NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
H0; 134. 1896,
2)omfectCfl0 13 lugusfus.
iternfe laacpng,
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Het onderzoek naar het
Vaderschap.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De beweging tegen de schandelijke be
paling van verboden onderzoek naar bet
vaderschap breidt zich uit. Mannen van
allerlei stand en richting schonken er de
aandacht aan, of steunen het plan der be
kende vereeniging om bij de Koningin
Regentes op eene poging tot verwijdering
dezer bepaling uit de wetgeving aan te
dringen.
Reeds vroeger hebben wij ons voor deze
adresbeweging verklaard. En nog steeds
blijven wij hopen dat eerlang dit adres
bp Hare Majesteit zal kunnen worden in
gediend, met een overweldigend getal namen
onderteekend.
De Bode der Heldring gestichten deelt
eenige leerzame bijzonderheden mede van
hetgeen over deze zaak op de jaarlijksche
vergadering van Steenbeek is verhandeld.
Aangrijpend is door hare juistheid in
dat verslag de opmerking, hoe tengevolge
van het genoemde verbod, (dat we helaas
ook al wcêr aan de Franschen en nog wel
aan het Napoleontisch régime te danken
hebben), de last en de schande die aan
een onechte geboorte kleeft, enkel en
alleen op de schouders van het schuldige
meisje wordt geladen; terwijl de minstens
even schuldige jongeling of man vrij uit
gaat, ja in zijn goeden naam door de wet
beschermd wordt:
„Door de thans geldende regeling wordt
elke last voor het onderhoud van het kind
geschoven op de hiertoe meestal te zwakke
schouders der moedor en wordt aan het kind,
in den voor hem toch reeds moeilijken strijd
van het leven, alle aanspraak onthouden
tegenover den plichtvergeten vader.
Onbillijk tegenover de moeder is deze
regeling in dubbele mate onrechtvaardig
tegenover het kind. De rechtvaardigheid
eischt aan het kind geen mindere rechten
toe te kennen tegenover zyn vader dan
tegenover zyne moeder. Zooals het nu is,
wordt de sterkere beschermd ten koste van
de vrouw en het onschuldige kind.
Bovendien is bij den egenwoordigen toe
stand de sterftekans der onwettig geborenen
grooter, of, zoo zij in het leven blijven zijn
zij maar al te zeer aan een zedelijken onder
gang blootgesteld".
Het is of het er op aangelegd is de
onzedeiykheid in de hand te werken. In
de hand te werken met name bij den man
die immers, wijl hij de sterkste is, ge
voelen moet dat het een dubbele misdaad
voor hem is de zwakkere te verleiden.
En hoe wordt de vindingrykheid, om
het kwaad te verbergen en te vergoelijken,
op deze wijze als uitgelokt!
Wil men daarvan een proefje, dan leze
men wat verhaald wordt van een vereeniging
in Frankrijk, onder den naam „La Mutu-
alité Maternelle"een schoone naam, maar
die heel wat leelijks verbergt:
„Het is nl. eene vereeniging van vrouwen
die zich zelve verzekeren voor het geval,
dat zij zelve moeder mochten worden buiten
huwelijk zooals men zich tegen diefstal of
inbraak verzekertEr is bij die verzekerings
maatschappij alleen sprake van geldelijke
ongelegenheid, waarin de ongehuwde moeder
zich bevinden zouvan schande of zonde
is geen kwestie, daarvan wordt niet gespro
ken. Het lijkt alles zeer schoon, deze móeder
voor gebrek te bewaren, maar zoo men de
zaak goed beschouwt is het een gevaarlijk
verschijnsel. Het huwelijk, de grondslag der
maatschappij, wordt stelselmatig ondermijnd
en een volk dat dit toelaat, gaat zijn ont
binding tegemoet.
En welk eerbaar meisje zal er toe beslui
ten in zulk een vereeniging te gaan Zij
zon de mogelijkheid dat zij voor haar noodig
was, niet eens durven onderstellen".
Een volk dat dit toelaat, gaat zijn ont
binding tegemoet.
Er gebeuren onder ons meerdere dingen
die ons vreezen doen dat ook het Neder-
landsche volk dien weg op gaat.
Wij zeiden 't reeds vroeger: ook zelfs
tot in kringen waar men nog zingt van
Wie heeft lust den Heer te vreezen, is
dit kwaad doorgedrongen.
Het kwaad van het Ned. Malthusia
nisme, dat ook onze gezinnen ontvolkt,
met zijn schertsend gescholden scheidsmu
ren voor de gevolgen de zeden verderft,
de conpcientiën verwoest en de onreinheid
in taal en gedachten, in gesprek en han
delingen bevordert, het eergevoel doodt,
en wat het ergste is het schenden
van Gods wet als daad van hoogste deugd
aanprijst.
Wat de zedelijke gevolgen hiervan zijn,
ziet ieder, die zien wil, in zyn eigen
omgeving. Yan de stoffelijke gevolgen
ziet men iets, wanneer men op Frankrijks
geschiedenis let.
Frankrijk predikte reeds sinds jaren
de leer van het tweekinderstelsel als van
de daken.
Met welk gevolg?
I)at met uitzondering van een kleine
toeneming welke in het laatste jaar werd
geconstateerd, de bevolking van dit land,
dat zoo graag aan de spits der bescha
ving wil staan, regelmatig achteruitgaat.
In een werkje van den bekenden ge
leerde Maurel, zelf een Franschman, wor
den daaromtrent, zooals de Bode zegt, zeer
verontrustende feiten aangehaald. Onder
anderen
Da kinderlooze huwelijken nemen bij
voortduring toe. In do provinciën zyn van
de honderd huwelijken vijf ot zes kinder
loos, maar in Parijs is de verhouding vijf
en dertig op de honderd.
Groote huishoudens bestaan er bijna niet
zeer talrijk zijn de gezinnen met éen kind
en daarop volgt een breede rij van gezin
nen met twee kinderen. Het groote argu
ment van de voorstanders van kleine gezin
nen is, dat men misschien een minder
groote bevolking krijgt, maar een veel
krachtiger geslacht. Ook dat is een illusie
juist in die kleine gezinnen komen zeer
veel gebrekkige, misvormde of halfwijze
kinderen voor. De gewone statistiek op de
geboorte geeft doorgaans 106 jongens op
100 meisjes; maar ook dit verandert en de
verhouding wordt zelfs geheel omgekeerd.
Men telt soms 75 jongens tegen 100
meisjes.
Zullen wij deze practische, tastbare
waarschuwing in den wind slaan?
Groen van Prinsterer zei het in 1863
by de 50-jarige herdenking onzer verlos
sing uit Frankryks macht„Frankrijk
heeft ons zelden of nooit iets goeds
aangebracht." En dat blijkt ook in dezen
waar.
Wy moeten ons niet met Frankryk
verbroederen, noch in taal noch in zeden.
In de grootere volkeren-groepen van het
Westen, behooren wy by de Germaansche,
niet by de Latynsche stammen. Daarom
lette men, ook wat de dagelij ksche levens
wijze betreft, op de les die de Bode
uit deze en soortgelijke bijzonderheden
trekt
In plaats vaneen sterk en krachtig ge
slacht, in plaats van de survival of the
fittest, het overblijven van de geschikstcn,
om de moeiten en bezwaren van het leven
het hoofd te bieden, krijgt men in Frankryk
een geslacht zwak en ellendig, ongelukkig
naar lichaam en ziel inderdaad eene
zaak, die veel te denken geeft. Overbe
schaving, overprikkeling van de hersenen,
vooral overvoeding zijn hiervan de oorzaak;
in Frankryk voedt Nen zich veel te sterk
en een teruggang tot een eenvoudige le
venswijze zou zeker een gezonder en krach
tiger geslacht in het leven roepen. Maar
wie zal daarvan het voorbeeld geven De
weelde is zoozeer opgevoerd, dat de een
voor den ander het niet meer durft of
kan veranderen. En toch is het de moeite
waard hiertoe het initiatief te nemen,
kinderloosheid, gebrekkigheid, idiotisme en
krankzinnigheid, dat zyn de gevolgen onzer
overbeschaving."
En de boekjes van den Nieuw-Malthu-
siaanschen Bond, niet minder op zyn pas
gezegd is het volgende
„Des morgens op de vergadering van de
Middernachtzending was het streven van
den Nieuw Malthusiaanschen bond behan
deld, het was niet noodig dit nogmaals te
doen in een gemengde vergadering. Genoeg
was het, hier te hooren getuigen, hoe de
nieuwe leer de harten verpest en de liefde
in het huwelijk doodt. En zoo de boekjes
door dien bond uitgegeven maar alleen
in handen kwamen van gehuwden, dan
was de ramp nog te overzien, maar meisjes
van zestien, zeventien jaar koopen die
boekjes en lezen ze gretig, en wat de gevol
gen daarvan zyn, is hier niet te zeggen.
Men moet niet denken, dat zy die deze
verderfelijke lektuur verspreiden zelf be
dorven zyn, of het niet goed met het
volk meenen, dit is in 't geheel het geval
niet; voor het grootste deel meenen zij ware
volksvrienden te zijn en een goede zaak
voor te staan. Een voorbeeld hiervan is
een zeer geacht en bekend geneesheer, die
uit volle overtuiging de leer van den Bond
verspreidde en zyne patiënten aanbeval.
Maar na eenigen tijd schrikte hij zelf van
het Kwaad dat hij had gesticht en de uit
werking van zyn leer bracht hem tot
andere gedachten.
Het zal lang duren voordat anderen, die
op datzelfde standpunt staan, zoo verstandig
worden om in te zien dat zij dwalen en
zoo eerlijk om dat te erkennen. En Inmid
dels wordt de leer meer en meer verspreid
en verpest zy het geheele volk."
Of het baten zal
Wy vragen slechts aan hen die de
Christelijke historische belijdenis wenschen
te eeren, of naarstiger onderzoek van Gods
Woord, meer gezette, ingespannen arbeid,
verzet tegen de ledigheid, onthouding van
al wat tot weelderigheid prikkelt, en voorts
zelfbedwang naar de bekende apostolische
vermaning, niet beter zyn dan een nawande
len van vreemde goden en een dienen van
het vleesch.
De Synode der gereformeerde kerken is
deze week te Middelburg geopend.
De laatste synode dier kerken, voorzoo
ver zij tot openbaring gekomen waren,
werd in 1869 aldaar gehouden. Zy was
belangrijk dewijl aldaar de vereeniging
tusschen de christelijke afgescheiden kerken
en de gereformeerde kerken onder het
kruis tot stand kwam.
De eerste Synode der gereformeerde
kerk, welke te Middelburg bijeen kwam
had plaats in 1586. Zij had geen anderen
grondslag dan die van 1896 de gemeen
schappelijke belydenis naar Gods Woord,
uitgedrukt in de formulieren van eenigheid.
Wij heeten deze Synode van 1896 har
telijk welkom.
Wy begroeten haar als een der krachtig
ste uitingen van het kerkelijk leven in
ons land. Als een .opgericht teeken van
de trouwe Gods, die het zaadje deed uit
spruiten en tot een boom opwassenen
ook in onze eeuw door de gereformeerde
kerken een onmiskenbaren zegen uitstortte
over land en volk.
De Middelburgsche Courant gaf deze
week als Bijvoegsel eene plaat geteekend
door Braakensiek, en voorstellende het
Kerkelijk leven in Nederland, op drie
verschillende tijden.
De eerste teeuening bevat de Abdij te
Middelburg met een paar Roomsche kerk
gangers onder de teekening staatde
Roomsche kerk tot aan de Hervorming.
De tweede teekening bevat de Koor
kerk te Middelburg en twee hervormde
kerkgangers. Onder deze teekening staat
De protestantsche kerk in 1667.
De derde teekening op den voorgrond
schetst de Noorderkerk te Middelburg (ge
reformeerde kerk C). Voor het kerkge
bouw staat de voorzitter van een der roe
pende kerken, ds. Littooij, en dr. Kuyper
staat tegenover hem, dien hij uitnoodigt
binnen te gaan. Onder deze teekening
staatDe Synode der gereformeerde ker
ken 10 Aug. 1896.
In de nette, zeer juiste teekening ligt
eene schoone gedachte verborgen. Zy is
eene stilzwijgende erkenning van den in
vloed dien de gereformeerde kerken oefe
nen op ons volksleven eene attentie waar
voor de synode de Middelburgsohe Courant
dankbaar mag zijneen welsprekend salut
van de pers, waarvoor men lof moet hebben.
De teekening wekt verschillende herin
neringen op, doet vergelijkingen maken,
geeft stoffe van dank aan Hem, die het
vervolgde hoopske van '34, de dompers,
van wie men eerst geen notitie nam, voor
welke men hoogstens de schouders ophaal
de, zoo deed rijzen in de achting der
vijanden, en winnen deed in beteekenis.
Wij wenschen ds. Littooij, die nu al
dertig jaren lang met jeugdig vuur voor
deze zaak gestreden heeft, geluk met dit
blijk van waardeering en de Mkld. Crt
met de wijze, waarop zij den zoo vaak
door haar gescholden tegenstander, thans
wist te eeren.
Deze plaat doet, ook bij blijvend ver
schil van standpunt, veel geleden leed
vergeten.
Het Rotterdamsch Nieuwsblad geeft den
navolgenden „Raad aan jonge mannen"
Een meisje dat politiseert,
Zich onophoudelijk friseert,
Dat liever in de boeken kijkt,
Dan dat ze uw fronts en boorden strijkt;
Al hadt ge in haar ook nog zoo'n zin,
Zoo neem haar niet„ge loopt er in."
Zij die haar tijd aan 't fietsen wijdt,
Zich steeds in snoeperij verblijdt
Om negen uur haar bed verlaat
En altijd slentert langs de straat;
Al hadt ge in haar ook nog zoo'n zin,
Zoo neem haar niet, „ge loopt er in."
Maar zij die zonder pronk of praal,
Ter markt gaat, voor het middagmaal
Met eigen hand de spijs bereidt,
Haar kleeren maakt, haar kousen breit,
Al brengt zoo'n meisje weinig meê,
Stel u met haar gerust tevreê.
Bezin u niet, neem haar tot bruid,
'k Wensch u geluk „ge zijt er uit."
Deze raad is goed.
Wie in de Schrift thuis zijn hebben hem
nochtans niet noodig.
Zij kennen Salomo's raad uit Spreuken
31 ook wel.
Wie dezen in acht neemt, is gevrijwaard
tegen de kwaal onzer eeuw een ongelukkig
huwelijk.
De Nieuwe Sprokkelaarmelding makend
van het feit dat een der bladen verslagen
van de Hervormde Synode bevat, niet
tegenstaande de hoofdredactie gereformeerd
is zegt: „Zou men dit lezende, niet meenen,
hier te doen te hebben met een redactie
tot de Herv. kerk behoorende en haar
liefhebbende? Toch is het anders. Ware
het verslag geteekend als ingezonden, dan
zouden wij zwijgen maar dat is het niet.
Of dit nu is klaren wijn schenken, of tot
het gebied der politiek behoort, willen
we daarlaten".
De Nieuwe Sprokkelaar kan hier weer
de kerk niet van de politiek scheiden.
Waar ter wereld toch is verboden dat
een blad een „hervormde administratie" of
een „hervormden of gereformeerden direc
teur" heeft. Wy dachten dat van antirevolu
tionaire zijde altijd de kerkelijke richting
van de personen en de politieke richting
van het blad waarvoor zij arbeiden uit
malkaar gehouden werden. Laten wij die
goede gewoonte toch vasthouden.
Bij verkiezingen hebben wij steeds in
oprechtheid medegewerkt om het misver
stand uit den weg te ruimen, als zou 't
het er iets toe doen van welke kerk een
politiek man lidmaat is. En 't is ons vrij
wel gelukt vele {hervormde menschen op
den antirevolutionairen candidaat die ge
reformeerd is op kerkelijk gebied, te doen
stemmen.
Zoo meenen wij ook dat wij in een
politiek blad dat alle lezers dienen moet,
't niet mogen wraken wanneer het ver
slagen van de hervormde synode bevat.
Wat ons betreft, wij hadden ze gaarne op
genomen wanneer men ze ons had afge
staan, gelijk bijv. aan het Vaandeleen
blad dat in zeer nauwe betrekking staat]
tot gereformeerde mannen als ds. Impeta]
en mr. T. Heemskerk. i
Wij zullen ook de verslagen van de
synode der gereformeerde kerken plaatsen'
en doen dit niet deswijl onze redactie uit
enkel gereformeerde mannen bestaatmaar
dewijl wij meenen dat die vergaderingen
tot de publieke zaak behooren, den lezers
belang inboezemen en van invloed zijn
ook op 't maatschappelijk leven; terwijl
ook het kerkelijke leven recht heeft in de
pers te worden gezien en besproken.
Daarom verbaast het ons wel een weinig
dat de Nieuwe Sprokkelaar zich aan deze
dingen ergert. Wat ons blad betreft, wij
wenschen allen te dienen. En wanneer
't somwijlen schijnt dat wij leden van eene
bepaalde kerk meer dan eene andere dienen,
dan ligt dit niet aan de redactie, maar
van het feit dat de kring hare vrienden
zich niet zoo vex uitstrekt als die van
andere antirevolutionaire bladen.
Zoo heeft ook de liberale pers het steeds
begrepen, zoo begrijpt het, meenen wij,
ook de synode der geref. kerken, die aan
twee uit haar midden opdroeg dagely ks
een kort verslag ook voor de liberale bla
den gereed te maken en daartoe de mede
werking ontving door afdrukken van
niemand minder dan de red. der Middel
burgsohe Crt.
Misschien kan de synode der ned. herv.
kerk dit voortaan ook wel doen.
In zake emigratie naar Chili heeft het
kamerlid Tijdens zich met het oog op
kolonisatie inde provinciën Chiloë en Llan-
quihue tot den minister van buitenl. zaken
alhier om inlichtingen gewend, deze vroeg
raad bij een consul-generaal te Valparaiso,
den heer Grisar en deze antwoordde
„De particulieren, die ik raadpleegde over
dit onderwerp, verzekerden mij dat over
't geheel de kolonisten niets hadden bij hun
vertrek uit Europa, en dat de meesten van
hen, die de noodige kennis van den land
bouw hadden, goed zyn terechtgekomen.
Het mag niet vergeten worden, dat onder
de landverhuizers zich lieden van slecht
gedrag bevonden en ook anderen wie de
noodige kennis ontbrak en deze elementen
hebben wanorde veroorzaakt, die veel schade
heeft berokkend aan den goeden naam der
kolonies. Een fout, die lang in de kolonies
zich deed gevoelen, was het gebrek aan
militaire bescherming, doch sedert twee
jaren is deze dienst geregeld en thans worden
de kolonisten beschermd door de gendarmerie
en militaire detachementen.
De provincie Llanquihue biedt meer kans
voor welslagen aan de kolonisten dan Chiloë,
daar het klimaat zachter is en er meer
vruchtbare gronden zijn. Bij deze heb ik
de eer u toe te zenden het ontwerp eener
wet, regelende immigratie en verdere bij
zonderheden, die uwe belangstelling kunnen
vinden.
Ik verzoek u voor verdere inlichtingen
u te wenden tot den chef van den dienst
voor landverhuizing, den heer Véga, 7, rue
d'Argenteuil, te Parijs."
Onderstaande wordt ons van geachte
zijde ter plaatsing gezonden. Wij zijn het
er hartelijk mede eens.
Wat demensch is, behoort hij geheel te zijn.
Ieder beroep in het menschelijke leven
vordert kunde en bekwaamheid. Er bestaat
geen grooter zelfbedrog dan zich te ver
beelden, dat onze hand in de maatschappij
niet overeenkomt met onze uitstekende
geestvermogens, of dat ons beroep onze
bekwaamheid onwaardig is. Elk deel der
maatschappij heeft kundige mannen noodig,
en in elk beroep is verstand en smaak
onmisbaar, zoo hetzelve naar volmaking
wil streven. Het algemeen welzijn kan
slechts door veel omvattende begaafdheden
en door vlijt bevorderd worden. Wat de
mensch alzoo is, behoort hij geheel te zijn;
wat men doet, voere men met geschikt-
