Geeft acht op 't ouderhuis, waarin gij
zooveel jaren
Met liefde zijt omringd, gesteund met
raad en daad.
Geeft acht op 't Woord van God, den
Bijbel, n gegeven
Om 'tglibb'rig levenspad steeds veilig
te begaan;
Geeft acht op 't heerlijk Boek, en zij het
u in 't leven
Een leidstar naar omhoog, een lampe
op uw baan!
Dit houdt u opgewekt, dit maakt uNblij
en wakker,
Dit geeft u jeugdig vuur, dit geeft/in
zwakheid kracht.
Dit maakt u iedereen tot raadsman, vriend
en makker,
Dit roept in elk gevaar u vriend'lijk
toe: Geeft acht!
Krijgsman.
■3i*
Nu wij toch aan het overnemen zyn
uit „D« Nederlandsche Krijgsman"dit) zoo
aantrekkelijke aller steun waardige week
blad voor onze militairen, drukken wy
nog onderstaand vers over nit genoemd
blad voor onze jongste miliciens die de
„Krijgsman" misschien niet lezen
VOOR DE HOLLANDSCHE MiLIClENS.
(Uit „De Nederl. Krijgsman
Zoonrond en recht, gedenk daaraan
Tot 'tleven u begeeft:
Geen duimbreed van het pad gegaan,
Dat God gebakend heeft,
Dan staat gij vast, dan dreigt geen nood
Dan valt geen dag u Jang.
Blij zingt ge op stroo of pluim den doetL
Vol vreugd uw zwanenzang.
Zoon 1 rond en recht, God in 't gemoed,
Hoed u voor Wijn en Tryn,
Geef spel- noch vloek- nog wraaklust voet,
Mijd zelis van 't kwaad den schijn.
O, niets of 't wordt den zondaar zuur
Hoe zoet het eerst ook scheen,
De zonde zweept van uur tot uur
Hem naar de helle heen.
Zóó nietzóó niet 1 houdt vast aan deugd
Dat geeft een beter loon,
Er is naar 't land van eeuw'ge vreugd,
Geen and're weg, mijn zoon.
Dien zóó bet land, wees zóó gezind,
O, sta toch vast en sla
Geen nagel in mijn dooikist kind,
Verzelle u Gods gena
Jhr. Mr. Beelaerts van Blokland.
De heden ontvangen Transvaalsche
Volksstem wijdt eenige hartelijke woorden
aan de nagedachtenis van den heer Bee
laerts van Blokland. Het blad schrijft:
Jbr. dr. G. J. Tb. Beelaerts van Blok
land behoorde onder de oudst en meest
oprechte en belanglooze Europeesche vrien
den der Boeren. Door familiebanden was
hij nauw aan de Afrikaners verbonden,
door banden van gevoel en warme sym
pathie behoorde hy feitelyk tot de Trans-
valers.
Jarenlang heeft hij, in dagen van ar
moede en verdrukking, zijn tijd, invloed
en energie beteed ten bate van ons volk.
Gedurende den Vrijheidsoorlog werd hij
een der middelpunten van agitatie ten
voordeele der herstelling onzer onafhan
kelijkheid en was zijn werk meer vrucht
dragend dan velen hier te lande zelfs maar
vermoeden.
Later was hij de rechterhand van Presi
dent Kruger, gedurende diens bezoek aan
het vaste land van Europa, en behartigde
bij in efficiëele positie, doch zonder bezwaaï