ÏDKAST,
ikkerij.
Spitters
inde
I
CHRISTELIJK- sr
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
agietse,
agd,
5 Senior,
APERS,
telfjes, enz.
G WEGEN
1 8.
Dienstbode
ddelburg.
rkstraat.
ÏVRAAGO
SafetcEag 17 ©cto6cc.
ctober 1896,
:r hoe,
akersknecht
VERSCHIJNT
uitgave van
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Eon goede dienstknecht.
FEUILLETON.
Iets over onze weiden.
ITVANGEN
rger- en boerenstand,
ct, doch in goeden
prijs.
DE P A GTER,
STATEN van ZEE-
dat het gedeelte
'S GRAVENPOLDER
G en den weg over
IE,
rij- en voertuigen
ESLOTEN.
BRAUW,
Voorzitter.
N KRUSEMAN,
Griffier.
OOP:
ldheid
lLANTE
at F 96 te Vlissingen.
Wilhelminadorp.
rk.
ART, Ter Neuzen,
(Zwaantje).
sen flinke
an slapen en goed
gaan, bij
)UYEKOT, Goes.
November, door
DER te Colijnsplaat.
urgerpot kan koken
iiERENS. Langedelft.
DE.
of Spoortijd.
n. 11,55c), nm. 3,25*)
m. 12,25c), 3,55
kerke vm. 8,10.
i. 8.40.
;een vee vervoerden
5 naar Breskens en
Dinsdag en
Vrijdag.
8,30e) 11,55 3,25*)
8 50e) 12,15 3,45
7,15e) 10,10 1,55
7,35e) 10,30 2,15
DAGS geen vee en
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p;0,95.
Enkele nummers 0,025
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedore regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel
De uavalgende opmerking maakt de
Amst. Gt. naar aanleiding van een uit
drukking door den heer Domela Nieuwen-
huis gebezigd in een te Rotterdam gehou
den protest-meeting tegen „de Bloedwet",
welke meeting uitging van de vereeniging
ter bestrjjding van het militairisme „De
wapens neder". Volgens het Rott. Nieuws
blad ried de heer D. N. niet aan dienst te
weigerenintegendeel, zeide hij doe in
dienst uw best en leer goed schieten
dat kan uitnemend te pas komen
Ziedaar zegt nu de Amst. Ct. so
cialisten-logica Onder de leus „De wapens
neder" predikt men oefening in den wapen
handel. Men is „antimilitaristisch", d. i.
tegen het leger, maar niet tegen doodschie
ten. En dat spreekt ran Bertha von
Suttner 1"
Tot zoover de Amst.
Ons duakt dat het een vanzelfsheid is
dat sen revolutionair socialist een derge-
lijken raad geeft. Hoe zullen deze mannen
de wereld vereverd krijgen, zonder een
deel van die wereld dood te schieten t
Daar zijn zij revolutionaire socialisten voor,
die de Commune verheerlijken en het
anarchisme althans zeer dieht naderen.
Eu nu waa de tweede spreker op be
doelde meeting da heer Van der Veer,
dia zelfs geen dier kan dooden of zien
dooden. Als revolutionair socialist heeft hij
echter niet tegen de uitlating van zijn
vriend gepretesteerd.
Wie eenigszins bekend is metjde littera
tuur uit de laatste jaren der vorige eeuw,
dien verwondert zoo iets niet. Onder de bloe
digste en meest fanatieke moordenaars tjj-
dens de] Fransche revolutie kwamen de
goedhartigste philosophen en humanisten
voor.
Alleen maar nadat zij uitgewoed
hadden, viel ook hm hoofd onder de
guillotine.
Een goede dienstknecht, vroom en braaf,
Is vaak, helaas, een witte raaf.
Goede weilanden zyn een goud-
mtfn voor den landbouwer.
Bovenstaande woorden mogen wel door
lederen landman ter harte genomen worden,
vooral in onzen tijd, nu wij op landbouw
gebied in een toestand van malaise ver-
keeren, die de teekomst donker doet inzien.
De tijd, dat weiland op weiland werd
gesehenrd, om maar meer bouwland te
kunnen krijgen is reeds verre achter ons
een nienwe tijd is aangebroken.
Niet meer scheuren, maar zooveel moge-
Ijjk sluiten is nu de leus.
„De landbouw loont niet meer, de jvee-
teelt wel," zegt menig landbouwer, „dus
ik verzet de bakens en ga mij meer toe
leggen op de veeteelt en in de eerste plaats
zorgen voor mijne weiden."
Als onze weilanden dit konden hooien
zouden zg zieh zeker verheugen, in de
hoop, dat nu ook voor haar een hetere
toekomst zal aanbreken.
Be weilanden toéh zijn maar al te lang
de stiefkinderen van den landman geweest.
Be opbrengst kwam gemakkelijk binnen,
en de weiden zullen wel voor zichzelve
zorgen, daeht menigeen. De mest werd
voor het bonwland gebezigd en de weiden
die verreweg het -grootste deel van den
mest leverden, kregen daarvan weinig of
niets.
Aan deze verkeerde handelwijze begint
nu gelukkig langzamerhand een einde te
bomen en vele landbouwers beseffen te-
feoht, dat men van de weide niet voort-
Hij vreest den Heer, geloof gewis
Dat hg des Hoogsten dienstknecht is:
En wil zijn meester hem niet loven,
Hg wacht zgn eer en lof van boven.
Hg geeft aan 't werk zgn wil en tgd
En neemt het waar met zulk een vlgt,
Alsof zijns meesters kleinste zaken
Zgn eigen eer en welzgn raken.
Hg sluit voor achterklap zgn oor,
Gaat andren stil in 't goede voor;
Verklapt ze niet, tenzg het kwade
Des meesters eer en rechten schade;
Zoekt riet bg sterkedrank zijn kracht,
Toont niet door vloeken zgne macht,
En vindt geen smaak in lekkerngen,
Die licht het hart tot ontucht leien.
Hg is tevrêe met spgs en drank,
Ontvaigt zgn loon met trouwen dank.
En zulk een knecht en vrome held,
Die al zgn werk getrouw bestelt,
Zgn leer met liefde en achting eert,
Die is voorwaar van God geleerd
En hij, die zoo wou dienen leeren,
Zal eens als koning zelf regeeren.
(Wijlen) J. de Liefde.
16 Oct. '96.
Tof lid van de tweede kamer in het
kiesdistrict Venlo is gekozen dr. W. Nolens
met 1396 stemmen tegen 699 op den heer
E. Qaffmans.
De heer Nolens moet een {man zgn van de
nieuve school (Schaapmanniaan).
Op 1 November a.s. wordt de kapitein
M. J. iJonker, van het 4e bat. 3e regiment
infanterie te Vlissingen, op zgn verzoek
overgeplaatst bg het 5e bat. 8e regiment
infanterie te Utrecht.
De minister van oorlog heeft be
paald, dat de ongehuwde sergeanten en
korporaals, bg het algemeen depot van
discipline ingedeeld, daarbg hoogstens vier
achtereenvolgende jaren zullen mogen
big ven.
Zg kunnen, zoo zg dit verlangen, na
verloop van twee jaren worden vervangen.
Voor de van de korpsen voor speciale
diensten bg het deDot gedetacheerde sol
daten, blgft de tgd, waarna zg kunnen
worden vervangen, op éen jaar vastge
steld.
durend kan trekken zonder haar iets terng
te geven.
Vandaar, dat men tegenwoordig meer
dan vroeger de weiden gaat bemesten.
Over die bemesting nu, willen wg het
een en ander in het midden brengen in
de hoop, dat menig landbouwer het zal
lezen, overdenken en in praktgk brengen.
Doch ter zake.
Zooals ieder weet, hebben alle planten,
dus ook |de grassen voedsel noodig, om
te kunnen leven. De voornaamste voe
dingsstoffen der planten zgnkoolzuur,
stikstof, phosphorzuur, kali, kalk en water.
Het koolzunr nemen de planten uit de
lucht op, maar de andere stoffen halen zg
uit den grond.
Iedere landbouwer moet er dus voor
zorgen, dat deze stoffen ln voldoende mate
en in een fgoeden vorm in den bodem
aanwezig zgn.
Ontbreekt eeu dezer stoffen dan groeien
de planten in het geheel niet of leiden een
armoedig bestaan. Er moet dus voor een
voldoende bemesting gezorgd worden.
Daarvoor staat nu in de eerBte plaats de
stalmest [den landbouwer ten dienste of
beter gezegd moest den landbouwer ten
dienste staan.
Dit nu is het geval niet.
Menig landbouwer heeft niet genoeg
stalmest, om zgn bouwland in goeden doen
te houden of tot meer rentabiliteit te
brengen voor de weiden kan er dus niets af.
Bovendien komt de bemesting daarmede
te duur. De verstandige landbouwer ge
bruikt zgn stalmest liever op het bouwland
voor de halmgewassen enz.
Gelukkig dat de weiden de stalmest
knnnen missen en dat zg hun voortbren-
gingsvermogen kunnen behouden, ja, zelfs
VISSCHERiJEN
in de Schelde en Zeeuwsche stroomen.
Aan het verslag omtrent den toestand
der vi8schergen in de Schelde en Zeeuw
sche streomen in 1895, heeft de M. C. een
en ander ontleend, waaruit wg het volgende
overnemen:
De vloot bestond op 1 Januari van dit
jaar uit 5 botters, 1 boeier en 1 stoom-
vaartuig, terwgl in den loop van het jaar
een nieuwe botter werd afgeleverd.
Door de beambten, belast met het toe
zicht op de visscherg en, werden, voor zoo
ver bekend, opgemaakt 179 processen-ver.
baal, waarvan 139 door de beambten der
visscherg-politie.
Aan Nederlanders werden 929 consenten
afgeleverd, verdeeld over: Zeenwsch-Vlaan
deren 295, Zuid-Beveland 253, Walcheren
76, Schouwen en Duiveland 165, Tholen
88, Noord-Brabant 38 en Zuid-Holland 14.
Aan ingezetenen van België werden 71
consenten afgegeven.
Het aantal afgegeven kleine consenten
beliep 1291.
Door het kanaal van Zuid-Beveland pas
seerden gedurende 1895: van Holland naar
België 3121, van Belgis naar Holland 2122,
van Holland naar Zeeland 4260 en van
Zeeland naar Holland 5168 visschersvaar-
tuigen.
Langs het kaniial van Walcheren voeren
280 vaartuigen, geladen met mosselen, en
12 met alikruiken.
Over het algemeen was het jaar 1895
voor de visscherg niet ongunstig.
Door het station Bergen op Zoom wer
den in 1895 vervoerd: in verkeer met
België en Roosendaal 95.020 Kg. oesters
en 772.480 Kg. mosselen; met Duitschland
via Venloo en Bentheim 217.200 Kg. oes
ters, met Engeland via Vlissingen 75.370
Kg. oesters en in verkeer met Engeland
en Nederland via Rotterdam 98.790 Kg.
oesters en 273.590 Kg. mosselen.
Het vervoer over het station Krahhen-
dgke bedroeg: in verkeer met België 33.949
Kg. oesters en 38.875 Kg. alikruiken met
Duitschland via Venloo en Bentheim
19.607l/a Kg. oesters; met Engeland via
Vlissingen 4597 Kg. oesters en 2140 Kg.
alikruiken; met Engeland en Nederland
via Rotterdam 1584 Kg. oesters en 27 Kg.
a—aeaacBaa—ma
verhoogen door eene verstandige toepassing
der kunstmeststoffen.
In de eerste plaats komt Thomas-slakken-
meel in aanmerking.
Menigeen zal misschien vragen, wat is
dat voor goedje? Ik haast mij, u daarop
een antwoord te geven, dat misschien wei
niet heel wetenschappelijk juist is, maar
voor onze lezers toch voldoende.
Het Thomas-slakkenmeel of Thomas-
phosphaatmeel is een product der ijzer
smelterijen.
Zooals ieder weet, wordt het ijzer ge
wonnen uit ijzererts, dat behalve andere
stoffen ook zuurstof bevat. Dit erts wordt
eerst in hoogovens bovenmate verhit. Het
ijzererts wordt bevrijd van de zuurstof en
smelt door de hitte.
Om nu te zorgen dat het gesmolten ijzer
zich niet weder met de zuurstof der lucht
verbindt, voegt men er kalk aan toe, die
over het gesmolten ijzer een beschuttend
dek vormt en die men slakken noemt.
Het ijzer is dan nog geen zuiver metaal
maar bevat nog zwavel, phosphor en eenige
andere stoffen en daarvan moet men het
bevrijden zal het voor het gebruik geschikt
zgnstaal o. a. mag geen phosphor bevatten.
Om nu uit het ruwijzer staal te krijgen,
gebruikt men groote retorten van vuur
vaste steen.
In deze retorteD brengt men hetruwjjzer
en bedekt het met kalkhoudende slakken,
(zie hoven).
De bodem dezer retorten is vol openin
gen, evenals een zeef of zift, waardoor men
lucht perst.
Het phosphor verbindt zieh nu met de
zuurstof der doorgeperste lucht en veree-
nigt zich met de kalkslakken. Deze slakken
worden nu verwijderd en na behoorlijke
alikruiken en in lokaal en rechtstreeks
binnenlandsch verkeer, behalve via Rot
terdam, 775lVs Kg. oesters en 18.264Ys Kg.
alikruiken.
Het vervoer van het station Kruinin-
genIerseke was: in verkeer met België
via Roosendaal 352.613 Kg. oesters en
351.156 Kg. mosselenmet Duitschland via
Yenloo en Bentheim 243.706 Kg. oesters
en 967 Kg. mosselen; met Engeland via
Vlissingen 131.351 Kg. oesters en 6054
Kg. mosselen; in verkeer met Engeland
en Nederland via Rotterdam 92.812 Kg.
oesters en 43.171 Kg. mosselen; 'in ver
keer met België, Engeland an Nederland
werden 38.689 Kg. alikruiken verzonden.
Het vervoer over het station Vlake was
in verkeer met België via Roosendaal
18.672 Kg. oesters en 6000 Kg. mosselen;
met Duitschland via Venloo en Bentheim
29.662 Kg. oesters met Engeland via Vlis
singen 26.383 Kg. oesters, met [Engeland
en Nederland via Rotterdam 28.174 Kg.
oesters en 764 Kg. messelen; naar België
werden 200 Kg. alikruiken verzonden.
Te Vlake kwamen aan 457 Kg. oesters
en 4570 Kg. alikruiken.
Door het station Moerdijk werden 271.360
Kg. mosselen verzonden.
In het geheel werden alzoo verzonden
in kilogrammen door de volgende stations:
Bergen op Zoom 486.380 oesters en
1.046.070 mosselen Krabbendijke 67.489
oesters en 59.3066 alikruiken Kruiningen-
lerseke 820.482 oesters, 401.348 mosselen
en 38.689 alikruikenVlake 102.891 oes
ters, 9.764 mosselen en 200 alikruiken
Moerdijk 271.360 mosselen.
Het totaal-generaal was voor oesters
1.477.242 Kg., mosselen 1.728.542 Kg. en
98.1955 Kg.
Verplaatst met 16 Oct. de sur
numerair der postergen en telegrafie J.
H. Parker Verboom van spoorwegpostkan
toor no. 4 naar Zierikzee; de vrouwelijke
klerk der postergen le klasse Th. C. Diest
Lorgion van Harderwijk naar Tholen en
de klerk der posterijen le klasse P. J.
Aerts van Tholen naar Harderwijk. En
met 16 Nov. de commies der posterijen
3e klasse H. H. Dumoulin van spoorweg
postkantoor no. 2 standplaats (Rotterdam)
naar Vlissingen; en de cemmies der pos
verkoeling van ijzerrijke stukken bevrijd
en daarna fijn gemaakt.
Men verkrijgt nu een fijn meel dat naar
den ingenieur Thomas, gden naam draagt
van Thomas-slakkenmeel.
Dit meel bevat nu 1124% aan kalk
gebonden phosphorzuur en bovendien nog
heel veel vrije kalk. Deze kunstmeststof
brengt dus twee hoognoodige voedings
stoffen n.l. phosphorzuur en kalk in den
bodem. Nij wij dit weten, gaan wij eens
verder over de bemesting der weiden praten.
Elke weide bevat wilde klavers, maar
deze kunnen in de onbemeste weiden niet
tot wasdom komen en big ven daarom zoo
klein, dat ze voor ons oog verborgen
blijven.
Maar wat zien wg nu gebeuren, als
wij ons slakkenmeel op de weide gebracht
hebben
Dan zien wij onze weide rijk worden
aan klavers.
Landbouwers, die slakkenmeel strooien,
weten dit zeer goed.
Hoe komt dit De klavers behooren
tet die planten, welke het vermogen be
zitten, om de stikstof der lucht tot) zich
te nemen en gedeeltelijk te bewaren.
Dit geschiedt door kleine knolletjes, die
men aan de wortels der klavers aantreft.
Bemest men nu de weide met slakken
meel dan krijgen de klavers phosphorzuur
en kalk, komen tot ontwikkeling, halen
de stikstof der lucht naar zich toe en
groeien als kool.
Maar onze klavers doen meer.
Zij houden de uit de lucht gehaalde
stikstof niet al voor zich zelve maar staan
een deel daarvan aan den bodem af, of
m. a. w. zij verrijken den bodem met
stikstof.
tergen 4e klasse A. Sandberg van spoor
wegpostkantoor no. 2 (standplaats Vlis
singen) naar Rotterdam.
De heer W. L. Winkelman, kapt.
bij dd. Schutterij te Vlissingen, heeft eer
vol ontslag aangevraagd.
Goes, Door een 16 tal leden der Ned.
Herv. Gemeente alhier worden pogingen
aangewend tot het oprichten eener afdee-
ling van den Christelijk Natienalen Werk
liedenhond, uitgaande van de Ned. Herv.
Kerk. De volgende week zal er een open
bare vergadering w.orden gehouden tot het
oprichten van genoemde vereeniging, waar
bij de heer dr. J. Th. de Visser, predikant
te Amsterdam en voorzitter van den hond,
zal optreden. Ook voor leden van andere
gezinten zal het toetreden mogelijk wor
den gemaakt.
Colijnsplaat. In de gisteren ge
houden vergadering van ingelanden van
den Nieuw-Noordbevelandpolder werden
de volgende punten behandeld: le Oat- i
eigening vangronde», toekomende Danckaerts
c. s. tot het leggen van een inlaagdijk aan
den polder. Men kon het evenwel over
deze zaak niet eens worden. 2e Het aan
gaan eener geldleening werd tengevolge
van het niet afdoen van het vorige punt
aangehouden. 3e Het beheer der grint
wegen in den polder. Hieromtrent werd
besloten het onderhoud voortaan in eigen
beheer te nemen tot nu toe werden die
wegen onderhouden door de gemeente met
subsidie van den polder.
Sedert eenigen tgd bestond er een
veste tusschen een paar ingezetenen van
Nieuw-en St. Joosland. Deze leidde
Woensdag avond tot een vechtpartij, waar
bij twee personen door messteken vrij be
langrijke verwondingen opliepen.
De vermoedelijke en door de verwonden
genoemde gebruiker van het mes, die met
de betrokkenen in een hevigen woorden
twist geweest is, ontkent zoodanig wapen
gebruikt te hebben, en toen men hem, di
rect nadat de verwondingen waren toege-
Daardoor verkrijgen de grassen op hare
beurt de zoo hoognoodige stikstof, terwgl
bovendien het slakkenmeel haar phosphor
zuur en kalk bezorgen.
Zij kunRen na uit harte lust uit snoepen
gaan en gedijen, onder Hoogeren zegen,
weldra, dat de landbouwer van pleizier
in de handen wrijft. Maar er is nog meer.
Onze weiden, tenminste de onde, zgn
rijk aan stikstofverbindingen.
In deze verbindingen komt de stikstof
voor in een vorm, waarin de grassen ze
niet kunnen gebruiken.
Maar nu komt de kalk van het slak
kenmeel de planten een handje helpen
om van den rijken voorraad stikstof te
profiteeren.
Door de aanwezigheid van de kalk toch
wordt de stikstof gemakkelijker tot sal
peterzuur gemaakt en daardoor voor op
neming door de planten geschikt. Wij
hebben dus gezien, dat het slakkenmeel
den grassen niet alleen phosphorzuur en
kalk maar middellijk ook stikstof bezorgt en
daardoor de opbrengst der weiden verhoogt.
Er is echter nog meer.
Niet alleen wordt de hoeveelheid van
het gras verhoogd maar ook de kwaliteit
wordt verbeterd.
De kalk toch ontzuurt den bodem, de
zure en slechte grassen, benevens de mos
achtige planten verdwijnen en in hare
plaats komen fijner grassen met veel grooter
voedingswaarde.
Ook zal het gras van aldus bemeste
weiden op het beenderengestel der dieren
gunstiger werken, dat dat van weiden,
die arm zijn aan phoshorzuur.
Dus meer en heter gras, dat is alles goed
en wel, zult ge zeggen, maar hoeveel geld
kost ons dit wel?
