NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1896. Hoi 72.
Dinsdag 17 ilaatf.
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Zij die zich met 1 April
op ons blad wenschen
te abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nommers
GRATIS.
RECHTSZAKEN.
GEMENGDE BERICHTEN.
1'INlliq»
ïxken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers 0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cant, iedere regel
meer 10 cent.
De preek van professor Valeton heeft ons
weder herinnerd aan onze dure roeping om
den drankduivel te bestrijden door te ge
tuigen en zelf niet te „drinken."
Wie dergenen die hem gehoord hebben,
en zulks nog niet deden, willen met deze
daad van zelfverloochening eene proef
wagen
Bedenk dat elke seconde in ons land een
ryksdaalder wordt weggeworpen aan sterken
drank. Bedenk dat, zoo alle Nederlanders
voor den enkelen dag het drinken wilden
laten, zij een gemeenschappelij ken spaarpot
zouden vormen van ruim twee ton.
En dat in één dag.
Nu Crispi in Italië vervangen werd en
Baratieri uit Abessynie teruggeroepen
schijnt de oorlog in Afrika voorloopig ge
daan. Vredesonderhandelingen werden aan
geknoopt. Nog 19 officieren zijn in des
Negus' macht, terwijl even zoovelen hebben
weten te ontkomen.
Italië eert zichzelf dat 't van zijn onge-
mhtigen weg, te kwader ure ingeslagen,
terugkeert. En er steekt niets geen schande
in dat het zelf de hand der verzoening
zoekt, en eene volkomen zedelijke overwin
ning zal koning Humbert behalen wanneer
hij al zijne troepen uit het land van Menelik
volgens de sage den afstammeling van
koning Salomo en de koningin van Scheba
terugroept.
In Italië's geschiedenis ligt eene waar
schuwing voor de Nederlandsohe regeeriag.
Wanneer zal deze den zedelijken moed grij
pen om den Atjehnees zijn wettig eigendom
terug te geven en zonder schande zich van
zijn erf terng te trekken
Moeten nog langer miljoenen aan dezen
oorlog worden weggeworpenterwijl dui
zenden er om verlegen zijn tot opheffing
der sociale ellende?
De Transvaalsche Boer als Krijgsman.
DE OPROEPING TOT DEN STRIJD.
Te paard 1 te paard gestegen!
Geen oogenblik verwijld
Geef ga en kroost uw' zegen
En dan van huis geijld.
Te paard! te paard gestegen!
Thans biedt geen nacht n rust.
Voort! ondanks storm en regen,
Uw kroost vaarwel gekust.
Te paard! te paard gestegen!
Geen gade houde n op,
Geen moeder houde u tegen,
Voort! Voorwaarts in galop!
Te paard! te paard gestegen!
En ijlings weggerend
't Gezin, u zoo genegen,
Den rug thans toegewend.
Te paard! te paard gestegen!
Zoo klonk het door Transvaal
Langs dorpen, velden, wegen,
In kloeke mannentaal.
Te paard! te paard gestegen!
Den Beit den kop gehoon!
Zoo klonk het allerwegen
Op mannelijken toon.
AFSCHEID,
't Geweer wordt omgehangen,
Op dit zoo luid gerucht.
Geen vrees verbleekt de wangen,
Geen borst ontsnapt een zucht,
De tasch wordt volgemeten,
Gevuld met doodend lood,
De knapzak niet vergeten,
Gevuld met voedzaam brood.
Nu kust de Bobb zijn panden,
Half door den slaap verdoofd,
Legt zegenend zijn handen
Hun op het lokkig hoofd.
Dan wordt de knie gebogen
Met heel het huisgezin;
De krijger bidt bewogen;
„God, dat dit volk verwin
„Gordgord uw volk ten strijde
„Vorm 't tot een heldenschaar.
„Strjjd Gij aan onze zijde
„En sterk ons in gevaar.
„Wil Gij ons niet beschamen,
Ons hart blijve onvervaard!"
En helder klinkt het: „Amen!"
De bidder stijgt te paard.
STRIJD.
De bidder trekt als ruiter,
Vol moed naar 't oorlogsveld
Om met den stonten muiter
Te strijden als een held.
Bedaard en onbewogen,
Weet hij ten strijd te gaan
Met onbenevelde oogen,
Legt hij het vuurroer aan.
Zijn hand weet van geen beven,
Zijn pols blijft rnstig slaan
Als had hij van zijn leven
Geen ander werk gedaan.
Zoo strijdt hij, vast besloten
Geen schreê terng te treên
Zoo treffen alle schoten
En missen doet er geen.
En knersend op de tanden,
Geeft eind'lijk zich de Beit
Versaagd in 's vijand handen;
Wien hij om gratie bidt.
Thans is de strijd gestreden.
De Boeb zegt: „God de eer!"
En legt zijn moede leden
Op 'tveld ter ruste neer.
THUISKOMST.
De Boer keert rustig weder,
Trekt blij zijn woning in
En knielt er dankbaar neder
Met heel zijn huisgezin.
„God hoedde", zegt hij bigde
„Ons dierbaar Vaderland."
't Geweer legt hij terzijde
En neemt de spa ter hand.
Hij is nn weer als vroeger,
Van 't echte boerenras;
En even goede ploeger
Als hij een krijgsman was.
En als bij somtijds, rustig
Het avonduur geniet,
Dan zingt hij blij en lustig,
Het volgend schoone lied
Hier volgt het onzen lezers bekende
„Transvaalsche Volkslied".
De Krijgsman.
De rechtbank te Zierikzee heeft J. van
S., arbeider aldaar, wegens bedreiging met
doedslag tegen den dijkbaas van den Drei-
schorpolder, M. C. D., tevens onbezoldigd
rijksveldwachter, veroordeeld tot éen maand
gevangenisstraf.
Salatiga-zending.
Van 't arbeidsveld der Salatiga-zending
komt een bericht, zoo treurig, dat we
wenschen zouden, dat 't niet waar was,
indien we in dat geval niet een onware
voorstelling voor ons moesten hebben, door
hooggeschatte broeders ten papiere gezet,
't Moet dan waar zijn, dat in 't noordelijk
deel van Midden-Java de Roomschen be
keerlingen makandoor de grofste omkooping
den armen inlanders wordt een rijksdaalder
beloofdindien ze Roomsch worden en niet
weinigen bijten in, dit lokaas, en Rome's
missie kan in haar lijst zonder liegen zetten
zoovelen gedoopt! „Bidt voor onze arme
gemeenten, opdat ze niet in Rome's zilveren
strikken vallen",schrijftZr. Droste.Waarlijk
deze bede is noodig, en misschien evenzeer
de waarschuwing aan vele Protestanten
in ons landvertrouw Rome niet, in niets!
Rome is de oude, listige, huichelachtige,
wreede vijandin der Godsgemeente nog
evenzeer als vroeger; ontsteekt ze hier
geen houtmijt meer voor haar bestrijders,
't is slechts wijl haar de macht ontbreekt
de brandstapels, die vóór luttele maanden
in Mejico rookten, zullen dit toch wel be
wijzen. Rome is nog onze tegenstander,
en we achten 't onverantwoordelij k, dat
gevierde leiders van ons Gereformeerde volk
ons nu en dan willen dietsch maken, dat
de strijd tegen Rome niet meer aan de
orde van den dag zou zijn: Rome doet
er voordeel mee.
Gelukkig hebben onze broeders van Sa-
latiga nog meer en beter nieuws te melden.
De gemeenten breiden zich uit; de schóól-
arbeid wordt gezegend; Christen-Javanen
bieden aan Rome's verleiding weerstand
een hunner liet zich verlokken, doch keerde
met berouw terug. Br. Heller zag een
ziekenbehandeling (van een kind van een
Europeaan) bij zonder gezegend. De zieken
verpleging, die dikwijls een weg is, om
't vertrouwen te winnen, eischt in 't al
gemeen veel zelfverloochening en wordt
door de verregaande onzindelijkheid der
Javanen niet gemakkelijker gemaakt. Deze
is trouwens van vele ziekten de oorzaak.
Br. Kühner hield met zijn Javanen een
bidstond: velen hunner baden met tref-
fenden ernst, ook kinderen, sommigen uit
het bart, sommigen op een recht kinderlijke,
eerbiedige wijze het „onze Vader", zich
niet bekommerende om de grooten. Te
Tjemet is groote armoede en Br. Droste
tracht zoovelen als hem hulp vragen, iets
te laten verdienen. Bij hun werken voor
den zendeling komt soms aardig hun bij ge
loof aan den dag. Zoo b. v. bij 't maken
van kokos- of klapperolie. Als ze daarmee
bezig zijn, leggen ze een stokje met een
paar uien enz, over den potanders wordt
de olie niet goed! Zoo gelooven ze ook
vast en zeker, dat een kat moet betaald
worden met een kip, gebeurt dit niet, dan
gaat de kip, die als betaalmiddel had
moeten dienen, toch [idood!
Gaarne schreven we hier den brief uit,
door Zr. Droste aan den Salatiga-krans te
Amsterdam gericht, en dien zeker al onze
lezers belangwekkend zou voorkomen, doch
de heele brief is daartoe te groot en
stukken eruit geven te weinig idee van
de aardige beschrijving van 't leven der
jonge zendelingsvrouw. Wie belang stelt
kan trouwens de Salatiga-berichten op aan
vrage Bureel Vredebode, Dordrecht) ont
vangen; berichten die, dit in 't voorbij
gaan, naar inhoud en vorm, o. i., 't meest
van al onze zendingsberichten, geschikt
zijn de belangstelling gaande te houden.
(Soms kon ietwat nauwkeuriger correctie
geen kwaad).
Ten slotte nog de treurige mededeeling,
dat een dochtertje van br. Kamp 't vorig
jaar door een dollen hond gebeten werd.
Verpleging in 't instituut-Pasteur te Ba
tavia schijnt echter gelukkig gevolg gehad
te hebben. Volgens de jongste berichten
was de toestand vrij goed. Geve God,
dat 't kind herstellen moge f
Zending der Ceref. Kerken.
Br. Pos. geeft weer éen zijner belang
wekkende schetsjes uit 't leven der Savoe-
neezen. Dit volkje is zeer onvoorzichtig
met vuur. Heeft een hunner geen vuur
aan den haard, dan loopt hij even naar
zijn buurman, steekt daar een droog palm
boomblad of wat lang droog riet aan, dat
dadelijk een groote vlam is en loopt er
mee door de kampong in zijn woning. Nu
zijn de woningen al van zeer brandbare
stof opgetrokken en Savoe is een droog
eiland. Dus het minste ongeval kan brand
veroorzaken. En breekt er brand uit dan
redt een Savoenees slechts zijn kleerkist
en kookgeraad de rest kan verbranden.
Ja, al staan een twintig, dertig huizen
in brand, niemand denkt aan redden. Ook
blijven 1de menschen bij hun brandend
buis en de verwoeste (plaats wordt door
een touw afgesloten, tot zij „gereinigd"
(met water besprengd) is d»or een daar
toe aangewezen man, die van zulke din
gen leeft, en daarom in een huis zonder
wanden woont. Verliet iemand een ver
brand perceel, zoo zou hij andere men
schen in de straf, die hij heet te lijden,
meesleepen, daarom worden «pijzen enz.
den beroofden bijgebracht, doch zg mogen
ze alleen tot bij den ingang van het al-
gezet terrein afhalen. Ook hier hebben
we weer, als zoo menigmaal, in de denk
wijze der Heidenen aanknoopingspunten
voor de Evangelieprediking. Er is besef,
dat het kwade den mensoh bejegent om
der zonden wilevenzeer gevoelt men be
hoefte aan verzoening met een vertoornd
wezen, hij zij dan duivel, god of God.
Br. Pos sprak onlangs met een Soemba-
nees over den God, Die alles geschapen
heeft. Zulk een God kon volgens hem
niet bestaan. Waar zou Hg geweest zijn
eer hemel fen aarde bestond Hoe kon
Hij een Zoon genereeren, indien Hij geen
vrouw had enz. Vragen als deze getui
gen van nadenken, al leveren zij tevens
het bewijs, dat de Soembaneezen, even
als schier alle Heidenen zich niet kunnen
ontdoen van hun zinnelijke voorstelling
van God, Dien ze zich ja hoogerf dan een
mensch, maar niet essentieel verschillend
van den mensch kunnen denken.
Br. Adriaanse bezocht enkele „Gemeen
ten" en vond wel belangstelling, doch
ook droeve onkunde. Hij doopte drie
jongelingen der Keuohenius-school, wier
belijdenis en wandel hem daartoe volle
vrijmoedigheid gaf. In zijn ressort kwam,
helaas, een geval van ontucht voorde
schuldige beleed echter berouwvol schuld
en dat wel eigener beweging.
Br. Horstman stond te prediken, toen
zonder dat hg het merkte een slang op
hem lag te loeren, doch zonder hem te
durven aanvallen. De Javaan |beschouwt
dit als een teeken, dat iemand zijn on
heil, misschien zijn dood zoekt. Ook drong
een vreemde zgn badkamer binnen, mis
schien om 't water te bezweren, zoodat
het ziekte of dood aanbrengt, zooals de
inlander meent, of wel om het te vergif
tigen. In elk gevalSatan werkt, voor
zeker wijl hij zijn Weerpartijder ziet wer
ken. Een kwaad teeken is het niet.
Br. Zuidema eindelijk was, begin Janu
ari, ongesteld en onder behandeling van
Dr. Scheurer.
Van de BB. Huijsingh en Bolwijn als
naar gewoonte in „Heidenbode" en „Mos
terdzaad" taal noch teeken. Deze zende
lingen zgn door hun weinig rapporteeren
mede schuldig aan de nog (betrekkelijk)
geringe belangstelling voor de Zending
in Gereformeerden kring. Zij vormen ge
lukkig een uitzonderingal de andere ar
beiders der Kerken en Vereenigingen la
ten geregeld van zich hooren en zorgen
dat niemand op grond van lichtsehuwing
tot een minder gunstige gedachte omtrent
hen komt.
lerseke. Vergadering van den Gemeen
teraad van Vrijdag 13 Maart, 's avonds
6 uur.
Tegenwoordig alle leden, voorzitter de
Burgemeester.
Medegedeeld wordt o. a. dat het besluit
tot verhooging der wethouderstractementen
en het 2e suppletoir kohier van den hoof-
delijken omslag zijn goedgekeurd.
Blijkens het proces verbaal van kasop-
neming was den 30en Januari 11. in de
kas van den gemeente-ontvanger aanwezig
f 4202,664 een cijfer overeenkomstig de
boeking.
Wegens het overlijden van een borg van
den ontvanger van het Burgerl. Armbe
stuur wordt door dat bestuur machtiging
gevraagd om als zakelijke borg te aanvaar
den een hypotheek van 1000 gld. Dit
wordt met algemeene stemmen goedge
keurd.
Als lid van hetzelfde bestuur wordt met
algemeene stemmen op 1 na benoemd de
heer C. Hartoog.
Voorstellen tot eenige af- en overschrij
vingen op de begrooting van 1895 en tot
beschikking over f 29.55 nit den post voor
onvoorziene uitgaven worden met algemee
ne stemmen goedgekeurd.
Daarna brengt de Voorzitter de bekende
circulaire betreffende de pensioneering der
gemeenteveldwachters aan de orde. Hij
twijfelt niet of ieder zal zulk een pensioen
wenschelijk achten, 'tls maar de vraag
hoe aan de middelen te komen Als resul
taat zijner overwegingen oppert hij het
denkbeeld langzamerhand een kapitaal te
vormen, uit welks rente het pensioen kan
bestreden worden. Hij geeft daaraan de
voorkeur boven een verzekering.
De heer Sinke berekent, dat een verzeke
ring niet zeer bezwarend zal zijn, doch hij
is niet op de zaak voorbereid en stelt
voor het onderwerp aan te houden en B.
en W. te verzoeken een bepaald voorstel
te doe» ook met het oog op de vele werk
zaamheden van dezen avond.
De Voorzitter wil evenwel weten of de
Raad zich in 't algemeen met het denkbeeld
van pensioneering kan vereenigen. Deze
vraag wordt met algemeene stemmen be
vestigend beantwoord.
De heer Cupery wenscht nog den leeftijd
van pensioneering te bepalen. Hij meent
dat 65 jaar in 't algemeen een geschikte tijd
is. Doch ook dit wenscht de Raad later
te behandelen. Zonder hoofdelijke stem
ming wordt het voorstel van den heer
Sinke aangenomen.
De Voorzitter leest nog voor een heden
ontvangen missive van Ged, Staten betref
fende de aangevraagde buitengewone rijks
subsidie van 4600. In aanmerking nemende,
dat de hoofdei, omsl. welke voor 1896
op f 6500 is geraamd, in 1995 f 6920
heeft opgebracht, kan deze zonder de aan
slagen te veranderen gerust op f 7000
geschat worden. Verder achten Ged. St,
het niet onbillijk, dat de ingezetenen in
de aanmerkelijk hooger geraamde uitgaven
iets bjj dragen, hetwelk geschieden kan door
de gemeenteopcensen op het personeel van
35 tot 50 te brengen. Alsdan eal een sub
sidie van f3775 voldoende zijn. Zij ver
zoeken den Raad de begrooting overeen
komstig deze opmerkingen te wijzigen.
Hierann kan nu niet voldaan worden,
maar er zal spoedig een nieuwe vergade
ring worden uitgeschreven.
Ten slotte wordt met gesloten .deuren
het kohier voor den hoofdelijke» omslag
opgemaakt.
Kapelie. In de Nieuwe Roti. Crt
staan eenige mededeelingen omtrent het
Kerkgebouw der ned. herv. gemeente al
hier, welk gebouw namens Kerkvoogden
wordt gerestaureerd door den aannemer
D. van Maris, onder technische leiding
van den heer J. Verheul te Rotterdam.
Deze schoone kerk, zoo schrijftzij, vormt
met den grooten massieven toren een ge-
Keel, en is een der fraaiste en merkwaar-
