NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Hoi U. 1897.
Domfcttfag 4 Mctiati.
(fffde faurgatitj.
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Een en ander over Veevoeder.
elkkn MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
EN
vaar 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wij waarschuwen vooral onze jongere,
jonggehuwd», pas op zichzelf wonende
vrienden om goed op te letten of zij wel
helaitingkiezer zijn.
Men moet zijn personeel betaald hebben
over het dienstjaar 1895/96.
Let wel 1895/96.
Wie dn» verleden jaar pas hun nieuwe
woning betrokken, worden geen kiezer
voor hun belasting.
Maar zij kunne» dan toch kiezer worden
als loonkiezer. Wie van 1 Jan. '96 af, of
vroeger bij eenzelfden baas in dienst was
tegen een loon vau minstens f300 op de
meeste dorpen, en f325 te Goes, die
is kiezer.
Ga dn» naar het Secret&ri» en vraag »en
staat als loonkiezer.
Vnl dien thuis in.
Gij behoeft niet in te vullen hoeveel
gjj v»rdient.
Vul maar in f300.
En als gjj te Goes #f Ierseke woont vul
dan in f 325.
Verdient gij me»r dan dit, daar heeft
niemand mee noodig.
Verdient gij minder dan dat, dan be-
ho*£t gij geen staatje te vragen wantmin-
«tens die som per jaar moet gij bij uw
baas verdienen.
Men haaste zich nu, vuile bet staatje in
en zende 't ingevuld vóór of op 15 Febr.
aan 't Secretarie terug.
Op 15 Febr. kan ook nog.
Maar daarna is het te laat.
Wie voorts inlichtingen begeert kan ze
ten allen tijde bij de redactie van dit
blad bekomen.
Zouden de Mogendheden nu nog niet
de hand aan den ploeg slaan
Op Creta sehjjnt anders eene herhaling
der moordtooneelen van het vorige jaar
niet onmogelijk.
Wij lezen toch in de bladen dat om
den moord op een kind te wreken, de
Christenen te Canea vier Turken hebben
verwond, dat de Turken uit wraak hierop
de stad Galata hebben verwoest en dat
aan beide zijden vele dooden en gewonden
zijn gevallen.
De Christenen hebben versehillende stra
tegische punten bezet. Er werd een levendig
geweervuur gehoord, waardoor een hevige
schrik ontsto»d onder de bevolking, welke
FEUILLETON
Een der moeilijkste vraagstukken voor
den nadenkenden veehouder is zeker het
vaststellen der voederrantsoenen.
Geeft hij in die rantsoenen den dieren
te weinig voedingsstof dan wreekt zich
dit onmiddellijk in de melkgift of de vleeseh-
vorminggeeft hij te veel voedingsstof of
heerscht er tusschen de versehillende voe
dingsstoffen niet de gewensohte verhouding
dan verspilt hij stoffen, welke hij bij een
doelmatige voedering rentabel kan aan
wenden.
Het vee heeft voor zijn onderhoud en
voor het voortbrengen van melk een zekere
hoeveelheid voedsel noodig, waarvan eiwit,
vet en zetmeelachtige stoffen de hoofdbe
standdelen vormen. Van deze bestanddee-
en moet het voederrantsoen eene zekere
oeveelheid bevatten en de veehouder is
n i opzicht aan zekere grenzen gebonden.
™JL melkkoeien moet het dagelij ksch
liPT-ntT" Per 100 E.G. levend gewicht
0.04-007 E °r7 KG-verteerbaar fwit'
1 25—I e verteerbaar vet en
H. G. verteerbare zetmeelach-
«ge stoffen.
Voedert men binnen deze grenzen, dan
ag men eensdeels eene bevredigende
e kgift verwachten, terwijl men ander
eels niet bezorgd behoeft te zijn voor
een te ruim gebruik van voedingsstoffen.
Hoe rijker nu binnen deze grenzen
de gouverneur en te vergeefs trachtten
tot kalmte te brengen.
Te Canea is een rechter gedood.
Dat de Spanjaarden op Cuba weinig
vorderen, blijkt weer uit een bericht dat
in een der jongste nachten de Cubaansche
opstandelingen zijn aangevallen bij Alonzo,
in de provincie Santa Clara. De Cubanen
lieten een mijn springen. De Spanjaarden
hebben 70, de opstandelingen 20 man
vei leren.
DeEngelsche minister van buitenlandsche
zaken, ChamberlaiD, gaat voort met de
Transvaalsche regeering te tergen met zijn
in 't oog loopende pogingen om de Char-
tared Company en de belden van Jo
hannesburg schoon te wassohen.
In een rede, deze week gehouden, heeft
bij gepoogd den persoon van Kruger in
een belachelijk daglicht te stellen.
Gelukkig heeft men in de Transvaal zijn
rede heel kalmpjes opgenomen.
3 Feb. '97.
Bij kon. besluit zijn in den Oranjepolder
benoemd tot dijkgraaf J. Baurdoux en tot
plaatsvervangend dijkgraaf C. Crucq.
Op last van den minister van marine
zullen de bij de maatschappij „de Schelde"
te Vlissingen in aanbouw zijnde flottielje-
vaartuigen Edi en Serdangbestemd voor
de Indische militaire marine, voorzien
worden van oliefilters van de firma A. C.
Wells Co. te Londen, welke filters ten
doel habben de machine-olie, welke uit
de oliestortbakke» onder de machines kan
worden weggepompt, na filtreering opnieuw
als machineolie te gebruiken, hetwelk een
belangrijke besparing geeft.
De hoofdmaehinist le kl. der marine
C. Maandag, tijdelijk gedetaeheerd bij de
Kon. Maatschappij „de Schelde" te Vlis
singen is benoemd tot off. maeb. 2 kl.
Wegens ingevallen dooiweder is tot
nadere aankondiging bet vervoer over de
kunstwegen, niet in onderhoud bij het rijk,
beperkt, te beginnen met middernacht
tusschen 3 en 4 Februari 1897.
Door de besturen van de afdeelingen
van „Patrimonium" op Walohere» is in
eene alhier gehouden vergadering in de
vorige week instemming betuigd met het
het voeder is van eiwit, hoe rijker de
melkgift kan zijn en tevens hoe beter de
kwaliteit der melk.
Wilde men nu door nog meer eiwit
te geven de melkgift vermeerderen dan
zou men zeer teleurgesteld worden.
De vermeerdering toch, zou zoo gering
zijn, dat zij niet zou opwegen tegen de
kosten aan het meerder» eiwit besteed.
De melkgift toch is in de eerste plaats
afhankelijk van het individu en eerst in
de tweede plaats van het voeder.
Daarom is het hoogst wenschelijk dat
de veehouder dikwijls en nauwkeurig
nagaat of bij een doelmatige voedering
ieders koe wel haar voeder waard is
doet men dat, dan zal men menigmaal
eene koe aantreffen, die haar voeder niet
waard is.
Ook in dit opzicht is de practische
blik van den veehouder meer waard dan
het zich angstvallig vasthouden aan bepaalde
regelen.
AARDAPPELEN ALS VEEVOEDER.
De ruime aardappeloogst van 1896 en
de daarmede gepaard gaande lage markt
prijzen wettigen ten volle de vraag of(
het ook looner.d zou zijn, de aardappelen
te ver voederen in plaats van teverkoopen.
Eer wij echter tot da beantwoording
dier vraag overgaan, willen wij eerst
nagaan of de aardappelen een goed voedsel
zijn en of zij voor een deel andere voe
dingsmiddelen kunnen vervange*.
Over het algemeen is men van oordeel,
dat de aardappelen geen geschikt voedsel
voornemen van het hoofdbestuur van
„Patrimonium" om met het oog op de
verkiezingen in eene buitengewone leden
vergadering die punten te bespreken en
te behandelen, di« voor dit oogeublik
urgent zijn en deze vast te stellen. Men
wil daardoor aan de leiders der a. s. ver
kiezingen kenbaar maken wat „Patrimo
nium" voor het oogeublik op sociaal ge
bied wil, wat er in den boezem van het
Verbond leeft en hoe het zulks traoht te
hereiken. Vtiss. Crt.
Goes. Maandagavond vergaderde de
antirevolutionaire kiesvereeniging „Voor
Nederland en Oranje" alhier tot behande
ling van het concept statuut voor eene cen
trale a. r. Kiesvereeniging, aangesloten bij
het centraal comité.
Vooraf bracht de nieuwe voorzitter de
heer Buijse een woord van dank aan de
afgetreden bestuursleden de heeren Donner
en M. de Jonge Jz. voor den belangeloozen
ijver door hen aan den dag gel gd, gedu
rende vele jaren laatstgenoemde was 20
jaren achtereen secretaris der kiesvereeni
gingin 't belang der a. r. partjj, van
het district en van het Nederlandsohe volk.
Spreker sprak den wensch uit dat bun
krachtige medewerking, ook buiten het be
stuur, aan de Kiesvereeniging moge ver
zekerd blijven.
Beiden dankten voor deze woorden.
De heer Donner zegde ook voor het
vervolg zijn steun toe; de beerde Jonge
sprak de hoop uit dat hij in staat gesteld
zou blijven dien steun te sehenken, doch
verheelde daarbij niet dat de omstandig
heden waarin de a. r. partij in dit district
verkeert, hem de toekomst niet zonder
zorg doen tegemoet zien.
Het concept statuut werd hierop, na op
sommige punten bij meerderheid van stem
men belangrijk te zijn gewijzigd, met al-
gemeene stemmen op een na, vastgesteld.
Er waren slechts 21 leden tegenwoordig.
De beeren C. Oranje en J. van Vijven
hebben bedankt.
Goes. Dinsdag vergaderden de afge
vaardigden der versehillende antirevoluti
onaire kiesvereenigingen in dit district met
tal van belangstellenden, instemmende met
Ons Program van beginselen, onder voor
zijn voor paarden.
Deze meening nu is niet in alle opzichten
gerechtvaardigdmen moet onderscheid
maken tusschen paarden en paaruen.
Voor paarden, die zwaar moeten werken,
en voor veulens zijn de aardappels niet
aanbevelenswaardig, maar voor paarden,
die weinig of niet moeten werken, kan
men ze gerust gebruiken.
Geeft men groote hoeveelheden bereide
aardappelen, dan werken zij verslappend
op de werktuigen der spijsvertering, doch
matige boe veelheden bijv. een 5 KG. per
dag kunnen gegeven worden, zonder dat
daardoor eenige hinder ontstaat.
Ook voor melk- en mestvee leveren de
aardappelen in vereeniging met krachtvoe
der een goed voedsel opin matige hoe
veelheid gegeven, werken zij gunstig, zoo
wel op de melkopbrengst als op de vet-
vorming.
De hoeveelheid aardappelen, welke men
aan een rund mag geven, kan men gerust
opvoeren tot 20 K.G. per dagmen doet
intusschen goed niet dadelijk dit rantsoen
aardappelen te geven maar geleidelijk zoo
hoog op te klimmen.
Een groot aardappelrantsoen geeft harde
boter.
Ook voor schapen vormt de aardappel
een geschikt voeder, terwijl dit bovendien
in geen geringe mate net geval is voor
het varken.
Zoowel voor loopvarkens als voor mest-
varkens kunnen de aardappels als voedings
middel met voordeel aangewend worden.
Men bedenke bij dit alles echter, dat
zittersohap var. den heer J. Donner tot
bespreking der vraag of men ook hier
zou kunnen komen tot de oprichting eener
Centrale Antirevolutionaire Kiesvereeni
ging, aangesloten bij het Centraal Comité.
Wij zijn niet in staat omtrent deze
vergadering nadere mededeelingen te doen,
dewijl de bijeenkomst slechts een voorloo-
pig. officieus karakter droeg.
Donderdag 25 Febr. a. s. zullen de
afgevaardigden en agenten andermaal ver
gadering houden terzelfder plaatse tot
vaststelling van het reglement en tot con
stitueering van de Centrale Kiesvereeni
ging-
Over 't algemeen viel een zeer gereser
veerde houding te bespeuren, alleen Goes
en Tholen bleken gezind terstond tot de
oprichting over te gaan, met vaststelling
van het gewijzigde reglement, dewijl ook
Tholen verklaard had op ongeveer dezelfde
punten als Goes met het Concept-Statuut
niet te kunnen medegaan.
Intusschen hebben wij goede hoop dat
de organisatie nog deze maand tot stand
komt, terwijl de mogelijkheid van de op
richting eener antirevolutionaire kiesver
eeniging in enkele gemeenten in uitzicht
gesteld werd.
Yan eene krachtige actie, van de zijde
van Goes «n Tholen, kan men verzekerd zijn.
Wat de samenstelling van een reglement
voor de Centrale Kiesvereeniging voor de
Prov. Staten aangaat, hiertegen werd, na
mens den Bond „Vreest God eert den Ko
ning" gevestigd te Kapelle, door dhr. Van
der Wal bezwaar geopperdwijl de orga
nisatie onder het oude reglement den kies
vereenigingen behoorende tot dien bond
der wijs deugdelijk gebleken voorkwam, dat
geen nieuwe organisatie of nieuw statuut
noodig schijnt.
Docb ook deze zaak komt eerst later aan
de orde. Met de verkiezing voor d» pro
vinciale staten hebben wij nog den tijd.
G08S. De liberale kiesvereeniging al-
bier beeft met algemeene stemmen be
sloten ook bier waren ruim 20 leden
tegenwoordig om zieb af te scheiden
van de „Liberale Unie".
Toch was de vereeniging van meening
dat Goes ook een candidaat kan stellen
die volkomen met het program der liberale
unie mi
Ter openbare civiele terechtzitting
der Arrondiasements-Rechtbank te Middel
de aardappels, wegens haar gering eiwit
gehalte, slechts kunnen dienen als bij voeder
en dus alleen een goed voederrantsoen
kunnen vormen in vereeniging met voeder,
dat rijk is aan eiwit. De hoeveelheid droge
stof in bet aardappelrantsoen mag niet
booger zijn dan h#t vierde deel van de
droge stof i& het overige rantsoen.
Komt men boven deze hoeveelheid dan
wordt de verteerbaarheid van het eiwit
in het voeder minder. Van het eiwit des
aardappels wordt door paarden 88%, door
rundvee en schapen 65% en door varkens
76% verteeid.
Voor het vet en de zetmeelachtige stof
fen zijn deze cijfers achtereenvolgens:
100% 100% 20% 99,4% 93% en
98% Voor paarden, mestvee, schapen
en varkens moeten de aardappelen gekookt
of gestoomd worden.
Talrijke proeven hebben bewezen, dat
inzonderheid bij het mestvee gekookte
aardappelen voordeeliger werken dan rauwe;
voor bet melkvee schijnt het tamelijk ge
lijk te zjjn of men de aardappelen gekookt
geeft of rauw.
Evenwel is bet toch goed ook voor
melkvee de aardappelen te koken, daar
door koken of stoomen het zetmeel beter
verteerbaar wordt en de spijsverterings-
vruchten beter op d» bestanddeelen van
bet voeder kunnen inwerken, terwijl
bovendien de dieren er meer van ver
orberen.
Een nadeel van gestoomd voeder is, dat
het in groote hoeveelheid gebruikt, ver-
slappendwerkt op de spijsverteeringsorganen.
burg van heden is de heer mr. W. F. E.
Spiering, benoemd kantonrechter te Ter
Neuzen, als zoodanig beëedigd.
Er is ingebroken in de brandkast op
de pastorie te Souburg. 70 gulden werden
gestolen. Men heeft laten liggen 2 effec'.en
ieder van f 1000 en bankpapier ter waarde
van f 1000.
Colijnsplaat. Aan bet telephoonkan-
toor werden in den loop der maand Januari
behandeld 142 berichten, waarvan ver
zonden 66 en ontvangen 76.
Krabbendijke. In de maand Januari
werden op het telegraafkantoor behandeld
324 stuks telegrammen, zijnde 222 stuks
ontvangen en 102 stuks verzonden.
Zaamslag. In de maand Januari
werden op het telefoonkantoor alhier be
handeld 37 stuks telegrammen, namelijk 18
verzonden en 19 ontvangen.
Waarde. Dinsdag 20 Feb. a. s. hoopt
onze geachte burgemeester, dhr. J. Vereeke,
zijn 40-jarige ambtsvervulling te herdenken.
Bruirtisse. In eene Dinsdag gehouden
vergadering van den gemeenteraad j werden
de leden nitgenoodigd tot bijwoning eener
buitengewone vergadering op Vrijdag 5
Feb. a. s., waarin de installatie zal plaats
hebben van onzen nieuwen burgemeester,
den beer J. Elenbaas.
Krabbendijke. Door den zoo snel
opgaanden prijs der ajuin welke zich in
de laatste veertien dagen voordeed, is de
voorraad van genoeml artikel in deze ge
meente bijna opgeruimd. Sommige dagen
werden alhier 9 waggons geladen, be
nevens nog verscheidene kleine zendingen.
Door de goede opbrengst van dit jaar is
het voor velen die den eersten en dezen
laatsten prijs genoten hebben, ten hoogste
meegevallen, wijl er ook zijn die hun voor
raad voor 60 a 70 ct. per H.L. van de
hand gedaan hebben en de laatste markt
toch nog fl.30 bedroeg. Ook aardappels
zijn hier nog al een tamelijke voorraad
ingekuild.
Bruinisse. Door het Rijkstelegraaf
kantoor werden in de maand Jan.
verhandeld 558 berichten. Het ontving
291, en verzond 207, terwijl het opnam
en verder seinde 60 telegrammen.
Het telefoonkantoor te Oosterland ontving
14, verzond 14, totaal 28 verhandelde be
richten.
Verder zij nog aangestipt, dat zieke
aardappelen in geen geval en gekiemde
slechts in kleine hoeveelheden en dan
nog van de uitloopers (scheuten) ontdaan,
vervoederd mogen w»rden en dat het
wenschelijk is bij de aardappels wat zont
te geven. Houdt men het bovenstaande
goed in het oog, dan kunnen de aard
appelen met voordeel de nieteiwilrijke
granen geheel of gedeeltelijk vervangen.
Stel bijv., dat iemand vervoederen wil
5 H. L. 300 K. G. Gerst, en dat die
gerst per H. L. f4 verkoopwaarde heeft,
dan kost hem dit voeder met inbegrip
van het maalloon circa f22.
Deze 300 K. G. gerst kan hij vervan
gen door ongeveer 1000 K. G. of 14 a 15
H.L. aardappels, in vergelijking met de
gerst heeft dus de H. L. aardappels een
waarde van f 1.40 a f 1.50.
In vergelijking met haver hebben aard
appels de volgende waarde.
10 H.L. haver van 50 K.G. kan men
vervangen door 20 H.L. aardappels van
70 K. G. Stellen wij nu den verkoopprijs
van haver op f 3. per H. L. dan heeft 1
H. L. aardappels eene waarde van
f 1.50. Aan ieder landbouwer
wordt na overgelaten zelf maar uit te
maken, wat voordeeliger is, zijne aard
appelen te verkoopen of die om te zetten
in melk, vleesch en spek.
VERTEERBAARHEID VAN HET
VOEDER.
Het voeder, dat men den dieren toedient,