e tiesver- heren 3EQUE NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. F uur. CHRISTELIJK- HISTORISCH Jhr. Mr. J. Schuur beque Boeije. SI 1896, n Knopje. Jhr. Mr. 1. Schuurbeque Boeije. r de verkiezing TEN, district te Middelburg, et den ineesten BUURMAN. VADER. DE KAM. [iOUTERMAN. WIJNAND. VERHULST. eren. Verhuren. DEKKER, m a 27 cent, A. de Rijcke, delburg, heeft [ALE STATEN iddelburg, Kiezers wordt ilo. 103. 1896. Dinsdag 2 fiuu. Ofteiirfe lanrgaiig. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Geen beginselen ineer. TEN BRINK. BOONE Pz. Jr. nkele uren een gelegenheid stelt M en GEZANGEN, te spelen, en kan hode geacht worden nS- de jarenlange ga- oliditeit van het e vele aanbeve- opers den wsg ch een Amerikaansch ;e sehaffen, waar hij ie KadeGoes. een partijtje oenen boezem 22Vü cent per el. en de bekende ite kleur rommeweele. I8IJB, elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Voor de verkiezing van een lid der Staten op DINSDAG 2 JUNI a. wordt in volkomen instemming met de anti revolutionaire kiesvereenigingen op Walcheren voor het kiesdistrict Mid delburg, door ons hartelijk aanbe volen de heer De Middelburg sche Courant heeft voor haar doen hare rol meesterlijk gespeeld. Zij heeft ditmaal heel weinig drukte ge maakt, niet gescholden; geen leelijke din gen van de calvinisten gezegd en geen grofheden verkocht. Op dit punt hebben de verkiezingen van 15 Mei en de berispingen haar door hare geestverwanten toegediend, effect gehad. Dit teekent vooruitgang in fatsoenlijk heid. Maar nu heeft zij eene andere fout be gaan. Zij heeft nu, meer nog dan bij de vorige verkiezing, in beginselloosheid haar kracht gezocht. Zij heeft eene aanbeveling geschreven voor de» heer Van Teijlingen niet dewijl deze liberaal is en liberale keuzen voor gedeputeerde staten en eerste kamer zal bevorderenen ook niet dewijl hare be ginselen en de tijdsomstandigheden al meer tot oprecht kleur bekennen dringen. Neen, maar alleen omdat haar candidaat een ge acht man is, er een „fout" hersteld moet worden; het is thans zoo klinkt het fier, „eenvoudig eene quaestie van prac- tisch belang". Van beginselen is geen sprake. De keuze voor de eerste kamer het gaat immers om den zetel van mr. Fokker '1 wordt eenvoudig verzwegen. De eenige „groote vragen bij deze ver kiezing" de Midd. Crt. zegt het zelf zijn: „Wil men den opengevallen zetel doen innemen door een man die in ons district gewonnen en geboren is, door ervaring da belangen en de zaken der provincie kent „Wil men dien man binden aan zijn woon plaats en gewest? „Wil men goedmaken wat het vorig jaar der tegenpartij gelukt is" (sic)? Ziedaar de drie groote beginselen waar t om gaat hij het liberale blad dat zieh zijn liberalen naam schaamt, dien wegmoffelt achter een vloed van nietszeggende phrasen en dit alles illustreert door een overgenomen stukje uit een Roomsch dagblad, nota bene van negen weken oud, met welk stukje de Roomsohe kiezers van onzen candidaat moesten worden afgetrokken. Wij laten het aan de eerlijke partijge- nooten van de Midd. Crt. over om deze proeve van tactiek te qualificeeren. De oud-conservatieve pers in haar slecht ste dagen, zou zicq nog geschaamd heb ben voor een dergelijke wijze van strijd- voeren, als de Middelburg sche Courant liet orgaan der vooruitstrevende liberalen, zich in den laatsten tijd veroorlooft. Laten onze kiezers als protest hier tegen met te grootere krachtsinspanning de can- didatuur hevoideren van Artikel 1 is aangenomen. De Kamer is eindelijk den rij stenbrij berg van amendementen op dit artikel doorge komen. Betrekkelijk gering waren de wijzigingen die genoemd artikel onderging, wijl alle ingrijpende veranderingendoor de meerder heid werden afgestemd. De principiëele amendementen van de lin- kergroep der antirevolutionaire en van de liukergroep der liberale partij deamende- menten Kuyper en de amendementen Bor- gesius werden verworpen, op een amen dement na van dezen laatste, echter niet zonder eerst nog een veer gelaten te hebben. Al deze amendementen strekten om 't aantal kiezers grooter te maken dan de wet toestaat. De beide linkergroepen, anders nogal goed met elkander, gaven het schouwspel te zien van eene liefde die te veel van eenen kant komtde groep Kuyper toch stemde getrouw voor alle amendementen van haar tegenhanger, doch de groep Borgesius stemde slechts voor drie der amendementen Kuy per terwijl het schoonste amendement, het welk formeele redding van het beginsel van huismanskiesrecht bedoelde, door slechts twee derden dezer groep gesteund werd. Trouwens deze groep was zelfs niet een stemmig bij de stemming barer eigene amen dementen. Telkens vielen enkele getrou wen van haar af. De heer Van Deinse bleek het vaak niet met haar eens, even min als met de linkergroep der onzen. Aangenomen werden ten slotte lo. Het amendement Borgesius om twee maal verhuizing, althans binnen dezelfde gemeente toe te staan. 2o. Het amendemeut Smeenge om den minimum-inhoud van schepen op 24 te brengen. 3o. Het amendement Schepel tot gelijk stelling van inwonende zoons met arbeiders. 4o. Amendement Hoi wing tot verlaging der huurprijzen in de gemeenten der laagste klasse. Door deze laatste wijziging worden in byna alle gemeenten van „Zeeuwsch-Vlaau- deren" die menschen kiezer, welke een huurprijs betalen van f0,80, terwijl hun minimum-inkomen f 275 moet bedragen, terwijl vrije woning op f25, vrije kosten inwoning op f175 gerekend wordt. Bedoelde gemeenten zijn Aardenburg, Biervliet, Boschkapelle, Breskens, Cadzand, Ciinge, Eede, Graauw, Groede, Hengstdijk, Hoek, Honteni8se, Hoofdplaat, IJzendijke, St. Jansteen, Koewacht, St. Kruis, Nieuw- vliet, Oostburg, Ossenisse, Overslag, Phi lippine, Eetranehement, Sohoondijke, Sluis, Stoppeldijk, Wateiiatidkerkje, Westdorpe, Zaamslag, Zuiddorpe en Zuidzande. Artikel 1 is ten slotte aangenomen met 62 tegen 36 stemmen. Tegen de 7 leden der groep Kuyperde heer Staalman 22 Takkiaansche liberalen en radikalen, n.l. de heeren Lieftinck, Sanders, Smeenge, Smidt, de Kanter, Tydens, Schaafsma, Vee- gens, Hartogh, Heldt, Cremer, Borgesius, Kerdijk, Drueker, Lely, Rink, Pynacker Hordijk, Smit, v. Deinse, de Boer, Kuijff en Gerritsen 1 Katholiek, de heer d' An- sembourg (die in '94 weigerdehet Katho lieke Manifest mede te onderteekenen)1 conservatief, de heer Schimmelpenninck en 4 gematigd-liberalen, de heeren Bool, Bastert, v. Karnebeek en Pynappel. Vóór stemden van de Takkiaansche liberalen de heeren Bouman, Tydeman, v. Kerkwijk, Pyttersen, Schepel, Mees'ers, Zijp, Hou wing, Zijlma, Willinge, Hennequin, Roes- singh, Ferf en Hesselink. Merken wij nog op dat een deel der groep Lobman stemde voor het amendement Kuy per tot uitbreiding der capaciteiten-groep dat de heeren Lobman en Maekay nog een enkel amendement dier groep hebben gesteund dat vier leden der Lohman-groep als de felste tegenstanders van te groote uit breiding bekend werden, te weten de heeren v. Bij landt, Beelaarts, v. Dedem en T. Mackay; welke zelfs lang niet zoo dicht tot de Kuypergroep naderden als bijv. de heer Van Limburg Stirum op wien indertijd zooveel was afgegeven. En dat naar onze gedachte, indien de wet Van Houten en niet de wet Tak, reeds in 1894 gekomen ware, zij de scheuring in de antirevolutionaire party evenzeer op haar rekening zou gehad hebben. Ware voorts de wst'i'ak er niet geweest, dan zou de scheuring bepaald nu begonnen zijn. Hoe toch zouden de heeren bij zulk een grooten afstand als die nu openbaar werd, in een partij verband hebben kunnen blij ven. Natuurlijk moet een deel der verwijde ring gesteld worden op rekening van de tijdsomstandigheden, en ook op rekening van het feit dat de beide groepen niet binnenskamers de amendementen Kuyper hebben besproken, waardoor allicht eenige principiëele bezwaren hadden kunnen wor den weggenomen. Hoe ziet artikel 1 er nu uit? Onthouden wij alvast dat wij nu krijgen a. belastingkiezers. b. woningkiezers. c. loonkiezers. d. pensioen kiezers. e. kapitaalkiezers. f. examenkiezers. Belastingkiozevs moeten hun vollen aan slag in een der rijks-belastingen op 1 Maart hebben bstaald. Grondbelasting f 1. Woningkiezers die geen belasting betaien moeten binnen de zes maanden voor 31 Jan. in de gemeente gewoond hebben (een keer verhuizen toegestaan) in een huis met huurprijs f 0,80 voor de bovengenoemde gemeenten in Zeeuwsch-Vlaanderen; f 1 voor de andere gemeenten met uitzondering van Koudokerke (Zandt) en Souburg f 1.25; Middelburg f 1.50 en Vlissingeu f 1.75, of in een schip van minstens 24 M\ Loonkiezers die geen belasting of huur betalen doch vóór 31 Jan. dertien maan den in een en dezelfde betrekking zijn geweest tegen een loon van f 275 tot f 450 per jaar of van f 175 tot f 300 met kost en inwoning; te weten f175 in Zeeuwsch Vlaanderen, f200 inde andere gemeenten; f 225 teIerseke, St. Laurens, Terneuzen (komN en Zierikzee f 250 te Souburg en Goes; f 275 te Middelburg en f 300 te Vlissingen. Pensioenkiezers, van wege rijk of ge meente gepensioneerd overeenkomende met hierboven genoemde loontarief. Kapitaalkiezers moeten sedert een jaar voor 31 Jan. f 100 nominaal op het Groot boek of f50 op de Rijkspostspaaibank hebben. Examenkiezers moeten een bij de wet geregeld examen hebben gedaan ter ver vulling van eenige betrekking, bedrijf of beroep. Een paar maanden geleden hebben wij in het Zendings-overzickt onze meening uitgesproken in zake de Roomsohe Kerk in verband mot de Zending op Java. De Maasbode heeft ons dat zeer kwalijk genomenen de redactie van de Midd. Crt. heeft het stukje van de Maasbode twee maanden lang bewaard om het bij de verkiezing te kunnen gebruiken. Gedachtig aan het verdeel en heersch drukte zij bedoeld artikel in haar no, van 30 Mei over, dus op een tijd toen geen tegenspraak meer baten kon en dus alvast de scheeve voorstelling hare uitwerking kon hebben verricht. Tenminste wanneer men de Roomsche kiezers voor zoo onnoozel houdt dat zij de doorzichtige tactiek niet zouden snap pen. Intusschen wij hebben het, hangen de eene vorige Statenverkiezing reeds uit gesproken dat wij liever al onze Staten- zetels verspelen zouden dan er ook maar een te willen koopen door transigeeren met onze beginselen. En nog in ons no. van 23 Mei '95 toen de Midd. Crt bij de herstemming tusschen Bos en v. Woelderen met een cidaat uit de Nederlander, de Roomsche kiezers trachtte te winnen, hebben wij herinnerd aan Calvijn die de Libertijnen nog gevaar lijker tegenstanders dau de Roomschen vond en aan de Roomsche leiders zeiven „die zeer goed weten hoe de Calvinist, de Protestant over de Roomsche kerk en hare macht denicen en schrijven; en nog wel in staat zijn te begrijpen dat het de Midd. Crt. natuurlijk niet om de eere der Roomsche kerk maar alleen om den liberalen zetel in de Staten te doen (is)." Een ontzettend drama heeft de vreugde der kroningsfeesten te Moskou jl. Zater dag droevig gestoord. Zooals men weet is 't bij de kroningen de gewoonte om op 'tChodynskyveld den armen en ouden van dagen om lange ta fels te vereenigen en rijkelijk te onthalen. Bij de kroning van Czaar Peter den Groote, den bekenden Zaandamscher. scheepstimmerman, stond een gebraden os op eene verhevenheid aan welker beide zijden wijnfonteinen sprongen, waarvan 't reservoir boven op den koogsten toren van 't Kreml stond. Bij de kroning van Katharina II wer den lange tafels met bergen lekkernijen, taart en gebraden vogels geplaatst en 2 fonteinen met rooden en witten wijn. Kei zer Paul onthaalde het volk op een veld buiten de stad, waar gebraden ossen, kal veren en ook wijnfonteinen niet ontbra ken, en in sommige straten stonden lange tafels, kilometers lang. Bij de kroningen van Nicolaas I en Alexander II had men reeds gedekte tafels met versierde hammen, schapen met ver gulde horens gebraden op de tafel, en acht tien wijnfonteinen. Op 't Chodynskyveld stonden bij de kroning van Alexander II 642 tafels, in een lange rij van 13 K.M. Ruim 400,000 menschen stroomden reeds voor 't aanbre ken van den dag naar 't veld, trots den vreeselijken regen. Daar werden uitgedeeld 239,322 Pnd spijzen (ongeveer 4millioen K.G. en 4372 emmers wijn). Ooggetuigen vertellen dat de storm op de wijnbronnen vreesdijk moet zijn geweest. Door 't hijschen van een vlag werd het teeken gegeven, dat ze naar de fonteinen konden gaan. Met mutsen, laarzen en wat ze maar in de hand konden nemen, schepten ze den wijn op. Ook nu waren deze uitstellingen van keizerlyken rijkdom niet vergeten en zou de tractatie op bovergenoemd Cho dynskyveld een aanvang nemen onder het gejuich van honderdduizend. Doch toen de verdeeling beginnen zou ontstond er zulk ein vreeselijk gedrang dat honderden mannen, vrouwen en kin deren werden doodgedrukt. Terstond werden de feestelijkheden ge staakt. De keizer liet aan elke familie, wuarvan de ouders om het leven gekomen waren, 1000 roebels betalen, terwijl bij ook de begrafeniskosten voor zijn rekening neemt Doch dit wischt het feit niet uit_ dat de echt Rtisschische manier van tracteeren waarom niet liever in stille in de woningen vreugde gebracht zoovele slachtoffers heeft gemaakt. Nadere berichten luiden Uit Moskou en de omliggende dorpen waren te middernacht reeds 200.000 per sonen bijeen gekomen, die den nacht in de open lucht bij vuren doorbrachten, onder vroolijk gezang. Steeds bleef de menigte toenemen, tot zij om vier uur ongeveer verdubbeld was. Reeds om 6 uur begonnen de begeleiders der wagens, waarop de giften naar de plaats werden vervoerd, waar de uitdeeling zou geschieden op verzoek van talrijke personen die de rijtuigen volgden, pakjes onder de menigte te werpen, ofschoon de uitdeeling eerst om elf uur des voormiddags zou plaats hebben. Als een loopend vuurtje verspreidde zich daarna onder de honderd-duizenden, die op het veld gekampeerd lagen, het bericht, dat de uitdeeling begonnen was. Dadelijk maakte de massa zich op en stormde weg in de richting van de tenten, ongeveer dertig vadem waarvan zich een negen vadem breede gracht bevindt. De op dringende menigte wierp de eerste rijen in deze gracht, die in den loop van ongeveer vijftien minuten door honderden menschen werd gevuld. De door onweerstaanbaar geweld voor uitgeschoven massa kwam toen over de gracht, door de neergeworpen lichamen niet bemerkende of zij grond of menschen onder de voeten had. Vooruitgedrongen tot aan de tenten, begon de menigte de verschillende giften onder het volk te slingeren, waardoor er vreeselijk gewoel ontstond, dat verder tallooze offers eischte meer verminkten dan dooden. Het grootste deel der omgekomenen is gestikt. Het gedrang was zoo verschrikkelijk, dat de plankeu der tenten werden inge drukt en de menschen de tenten binnenstorm den. Verscheidene gendarmes werden met hunne paarden verpletterd. Het geschreeuw en gekerm waren hartverscheurend. De Kozakken moesten te hulp komen, die de menigte met geweld moesten terugdrijven, Eerst daarna kwam de massa tot bezin ning, ontnuchterd door het verschrikkelijke tooneel, dat zij thans zag. Zij begon nu zelf, diep getroffen door hetgeen geschied was, de lijken uit de gracht te halen. Hierbij hadden hartverscheurende too- neelen plaats, telkens wanneer familieleden werden gevonden. De ter hulp geroepen officieren van gezondheid begonnen onmid dellijk de gewonden te verbinden. De ge kwetsten werden daarna op wagens der militaire lazeretten naar de ziekenhuizen gebracht. De lijken werden op brandweerwagens met stroomatten bedekt, naar de brand weerposten en ziekenhuizen overgebracht, gevolgd door duizenden treurenden. In één hospitaal werden zelfs drie personen opgenomen, bij wie een acute krankzin nigheid was ingetreden, doch die intus schen weer genezen zijn. Ongeveer 1300 lijken moeten des nachts naar het kerkhof van Wagankoff zijn overgsbracht waar door de familiebetrek kingen een onderzoek is ingesteld naar de identiteit der gedooden. Enkele lij ken zijn met doeken bedekt; slechts een deel ligt in kisten. De aanblik is werkelijk ver schrikkelijk. Het gelaat en de ledematen van vele gedooden zijn zoo misvormd, dat men de personen slechts kan herkennen aan hun kleeren, indien ook deze niet totaal vernield zijn. De omgekomenen zijn voor het meeren- deel boeren en arbeiders, meest vrouwen en kinderen. Slechts enkelen behoorden tot andere volksklassen. Het keizelrijk echtpaar bezocht de zwaar gewonden wier aantal op 200 is begroot, in de ziekenhui zen en richtte tot de ongelukkige lijders warme woorden van medelijden en troost. Er is een gerechtelijk onderzoek ingesteld naar de oorzaak der catastrophe. In de kerk van het paleis van het Kremlin had Zondag op verlangen des keizers een zieledienst plaats voor de ge dooden, welke door het keizerlijk echtpaar en alle leden der keizerlijke iamilie werd bijgewoond. Het kerkhof is gevuld met groepen weenenle menschen, die zoeken naar hun familieledenen steeds trekken meerdere massa's met hetzelfde doel naar het kerkhof. De politie bewaart de orde. Verscheidene geestelijken doen gebeden. Van twee uur af begon men de lijken te begraven. Na drieën versoheen de priester Johannes uit Kroonstad, om de treurenden te zegenen en te troosten. Welke schreiende wanverhoudingen toch in het reusachtige Czarenrijk Hoe weinig zegen kenmerkt den arbeid dier Vorsten wier leven is eeu leven van geloofsvervolging; en wier weldadigheid zelfs, zij 't ook buiten hun schuld, veel heeft van geweldadigheid en eindigt met een moord op groote schaal De meeste dezer bijzonderheden ontleen den wij aan de Tel.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1896 | | pagina 1