NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1896. ilo. 75.
Dinsffag 24 ilaacf.
fipuifp ïnarpng.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IJK.
Het Amendement
Vermeulen-Kolkman.
GEMENGDE BERICHTEN.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,02 s.
UITGAVE VA.N
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Zij die zich met 1 April
op ons blad wenschen
te abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende r.ommers
GRATIS.
Viissingen, 24, 25, 26, 27 en28 Maart.
Arnemuiden, ook voor N. en St.
Joosland30 Maart.
Veere, ook voor Vrouwepolder 31 Maart.
Wij hebben met aandacht de beschou
wingen der pers gevolgd, in verband
met de aanneming van dit amendement
op het personeel. De meeste groote bladen
keuren haar af. De kleinere spreken
zich verschillend uit.
Enkele uitlatingen drukken wij hier
onder af.
o. Wat is de arrière pensee geweest
bij de voorstemmers
De conclusie dat de meerderheid der
Kamer tot samenwerking met de Regeering
tot de regeling der kieswetquaestie onge
zind zou wezen, is allerminst de onze.
Maar de Katholieken behoefden den heer
Van Houten na zijn jongste begrooting
niet t» sparen en hadden evenmin reden
den heer Sprengervan Eyk ter wille te zijn.
Besidentiebode,
Over het hoofd van den heer Sprenger
van Eijk heen werd de schicht geworpen
naar den heer Van Houten.
Centrum.
Tegenstanders van de regeering te
genstanders van de wet mannen die
zich door de afstemming van amendementen
op het ontwerp teleurgesteld zagen
mannen die de kiesrechtuitbreiding liever
nog maar wat verschuiven (4). hebben zich
eindelijk vereenigd om de regeering een
slag toe te brengen. Dat de spoedige regeling
van het kiesrecht door deze beslissing ge
diend is, is kwalijk te gele oven Toch zijn
onder de voorstemmers vele driftige kies-
rechtuitbreiders. Wat hebben zij bedoeld Wjj
gelooven ook hij velen aan „hooge politiek".
Nieuws van den Dag.
Wat wil deze coalitie, zoo zij bestaat
De kieswet Van Houten schipbreuk doen
lijden om d?n ieder weder zijn weg te gaan
Amsterdamsche Crt.
b. Wat de eigenlijke bedoeling kan ge
weest zijn?
Men mag vragen of nu uitgemaakt is dat
de invoering wachten moet, hetzij op de
definitieve regeling van de gemeente-finan-
ciën, hetzfj op het wetsontwerp tot schade
loosstelling aan de gemeenten of wel op de
wetsontwerpen dje het aequivalent moeten
opleverenzegelrecht en successie. Of slechts
op het noodkieswetje van Van Houten?
Telegraaf.
Gaat men den uitslag der stemming na
dan vindt men onder hen, die voor het
amendement gestemd hebben, nevens leden
o.a., die tegen het wetsontwerp op het per
soneel zijn, de overgroote meerderheid van
hen die met het kiesrechtvoorstel der re
geering niet sympathiseeren, behoorende zoo
wel tot de linker- als tot de rechterzijde der
Kamer. Het is wel geen gewaagde veron
derstelling, dat deze leden met welgevallen
een uitslag begroet hebben, die de regeering
met hare kiesrechtplannen in moelijkbeid
moet brengen. Maar of zij met die gewaagde
partijpolitiek in waarheid de behangen van
het overgroote deel der belastingbetalende
Nederlanders hebben behartigd, is eene vraag
die zij zelf vermoedelijk in hun binnenste
moeielijk toestemmeud zullen kunnen be
antwoorden,
Goesche Courant.
Tak, c. s.
Heemskerk, c. s.
O Mackay, Pijnappel.
if) Roomsche groep, Beelaerts
c. Hoe is de toestand die thans weer aan
het licht trad
Evenals de eerste belangrijke beslissing
ten gunste der regeering genomen is met
de kleinst mogelijke meerderheid, nam nu
de kleinst mogelijke meerderheid een beslis
sing tegen baar zin. Dit teekent de onze
kerheid van den politieken toestand. Maar
wat er onzeker zij, dit niet dat voor een
deel bij deze stemming kiesrechtpolitiek is
gedreven.
Utrechtsch Dagblad
Het groote euvel van den arbeid d er te
genwoordige regeering ligt hierin dat bij
het financiëele gedeelte steeds moet worden
rekening gehouden met het politieke, en bij
het politieke gedeelte met het financiëele.
Handelsblad.
d. Wat er door bereikt is?
Welke wiast is door dezen afloop behaald
Dat het ministerie Van Houten een jaar
langer ieven werd toebedeeld. Het zal nu
hoogstwaarschijnlijk kunnen uitblijven tot
1898. Afgescheiden van de motieven die de
verschillende groepen hebben geleid, het (re
sultaat kan, dunkt ons, geen ander zijn dan
het verlengen van het tijdvak onzer politieke
malaise met een jaar.
Volskstem (rad.)
Leidt dit uitstel tot het vinden en aan
brengen van zoo noodige verbeteringen in
de nieuwe personeele belasting dan zal ten
slotte iedereen zich hebben te verheugen in
het aanvankelijk een zonderlingen ietwat
zotten indruk makende besluit der Tweede
Kamer van 3 Maart 1390.
Arnh. Courant.
e. Welke de gevolgen van dit votum
kunnen zijn
„Het werkprogram der Regeering wordt
er niet door in de war gebracht, want de
Regeering heeft uitdrukkelijk verklaard dat
zij, indien de personeele belasting niet of
niet tijdig gereed komt, daardoor niet in
haar hooidtaak, haar kiesreehtarbeid, zal ge
stoord worden. Het is echter wel mogelijk
dat het nieuwe kieerecht thans een belang
rijke wijziging zal ondergaan wijziging
kan allicht verbetering worden."
(lib.) Nederlander.
Van de 3 onzen lezers meest bekende
chr. historische bladen schrijft De Stan
daard met lof, de Nederlander met spijt,
de Bamin met spijt,en stille berusting over
de aanneming.
Hnn oordeel luidt in hoofdzaak aldus
De kamer heeft, en dit verheugt ons,
niet de onvoorzichtigheid begaan, nu reeds
tot invoering van het nieuwe Personeel
mede te werken.
In tweeërlei opzicht zon dit o. i. roeke
loos geweest zijn.
De regeling van de Rijks- en van de
Gemeente-financiën staan niet los naast el
kander. De ééne moet zich naar de andere
schtkken.
Het is er mee, als dat ge op nieuw aan
gekocht terrein een villa met een boeren
hoeve wilt aanleggen. Dan toch kunt ge
maar niet eerst zeggen: „Zoo maak ik
mijn villa", om nu voorts den aanleg van
uw hoeve zoo goed zoo kwaad te maken,
als het overschietende stuk gedoogt. Maar
dan moet gij het bestek van beidevan villa
en van hoeve, eerst voor n hebben, om
te kunnen beoordeelen, of het terrein op
zulk een wijze verdeeld is, dat villa en
hoeve beide tot hun reeht komen.
Welnu, juist in dit zelfde geval verkeerde
men hier.
Men had het bestek voor de rijksbe
lasting nu gereed, maar de Kamer wist
nog nietg van het bestek voor de gemeen-
tefinanciën. Had ze nu reeds de invoering
goedgekeurd van het personeel, dan zat ze
daaraan vast, en zou straks voor liefheb
ben moeten nemen, wat de regeering haar
voor de regeling der gemeente-financiën
voorlegde. Ze was dan immers niet meer
vrij dit te verwerpen, op straffe van een
suppletiestelsel te bestendigen, dat ieder
deskundige afkeurt. Om vrij te blijven,
en haar oordeel over de regeling der
gemeente-financiën niet te laten binden
stond aan de Kamer dus maar één weg
open, en die weg lag in het amendement-
V ermeulen.
En in de tweede plaats ware invoering
nu reeds roekeloos, overmits daarmee het
oude Personeel, en hiermede het overgroote
aantal der kiezers onder vigueur der ad
ditioneele artikelen wegviel. Want wel
zei de Regeering, zoo eventueel haar kies
wet viel, een noodwet toemaar wie staat
borg, dat die zou zijn aangenomen Zulk
een noodwet klinkt heel eenvoudig, maar
natuurlijk zou door die noodwet het ge-
heele kiezerskorps, en daarmede de eerst
volgende samenstelling van de Tweede
Kamer, en hierdoor weder heel de toe
komst onzer politiek, beheerscht zijn ge
worden. En ware nu zulk een noodwet
gevallen, dan zou de mogelijkheid ontstaan
zijn, dat op de nieuwe kiezerslijsten uit
sluitend de grondbelasting-kiezers gekomen
waren, en dat hierdoor heel onze Staten-
Generaal vervalscht ware in haar samen
stelling.
Zoo zal er nu gelegenheid zijn, om
eerst het bestek voor de gemeente-financiën
te beoordeelen; en de kiezerslijsten zien
zich hun zuiver karakter gewaarborgd.
En wat men nu tegenwerpt, dat hierin
voor hen, die voortaan iets minder zullen
betalen, zekere teleurstelling ligt omdat
de gehoopte verlichting nu nog een tijdlang
uitblijft, hierop zjj geantwoord, dat ze
dit enkel te wijten hebben aan de wqze
waarop de regeering te werk ging.
Had de regeering haar ontwerp voor de
regeling der gemeente-financiën tijdig in
gediend, en haar kieswet niet aan het per
soneel gekoppeld, dan zou de dubbele
drangreden, die nu uitstel van |invoering
van het personeel noodzakelijk maakte, niet
hebben bestaan. Standaard.
Het is wel mogelijk dat de minister
zijn taak slecht beeft vervuldmaar het is
nog niet bewezen, dat een ander hem het
kunststuk kan nadoen. Want door elk
deskundige is de herzie ing van de wet
op bet Personeel steeds als het steken van
de hand in een wespennest beschouwd.
Intusschen, het schip ligt nu in de haven,
maar evenals bij de marinehaven te Viis
singen, er igt een dam voor de sluis.
Er waren leden in de Kamer, die zich
bezorgd maakten over de gemeente -financiën.
Juist de minister die nu aan het roer is,
heeft daarvoor plannen gemaakt en acht
zich, mits de opbrengst van de nieuwe
belasting op het Personeel bekend zq, in
staat, een wet voor te dragen. Alleen is
het de vraag of de Staat het betalen kan.
Men zou dus mogen verwachten dat de
Kamer, uit bezorgdheid voor de gemeentefi-
nanciën, zich er op toegelegd had om de
opbrengst van bet Personeel zoo hoog mo
gelijk 'e laten. Het tegendeel echter is
geschied.
Nu weten de belastingschuldigen waarom
Zq in Mei naar een hooger en onrechtvaar
diger tarief zullen worden aangeslagen, dan
de Kamer zelve beeft aangenomen.
Doch nu moeten z(j niet boos worden,
en de politici van. beroep hard vallen. Iu-
gendeel. Het is veel beter dat zq wat meer
betalen, als daardoor de kans vermeerdert
voor een andere party om aan het bewind
te komen. Partybelang is zoo oordeelt
de echte politicus landsbelang.
De belastingschuldigen zqnbqzaak: zq zqn
les gens taillables et corve'ables merci.
antirNederlander.
In de vorige week zqn vele men ichen te
leurgesteld.
Er waren er die hoopten, dat de nieuwe
wet op het Personeel door de Tweede Kamer
zou zqn aangenomen, als een gunstig voor
teeken van de aanneming der aanhangige
Kieswet, of ook omdat zq hoopten, en deze
zullen wel de meeste zqn, nog dit jaar een
kleineverllchting van lasten te zullen krijgen.
Voor beiden was de beslissing der Kamer
eene teleurstelling, naardien de wet wel is
aangenomen maar de in- en uitvoering van
deze wet tot nader orde uitgesteld.
Als een ding toch maar zoo wezen moet I
De namen der voor- en tegenstanders van
het amendement, dat de strekking heett het
tqdstip van de in-werking-treding der nieuwe
wet, later bq de wet te bepalen, geven inder
daad veel te denken. Wat al verschillende
beweegredenen en drangredenen zullen in het
hart der heeren geweest zqn om te stemmen
gelqk ze gestemd hebben, en hoe hangen de
dingen, die voor een geheel volk van belang
zijn, dikwerf aan den zqden draad van een
of twee stemmen
Uit een rnenschelqk oogpunt beschouwd
heeft de politiek veel van een spel, en het
is de vraag, wie de party" winnen zal.
Maar zien we hooger op dan weten we,
uit gebeurtenissen van ernstiger aard, dat
de menschen slechts doen, wat Gods hand en
raad te voren bepaald heeft, dat geschieden
zou. Dit neemt natuuriqk de veiantwoor-
delqkheid der menschen niet weg, maar
het geeft, aan degenen die gelooven, veel
rust en zekerheid in het midden van al
de bewegelqke dingen dezer aarde".
Bazuin.
Wij staken voorloopig onze aanhalingen.
Merken wij alleen nog op dat uit de ver
schillende beschouwingen, en ook uit een
belangrijke artikel van den heer Gerritsen
in de Volksstem, het mogelijk is geworden
de verschillende beweegredenen na te gaan,
die voor- en tegenstemmers van het amen
dement, dat de regeeringsglazen ingooide,
bij het nitbrengen hunner stem hebben
geleid.
En dan blijkt wel degelijk dat de Kies
wet alles beheerscht.
Die van onze zijde en van liberale zijde
tegen een band tusschen kiesrecht en
belastingwet zijn, konden niet tegenstemmen
Dan heeft de partij van Talc, bij monde
van Yeegens, c. s. tot nog toe alles bestre
den wat van Van Houten c. s. komt.
Sommige Roomschen en een enkele
antirevolutionair uit de Lohman-groep
schijnen tegen Kiesrechtuitbreiding te zijn,
al zeggen zij 't niet. Vooral de N. Brabant-
sche Roomschen schijnen daar niet vrij
van. Ook hindert het hun dat Van Hou
ten niet danst naar hun pijpen, en dat
moest hem afgeleerd. Ziedaar de tegen
stemmers.
Ook de voorstemmers vormen een even
bont gezelschap. Men heeft er onder de
liberalen k la Van Houten. Dan de groep
Pyttersen, die door de concessies aan den
landbouw gewonnen werd, of gelijk de
groep Lobman geen bezwaar tegen de
regeling had en dan uitgaat van de over
weging dat wij ook van een niet bevriend
ministerie iets mogen aannemen dat ons
best bevalt. En dan de Limburgsche Room
schen die allicht door landbouw-protectie-
overwegingen, kunnen geleid zqn terwijl
mannen als Lobman, Schaepmau en Pyt
tersen, schoon voor de verst mogelijke
kiesrechtuitbreiding, blijkbaar meer voor
deel hebben gemeend te zien in de afdoe
ning van het personeel dan in de tijde
lijke staking die van de aanneming het
gevolg moest worden. Trouwens zonder
van „ministrieële allures" te willen spreken
kan men veilig beweren dat het anti-mi-
nistrieël quand même op dit drietal niet
van toepassing is.
23 Maart '96.
MIDDELBURG. Woensdag 25 Maart 2
uur openbare zitting van den gemeenteraad
ter behandeling van onderstaande zaken
1. Ingekomen stukken. 2. Aangehouden
rapport der in de vergadering van 20 Febr.
1895 benoemde commissie vau onderzoek in
zake het opnemen van bepalingen in bestek
ken voor aan te besteden gemeentewerken
omtrent minimumloon en maximum-arbeids
duur. 3. Voorstellen van B. en W. betreffende
de verzekering tegen brandschade van de
gemeente eigendommen; 4. tot verminde
ring pa6ht 8e perceel visscherq over 1895,
5. tot het verleenen van vergunning tot
plaatsing van een ijzeren hek voor het in
aanbouw zqnde huis aar. het Molenwater
wqk M no. 175; 6. tot verhuring van de
bovenlokalen van bet Waaggebouw. 7. Voor
stel van de heeren Van Dunné en Tak, tot
afdoening van hun in 1891 aangehouden
voorstel betreffende d9 jaarwedden van den
burgemeester en den secretaris.
lerseke. Raadsvergadering van Vrij
dag avond 6 uur.
Tegenwoordig alle leden, Voorzitter de
Burgemeester.
De vergadering wordt spoedig na de
opening geheim om de vaststelling van
het kohier van den hoofd, omslag te vol
eindigen.
In openbare zitting wordt het kohier
van de hondenbelasting vastgesteld, waarop
gebracht worden 57 honden.
Na met algem. stemmen op een na te
hebben besloten om de gemeente-opcenten
op het personeel van 35 tot 50 te ver
meerderen, komt de wijziging der ge-
meentebegrooting voor 1896 aan de orde.
Van de ontvangsten wordt o. a. de op
brengst van de gemeente opcenten op het
personeel vermeerderd met f 522,94 en de
hoofd, omslag met f 500 de buitengewone
rijksbijdrage daarentegen verminderd met
f 750.
Ook van de uitgaven worden enkele
posten gewijzigd o. a.onderhond van
wegen en voetpaden en kleedingen wapenen
der veldwachters beiden verminderd met
f 100, teruggave aan het rij k voor het te
veel genotene voor ondeewqs met f 187,13
vermeerderd.
Door deze er. andere wijzigingen stijgt
het eindcijfer der begrooting met f804,19.
De wijzigingen worden met algem. st.
op een na aangenomen.
Ingekomen zijn kennisgeving van den
heer C. Hartoog, dat hij zijne benoeming
tot lid van 't Algem. Armbestuur aan
neemt en van den Minister van Financien,
dat de henoodigde gronden voor de ver
grooting der haven in eeuwigdurende erf
pacht kunnen verkregen worden tegen een
canon van f92.
De pensioenregeling der veldwachters
werd nogmaals aangehouden.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
Hedenmorgen ongeveer te zes uur
werd zoo schrijft men uit Koewacht
de achterste van twee karren, die voorbij
het kantoor der Belgische douanen waren
gereden, aangehouden. Ofschoon ze geladen
scheen te zijn met hout, bevatte zij een
heele vracht tabak. Kar en tabak werden
in beslag genomen en de voerman, zekere
J., van Koewacht, gearresteerd.
Krabbendijke. Vrijdagmiddag had
de schippersknecht v. L. varende op de
alhier thuisbehoorende visschersaak „De
Willem Jan" K.B. 19 het ongeluk deor
het breken van een touw waarmede hij
het zeil wilde opbijschen op zijn linkerbeen
zoodanig te vallen dat het op twee plaatsen
was gebroken. Geneeskundige hulp werd
verleend door dhr. Geill arts alhier.
Viissingen. In de Zaterdag gehouden
Vergadering van Aandeelhouders der Ko
ninklijke Maatschappij „de Schelde" wa
ren tegenwoordig 402 aandeelen. De ha-
lans en de winst- en verliesrekening wer
den overgelegd en goedgekeurd. Het uit
te keeren dividend werd bepaald op 74/10
pCt betaalbaar April e.k.
De heer F. H. J. Wibaut, die als com
missaris aan de beurt van aftreding was,
werd als zoodanig herkozen.
Ook de Oommissie tot het nazien der
Rekening en Verantwoording, bestaande
nit de heeren A. W. L. de Raat en Jan
Smit Azn. werd mede herkozen.
In eene Zaterdag door vennooten
der Stoomtrammaatschappij Breskens—Mal-
degom gehouden vergadering werd goed
gekeurd de rekening van den directeur
en het dividend bepaald op 5 pCt. In
plaats van den aftredenden, tevens her
kiesbaren commissaris den heer H. G. Ham-
macher werd met 109 van de 171 stemmen
gekozen de heer J. Borsius te Middelburg.
Voor de vacante betrekking van ge
meente- secretaris van Viissingen heb
ben zich 12 sollicitanten aangemeld, onder
hen zqn 7 Meesters in de Rechten.
Heinkenszand. In de Ned. Herv-
Kerk alhier zullen binnen eenigen tijd Om
geveer 100 nieuwe stoelen worden geplaatst"
Amerikansch model,