NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
lo'. 100. 1896.
Menfag 28 Set.
ftenife laargang
PINKSTERZANG.
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Wfjj^ËSï*** Wegens Pinksterfeest
verschijnt Maandag geen
nummer van dit blad.
Ja! de Trooster is gekomen;
Jesus ging van de aarde heen!
Jesus, van u opgenomen,
liet, o Kerk u niet alléén
De Beloofde werd gezonden,
en de Kracht uit God kwam neêr!
't Past ons juichend, keer op keer,
zijn verschijning te verkonden!
Heden is het Pinksterfeest!
Looft en dankt den Heilgen Geest!
Looft Hem, die met vuur gekomen,
die met storm verkondigd is!
Die met licht zal overstroomen
's werelds dikste duisternis!
Wonderkrachten, talen, monden,
wijsheid schonk Hy! 's Hoeren zin
stortte Hy den Jongren in,
om den volken te verkonden
(allereerst aan Jacobs huis!)
vrede door den smaad van 't kruis!
Looft dsn GeestHy zal niet wijken
van de Kerk, met bloed gekocht.
Zijn nabijheid zal steeds blijken,
hoe de Vijand woeden mocht!
Vreest niet, o gezochte schapen,
vrees niet, weergevonden ziel,
zoo de nacht u overviel!
Zou de Geest des Heeren slapen
Waakt Hy, schoon geen oog Hem ziet,
voor de kleine kudde niet?
Maak ons ook in donkre tijden
hier toch steeds indachtig aan,
dat door strijden, druk en lijden,
'tvolk met Jesus in moet gaan!
Breek de hardheid onzer harten,
en onze aardsche duisternis!
Voer ons op, waar Christus is!
Bid, verzucht in vreugd en smarten,
Gy, die Jesus'Adem zijt!
voor ons, in ons, t' allen tijd
Wil ons tot een tempel maken,
dien uw heerlijkheid vervult,
dat we eens uit het graf ontwaken,
in onsterflijkheid gehuld
Ook de kwijnende Gemeente
wacht van U het leven weer I
Daal op 't overblijfsel neêr,
op 't verstrooid en dor gebeente,
dat uw blazing slechts verbeidt,
en 't herrijst in heerlijkheid
Wees vooral dit oord gedachtig,
eens de woonplaats Uwer eer,
door Uw invloed eertijds machtig
thans Uw Nederland niet meer!
Jakeer weder tot die dreven,
die Gy tot L w erf kerschiept,
waar Ge een volk in 't aanzijn riept,
dat in heil'gen bloei mocht leven,
van Uw vleuglen overschaauwd,
van Uw honig overdauwd
Ach, de Heidnen in hun woede
hebben 't heiligdom vertreên
Sions Maagd, van smaadheên moede,
ademt nog door hoop alleen
Ach, Gods gramschap ia ontsteken
over een ondankbaar land,
dat, verzadigd uit Zijn band,
van Zijn dienst is afgeweken,
van Zjn banden zicb ontsloeg,
met Zijn vijand zicb verdroeg
Maar die God wil ook vergeven
Levenwekker keer o keer
wil op nieuw de lucht doorzweven,
en de vijgeboom wordt teer
Zend Uw maaiers in de velden,
Heer des oogstes Geef den groei
Neerlands Kerk en grond herbloei'
Gord in Land en Kerk weêr belden
met Uw wapenrusting aan,
om voor de eere Gods to staan
Trooster! Zalver! Gy zult komen
op 't gebed, door U verwekt
Van Uw regens, van Uw stroomen
wordt eens de aarde gantsch bedekt
Liefde en ijver zullen blaken,
waar reeds alles scheen verkwijnd,
als de Pinksterzon verschijnt 1
Noordenwind o wil ontwaken
Zuidenwind doorwaai den bof
Heil'ge GeestU zij de lof
Da Costa.
Door de heeren Kuyper, Heemskerkt
Van Alpben en Seret zijn een reeks amen
dementen voorgesteld op artt. 1 en 2, strek
kende
lo. om meer het maatschappelijk dan
bet geldelijk kafakter der kenteekenen op
den voorgrond te brengen
2o. om de fiscale indeeling der burgers
in aangeslagenen en niet-aangeslagenea te
doen vervallen en geen andere indeeling
op te nemen dan de natuurlijke indeeling
in gezinshoofden en ben die bij anderen
inwonen.
3o. Om de samenkoppeling van kiesbe
voegdheid met belasting tot de kleinste
afmetingen te beperken.
do. Om de weduwe niet alleen als aan
geslagene in belasting, maar ook als hoofd
van het gezin te doen gelden.
5o. Om voor hen, die in dienstbetrek
king zijn, niet elke krankheid of vermin
king op verlies van kiesbevoegdheid te doen
uitloopen.
6o. Om de onafhankelijkheid der kies-
bevoegden van verhuurders en patroons
beter te verzekeren en de vastheid van
levensstelling niet te zoeken in het inden-
tiek blijven van hun buis of dienst, maar
in het ©ver een vol burgerlijk jaar gelijk
blyven van hunne maatschappelijke po
sitie.
7o. Om aan de polis van levensverze
kering of van pensioen verzekering gelijke
kracht toe te kennen als aan den inleg in
de spaarbank.
8o. Om hetgeen uit het initiatief der
maatschappij voortkomt, niet achter te
stellen bij hetgeen uitgaat van het openbaar
gezag.
9o. Om de grenzen der kiesbevoegdheid
iets minder eng te nemen.
lOo. Om aan te sluiten aan hetgeen
waarover bij de behandeling van het vorig
kiesrechtontwerp overeenstemming was ver
kregen.
llo. Om de gevolgen van wanbetaling
der aanslagen in eenige Rijks-directe be
lasting niet bij art. 1 te regelen, maar
bij de uitsluitingen in art. 3.
De heeren: De Boer, De Kanter, Pijn-
acker Hordijk, Schaafsma en Hesselink van
Suohtelen hebben voorgesteld, den leeftijd
van de kiesbevoegden van 25 op 23 jaar
terug te brengen.
De heer Smeenge heeft voorgesteld, om
de inhoudsmaat van een vaartuig, kracht ens
welks eigendom, vruchtgebruik of huur
het kiesrecht wordt verkregen, te stellen
op 20 in plaats van op 30 M®.
De heeren Pyttersen en Yan Deinse
hebben voorgesteld een sub-amendement op
het amend. Ill vau de heeren Goeman
Borgcsius o. s. betrekkelijk de hmurcijfers
van woningen. Dit sub-amendement
strekt om
Overal, waar in de tabel, bedoeld in
art. 16 lo. van het gewijzigd wetsontwerp,
waar het cijfer f 1 voorkomt, gevolgd door
bet cijfer f 325 in de volgende kolom: in
de plaats van f 1 te lezen f 0.85
overal, waar in de tabel bedoeld in
art. 16, lo. van het gewijzigd wetsontwerp,
waar bet cijfer f 1 voorkomt, gevolgd
door het cijfer f 3C0 in de volgende ko
lom in de plaats van f 1 te lezen f 0.75;
overal, waar in de tabel bedoeld in art.
16, lo. van bet gewijzigd wetsontwerp,
waar het cijfer f 1 voorkomt, gevolgd door
het cijfer f275 in de volgende kolom: in
de plaats van f 1 te lezen f 0.65.
(Het cijfer van f 1 betreft den minimum
prijs der woningen in verhouding tot het
minimum-inkomen, dat bfer afwisselt van
f325, f300 en f275).
Is het al zoo ver gekomen?
Een Amsterdammer klaagt in „De Kruis
banier" de vorige week te hebben bijge
woond dat eenige colporteurs van de So
ciaal-Democratische partij ventend met
een pamflet: Soli Diam Gloriam" daarbij
overluid schreeuwden, ten aanhoore van
oud en jong, van overheid en onderdaan
opgedragen aan onze onmisbare en goe-
dertierene Hemelvader.''''
„Begrijpt u, zoo merkt deze inzender op,
dat men in een Christen maatschappij zoo'n
verschrikkelijke majesteitsschennis mag ple
gen, zoo straffeloos den Oppersten Koning
mag beleedigen
„God behoede de jeugd, opgroeiende
tusschen zooveel boosheid."
23 Mei 1896.
De tweede kamer is met bare besprekingen
over de Kieswet genaderd aan de artikelen.
De voorstellers der amendementen hebben
deze toegelicht.
Dat van den beer Kuyper, o. s. strekt
om uit artikel 1 den eisch van aanslag
van eenige belastingen uit te lichten in
alleen de huurwaarde te stellen als ken
merk voor het huismansschap.
Het Huismanskiesrecht dus.
Een principieele omverwerping van het
stelsel van het wetsontwerp, met welke
wij ons van harte vereenigen.
Wij vereenigen ons tevens met dat van
den heer De Boer o. s. om den leeftijd
die kiesbevoegdheid geeft op 23 jaar te
stellen de heer Kuyper o. s. houden zich
aan den leeftijd van 25 jaar.
Wat de heer Kuyper in hoofdzaak zei
tot toelichting van het amendement der
fractie Yan Alphen, schrijven wij uit de
N. R. C. over
De heer Beelaerts die gister beloofde
toezicht te zullen houden op mijn politieke
gedragingen, zal met dit amendement wel
tevreden zijn. Want het is kier een party -
kenmerkend amendement in den breeden
zin des woords. Reeds voor 40 jaren heeft
Van der Brnggben de samenkoppeling van
belasting- met kiesrecht verworpen voor
de Cbr. historische richting. Het amende
ment sluit zich voorts aan bij dat van
Mackayv. Alpben in 1894. En van
antirev. standpunt brengt bet een meer
idiëel element in de wet, bet eerbiedigt
de historische continuïteit met het ontwerp
Tak en wisebt de limitie uit die in strijd
met de antirevolutionaire begrippen in het
ontwerp voorkomt. Het Mammonistisch
element, uit de Fransche revolutie voort
gekomen, treedt in dit ontwerp weder
meer op den voorgrond. Het fiscale ele
ment was in '48 ook in ons kiesrecht door
gedrongen. De macht van dit element is
echter gaandeweg minder geworden. De
liberale party heeft in 1874 nog wel tegen
een kleine verlaging van den census ge
streden, doch sedert zijn wij toch belang
rijk vooruitgegaan, en in 1887 kreeg het
fiscale element den nekslag. Het bleef
nog maur facultatief in de additioneele
bepalingen. In 1893 wilde de regeering
bet geheel ter deure uitzetten en thans
doet het onder deze regeering weder zijn
joyeuse entrée, treedt het weer op den
voorgrond. Aanslag in alle belastingen
wordt de eerste eisch voor kiesbevoegdheid.
Is dat geen census
Hun die 't ontkennen, vraag ik hoe zij
de uitsluitingen van art. 80 der grondwet
opvatten. Onder bet bezit van den grondslag
van een aanslag kan men den eisch van
artikel 1 niet brengen. Het begrip van
census zal dus aan het bedrag van ds
belasting moeten worden verbonden. Daar
tegen nu hebben wij principiëel bezwaar.
Wij willen niet meer terug naar den
plutocratiscben weg, ook door den heer Pijn
appel afgekeurd. Wij krijgen bier hoogst
aangeslagenen, aangeslagenen en niet-aan-
geslagenen. Die classificatie van de burgerij
aanvaarden wij niet. Zeker, waar men het
fiscule element laat gelden, moet men cij
fers stellen voor de controle.
Maar daarvoor kunnen wij niet opofferen
onze overtuiging dat samenkoppeling van
belasting met kiesrecht niet mag plaats
hebben. Wel willen wij onderscheidingen
die voortvloeien uit de natuurlijke ont
wikkeling der samenleving. Over dit be
ginsel willen wij een uitspraak van de kimer
uitlokken.
Daartoe zou ook een motie hebben kun
nen dienen. Als kleine fractie mochten
wij echter zulk een motie die een subver
sief karakter zou hebben, niet voorstellen.
Van daar bet amendement. Wat beoogt dat
Geen strijd met art. 80, geen algemeen stem
recht, maar het stelsel van attributieve
kenteekenen, van pluralistisch dooreenge
vlochten kenteekenen zonder geheele uit
sluiting van bet geld als maatstaf voor
de toekenning van het kiesrecht. Het be
ginsel van gezinshoofden is hier vastge
steld als zoodanig wordt ook de weduwe
aangemerkt, zonderdat daarmede bedoeld
wordt bet vrouwenkiesrecht in te voeren.
Voor de formuleering van bet beginsel
waren deze amendementeu voldoende.
In verdere details zijn wij nog niet ge
komen, behoudende wij ons echter voor
ons ook bij andere amendementen aan te
sluiten, bijv. die tot verlaging van den
leeftijd, waarin op zichzelf geen specifiek
partijbeginael is gelegen."
Meer sokrijven wij niet over.
Wij hopen dat de minister niet zoo strak
als zijn voorganger zicb tegen dit amende
ment, dat nog iets van de a. r. opvatting
van bet kiesrecht te relden wenscht, zal
verzetten.
Men weet dat het amendement Mackay-
v. Alpben is ingetrokken na 't dreigement
van minister Tak dat hij anders zijn wet
introk.
Wij bopen dat deze minister wijzer zal
zijn en dat alle antirevolutionairen zich om
dit principe met bezieling en iets van het
oude saamboorigbeidsgevoel zullen scltaren.
Rijkspostspaarbank
Met het oog op de omstandigheid, dat
1 Juni a.s. de wet van 20 Juli 1895,
strekkende tot wijziging en aanvulling
der wet van 25 Mei 1889, zal in werking
treden vestigen wij de algemeene aan
dacht op artikel 3 der eerstgemelde wet,
bepalende, dat ten name van denzelfden
inlegger, eene som van f 1200, bij ge
noemde instelling rentegevend kan worden
belegd, terwijl dat bedrag tot f2400 kan
stijgen indien bet inlagen geldt, ten be
hoeve van vereenigingen, stichtingen en
fonds9n van maatschappelijk of godsdien
stig belang, of tot onderling hulpbetoon.
(Gelijk men weet, bedraagt bet rente-
gevend maximum thans f 800, en is het
dus met f 400 respectievelijk f 1600 ver
hoogd.)
Verder wijzen wij nog op artikel 11
der nieuwe wet, bepalende, dat alle, daarbij
bedoelde, akten en stukken, noodig voor
den inleg van gelden in, en de terugbe
taling daarvan door de Rijkspostspaarbank
(daaronder begrepen de, in enkele geval
len vereischte, rechterlijke machtigingen),
kosteloos uitgereikt worden, en vrij van
zegel- en registratierechten zijn mits in en
op die akten of stukken van hun be
stemming worde melding gemaakt ter
wijl de overige machtigingen, in de wet
aangewezen, vrij van zegel en van de
formaliteit van registratie zijn.
Gelijk men beseft, is ook dit wetsvoor
schrift, zoowel voor de bestaande, als voor
de toekomstige inleggers van nietgerir.ge
beteekenis te oordeelenen men mag met
grond verwachten, dat door het in wer
king stellen van eene en andere, gunstige
bepaling, nog meer dan tot dusver, zal
worden gebruik gemaakt van onze, zoo
nuttige rij ksspaarinstelling, wier, in totaal
belegd, kapitaal thans ongeveer f50.000.000
(zegge vijftig millioen gulden) bedraagt.
No. 5 van het Homoeojpatisch Maand
blad bevat het onderstaande. „Memoran
dum", geteekeud door dr. J. Y.
De Homoeopathie is die geneeswijze
waardoor de zieken op de snelstezekerste
en aangenaamste wijze genezen worden.
De Homoeopathie geneest sneller dan de
Allopathie, want de ondervinding beeft
geleerd dat de duur der ziekte bij de ko-
moeopatkische behandeling korter dan bij
de allopatkiscke is.
De Homoeopathie geneest zekerder
dan de Allopathie, want dezelfde onder
vinding leert dat de sterfelijkheid bij de
homoeopatbische behandeling geringer
dan bij de allopatkiscke is.
De Homoeopathie geneest aangena
mer dan de Allopathie, want zij dient
den zieken geen sterke, slecht smakende
dranken en pillen toe, die dikwy ls genoeg
de maag bederven, maar gebruikt een
voudige artsenij verdunningen, die zelfs door
kinderen gaarne genomen worden.
Deze groote voordeelen ver
heffen de Homoeopathie tot een
ware volksgeneeswijze.
Het beste bewijs voor de practische
waarde der Homoeopathie leveren de Ame-
rikaanscbe levensverzekeringmaatschappijen
welke aan degenen die zich bij haar ver
zekeren en in voorkomende ziekte gevallen
homoeopathisch behandelen laten,
een rabat van 10 pCt. op de jaarlijkscbe
premie toestaan.
Het Hbl. bespreekt de vraag wat
zullen de kosten zijn van het uitgebreide
kiesrecht
Wij hebben daarvan nergens een raming
gezien, maar stellig zullen de verkiezingen
veel duurder worden dan vroeger, merkt
bet op. Niet alleen omdat bet getal kiezers
zooveel grooter wordt dan thans en er
dus meer papier en drukkosten voor
kiezerslijsten en stembriefjes vereisebt wor
den. Er komen nog haal wat nieuwe
schrifturen bij de bewijsstukken der
kiezers, die hun recht aan een ander
kenteeken dan belastingbetaling ontleenen,
en lijsten van contröie, welke door ver
schillende besturen en ambtenaren moeten
worden ingezonden, enz. dan de kiezers-
kaarten, die de oproepingsbiljetten ver
vangen, en vooral de inrichting der stem-
bureaux, met afgeschoten hokjes voor het
stemmen (couloirstelsel), en het groote
aantal stembureaux.
Dat alles zal nogal geld kosten, en
het ware billijk dat aan de gemeentebe
sturen die onkosten, althans wat de ver
kiezingen voor Tweede Kamer en Prov
Staten betreft uit de rijkskas worden vergoed
lerseke. Raadsvergadering van Donder
dag 21 Mei.
Tegenwoordig 9 leden, afwezig de heeren
Klos en J. de Schipper. Voorzitter de
Burgemeester.
Van Ged. Staten zijn ingekomen de me-
dedeelingen lo.dat aan de gemeente lerseke
in de kosten van het lager onderwijs een
buitengewoon rijkssubsidie is toegekend van
f3300; en 2o. dat bet raadsbesluit is goed
gekeurd, waarbij de gemeente-opcenten op
het personeel zijn verhoogd van 35 tot 50.
Voor de benoeming van 2 sollicitanten
aan school 1 is opgemaakt de volgends
voordracht: lo. mej. C. E. van Dyke
Kievit, alhier; 2o. J. C. de Munck te
Hansweerd; en 3o. mej. M. P. A. Poulain
te Middelburg.
De beide eerstgenoemden worden met
algemeene stemmen benoemd, om op 1
Juni in functie te treden.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
De aanbeveling voor secretaris van
's Heer Arendskerke bestaat uit de heeren
J M. Slegt, ambtenaar ter secretarie te
Goes, en J. H. S. de Hoogh, ambtenaar
ter secretarie te Middelburg. (G. C.)