ilS IS A A R NIEUWSBLAB VOOR ZEELAND. tfers/ CHRISTELIJK- HISTORISCH Knecht Ho: IS. 1896. ALENDERS. 1ENP1UJS JOON, MS, 'sknecht rsknecht lodigd, ;necht ffffifp ïofitjiiing. VERSCHIJNT F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Doufaffog 29 ©cfofiec. IG. „Overden- n het Traktaat orden by dezen [r zij de laatste gedurig grootere |erkocht, is tijdige de hestellingen Traktaatgenoot- ling onder de sol- s, enz. volhouden ïitdeeling op de 1 verminderden zij opgemerkt, gebruikt worden 'g- kan nog worden en Kalender Irdenklngen" p in boek-formaat met hetzelfde slechts 0.40. :n en bestellingen De Uilgever \ehap Filippus P. D'HUIJ. de. 3ER, O. en W. d een Kleermaker, einkenszand. z., te Middel- Schoenmaker, Brigdamme. Ite IerseJce. oortij d. 7,20,{ 9.406, 8,—, 10,10fe, 55e) nm. 3,25* 12,25c) 3,55 lm. 8,10. 8,40. e vervoerd en Breskens en •hsdag en rijdag. 11,55 3,25*) 12,15 3,45 10,10 1,55 10,30 2,15 geen vee en elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. pt o,95. Enkele nummerso,025. UITGAVE VAN G. M. KLEMKERK, te Goes en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedore regel meer 10 cent. Volkslied. 000 Wijze Wilhelmus van Nassouwe. Vereenen we on» als zonen Van 'tzelfde Vaderland! Ons, die dit erf bewonen, Verbind' de broederband. Dan zijn we als natie machtig, En moedig, big van zin, Schaart Neerland» volk eendrachtig Zich om zijn Koningin. Hoe klein ons land moog' wezen, Hoe min ons volk geteld, Dan zullen wij niet vreezen, Ook niet voor 't ruwst geweld. Laat zelfs de stortzee woeden Op ons verbrokkeld strand, De Heer blijft dan behoeden Ons oude Nederland. Een rij van vrome helden, d'Ora*je» aaa het hoofd, Wier naam de faam blijft melden, Heeft God#» trouw geloofd. Dat wg daaraan gedenken Uit God zij ons begin En Hij zal zegen schenken Aan land en Koningin. Dan klink' 't „Oranje boven 1" En 't „leer' de Koningin Geen tweedracht zal dan dooven Den gloed der broedermin, De Heer, op Wiea wij bouwen, Schraagt ons door Zijne hand Der Koningin getrouwen Staan wij voor 't Vaderland. Komt, vrienden, bondgenooten In dat geloof getrouw, Om 't vaandel aangesloten 't Oranje, wit en blanw. En laat die spreuk on» eeren, Zoo schoon, zoo rijk van zin „Vreest God, den Heer der Heeren, En eert de Koningin i Een nieuw volkslied wordt verlangd, geschikt Toor oneen tüd, inzonderheid met list oog op het jaar '98, het Kronlngsjaar D. V. onzer geliefde Koningin. Bovenstaan de regels worden door den diehter als eene proeve van een nieuw Volkslied gege ven. Mocht het naar de meening van bevoegde beoordeelaars hem gelukt zijn om den rechten toon van ons Volk aan te slaan, en mocht dit vooral blijken bij de verspreiding van het lied (inzonderheid op de scholen) doordat het zich eene zeke- ro populariteit mocht verwerver., hij, uit wiens hart het opwelde, zou er zich zeer in verblijden. Andere bladen worden beleefd verzocht deze dichtregelen te willen over- nemon. Geen Scheiding. I* de bladen kon men twee beriehten l«zen die het tegendeel schijnen te behel- zen van hetgeen boven dit opstel staat. ^Een berisht namelijk van een invloed rijk man te Hilversum, die in zij* district allen oproept die niet met de Standaard partij meegaan, teneinde organisatie te zoeken bniten deze partij om. _Een ander bericht dat eenige invloed rijke hervormde mannen in den lande bezig zijn om te trachten hen allen te vereenigen die bij |de aanstaande Kamer verkiezingen van plan zijn al die candidaten te weren, welke de hervormde kerk gram zijn of werkeloos zullen aanzien dat haar bestaan wordt bedreigd. Het zou dwaas zijn te wanen dat dezul ken nog te overtuigen zonden zijn dat het in politieke zaken niet om de kerk 6*at; of te hopen dat zij hij stemmingen Voor antirevolutionaire candidaten nog met ons zouden optrekken, gesteld dat zij 't Ooit hadden gedaan. De scheiding zit nu eenmaal in de lucht. En daartegen te opponeeren zon vechten tegen de bierkaai zijn. Wij kunnen slecht» deze feiten betreuren en voorts alle ge beurlijkheden er uit voortvloeiend, kalm afwachten en laten voorbijgaan. Het is gebeel in strijd met wat wij altijd gewenscht en bepleit hebben, maar wij kunnen hierover niet blijven treuren. Wij zijn nu eenmaal, ook op electoraal gebied, in de wereld, en wij moeten er door. Bovendien doen zich deze verschijnselen in onze omgeving nog niet in zoo ernstige mate voor. Wij kunnen dus volstaan met de heide bovengenoemde berichten voor kennisgeving aan te nemen. Over de scheiding op politiek gebied hebben wij het trouwens op het oogenblik niet. Wij zonden het nu liever hebben over een andere scheiding die dreigt door te werken, onder ons, namelijk op het gebied van den arbeid. Eene scheiding, waar misschien de politieke scheiding wel inzit, doch die wij niet anders dan op zichzelf beschouwende, reeds nu hartelgk betreuren en ontraden moeten, kon het zijn haar in de toekomst voorkomen. Wg hebben hier op het oog de oprich ting van Chr. nationale werkiiidenrereo- nigingen uit de ned. hervormde kerk welke in Holland begonnen, ten onzent is nagevolgd, eerst te Middelburg, daarna te Goes. En nu is het niet zoo zeer de oprichting zelve die on» spyt, als wel de toelichting, de motiveering van de daad der oprichting, waartegen wg ernstig moeten opkomen. Het is nu eenmaal een feit dat vrees en wantrouwen en tot op zekere hoogte ook de werkelg kheid, de leiders er toe heeft gebracht een deel onzer Christen arbeiders van Patrimonium te vervreem de» en te vergaderen in een nieuwen bond. die verband houdt, innig verband houdt met de Nederlandsch Hervormde Kerk. En diegenen, welke nit overtuiging 't met die leiders eens zgn en zich in dit partgverband Jaten samensnoeren, behoeven van ons geen hard woord te verwachten over deze daad. Ieder meusch, ieder Nederlander heeft aanspraak op de vrgheid van b eweging, die ook wg ons zelf gunnen en wie het binnen de muren eener vereeniging te eng vindt, die ga »r nit en zoeke een andere. Wien Patrimonium niet bevalt, die voege zich vrg bg welke vereeniging ook die hem 't meest aanstaat. Hieromtrent zgn wg 't allen volkomen eens. Alleen maar, wg mogen verwachten dat de scheidenden wel weten wat, en waarom zg dat doen. En dan staat bg ons vast dat niet alle leden van de „nieuwe" werkliedenver- eenigingen precies weten wat jzg doen. Zg zien misschien niet in dat de roeping van een werkliedenverbond nimmer wezen kan om als zoodanig steun of stut van eenige kerk te zgn; of het voedsterheer- schap van kerkelg ke waardigheidsbekleeders te zoeken. Dat zon Roomsch zgn; en met Rome hebben deze nieuwe werkliedenvereeni- gingen, big kens de teelichting der leiders, niets op. Kerk en maatschappg zgn, volgaas de zuiver Protestantsche opvatting van el kander onderscheiden, hebben ieder een apart terrein, haar eigen onderscheidene belangen, en kunnen niet zonder schade voor een van heide in elkanders belangen ingrgpen. 51 Zoo begreep 't altyd Patrimonium die hare denr zoo wijd mogelgk openzette voor alle christenen van wat naam of richting ofkerkelyke indeeling ook, mits zg slechts staan „in de overtuiging dat Gods Woord en de traditiën onzes volks de vertrouw bare grondslagen eener Christelyke maat schappg uitmaken". Patrimonium heeft dan ook altgd zeer terecht ingezien dat de belangen der kerk alleen van geestelijken aard, en die der maatschappg van overwegend natuurlyken aard zgn. En om dezelfde reden waarom wg ons tegen een kerkstaat zouden verzetten, moeten wg ook onze medewerking ont zeggen aan eene kerkelijk sociale vereeni ging, als eene te wraken poging om tweeërlei geheel ondersoheiden belangen tc ver eenigen. Tegen Rome optredend, haalt men op denzelfden oogenblik den Roomschen zuur- deesem binnen. En dit is niet te veel gezegd. Wie 't genot hadden den talentvollen pleitbezorger der nederl. hervormde werklieden den heer dr. J. Th. de Visser over deze zaak te hooren, diegeven ons toe dat door hem op den eisch dat de vereeniging kerkelgk en wel bepaald hervormd kerkelgk zg zeer de nadrnk gelegd werd. Niemand dergenen die de tot standkoming der jongste af- deeling van den Chr. Nat. Werkmansbond verlangden, heeft hier tegen geprotesteerd, en dus mag men 't er voor houden, voor zoover zg de welsprekende rede van den spreker begrepen hebben en thans met 't doel van dezen bond op de hoogte zgn, dat zg er mede instemmen. Zg aanvaarden derhalve het kerkelijk, het clericaal karakter van hunne ver eeniging. Daarom verklaren wg gaarne dat Patri monium op.s niet alleen veel meer toelacht maar dat de kiemen voor een krachtig voortbestaan ons veel meer in deze dan in den Werkliedenbond aanwezig voorkomen. Het is ons niet mogslyk vertrouwen te stellen in eene sociale organisatie die be oogt „tegenover Rome een kerk te bonwen" en „zich in te richten in kerkelg ken geest". Zg toch zal of een bg kerk der kerk worden en daarmede bniten haar boekje gaan, of ook zg zal op sociaal gebied door de twee ledigheid van haar doel zoo weinig pres teerend optreden dat noch maatschappij, noch kerk veel voordeel van haar optreden genieten zal. Het zal haar gaan gelyk de Nieuwe Provinciale Courant zoo kernachtig juist naar onze meening 't heeft uitgedruktZij zal der Kerk te maatschappelij k, der maat schappg te kerkelgk wezen. En zoo krggt ten slotte ds. Pierson nit Zetten weer gelgk, wanneer hg beweert dat ons volk nu eenmaal een kerkelgk volk is, zoo zelfs dat het kerk speelt, als er niet eens een kerk is. In de woorden: „Neen, het moet zgn een beslist hervormde vereeniging", door dr. de Yisser ter inleiding van de enkele afdeelingen van genoemden Bond gesproken, ligt hare Achillnshiel. Niet dat wg, ook als staatkundig blad den arbeid der Her vormde broeders zonden willen miskennen, of hnn het recht ontzeggen om hnn kerk gemeenschap op zoo duurzaam mogelijken grondslag te vestigen. Wg kunnen eiken arbeid waardeeren die de komst van Christus' Koninkrijk bevordert. En wg hebben ook niet noodig deze beweging met eene nesteling vaa het synodalisme te verge- lgken.De namen van hen die de zaak belan geloos, in 't belang van den werkman, hebben op 't getouw gezet, zijn ons borg voor hunne goede bedoelingen. Doch «aar de leer van een iegelyk in zgn orde, en alle ding naar zgn aard, meenden wg voor 't vervolg onze vrienden te moeten waarschuwen, zoo de geest der vereeniging over hen vaardig wordt, dat zg zich dan aansluiten bg die vereeniging welke „Geen scheiding" in haar vaandel schrijft, en welker 20 duizend leden u gaarne znllen verzekeren dat geen kerke- lgke partgtwisten binnen haar worden ge duld en die tot Dog toe de politieke quaestie anders dan wanr zg de sociale qnaestie raakt, heeft vermeden. Deze vereeniging is Patrimonium. De Roomsch e kiezers te 's Gravenhage hebben een pluimpje verdiend van hunne leiders. Aan de oproeping om lid te worden der groote Roomsche Kies vereeniging heb ben letterlyk byna allen, van de aanzieu- lgken tot de geringen, voldaan. Dit is beschamend voor de andere par tgen niet het mir.st voor de eens zoo machtige antirevolutionaire partg die nog niet zoo heel lang geleden tot bg de der tig vertegenwoordigers in de tweede kamer telde, en met zooveel geestdrift en ver trouwen elke nieuwe verkiezing tegemoet zag. Het kan zgn dat zg in de laatste jaren wat topzwaar geworden was. Maar na de jongste snoeiing heeft zich immer» dit malheur hersteld. En nog ontbreekt de moed bg vele overgeblevenen om de nieuwe periode zonder om te zien tegemoet te gaan. Gelukkig dat 't nog niet te laat is. Dan de vlag maar fier ontplooid, de wervers uitgezonden, de iedenlysten aan gevuld met hen die den nieuwe» koers zonder reserves aandurven. Een flinke actie leidt tot een flink pro gram van actie. Hebben wg 't wel dan vernamen wij te Middelburg den flinken polsslag. De heer Van Asch v. Wijck, lid der eerste kamer, voegde zgn krachtig woord bij dat van de leiders der kiesvereeniging, om zonder aarzelen, vereenigend wat by een behoort, met kracht aan het werk te tggen, teneinde 't eens veroverde terrein te bewaren en te versterken. Dit zg voor al onze kiesvereenigingen het parool. Het zou dwa.sheid {zyn op 't oogenblik, nu onze plattelandsbewoners midden in de overgroote, tamelyk winstgevende peëen- drukte „zitten", hen met onze vermanin gen om toch de Kiesvereenigingen bijeen te roepen, op hun dak te komen. Wg wenschen hiermede dan ook nog eenige weken te wachten. Men wapene zich echter alvast er op dat wij weldra znllen beginnen te luiden, en niet ophouden znllen voor wij zeker heid hebben dat aL onze Kiesvereenigingen de voorbereiding voor den naderenden ver kiezingskamp begonnen zijn. Het Centraal Comité zond bereids eene circulaire, die de besturen zoo spoedig mogelgk dienen te beantwoorden. Nu er werk aan den winkel komt, zou langer slapen onverautwoordely k en scha- dslgk zgn. Hoe Rome over den Zwijger denkt weet men wel. Toch willen wg onze lezers wel eens laten lezen wat De Tijdeen invleedrgk Roomsch blad zegt bij gelegenheid van de jongste bevestiging onzer Koningin. „Niet dan in geval van uiterste nood- zakelykheid wenschen wij zaken, van verre of nabij het particuliere leven onzer ge ëerbiedigde Koningin rakende, te mengen in een polemiek, die nit den aard der zaak lichtelg k een scherp karakter aanneemt, 't Is om die reden, dat wg ons ontbonden van aanmerking op dagbladartikelen, waar in H. M., ter gelegenheid van H. D. aan neming tot het lidmaatschap der Neder- dnitsch Hervormde Kerk, de „vroomheid" „verdraagzaamheid" en verdere deugden, Willem den Zwijger toegeschreven, ten voorbeeld worden gesteld. Wg hebben over protestantsche historie-vervalschingdikwijls genoeg onze meening gezegd, om bij deze gelegenheid het stilzwygen te kunnen be waren. Dezen wensch evenwel willen wg niet onderdrukken, dat de onpartijdige, der zaak kundige geschiedschry ver eenmaal het karakter onzer jeugdige Koningin moge schilderen als geheel het tegendeel van dat van den slnwen en somberen Zwijger, welke door zgn herhaalde geloofsveran dering en veel andere handelingen het bewijs leverde, dat bg hem godsdienst niet meer dan een middel was tot het be reiken van eerzuchtige bedoelingen, alsook dat H.M. gedurende do lange en voorspoe dig e regeering, die allen haar toewenschen, steeds moge ondervinden en erkennen, dat de liefde, vereering en aanhankelyk- heid harer katholieke onderdanen in geenen deele geschaad worden door herinneringen aan een verren, niet eens rechtstreekschen voorzaat, die, als afvallige van hunne Kerk, die Kerk zelve en het aan deze getrouw gebleven katholieke voorgeslacht vervolgd heeft." Vooral die laatste volzin is fataal, en der weerlegging onwaardig. Wij zonden dat soort vereerders van de komingin wel eens wille# vragen, wie den Vader des Vaderlands vermoord hebben; om niet te spreke* van het kostelijke martelaarsbloed dat ook van Nederlands bodem om wrako roept. 28 Oct.'96. Door den minister van financiën wordt» met ingang van den len November a. s.» verplaatst de verificateur 3e categorie der dir. bel. invoerr. en acc. H. Doewes van Ternenzen naar Oldenzaal en de kommies- verif. 2e cat. G. F. Crone van Lobith *aar Ternenzen. Voorts zgn benoemd tot kommiezen der 4e klasse te Aardenburg D. J. Jansen te Utrecht, te Zniddorpe J. Beerends te 's Hertogenbosch; te Brouwershaven G. van der .Griek te Rilland-Bath en te Swalmen P. Moerdyk te Waarde. Bg kon. besluit is aan J. M. Slegt, burgemeester der gemeente Hoedekenskerke, toestemming verleend om te Goes te wonen De vergadering der Katholieke kamer- olub die verleden week. Dinsdag, ten huize van den heer Okhuizen te Utre»ht plaats vond, moet zich door volkomen eensgezind heid gekenmerkt hebben, zegt de Limburg Koerier. Tegenwoordig waren de heeren Kolkman, Borret, dr. Sehaepman, Dobbel- mann, De Ras, Bahlmann, mgr. Everts, Truyen, Van der Kun, Lambreehts, De Ram, Michiels van Verduynen, Van Basten Ba tenburg, Loeff, Van Vlgmen, Travaglino, Mntsaers, Vermeulen, Van den Ber»h van Heemstede en Van Berckel. Ook dr. Nolens was aanwezig, alzoo in 't geheel 21 leden. Het ontworpen programma werd in hoofdzaak onveranderd goedgekeurd. Op deze byeenkomst ontbraken derhalve de leden Vos de Wael, Smits va* Oyen d'Ansembourg en Harte van Teekelenburg. In verband met de ongerustheid on langs over de Paramaribo zullen voortaan de gezagvoerders van ryksvaartuigen ni»t tot „marine" behoorende, aan het depar tement van kolouiën de aankomst «n by- zondere voorvallen gedurende de reis telegrafeeren. De Tweede Kamer der Staten-Gen»- raal zal bijeenkomen, wanneer de Indische begrooting zal zijn ingekomen, die ver. wacht wordt tegen het einde dezer week_ Omtrent de eerste Avondmaalsvie ring door de Koningin met de gemeente in de Ned. Herv. kerk te 's Gravenhage, schrijft de NederlanderZondag waren velen saamgekomen in de Kloosterkerk, waar Koningin Wilhelmina voor de eerste maal zou deelnemen aan het Heilig Avond maal. Onder het zingen van Gezang 221: 1 en 4 traden bij de woorden„Sterk on» Heiland meer en meer", de Koninginnen met groot gevolg de kerk en de voor haar bestemde loge binnen. Na voorlezing van Rom. 8 128 ging dr. v. d. Elier voor in het gebed en smeekte den zegen des Al lerhoogste* af voor onze geliefde Konin gin en Hare Koninklyke moeder. Onder het zingen van Ps. 53 3 en 4 werd ge collecteerd voor de armen en de kerk. Nadat de laatste tonen van het naspel waren weggestorven, noodigde de Hofpre diker allen nit aandachtig hem te volgen bg het voorlezen van bet formulier van het Heilig Avondmaal en toen de lezing geëindigd was, stonden alle aanwezigen met de Koninginnen op om,falvorens plaats te nemen aan den Heiligen discb, de alge- meene geloofsbelijdenis af te leggen. Dit was een zeer plechtig oogenblik, en toen de predikant zich tot de gemeenta

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1896 | | pagina 1