BIJLSMA
Laroche
ia
NIEUWSBLAD
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
SC HE
IKËL.
18,000 GULDEN
delburg.
Ho. 82. 1897.
CTfife 7ttoci|ttii(j.
on, Ttt£E,
elburg
m St. Joosland.
NEMING
MGWEIDE,
IlioHIANSKHECHT
Brmakersknecht
flinke Dienstbod0
Snferfag 10 fflptil.
per ons,
o u d e n d.
én-, twee- en dHe
rds Ploegen,
nemende 12 APRIL.
WECCECEVEN.
en OORARTS,
-
Ivan der Harst J.Jz.
uitend eigen bereide
d benoodig%
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Ellewoutsdijk, ook voor Driewegen
10 April.
Baarland, ook voor OudelanJe, 20
April.
De Staatsvorm.
15;
37,50 en tot alle ploeg-
Te koop bij den eenig
leland te Middelburg bij
A. DE TROIJE.
j
|machinen,Horloges etc.
'ER BROS, Rotterdam, franco
per post, het bovenste ge-
Sunlight Zeepomslagen.
- rri.D
En ARBEID.
SUNLIBHT"ZEEPi]
WARÖMZÏET
nBiEMÓIf'ir
Iict i -rasgtn
VR0ÉGER OUD UIT
Tp'iC
een'man""
ngen.
{GOEDKOOP).
en Landbouwzaden,
vertrouwde kwaliteit.
Zeeuwscbe Zaadhandel,
J. C. WISSE, Middelburg.
>1TEN, POOTJUIN te bekomen.
|'E MIDDELBURG,
Lraktijk hervat. Spreekuren
2 en van 1—3 uur.
t zitting te houden te GOE8
outkeet) op Maandag 12
lOVs—3Vs uur.
ER, Pottenmarkt K 412, M'd'
rkoopt
(Ten ZONDER STAAL
per Va Wijnflesch bij 6 stuks
hij L. DE BRUIJNE Boubn#
rstond of met Mei een
Pret. Godsd., hij L.
te Axel.
«ei 1 Mei aanstaande een
IDE KAM Cz., Bakker en
Kamperland.
flrin-
bij J. ORANJE, Kloeum
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
vasi 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedore regel
meer 10 cent.
H E R IJ K.
Op zichzelf ge«n enkelen
staatsvorm den eenig bruikbaren
keurende, erkent zij het aan de
grondwet gebonden koningschap
gelijk zich dit ten onzent ge
leidelijk uit de republiek der
vorige «envr heeft ontwikkeld,
als den voor Nederland meest
gesohikten regee rings vorm.
{Artikel 6 van Ons Program
Wij hebben het f«it te erkennen dat
het gezag bij de gratie Gods tot zija recht
komen kan onder eiken regeeringsvorm.
Hetzij deze is monarchaal of republikeinsch,
aristocratisch of democratisch, onder elk
van deze kan de eere Gods met 't welzijn
des volks worden bevorderd.
De Heere heeft 't in zjn vrij macht alzoo
beschikt dat orde en vrede heerschen kun
nen in Zwitserland met zijn democratisch
republikeinsohen, maar ook in Meeklemburg
met zijn despotisch monarchalen regeerings-
vorm, onder de constitntioneele republiek
gelijk i* Frankrijk, evenals onder het eon-
Btitutioneele koningschap gelijk ten onzent.
Hij, en niet eenig mensehenkind, is onze
W etgever en Koning. Door hem regeeren
de koningen en alle andere gezaghebbers.
Alle gezag is uit Hem en de machten die
er zijn, zijn van God verordend.
En gelijk 't nu een vorst hetzelfde is of
zijn lasthebbers den titel van minister of
van geëmployeerde dragen, zoo is 't ook
voor de Goddelijke vrijmacht gelijk of zijn
macht wordt uitgeoefend op een troon of
in een volksvergadering.
Er zijn koningschappen geweest die 't
volk noodlottig, en republieken die de natie
ten zegen waren.
Er zijn republieken geweest die land en
volk bedierven en monarchieën die tierden
en bloeiden.
Zij hebben derhalve ongelijk die uit
beginsel, hetzij 't koningschap, hetzij de
seifregeering, hetzij de regeeringloosheid
verdedigen.
De leer van het absolute erfelijke ko
ningschap heeft vleiers gekweekt en ti
rannen, een militairisme gewerkt op het
stuk van gezag, de menschenwaarde in
t volk aangerand en aan den mensch-ko-
oing iets van een afgodisch-goddelijken
glans verleend, welke hem niet toekwam.
De leer van de alleenzaligmakende re
publiek heeft de menschen rijp gemaakt
voor de zonde der revolutie, den adel van
net gezag aangerand, de orde der dingen
helpen omkeeren, zoodat men geen ge
hoorzaamheid behoeft te oefenen dan die
■nnn zelf heeft goedgevonden.
Met beide doctrines staan wij op een
vijandelijken voet het meest echter met
de laatstgenoemde, die ons de vleesch-
wording ig van het onheilige beginsel der
vnvolutie.
Uit deze beschouwing volgt echter dat
w!) ook tevreden zonden geweest zijn met
voortzetting der oude verhouding van sta-
I en stadhouders, met erfelijkheid der
aatstgenoemde waardigheid in het Huis
Van Oranje.
t handjes als Nederland en België zijn klein
Ssnoeg voor voeren van een hofstoet;
T? a' mag toegegeven dat het Koninklij ke
den lande betrekkelijk weinig kost.
het stadhouderschap was nu eenmaal
e" stadhouders het door de historie van
e" toegewijd leven gewijd gewaad, dat
iei' luister van het Koningschap niet
Maar nu de mannen van 1813, en met
ben de gansohe natie en Oranje zelf het
anders gewild hebben, voegt 'tons om
Ran dat grondwettig koningschap de hulde
van ons trouwbetoon te schenken, ja wat
meer zegt, elke verbreking van deze ge
stelde orde als zondige revolutie te ver
werpen. Te meer zouden wij wars van
verandering zijn, dewijl het koningschap
't heilige ambt is dat boven de partpen
staat en nog in onzen tijd alle partijen
in de persoon onzer Koningin, dejongste
Oranjetelg, haar vereenigingspunt vinden,
als het eenige middel om alle partijgetwist
ter zijde te stellen. Men ziet het dezer
dagen weder in 't optreden derj commissiën
voor het Huldeblijk.
Dat hebben wij ook tegen een republiek,
en zoolang Oranje ons gegnnd blijft,
wenschen wij den troon der Oranjevorsten
te steunen en te schragen, gelijk onze
voorvaders in 't germaansche tijdperk hunne
democratische bestuursinrichting met hun
lijf verdedigden en in de beste jaren onzer
geschiedenis den repnblikeinschen regee-
ringsvórm hebben gewild.
Niet omdat wij verlangen een koningin-
nepartij te zijn, of den schoonen Oranje-
naam in den dienst te stellen van factie-
of fractie-zucht. Geen hofpartij, geen kings-
friends, geen prinsgezinden, geen royalisten
of welke namen ook de averechtsche
koningsvereering jzich koo», hebben den
glans en de kracht van het koningschap
kunnen verhoogen.
Het koningschap om Gods wil, het con-
stitutioneele koningschap uit eerbied voor
de landswetten, het constitntioneele koning
schap in het stamhuis van Oranje om des-
zelfs schoone traditiën, uit dankbaarheid
jegens de grondvesters onzer nationale vrij
heid en onafhankelijkheid; uit eerbied voor 't
in de gesehiedenis des lands onder Gods
bestel gewordene, ziedaar de lens waar
onder ons Christelijk historisch volk zich
om zijn koningin wenscht te scharen en
haar, ook in nood en dood wenscht ge
trouw te blijven.
God, Nederland en Oranje! het drie
voudig snoer dat nimmer zal verbroken
worden.
Een oordeel van een liberaal blad (Am-
slerdamsche Brieven in de Asser Crt.)
over 't ontwerp van. een concept program
van actie onzer kiesvereenigingen
om „Welk een meesterstuk is niet het
concept-program van actie, dat het comité
der anti-revolutionairen aan de deputaten-
vergadering wil voorleggen en waarvan
de inleiding den helderen blik en den
duidelijken stijl van den voorzitter van dat
comité verraadt. Laat één partij eens wij zen
op zulk een stuk, dat èn de radicalen èn
de Katholieken „in het gevlei" komt, dat
tevens zoo juist afbakent in welk eene
richting een partij moet marebeeren om bij
de stembus de overwinning te behalen en
in de Kamer als één man, op een aangege
ven doel af te gaan".
Sint-Juttemis.
De Nederl. meldt dat do uitdrukking
„Sint-Juttemis" volgens nu wijlen den
bekenden kerkhistoricus prof. Acquoy in
verband staat met „Pausin Johanna".
Volgens de sage zou omstreeks 855 een vrouw
den pauselyken stoel hebben bezet, wier
gesehiedenis kort, doch zeer scandaleus is,
in Duitschland en ook ten onzent Paus
Jutte genoemd. Hier vindt dan de uit
drukking „op St. Juttemis" haar oorsprong,
wat zon moeten beteekenenop eea dag
a»n de gedachtenis van paus Jutte gewijd,
welke dag natuurlijk nooit zal komen,
omdat pausin Johanna wel nooit tot een
heilige zal worden verheven.
Kroonprinsen die nooit aan de regeering
kwamen.
De dood van prinses Sophie, groother
togin van Saksen, die eigenlijk onze Kroon
prinses, toekomstige troonopvolgster onzer
Koningin was, brengt ons in herinnering
de namen van verscheidene kroonprinsen
die nooit aan ie regeering kwamen. Het
zijn de volgende;
Frankrijk. De zoon jvan Napoleon I,
de koning van Rome, stierf 22 Juli 1832
op geheimzinnige wijze, in den ouderdom
van 21 jaar.
De beide erfgenamen van Karei X, de
hertog van Berry en de hertog van An-
goulèine, stierven ook zonder gekroond te
zij*. De eerste werd in 1820 {vermoord
door Lonvelde tweede moest afstand doen
van de rechten op de kroon, ten behoeve
van den hertog van Bordeaux (graaf van
Chambord) die echter evenmin aan de re
geering kwam, en in 1883 zonder nako
melingen overleed.
De oudste zoon van Louis-Phiiippe, de
hertog van Orleans, kwam in 1842 onge
lukkig om het leven.
De eenige zoon van Napoleon III sneu-
velde 3 Juni 1879 in den oorlog tegen
hde Zoeloes.
Nederland. De oudste zoon van nu wijlen
Willem III stierf in 1879, niet lang daarna
gevolgd door zijn broeder, prins Alexander.
Beijeren. Ludwig, zoon van Maximiliaan,
doodde zich in 1886, terwijl zijn broeder
Otto in een krankzinnigengesticht werd
opgesloten.
Portugal. De va'er van den tegen-
woordigen koning had een oudsten broeder,
die erfgenaam was van den troondeze
stierf echter op geheimzinnige wijze, waar
door de regeling der troonsopvolging werd
gewijzigd.
Hannover. De koning van Hannover
werd door Pruisen van zijn macht ontzet.
Zijn zoon, de erfgenaam zonder kroon,
verloor eer. jaar geleden een proces, om
het bezit zijner goederen te herkrijgen.
Turkije. De Muzelmansche opvolging
die steeds op de zijlinie overgaat, werd
belemmerd, doordat Murat II, opvolger en
neef van Abdal-Azzis, in 1876 krankzinnig
werd, waarna hij als sultan werd opgevolgd
door zijn broeder Abdul-Hamid-Khan II.
Rusland. De oudste zoon van Alexander
II, Nicolaas, stierf aan de longtering; bij
was verloofd met de tegenwoordige keizerin,
die later buwde met Alexander III, tweeden
broeder van Nicolaas.
Spanje. Alphonsus XII volgde zijne
moeder, koningin Isabella, op na twee
tusschenregeeringende republiek met Prim,
die vermoord werd; vervolgens koning
Amadeus, hertog van Aosta, die, tengevolge
van binnenlandsche troebelen, afstand deed
van den kroon. Hij overleed echter spoedig.
Oostenrijk. Aartshertog Rudolf, gehuwd
met prinses Stephanie, van België, stierf
op geheimzinnige wijze den 30sten Januari
1889, op 30-jarigen leeftijd.
België. In 1891 stierf prins Boudewijn,
zoon van graaf van Vlaanderen, erfgenaam
van de Belgische kroon, op nauwelijks
22-jarigen leeftijd.
Engeland. In 't vorige jaar is de hertog
van Clarence, erfgenaam der kroon, plot
seling overleden.
9 April 1897.
Bij kon. besluit is bjj de dd. schntterij
te Vlissingen benoemd tot kapitein W.
G. Bekeren tot burgemeester van
's Gravenpolder herbenoemd J. Risseeuw.
Nog zijn benoemd in plaats van der.
eervol ontslagen kapitein A. A. v. Tey-
lingen en den len luit. J. Hosang te Mid
delburg tot kapitein P. Dumon Tak, tbans
le luit.en tot le luit. dr. H. J. v. d.
Stadt en J. G. Mezger beiden thans 2e
luit.
Met 't oog op de in 1900 te Parijs
te houden wereldtentoonstelling, waaraan
ook de Nederlandsche regeering zal mede
werken, zijn bij kon. besluit verschillende
commissiën benoemd, in een van welke
(économie sociale, enz.) zitting hebben o. a.
de heeren K. J. A.G. baron Collot d'Escury,
burgemeester van Hontenisse, dr. Schaep-
raan lid van de tweede kamer, en jhr. mr.
W. H. de Savornin Lobman, rechter te
's Gravenhage.
Vergadering van den Middelburgschen Ge
meenteraad van 7 April 1897.
Afwezig de heeren van Dunné, Tak en
de btoppelaar.
Na voorlezing door den Secretaris der
notulen van het verhandelde in de laatste
zitting worden dezelve zonder aanmerking
gearresteerd, waarna de Voorzitter mede
deelt dat, behalve een adres van J. Ka
mermans Co. om voor f12 per jaar een
fUn Sro"d ,!°1t beging van granen aan
den Kinderdijk te mogen pachten en eene
nota van den Wethouder van Fabricage
naar aanleiding van de in de vorige zit-
tiDg ingekomen misjivevan den klokkenist
Klein, sedert die zitting nog zijn ingeko
men verschillende adviezen van de vaste
commissiën naar aanleiding van vroeger
ingekomen adressen, welke adviezen inde
Handelingen zullen worden opgenomen om
stukken" Badere behandeling der
In de laatste zitting is verworpen een
voorstel van B. en VV. om, met eene te
gemoetkoming in de kosten van f275 door
s-i een trottoir te leggen
langs het Ho.plein ter breedte van 2.75
i wordende de kosten door den gemeen
tebouwmeester begroot op f335 plus eeni-
ge oude of nieuwe trottoirbanden. De groote
meerderheid was toen van gevoelen dat
men niet mocht afwijken van het aange
nomen beginsel dat zulke slichtingen
aan de Gemeente geen cent mogen kosten.
Ook de heer E. P. Schorer was van
a gevoelen, doch gaf in overweging om,
met het oog op de toegezegde tegemoet
koming door D. J. Dronkers c. s. te be
proeven om het beoogde doel te bereiken-
door b. r. een smaller trottoir aan te leg
gen, zoodat de kosten uit de tegemoetko
ming zyn te dekken.
Blijkbaar hebben B. en W. den wenk van
den heer Schorer ter harte genomen, want
in behandeling brengt de Voorzitter een
nieuw voorstel van B. en W. tot aanleg
van een gemiddeld 2.25 M. breed trottoir
aan bet Hofplein. Volgens het rapport van
den gemeentebouwmeester zou die aanleg
buiten eenig bezwaar der gemeentekas!
kunnen gevonden worden uit de toegezegde
tegemoetkoming, behoudens dat de trottoir
banden, waarvan sprake is in het eerste
voorstel, vervangen worden door eene een
voudige rollaag.
De heer E. PSchorer brengt een woord
van dank aan B. en W. dat zij zijn wenk
ter harte namen; het doel is nu bereikt-
de gemeentekas zal geen bezwaar onder
vinden, adressanten zyn tevreden gesteld
en de onooglijke misstand, die daar jaren
geheerscht heeft, zal ophouden. Toeh ziet
hij zich genoodzaakt nog eene kleine in
lichting te vragen, zal namelijk de gemeen-
tekas niet het hare moeten bedragen als
een noodzakelijk gevolg van de verstrating
die door den aanleg van het trottoir aan
bet Hofplein zal moeten plaats hebben.
De heer den Bouwmeester stelt den heer
Schorer gerustop eenige punten zal het
trottoir in de bestaande straat vallen, op
andere punten zal het er een weinig van
verwijderd blijven; bovendien heeft de
gemeentebouwmeester voor die verstrating
op een bedrag van f5 uit de tegemoet
koming gerekend.
De heer Schorer betuigde voldaan te
zyn en dankte den Wethouder van Fa
bricage voor zijne inlichtingen.
De heer van Hoek heeft geen bezwaar
tegen het voorstelhij verheugt zich ook
dat de misstand aan het Hofplein eindelijk
zal ophouden, maar toch zou hij wel wil-
len weten ten wiens laste het onderhoud
van het trottoir komt.
De heer den Bouwmeester antwoordt dat
het trottoir geheel op gemeentegrond ge
legd wordt, weshalve ook het onder
houd komt ten laste van de ge
meente.
De heer van Hoek repliceert dat dit
antwoord voor hem geen aanleiding zijn
zal om het voorstel te verwerpen, maar
toch was hem omtrent dit punt zekerheid
^ewenscht, ten einde bij mogelijke iden-
weke gevallen in de toekomst te weten
aaraan zich te houden.
Zonder verdere discussie of hoofdelijke
stemming wordt daarop het voorstel van
B. en W. aangenomen.
Daarna brengt de voorzitter ter tafel het
kohier der plaatselijke directe belasting
over 1897 tot een bedrag van f 86612.86Vs.
Daar geen der leden over het kohier
eene geheime zitting verlangt of aanmer
kingen te maken heeft, wordt het tot voor
noemd bedrag zonder hoofdelijke stemming
vastgesteld.
Niets meer aan de orde zijnde en nie
mand meer iets in het midden te brengen
hebbende, wordt de vergadering door den
voorzitter gesloten.
Coes. Gisternamiddag omstreeks 5 ure
ontspoorde alhier voor het station een
rangeertrein. Door het flink optreden vap
den waarnemenden opzichter den heer
Bos en zijne arbeiders gelukte het spoedig
den trein met machine op de rails te hebben,
zoodat niet de minste vertraging van
treinen, ook geen persoonlijke of materi-
ëele schade plaats vonden.
Sclierpenlsse. Aan M. K. gewezen ont
vangergriflier enz alhier, thans in hechte
nis, is door H. M. de Regentes drie maanden
vermindering van straftijd toegestaan, met
Goeden Vrijdag a. s. wordt hij in vrijheid
gesteld.
St. Maartensdijk. Het tienjarig zoontje
van den (gemeenteveldwachter N. alhier
had de onvoorzichtigheid zich bezig te
houden met zijns vaders revolver. Mee-
nende dat het niet geladen was, trok hij
den haan over met het gevolg, dat een
kogeltje zijn hand doorboorde. Wij kunnen
hier bijvoegen, dat het wapen door den
veldwachter niet op een onachtzame plaats
was neergelegd. Toch bewijst dit geval al
weder, dat de voorzichtigheid in dezen
niet te gi^ot kan zyn.
Staveulsse. Als tegenhanger van het in
de Zeeuw van Donderdag voorkomende
bericht nit Tholen aangaande een visscher,
die zooveel succes had met een oesterper
ceel zou het volgende kunnen dienen
Een acht- k tiental jaren geleden werden
hier twee perceelen voor de oesterteelt
geëxploiteerd, waaraan gedurende een
langen tijd dagelijks tal van menschen hun
brood verdienden. Naar men zegt, kost
één dier perceelen alleen ongeveer 20
mille aan den ontginner, terwijl de op
brengst zoo goed als nihil was. Dit perceel
ligt al jaren braak, terwijl van het andere,
waaraan slechts nog één man werkt, een
onbeduidend aantal oesters henevens wat
mosselen worden gehaald. Naast het laatst
genoemde perceel heeft iemand nit Tholen
eene mosselbank, die een flinken voorraad
van deze schelpdieren bevat.
Zierikzee. De antirev. kiesvereeniging
„Nederland en Oranje" hield Woensdag
eene geanimeerde vergadering tot het
bespreken van het Program van Actie.
De heer Mulder, voorzitter, leidde de be
spreking in, die vooral bij het punt „Be
scherming" door een druk debat gevolgd
werd.
Voor- en tegenstanders van Bescherming
op den graanbouw bepleitten hunne opinie,
zoodat ten slotte dit punt van 't Program
met overgrooto meerderheid en de andere
punten metalgemeene stemmen aangenomen
werden.
Tot afgev. naar de Dep. verg. werd
gekozen ds. G. H. Esselink.
Oostkapeile. Woensdagavond is het
schuurtje van J. V. door onbekende oor
zaak in vlammen opgegaan.
Middelburg. In de algemeene ver
gadering van het Zeeuwsch genootschap
der Wetenschappen zijn o. a. tot leden
benoemdJ. C. Fischer, A. J. Hoorweg,
