NIEUWSBLA
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1896. Ho. 65.
Mettfaij 29 lefimari.
fienife laatgang.
VERSCHIJNT
elkïn MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IJK.
DË SUIKERVVET.
De Maansverduistering.
TWEEDE KAMEH.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
va-n 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Middelburg, ook voor St. Laurens,
3, 4, 5, 6, 10, 11, 12 en 13 Maart.
Oost-enWest-Souburg, ook voor
Bitthem, 16 Maart.
Vlissingen, 17, 18, 19, 20, 21, 23,
24, 25, 26, 27 en 28 Maart.
li.
(Slot).
Zal het cadeautje van f 50000 dat de
Staat aan elke Suikerfabriek jaarlijks
wenscht uit te keeren, den Landbouw ten
goede komen
Wij zijn huiverig de vraag bevestigend
te beantwoorden.
Wie den strijd tusschen fabrikanten en
landbouwers bjj iedere suikercampagne
onbevooroordeeld heeft gevolgd, die zal
al weinig meer dan wij op deze vraag te
zeggen weten.
Wij willen er het beste van hopen.
Toch zouden wij den landbouwers die
suikerbieten verbouwen willen aanraden
ep deze tien vogels in de lucht want
hierop komt deze anderhalve miljoen der
suikerfabrieken voor de landbouwers neer
niet al te veel hope te bouwen.
Er valt voor deze Suikerwet met haar
bon voor anderhalf miljoen al weinig meer
te zeggen dan dat zij zooal niet baat, dan
toeh ook niet schaadt.
Hoofdzaak echter is dat de landbouwers
zeiven, door krachtige gezamenlijke optre
ding, tot de oprichting eener coöperatieve
suikerfabriek trachten te geraken. Dan zul
len zij een wettige aanspraak verkrijgen
op de premie van f 3.50 per 100 kilo
suiker, die thans den suikerfabrikanten
wordt in den schoot geworpen.
Zichzelf helpen, organisatie in eigen
kring, doen wat de Kamers van Land
bouw zoo zij er waren hun zeker
aanraden zouden, elke gelegenheid aan
grijpen om aanhangers te winnen voor het
beginsel der coöperatie, waarop een sui
kerfabriek door en voor de landbouwers
kan worden gebouwd.
Van zekere zijde is bun de raad gege
ven per adres bij Regeering en Tweede
Kamer aan te dringen dat de wet op dit
punt zoodanig gewijzigd worde dat van de
aan de fabrikanten uit te keeren premie een
gedeelte kunne worden ingehouden, en dat
de Staat dit deel rechtstreeks vloeien doe in
FEUILLETON.
Heden Vrijdagavond tusschen 6V2 en
lOVs uur hebben wij eene in Nederland
goed zichtbare totale Maansverduistering.
Wat de Telegraaf over eclipsen in hbt
algemeen schrijft, nemen wij hier over.
Zons- en maansverduisteringen verschil
len in éen punt belangrijk van elkander,
de eersten zijn n.l. in eigenlijken zin geen
Werkelijke verduisteringen, d. w. z. dat het
licht der zon geenerlei verzwakking onder
gaat. Het is alleen de Maan, die zich
tusschen onze Aarde en de Zon plaatst,
en zoodoende het licht onderschepthet
woord zonledekking zou dus eigenlijk meer
in overeenstemming zijn met de natuur
van het verschijnsel. Vv anneernu de Maan,
een donker lichaam, zich voor de Zon
plaatst, ten opzichte van de Aarde, dan is
het duidelijk, dat de schaduw der Maan
op de Aarde valt, en dat wij in dat be
schaduwd gedeelte het zonlicht niet kun
nen zien.
Een maansverduistering is van een ge
heel anderen aard, want hier heeft een
Werkelijke verduistering plaats, doordat
de Maan in waarheid tijdelijk van haar
licht beroofd wordt. Van nature is, zoo-
de zakken der landbouwers.
Tegen de uitvoerbaarheid van dezen
wensch zijn groote bezwaren in te brengen.
De wet heeft slechts te rekenen met hen
die de suiker afleveren, niet met hen die
de grondstoffen verbouwen. Rechtstreeks
zich in verbinding stellen met de bieten
verbouwers gaat dus niet. Ook zou, wan
neer de Staat hierop inging, het deel der
premie aan de landbouwers uit te keeren,
evenmin geheel aan de landbouwers mogen
worden uitbetaald, er zou een belangrijk deel
af moeten voor de arbeiders, zonder welke
de landbouwers toch ook hunne bieten
niet zouden hebben kunnen leveren gere
kend met al den arbeiden de moeite die daar
toe vereischt werden. En dan zou, naar dezen
zelfden regel, de arbeider, voor zoover hij
door zijne huisgenooten bij zijn werk is
geholpen geworden, door den Staat moe
ten worden verplicht om zijn portie ook
weer voor een deel aan zijne huisgenoo
ten af te staan.
Zegt nu de landbouwer dat deze rede
neering niet opgaat, dewijl hij zijn
arbeiders voor hun werk in de suikerpeëen
heeft betaald, dan merken wij op dat ook
zij op hun beurt door de fabrikanten zij n
betaald geworden en dus, naar dezen zelfden
regel, de aanspraak der landbouwers op
hun aandeel in de Rijks-premie behoort
te vervallen.
Het is en blijft een zekere waarheid
dat bij de daling der graanprijzen de bouw
van suikerbieten aan de orde blijft, als
nagenoeg het eenige middel waarvan de
landbouw bestaan kan. Wij zouden daarom
gaarne zien dat de landbouw, ook zonder
aanraking met den fabrikant van de premie
profiteerde. Daartoe is geen andere weg
aangewezen dan deze. Laten de landbou
wers trachten door onderlinge hulp te
geraken tot de oprichting van een eigen
suikerfabriek. De premie is dan als een
subsidie te beschouwen, waarvan de voor-
deelen allen ten goede komen, in verhou
ding tot het geleverde aantal bieten en
de voorwaarden waarop de levering is
geschied.
Overigens zullen zij zich over deze wet
niet druk behoeven te maken.
Geen kwaad van onze rechters. Maar
opvallend is soms het onderscheid, de tegen
stelling tusschen de door hen uitgesproken
vonnissen.
In de Rotterdamsche bladen zag men
gisteren twee uitspraken van eenzelfde
als bekend is, de Maan een duister lichaam
de glans, waarmede zij aan onzen hemel
straalt, is ontleend aan de Zon, is slechts
teruggekaatst zonlicht. Evenals ieder voor
werp kaatst de oppervlakte der Maan het
zonlicht, dat er op valt, naar alle zijden
terug, en wel eenige deelen der opper
vlakte met meerder glans dan anderen,
zoodat wjj sommige streken als grijze
vlekken zien, afstekende togen de meer
verlichte omgeving.
Het zal nu duidelijk zijn, dat de Maan,
die wij als een heldere schijf waarnemen,
duister zal worden, zoodra de stralen der
Zon haar niet meer kunnen verlichten,
wanneer dus deze stralen door de eene
of andere oorzaak onderschept worden,
voordat zij de Maan bereiken. Dit nu
heeft plaats bij een maaneclips en het
als een scherm werkende voorwerp is de
Aarde. Dit lichaam plaatst zich in dit ge
val juist tusschen de Zon en de Maan,
zoodat de zonnestralen alsdan de Maan
niet meer kunnen verlichten. In zulk een
stand komt dus eigenlijk de ware (donke
re) natuur van het maanlichaam aan den
dag, want de Maan zou voortdurend als
een donkere en dus voor ons onzichtbare
bol in de ruimte zweven, indien er geen
Zon was, die haar verlichtte.
Wij zeiden iets hooger, dat onze Aarde
zich bij een maan-eclips tusschen de Zon
en de Maan plaatste en dat daardoor de
rechtbank onder elkaar staan. Twee von
nissen tegelijk uitgesproken.
Het eerste is: een jongman bad zijn bij
ziteen 18jarige publieke vrouw in de
Zandstraat te Rotterdam volgens eigen
bekentenis aan de politie, vermoord. Bij
gebrek aan bewijs werd hij vrijgesproken.
Een ander had in de kamer van zijn
„meisje" de vloermat in brand gestoken.
Hij kreeg drie jaar gevangenisstraf.
Natuurlijk zien wij een groot verschil
tusschen niet-bewezen moord en wèl-be-
wezen brandstichtingen willen dus van
de rechtbanken geen kwaad gezegd hebben.
Maar het verschil schreeuwde, hier wel
wat al te hard, dan dat wij konden nala
ten het te hooren.
De belastingwet zal althans voor gezin
nen met dienstboden naar den aanslag niet
drukkend zijn.
De heer Donner zag met groote meer
derheid zijn amendement aangenomen om
den aanslag voor dienstboden van beneden
18 jaar vrij te stellenterwijl de heer
Maekay met even groote meerderheid er
wist door te krijgen om de belasting voor
dienstmeisjes van 18 tot 21 jaar, te ver
lagen van f6 op f 4.
Men betaalt nu voor drie dienstboden
beneden de 21 jaar f 12. Yoordrie dienst
boden waarvan 2 beneden en 1 boven de
21 jaar f 14. Yoor drie dienstboden waar
van 1 benedon en 2 boven de 21 jaar f 16.
Yastgesteld is dat betaald zal worden
voor een dienstbode tusschen 18 en 21 jaar
f 4, en voor de 21-jarige dienstboden voor
één f 6, voor twee f 17, voor drie f 33, voor
vier f54, voor vijf f80, voor zes fill,
voor zeven f 147, voor acht f 188, voor
negen f 234, voor tien f 285, benevens f 50
voor iedere dienstbode boven tien voor
eiken mannelijken dienstbode f 12 boven
de voormelde bijdragen.
Of de vrijstelling van de eenige vrou
welijke dienstbode allen belanghebbenden
naar den zin zijn zal?
Stellig niet.
De eenige vrouwelijke dienstbode van
een weduwnaar is vrij. Maar als in een
gezin met eene dienstbode de vrouw ziek
is of sterft, dan wordt de tweede meid of
in het laatste geval de huishoudster aan
geslagen als meid en betaalt de weduw
naar f 17.
Als wij nu hierbij in aanmerking nemen
de grievend onbillijke successiebelasting,
waaraan zulk een weduwnaar door den
wetgever onderworpen is, dan treedt te
S3E*SE2B3=CT
Zon onze wachter niet kon beschijnen.
Wij zouden dat ook eenvoudiger kunnen
uitdrukken, door te zeggen „de schaduw
der Aarde valt op de Maan," en om dit
denkbeeld iets nader te ontwikkelen,
moeten wij een enkel woord spreken over
schaduicvorming
Denken wij ons een donkeren bol, die
op eenigen afstand door een lichtend punt
[slechts in theorie bestaande] wordt ver
licht ongeveer éène helft zal dan de
stralen opvangen, terwijl de andere helft
in het duister ligt. Achter den bol zal
zich een kegelvormige schaduw bevinden,
waarvan wij de circelvormige doorsnede
het best kunnen waarnemen, door haar
op een wit scherm op te vangen.
Het bovenstaande is blijkbaar een geheel
theoretisch geval, dat in de natuur niet
voorkomt, maar kunstmatig is deze proef
met vrij groote nauwkeurigheid te bewerk
stelligen.
Nemen wjj nu in plaats van het lich
tende punt een lichtgevend bolvormig
lichaam. De donkere kogel zal dan even
eens een schaduw werpen, doch de gedaante
daarvan is niet in het algemeen te bepa
len zijn de beide bollen even groot, dan
zal de schaduw zich als een cijlinder
achter het donkere voorwerp uitstrekken,
is de grootte ongelijk, dan is de schaduw
kegelvormig. De verlichtende bol kan
uu kleiner of wel grooter zijn dan de
meer de schade aan het licht die den we
duwnaar van overheidswege wordt aange
daan bij het niet zelden onherstelbaar ver
lies zijner echtgenoote
De gelukzoeker Jameson is met al zijne
slechte quaiiteiten, er nog een aristocraat
in den slechten zin bij. Hij en zijn officie
ren klagen namelijk dat zij aan boord van
't schip hetwelk hen overbracht 2e klas moes
ten reizen en soms ia aanraking gebracht
werden met soldatengezinnen Ook
mochten zij niet met de officieren aan ta
fel eten.
Het ontbreekt er nog maar aan dat men
die soldatengezinnen om hunnentwil over
boord had moeten werpen en Jameson
eene betrekking aanbieden van eersten
minister of zoo iets. En dat een man, voor
wien eenRussische staatsgevangenis ons nog
te goed schijnt.
Yruchten van den eendaagschen oorlog.
Uit Johannesburg (Transvaal) meldt men
aan de Volksstem van 24 Januari het
volgendeTot ongeveer Kerstmis (dus
vóór den oorlog) was er in en om Johan
nesburg werk voor 1000 timmerlieden te
gen 1 p. st. per dag, voor 600 steenhou
wers tegen 6 p. st. 15s per week, voor
500 metselaars tegen 6 p. st. per weekr
voor 500 stukadoors tegen 6 p. st. 15s pe,
week, voor ongeveer 500 huisschilders,
schilders van uithangborden, behangers
enz. tegen een loon van 5 tot 6 p. st. per
week, voor 200 loodgieters tegen 1 p. st.
per dag en voor een onbepaalde hoeveelheid
mijnwerkers trekkende van 6 tot 9 p. st.
in de week. Verleden week was het aan
tal. werkloozen ongeveer 1000, in deze
week is dit aantal verdubbeld.
Late win ters
Dat laat invallende winters zich nog
terdege kunnen doen gevoelen, bewijst
die van het jaar 1845. Het begon toen
10 Februari opnieuw te vriezen, 1 Maart
ging de Waal voor Nijmegen vastzitten,
den 2en werd die rivier daar door voet
gangers, den 3en door zware vrachten ge
passeerd. Den lOen Maart werd te Ooster
hout een vat gekuipt op de haven. Den
volgenden dag trad de dooi in, doch den
12en begon de vorst opnieuw en den 13en
wees de thermometer 's morgens om 7 uur
5° F. (dus 27 graden vorst).
Nog den 17en Maart werden de rivie
ren met geladen karren gepasseerd. De prij-
duistere in het eerste geval is de scha-
duwkegei divergeerend, d. w. z. dat de
cirkelvormige doorsnede grooter wordt,
naarmate de lengte toeneemt en zich dus
tot in het oneindige uitbreidtin het
tweede geval (de verlichtende bol het
grootst), zal de schaduw convergeerend zijn,
d. w. z. dat zij toeloopt, en in een punt
eindigt.
Zosdra echter het lichtgevende voorwerp
niet één enkel punt is, wordt de schaduw
aan alle zijden omgeven door een z.g. half
schaduw, d. i. door een omhulsel, waarin
sleehts een deel der lichtstralen doordringt
en waarin het dus niet geheel licht en even
min totaal duister is.
Omdat onze Zon, het verlichtende voor
werp voor de donkere planeten, een veel
grooter lichaam is dan deze, zoo hebben
wij in de sterrekunde steeds te doen met
het laatste der beschreven gevallen. Men
kan zi«h het best een denkbeeld maken
vau de gedaante der schaduwen, door op
een papier de zon voor te stellen door een
grooten-, een planeet door een kleineren
cirkel, op eenigen afstand daar vandaan
geplaatst.
De vorm van den schaduwkegel wordt
nu gevonden door de uitwendige raaklijnen
aan die beide cirkels te trekken, terwijl de
grenzen van de halfschaduw worden voor
gesteld door de inwendige raaklijnen. Wan
neer wij zulk een voorstelling ontworpen
zen van de brandstoffen stegen zoo belang
rijk, dat voor een mud gruis f2,25 werd
betaald. Eerst den 22sten Maart kwam er
een krachtige Zuidwestenwind en daarme
de de lang verwachte dooi.
Persoaeele belasting. Na eenig debat
heeft de minister van financiën overgeno
men het amendement der Commissie van
Rapporteurs om de belasting voor huisbe-
bewaarders en huisbewaarsters te stellen op
f 10, een recht slechts éénmaal verschuldigd
wanneer die dienst aan gehuwde lieden is
toevertrouwd, en ook het voorstel Bouinan
om, gelijk thans, voor eiken jager uitslui
tend voor de jacht dienende f 18 te heffen.
Bij de algemeene beschouwingen over
den grondslag paarden verzekerde de Mi
nister, aan den heer Schepel, dat het gebruik
maken van landboawpaarden bij dwingen-
den nood zooals bijv. het door den boer
halem van den dokter, evenals dusver vrij
gelaten zal zijn. De vrees van den heer
Schepel, dat ten opzichte der rijtuigen on
eerlijkheden zouden ontstaan, deelde de
heer Yan Dedem evenmin als de Minister,
die rekende op een gezonde toepassing.
Op art. 29 stelden de heeren Lucasse en
vier anderen voor het door het ontwerp
naar het aantal paarden voorgestelde op-
klimmead belastingbedrag te veranderen in
een vaste som van f 25 voor elk paard.
Zulks tot verlichting van den landbouw en
in het belang der [paardenfokkerij.
Na bespreking trokken de voorstellers
hun amendement in, gelijk mede dat hetwelk
nog verdere vermindering beoogde voor
paarden van doctors, rijtuigverhuurders en
paardenkoopers.
Het amendement Lohman c. s. om te
bepalen dat de grondslag belasting op de
rij wielen nader bij de wet zal worden ge
regeld met de bedoeling, dat als de minis
ter later een afzonderlijke wet mocht voor
stellen, de grondslag rijwielen in het per
soneel zal vervallen, werd door den minister
van financiën overgenomen.
28 Febr. '96.
Bij kon. besluit is aan W. Versluis
of W. Yersluys, gewezen cipier tan het
huis van bewaring te Oostburg een pen
sioen verleend ten laste van den Staat van
f 252 's jaars.
Met vernietiging eener beslissing
van den militieraad in het 3e district tan
Zuid-Holland is Rafel den Haan te Ouwer-
hebben, zullen wij duidelijk kunnen zien'
dat de binnenste kegel in een toppunt sin"
digt, terwijl de omgevende mantel zich to*1
in het oneindige uitstrekt. Die binaenste
kegel nu wordt de kemschaduw of conische
schaduw genoemd.
Het is gemakkelijk in te zien, dat bij
een eclips steeds de drie hemellichamen
(Zon, Maan en Aarde) in éêne lijn moeten
staan en wel zoodanig dat bij een zons
verduistering de Maan, en bij een maans
verduistering de Aarde in het midden
staat. Een zonsverduistsring kan dus alleen
bjj nieuwe Maan, een maansverduistering
alleen bij volle maan plaats hebben. Viel
het vlak, waarin de Maan zich om de
Aarde beweegt, samen met dat, waarin de
Aarde om de Zon loopt, dan zou er bij
iedere volle maan een maan-eclips, bij elke
nieuwe maan een zon-eclips moeten plaats
vinden.
Dit is evenwel niet het geval, want het
vlak der maanbaan maakt een hoek van
ongeveer 5 gr. met dut der aardbaan. Zal
er dus een eclips plaats hebben, dan moet
het volle of nieuwe maan zijn, juist wan
neer de Maan in het vlak der aardloopbaan,
vlak der ecliptica staat, en de noodzake
lijkheid van dit samentreffen verklaart de
betrekkelijke zeldzaamheid der verduiste
ringen.
