NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- HISTORISCH Ho. 83. 1897. Dinsifatj 13 ftptif. iffife ïftötgttnu, VERSCHIJNT F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p- 0,95. Enkele nummers0,025. Bij dit nummer behoort een bijvoegsel. DE GRONDWET. De grondwet, gelijk die in 1848 gewijzigd is, aanvaardt zij als uitgaugspuut om langs wet tigen weg tot een hervorming van onze staatsinstellingen naar eisch der Christelijk-historische beginselen te ger.ken, Artikel 7 van Ons Program). De antirevolutionairen verlangen een Grondwet, niet als vage theorie voor alle volken, maar als uitspraak van de historie van één volk, het Nederlandsche. In volstrekten zin zijn wij geen voor standers van een Grondwet. Ook zortder Grondwet kan een volk best leven. En wat met name door liberale volksredenaars in 1873 bij 'therdenken van het 25-jarig bestaan der Grondwet van 1848 gejubeld is als van een palladium onzer vrijheid, is eenvoudig overdreven. Ook zonder deze grondwet zou deze vrijheid even weinig gevaar loopen, gelijk zij ook met deze nog lang niet is, wat zij wezen moet. In betrekkeiy ken zin zijn wij echter voor een Grondwet als product van sa- messtemming tusschen Vorst en Volkom de rechten en plichten van weerszijden te regelen en vast te leggen. Een Charter is van een Grondwet juist het tegendeel, in beginsel en in oorsprong, daarom verwerpen wij haar beslistelijk, wanneer men ons voor de keuze plaats Grondwet of Charter. Een Charter is een wet, geheel uit eigen beweging, uit vrije goedgunstigheid, door den souverein, als van uit de hooge sfeer zijner waardigheid over het volk uitgestort. Een wet die denken doet aan de valsche leer dat het Volk er is om den Vorst. In den grond is ook zulk eene wilsdaad van 't Koningschap revolutie. Revolutie maar van den Vorst uitgaande. De leer dat de Vorst er is om het volk wel aanvaardende, doch ze slechts toepas sende, voorzoover 't den vorst zeiven goed dunkt. Het volk wel vrijheid vergun nende, maar toch ook niet meer dan aan 'svorsten koninklijk believen gevalt, en dan nog met het recht van herroeping. Een Grondwet daarentegen kan niet tot stand komen tenzij de drager van het soe vereine gezag met de onderdanen overleg pleegt, en zij samen met wederzijdsch goed vinden de grenzen afbakenen door het Sou- vereine gezag te bereiken en door de Volks vertegenwoordiging in acht te nemen. De Grondwet van 1887 is eene verbe terde editie van die van 1848, die van 1848 is een herziene uitgaaf van die van 1840; die va* 1840 vervangt de slechte grondwet van 1815. De grondwet van '48 was vrucht van een zeer gewenschte herziening. De her ziening geschiedde echter niet in onzen geest. En de grondwet van '87 onder Heemskerk tot stand gekomen, heeft zoo weinig van een verbetering, dat het zeer de vraag zal zijn, of zij niet op menig punt binnen niet al te lang tijdsverloop zal moeten herzien worden. Doch al is zij niet wat zij wezen moest, den eed op deze Grondwet kan ieder zoon van Christelijk historischen hnize zonder eenige reserve doen. Immers in de Grond wet is nog steeds het intitule, „Wij ko- ning Willem III bij de gratie Geds" enz. w vinden, terwijl de erkentenis van God, den Almachtige in haar nog zoo sterk "jegelijk is ingevlochten. Bovendien bevat H ook een artikel waarin staat dat zij ,i:l1 allen tijde herzien kan worden, en ®®ers ook op dat artikel zweert men. ovendien is er in onze Grondwet van meer nog dan in die van '48, veel ai>tirevolutionairs. En dat het er niet in is, komt eenvoudig daar van daan de minister in '87 bij de behandeling Grondwetsherziening van geen toe- ohietelykheid jegens de antirevolutionai- i®n, wilde weten en steeds den liberalen •n 'gevlei kwam, terwijl de liberale meerderheid wel zorg droeg dat 't antirevo lutionair staatsrecht niet in de wet kwam, al kon zij een enkele maal niet beletten dat 't er als bij verrassing werd inge bracht. Wij denken hierbij aan artikel 59, waarin de woorden „indien de wet den Koning tot het sluiten van het verdrag heeft gemachtigd" ep voorstel van den heer Lohman gelezen werden „Indien de Koning zich de bevoegdheid tot het sluiten van het verdrag bij de wet heeft voor behouden". Eene wijziging die met 46 tegen 37 stemmen werd aangenomen, met behulp van enkele liberalen die niet wisten welk een schoon antirevolutionair beginsel zij daardoor in de wet hielpen brengen. De heer Goeman Borgesius had het er daarna heel druk over, maar het was gebeurd; en hij zorgde er voortaan wel voor dat zoo iets niet meer plaats vond. Bij artikel 69 nam de minister een zelfde door den heer Lohman voorge stelde wijziging over, omdat ook in art. 59 bedoelde wijziging werd ingebracht doch de heer Borgesins stelde voor de oorspronkelijke woorden te herstellen en de Kamer deed dit met 37 tegen 36 stemmen. Bg betere opkomst der onzen ware dit te voorkomen geweest. Want nu heeft de Koningin zekere bevoegdheden waarop het antirevolutionaie stempel gedrukt werd, gelgk by voorbeeld in artikel 59 en ande re die 't liberalistische stempel vertoonen. En het is toch door de toepassing van het antirevolutionaire staatsrecht alleen dat een grondwet kan worden nageleefd en dat zij waarborg krijgt van bestendig heid en kracht. Niet dat de Grondwet ons privilegiën zou hebben te verleenen. Indien welke party ook, zich by de wet previlegiën te bedingen weet, wordt ons staatsleven vervalscht. De antirevolutionaire staatsman huldigt de leus van leven en laten leven. Hg heeft zijn denkbeelden over een staatsinrichting zooals hij die wenschen zou, wanneer alle burgers des lands van eenzelfde richting waren als hijmaar hij heeft ze ook ten opzichte eener staats inrichting by een gemengde bevolking als die jwij nu hebben. En alleen die laatste, niet de eerstgenoemde denkbeelden wenscht hy over te boeken in de Grond wet. En hy doet dit op grond van de gebleken deugdelijkheid van eene op Christelijke leest geschoeide staatsinrichting in die gereformeerde landen, waar ook eveneens met andersdenkende kleine minderheden moest worden gerekend. Dat hij by vragen van gelijk recht voor allen, hierbij den atheïst, den armen trotschen dwaas, die zegt, wenscht of dadelijk gelooft, dat er geen God is, den abnormalen ongeneeslijk kranken man uit de kleinste minderheid der natie uit zondert, spreekt van zelf. Niet om hem zijn reoht te onthoudenmaarom 't hemgelijkby den eed, slechts by exceptie toe te kennen, totdat hy zulk een aanhang verwierf dat de godloochening uit beginsel in ons goede land niet meer tot de uitzonde ringen behoorde. En voorts gedenken wij da Costa's woord „Neengeen Grondwet kan behouden, (hoe vergood eens of vertreên, Zoo geen raad by God gezocht wordt, (met verneedring en gebeên, Yrucht'loos anders elke Grondwet 1 't (blijft een levenloos papier, Speelbal ddar van yd'le vonden, bron van (Dieuwe driften hier 1" Wij vestigen ten zeerste de aandacht op achterstaande advertie, betreffende het Gedenkboek-Br. Kuyper, hetwelk blijkens de aankondiging veel belangrijks zal be vatten. Wy hopen dat het Gedenkboek spoe dig zal verschijnen en dat de Uitgever UITGAVE VA.N G. M. KLEMKERK, te Goes en ons by de verschijning onmiddellijk een exemplaar ter aankondiging toezendt. Het ontwerp tot regeling der gemeente- financiën is door de tweede kamer met 83 tegen 6 stemmen aangenomen. Te Delft is mr. N. G. Pierson (lib.) tot lid der Kamer gekozen met 613. Op jbr. mr. O. J. E. baron v. Wassenaar v. Catwyck (antir.) waren 407 stemmen uit gebracht. De liberalen winnen een zetel, dank zij de verdeeldheid der antirevolutionairen. Wie is nu troonopvolger De oud-minister Heemskerk, zeker de meest bevoegde uitlegger der Grondwet, noemt als zoodanig den kleinzoon der overleden groothertogin van Saksen Weimar. Zulks natuurlijk in geval van ontsten tenis van een troonopvolger of troonop volgster in de rechte lijn. Maar waarom dan niet de afstamme lingen van Prins Frederikj; of Prinses Marianne Wijl deze vorsten afstammelingen zyn van Koning Willem I, terwyl de erf- grootbertog van Saksen Weimar afstamt van Koning Willem II en dus een graad nader staat tot den troon. De suikerbietenteelt in Zeeuwsch-Vlaan- deren dreigt een groot gevaar. By de aanstaande herziening der suiker- wet in België zal de Belgische minister van financiën voorstellen een invoerrecht te heffen op suikerbieten en wel 1 franc per 11)00 kilo bruto gewicht. De Belgische landbouwafdeelingen steu nen dit voorstel met bare petitiën. Dat de Nederlandsche, de Zeeuwscke, de Hulst-Oostburgsche bietenverbouwers van dezen maatregel groote schade zullen ondervinden is te begrijpen. Moge de Nederlandsche regeering een middel vinden om dezen slag at te weren. En mogen de mannen van den vrij han del, de tegenstanders van invoerrechten, van invoerrechten ook als maatregel van veiligheid of represaille, met dezen poets der Belgische regeering hun voordeel doen Indien de heer Mr. E. Fokker te Mid delburg voor 't kiesdistrict Alkmaar kamer lid wordt, dan zal hem hoogst waarschijn lijk overkomen, wat, zijn vader wijlen mr. G. A. Fokker in 1875 gebeurde, toen ook hy in het kiesdistrict Middelburg tot lid der Kamer in de vacature Tak (Juli -September gekozen werd en tot volle dige uitoefening van deze functie een retourkaart op den trein naar Den Haag kon nemen. Feitelyk zal van hem wellicht nog minder gevorderd worden dan van zijn naamgenoot slechts de by woning der sluitings-zitting zal van hem kunnen gevergd worden. Ditzelfde geldt ook voor den Rotterdam- schen vertegenwoordiger die mr. v. Gennep vervangen moet. Wat Rotterdam betreft: drie van de vier kamerleden uit dit district zal men in de nieuwe kamer niet wederzien. Alleen de heer Mees stelt zich herkies baar. De heeren van Gennep, Plate en Viruly Verbrugge wenschen niet terug te keeren. Ook de heer Arie Smit, lid voor Rid derkerk, stelt zich niet meer beschikbaar. Het kan verkeeren. De heer Van Limburg Stirum die zich in 1888 menigmaal tegenover antirevolu tionairen liet candidaat stellen en het enfant chèri was van mannen die nu den Chr. historischen Kiezersbond helpen uit maken, is aan de redactie van de Vadertde penvoerster van genoemden Bronsveld. vaat 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedore regel meer 10 cent. hond, dusdanig uit de hand gevallen, dat zij voorstelt ook tegenover hem, gelyk tegen over alle antirevolutionairen, zoo Kuyper- groep als Lohman-groep, een candidaat te stellen. Een candidaat tegenover Van Limburg Stirum, van christelijk historische, oud- nationale, Bronsveldiaansehe zijde, hoe 't mogelijk was Wat zal die stembus van Juni een ver rassingen geven t Bij de verkiezing voor een lid der tweede kamer in 't kiesdistristrict Delft is het zonderling toegegaan by alle party en. De liberalen candideerden Pierson, een Takkiaan, zou men zoo zeggen tenminste bij was minister in het ministerie Tak en bleef hem trouw by de kieswetbeweging. Maar diezelfde heer Pierson is een zelf standig rran; hy heeft zyn gravamina te gen de programs der Liberale Unie dui delijk uitgesproken en is derhalve op dit pnnt geen Takkiaan. Maar bij is ook tegelijk de man van bet allegaartje het manifest der 83, waar in op de fusie tusschen oud- en nieuw liberalen wordt aangedrongen, draagt Piersons naamteekening en hij protesteert daardoor tegen de uitsluitende tactiek der Liberale Unie jegens eerstgenoemden. Toch werd Pierson candidaat van alle liberalen Unie-liberalen en niet-Unie-liberalen en beide fractiën bezingen de behaalde overwinning in een lofzang (waaraan bet refrein ontbreekt: Maar bij wie hoort Pier son nu? En allen juichen reeds bij de voorzegging dat 't in Juni overal zoo gaan zal, gelijk 't nu te Delft is gegaan: al de liberalen en radicalen onder éen hoed. Want opmerkelijk is 't dat van dezen candidaat „niet is verlangd, zooals op de Unie-vergadering van 14 Nov. was beslo ten, dat bij niet enkel instemming betuigde met de strekking van het gebeele hervor mingsprogramma maar ook van de maat regelen van bet programma van urgentie met volle overtuiging de urgentie erkende." Zoo schrijft de N. R. C. en zij constateert met genoegen dat het Vaderland, welks hoofdredacteur mr. Macalester Loup in 't bestuur der Unie zit en de programs dier Unie warm verdedigt en het mani fest van Pierson en zyn 82 bestrijdt, toch Pierson warm heeft aanbevolen, niettegen staande zij weet dat Pierson 't met beide programma's lang niet eens is, „een gron dige herziening er van heeft aangeraden en „niet enkel in kleinigheden van het program verschilt". De politiek der vertrouwensmannen, toegepast door mannen van de Liberale Unie De Delftsche verkiezing zullen wy in gedachten houden. Maar nu de andere partyen. De Christelijk historischen stelden een antirevol. candidaat, en nu had de Stan daard er op gezinspeeld dat onzerzijds deze candidatunr niet zou bestreden wor den. En zie de plaatselijke antirev. bla den schijnen het toch gedaan te hebben, en wel naar de Ned. meldt met kenne lijke bedoeling om den candidaat van het liberale fusie-spelletje te steunen. Dit verstaan wy ook niet recht. En eindelijk de Roomsche partij, stellig in Delft de sterkste minderheid, die de verkiezing van Beelaarts in '94 beheerschte, en derhalve ook thans den liberaal had kunnen weren, onthield zich van aanbe veling, wat niet minder verwondering wekt. Voor de Juni-verkiezingen elders schijnt op Delft nu geen peil te trekken. GEEFT ACHT! Hingt makkers! gij voor kort het mouw vest om uw schouders, Om moedig in den dienst van 't Vader land te gaan; Geeft acht dan op het woord bij 't afscheid van uw ouders, Dat woord, zoo wel gemeend, bezegeld met een traan. Geeft acht de vadertrouw, die nimmer u liet varen, Geeft acht op 't moederhart, dat teeder voor u slaat, Geeft acht op 't ouderhuis, waarin gij zooveel jaren Met liefde zijt omringd, gesteund met raad en daad. Geeft acht op 't Woord van God, den Bijbel, n gegeven Om 'tglibb'rig levenspad steeds veilig te begaan; Geeft acht op 't heerlijk Boek, en zij het u in 't leven Een leidstar naar omhoog, een lampe op uw baan! Dit houdt u opgewekt, dit maakt uNblij en wakker, Dit geeft u jeugdig vuur, dit geeft/in zwakheid kracht. Dit maakt u iedereen tot raadsman, vriend en makker, Dit roept in elk gevaar u vriend'lijk toe: Geeft acht! Krijgsman. ■3i* Nu wij toch aan het overnemen zyn uit „D« Nederlandsche Krijgsman"dit) zoo aantrekkelijke aller steun waardige week blad voor onze militairen, drukken wy nog onderstaand vers over nit genoemd blad voor onze jongste miliciens die de „Krijgsman" misschien niet lezen VOOR DE HOLLANDSCHE MiLIClENS. (Uit „De Nederl. Krijgsman Zoonrond en recht, gedenk daaraan Tot 'tleven u begeeft: Geen duimbreed van het pad gegaan, Dat God gebakend heeft, Dan staat gij vast, dan dreigt geen nood Dan valt geen dag u Jang. Blij zingt ge op stroo of pluim den doetL Vol vreugd uw zwanenzang. Zoon 1 rond en recht, God in 't gemoed, Hoed u voor Wijn en Tryn, Geef spel- noch vloek- nog wraaklust voet, Mijd zelis van 't kwaad den schijn. O, niets of 't wordt den zondaar zuur Hoe zoet het eerst ook scheen, De zonde zweept van uur tot uur Hem naar de helle heen. Zóó nietzóó niet 1 houdt vast aan deugd Dat geeft een beter loon, Er is naar 't land van eeuw'ge vreugd, Geen and're weg, mijn zoon. Dien zóó bet land, wees zóó gezind, O, sta toch vast en sla Geen nagel in mijn dooikist kind, Verzelle u Gods gena Jhr. Mr. Beelaerts van Blokland. De heden ontvangen Transvaalsche Volksstem wijdt eenige hartelijke woorden aan de nagedachtenis van den heer Bee laerts van Blokland. Het blad schrijft: Jbr. dr. G. J. Tb. Beelaerts van Blok land behoorde onder de oudst en meest oprechte en belanglooze Europeesche vrien den der Boeren. Door familiebanden was hij nauw aan de Afrikaners verbonden, door banden van gevoel en warme sym pathie behoorde hy feitelyk tot de Trans- valers. Jarenlang heeft hij, in dagen van ar moede en verdrukking, zijn tijd, invloed en energie beteed ten bate van ons volk. Gedurende den Vrijheidsoorlog werd hij een der middelpunten van agitatie ten voordeele der herstelling onzer onafhan kelijkheid en was zijn werk meer vrucht dragend dan velen hier te lande zelfs maar vermoeden. Later was hij de rechterhand van Presi dent Kruger, gedurende diens bezoek aan het vaste land van Europa, en behartigde bij in efficiëele positie, doch zonder bezwaaï

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1897 | | pagina 1