NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1896. io. 57.
Stiisifag 11 MtuarL
ftenife faatgang.
VERSCHIJNT
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G.
M. KLEMKERK, te Goes
F.
P. D'HUIJ, te Middelburg.
IJK.
Kamers van. Arbeid.
R EO II TSZAKËN.
GEMENGDE BERICHTEN.
UITGAVE VAN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
EN
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Middelburg, ook voor St. Laurens
11, 12, 13, 14, 18,19, 20, 21, 25, 26, 27 en
28 Februari, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12 en 13
Maart.
Oost-enWest-Souburg, ook voor
Ritthem, 16 Maart.
Vlissingen, 17, 18, 19, 20, 21, 23,
24, 25, 26, 27 en 28 Maart.
De (antir.) Nederlander bevatte dezer
dagen een hoofdartikel onder bovenstaand
opschrift en wijst onder meer op het op
merkelijk verschij r.sel dat terwijl bij quaesties
waarbij het geloof indirect is betrokken,
de partijen vaak als kemphanen tegenover
elkander staan, als het gaat om quaestiën
op sociaal gebied zelden of nooit een par-
tijenstrijd is gevoerd. Zoowel in de sec
tiën der Kamer als in de openbare zitting
werden die vraagstukken met de meeste
kalmts en onderlinge waardeering behan
deld, meest geheel afgescheiden van de
gewone partijverhoudingen. En inderdaad
zijn de vragen, die de sociale quaestiën
betreffen, geen partij vragen, maar vragen
van recht en beleid.
Voor zoover het vragen van recht zijn,
is er bij ons geene partij, die niet van
harte wil meewerken tot wegneming van
onbillijkheid, onrecht, dwang. De eenstem
migheid bij de fabriekswetten heeft dit
getoond.
Voor zoover het vragen betreft ven be
leid, behoort de overheid, en dus ook de
wetgever, zich slechts zeer indirect te doen
gelden.
Het is dan ook zeer merkwaardig, dat dit
door den Engelschen arbeider opperbest
wordt begrepen.
Deze regelt zijn eigen zaken zelf, en hij
heeft het daarin ver gebracht.
Maar van tijd tot sijd gevoelt hij ook
behoefte aan regeling bij de wet.
Sluit hij zich daartoe dan bij deze partij
aan of bij gene Laat hij zich inlijven
bij de sociale of de Christelijk-sociale
of de sociaal-democratische of de radicale
of de liberale of bij eenige andere party
Och neenHij steunt eenvoudig dien
candidaat der politieke partijen, van wien
hij weet dat deze voor zijn belangen een
•pen oor heeft. En daarmee bereikt hij
volmaakt zijn doel. Hij geeft zijn geld
niet uit voor politieke vereenigingeu, maar
voor zijn trade-unions.
En hij heeft gelijk.
Tengevolge van wiens initiatief de Ka
mers van arbeid er komen kan ons on
verschillig zijn, zegt de Nederlander
toch verheugt zij er zich over, dat wij nu
staan voor een Ëegeeringsontwerp, omdat
dit veel meer waarborgen geeft èn voor
goede behandeling en voor goede wetstoe
passing, dan wanneer men heeft te doen met
een voorstel, dat aan de regeering wordt
opgedragen door Kamerleden.
Zoolang de quaestiën op sociaal gebied
niet tot politieke quaestiën zijn verlaagd,
en dat dit ook op den duur niet zal ge
schieden, daarvoor waarborgt ons het ge
zond verstand van ons volk zoolang zal
ook bij verschil van inzicht, openhartige,
eerlijke bespreking en, zoo noodig, bestrij
ding, ons het spoedigst voeren tot het door
ons begeerde doel. Patrimonium.
Dat zelfs mannen die in de plaatselijke
overheid zitting hebben, mannen die de
juistheid der opgaven te controleeren heb
ben, mannen die in bezoldigden dienst
van den fiscus staan, den fiscus bedriegen,
de belasting ontduiken, de schatkist bestelen
kunnen, blijkt uit een bericht dat in een
der Noord Hollandsche dorpen een kapi
talist is overleden, die lid was van het
College van zetters juister gezegd Col
lege van snorders, dat zjjn zij die nagaan
of de aangiften der belastingschuldigen niet
t» laag zijn.
De man was ook lid van den raad en
van verschillende wat#nschapsbesturen ge
weest. En toch had hjj zich altijd epge-
geven als niet meer bezittende dan 50
mille; terwijl nu na zijn dood blijkt dat
hij meer dan 130 mille rijk was.
Weer een bewijs van het groote bederf.
De motie in zake den Malthusiaanschen
Bond is ingetrokken, nadat de voorstellers
hun doel hadden bereikt. Het doel was
blijkbaar te doen uitkomen dat de be
ginselen van dien Bond althans in de
Eerste Kamer geen verdedigers vinden.
De eenige bestrijder der motie legde er allen
nadruk op dat de Kamer 't met die beginselen
volstrekt niet eens was. En niemand stond
op om hem tegen te spreken.
Dit gaf den heer Schimmelpenninck aan
leiding de motie in te trekken.
Zoo, ooit eene quaestie met een sisser
afliep dan is 't wel deze.
Kamerleden weten natuurlijk het best
of zij een motie moeten voorstellen, en,
eenmaal voorgesteld, moeten handhaven
of intrekken.
Toch hadden wij gaarne gezien dat de
geschriften van bovengenoemden Bond offi
ciéél waren gerangschikt geworden onder
de onzedelijke.
De verspreiding er van zou er wel niet
door zijn gestuit geworden; doah de Re
geering had de verantwoordelijkheid er
aan van zich kunnen worpen.
Alleen hierom betreuren wij het dat de
zaak zoo geloopen is.
Laten de Christenen in den lande, onze
predikanten en christelijke geneesheeren
en allen die 't in dezen eens zijn, krachtiger
tegen die beginselen van den Neo Malthu
siaanschen Bond optreden.
In diens onkiesche leer valt veel meer
dan men vermoedt ook voor Christelijke
historische kringen de valsche lokstem van
den Verzoeker te beluisteren, die het ge
loof ondermijnt, de zorgeloosheid tot deugd
verheft en van de heilige taak der zelf-
uitbividing al meer eene zaak maakt van
koele berekening.
Dank zij het bezadigd optreden van
Kruger, die zelfs den meest verstokten
conservatief in Engeland voor zich heeft
ingenomen, zal de quaestie der Uitlanders
in Transvaal op orde komen.
Kruger nam Chamberlains uitnoodiging
aan om naar Engeland te komen en haar
met de Engelsche regeering te bespreken.
Juist had de Transvaalsche regeering in
de Staatscourant een voorstel tot pacificatie
publiek gemaakt, toen een aansporing van
eenzelfde strekking uit Engeland kwam.
Van beide voorstellen is de bedoeling
om den Uitlanders in Witwatersrand een
zeker zelfstandig bestuur te verschaffen,
behoudens het Veto der Transvaalsche re
geering wanneer dit Uitlansche bestuur
staatsgevaarlijke besluiten nemen mocht.
Met belangstelling mag Oom Pauls
komst in Europa worden tegemoet gezien.
Ook door die Nederlanders, welke van
nabij de meening der Transvaalsche regee
ring willen vernemen omtrent wenschelijk-
heid en profijtelijkheid van emigratie naar
Transvaal.
Patrimonium schijnt ons de eerataange-
wezene om haar eerelid op dit punt te
polsen.
Een moderne Absalom. 2 Sam. 18 18.
De millionair Mackay heeft op het
kerkhof te New York voor 40 duizend
dollars een stuk grond gekocht waarop
zijn grafmonument dat zestig duizend
dollars kosten moet zal verrijzen.
Zoo ooit, dan ware hier Judus' vraag:
„Waarom niet den armen gegeven?" doch
zonder Judas' beweeggrond: „Dit zeide
hij omdat hij een dief was"op hare plaats.
Zie Johannes 12 vers 5 en 6.
10 Feb. '96,
De gemeenteraad van Middelburg vergadert
Woensdag 12 Februari a.s. te 2i/s uur, ter
behandeling van de onderstaande zaken: 1,
Ingekomen stukken. 2. Rapport der in de
vergadering van 20 Februari 1895 benoemde
commissie van onderzoek inzake het opnemen
van bepalingen in bestekken voor aan te
besteden gemeentewerken omtrent minimum
loon „en maximum arbeidsduur. 3. Concept
besluit tot beschikking over den post voor
onvoorzieno uitgaven 1895. 4. Suppletoir
kohior no. 2 der inkomstenbelasting over
1895. 5. Staat oninbare posten inkomsten
belasting 1893. 6. Rekening kamer van
koophandel en fabrieken over 1895. 7. Nader
voorstel van bu:'g. en weth. tot wijziging
verordening II lager onderwijs (onderwijs
in de vrouwelijke handwerken). 8. Benoeming
curator Gymnasium.
Prov. blad no. 14 bevat eene kennis
geving van den Commissaris der Koningin
in Zeeland, dat
lo. de jacht op houtsnippen en water
wild met ingang van 2 Maart en die op
watersnippen met ingang van 13 April zal
gesloten zijn
2o. het weispel van kwartelen alleen van
1 Mei tot en met 13 Juli zal geoorloofd
wezen
3o. de kooieenden door den kooiman
moeten worden opgesloten of gehokt van
30 Maart tot en met 27 April en van 2
Juli tot de opening der jacht op wa
terwild
4o. de visscherij van 1 April tot en met
30 Mei zal gesloten zijn, voor zooveel be
treft het visschen met de zegen of met het
sleepnet
5o. de visscherij met de overige voor
deze provincie geoorloofde visehtuigen zal
gesloten zijn van 15 April tot en met 15 Mei
6o. gedurende den gesloten vischtijd, sub
5 vermeld, in de wateren, waarop de slui
ting der visscherij toepasselijk is, het vis
schen van paling, doch alléén met aalkorven
zal mogen plaats hebben.
Door mr. P. H. W. v. A. te Hulst is
cassatie aangeteekend tegen het vonnis van
het kantongerecht te Middelburg, waarbij
hij wegens overtreding der verordening
op de tapperijen ia de gemeente Honte-
nisse is veroordeeld tot f 3 b. s. 1 d. h.
De kapitein en de reeders der Crathie
zijn tegen het vonnis der rechtbank te
Retterdam in appèl gekomen bij het ge
rechtshof te 's Gravenhage. M. C.
WolfertsdijkZaterdagavond had in
tegenstelling van andere jaren de jaarver
gadering van het kolenfonds in de dorps
school plaats. Reden daartoe waren dat in
Januari '96 de laatste lading van het
boekjaar '95 eerst de haven binnen liep,
en alzoo niet vroeger kon plaats hebben.
Uit de rekening bleek dat waren aange
voerd 550 karren uitmakende 10971 H.L.
kachelkolen die aan de leden zijn geleverd
a fO,66 per H.L. vrij aan huis. Voorts
een partijijo schaalkolen a f l,34Vs per
100 K. Gr. alsmede nootjes a f 0,89 per H.L.
en Galjetten k f 1,12% per H. L. Nadat
alle rekeningen behoorlijk waren gecontro
leerd en in orde bevonden, werden de te
veel betaalde gelden aan de leden uitge
keerd en daarna aan de vele aanwezige
leden nog een honderd pond spek en worst
verloot en gingen velen met enkele opge
spaarde dubbeltjes en eenig spek of worst
welgemoed naar huis.
Serooskerke. In den loop van het
jaar 1895 zijn binnen deze gemeente ge
boren 16 mannelijke en 23 vrouwelijke
totaal 39in de gemeente gevestigd 39
mannelijke, 46 vrouwelijke, tetaal 85 over
leden 8 mannelijke, 6 vrouwelijke, totaal
14 vertrekken 52 mannelijke, 58 vrouwe
lijke, totaal 110 zoodat de bevolking ver
meerderde met 124 doch ook verminderde
met 124 zielen de bevolking bleef dus op
31 Deo. 1895 gelijk zij op 1 Jan. 1895
bedroeg 1206, te weten 5a9 mannelijke en
657 vrouwelijke.
Bruinisse. Vrijdagavond vergaderde
in de Christelijke School het locaal comité
der Unie.
De voorzitter de heer Bastmeijer sprak
na de opening een kort woord naar aan
leiding van Genesis 1 1.
Door den penningmeester werd rekening
en verantwoording gedaan, waaruit bleek
dat in het afgeloopen boekjaar aan collectes
en contributiën is ontvangen f 141,63*. De
uitgaven bedroegen f 123,45*, zood&t de
rekening sluit met een batig saldo van
f 18.18.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer
D. vau den Berg Dz. Sr., terwijl de heer
J. C. van Rhee, welke niet meer in aan
merking wenschte te komen, als secretaris
werd vervangen door dhr. S. Hage.
Nadat de voorzitter een hartelijk woord
van dankbetuiging had gericht aan den
afgetreden secretaris, welke bijna 20 jaren
lang met onvermoeiden ij ver in hettelang
van het locaal comité werkzaam was, werd
de vergadering met dankzegging gesloten.
Schoondijke. Alhier is op 63jarigen
leeftijd overleden de heer P. Steenhart,
voorzitter der afdeeling Oostburg van de
Maatschappij tot bevordering van Landbouw
en Veeteelt in Zeeland.
Hoofdplaat. Gekozen met 18 van de
35 geldige stemmen de heer A. Ego. Vol
gens sommigen had 't echter een herstem
ming moeten zijn, daar 36 geldige stemmen
waren uitgebracht. Het stembureau had
echter een stem op „De burgemeester"
uitgebracht van onwaarde verklsard. Ge
deputeerde Staten zullen hebben uit te
maken of hier niet duidelijk een persoon
is aangewezen geweest en of 't dus niet
had moeten zijn herstemming tusschen A.
Ego en A. J. Verplanke.
Vlissingen. Men seint ons dat een
stoomschip gezonken is ter hoogte van
Wieringen. Vermoedelijk is het de Bu-
sybeekomende van Newcastle, bestemd
naar Antwerpen.
Vlissingen. Heden (Maandag) ochtend
is de van Qneenboro binnengekomen mail
boot Koningin Regentestijdens dikke mist,
in aanvaring geweest met de ter reede van
Vlissingen geankerd liggende Engelsche
bark Cambrian Queenkapitein Williams,
in ballast van Antwerpen naar Cardiff
bestemd. Beide schepen zijn beschadigd,
doch persoonlijke ongelukken hadden ge
lukkig niet plaats. De stuurman van de
Cambrian Queen was op de mailboot over
gesprongen en kwam daarmede hier binnen.
Te Wildervank werd Donderdag een
2-jarig kind va« een landbouwer dat o«-
der de hoede der dienstbode stond, plotse
ling ongesteld. Nader onderzoek bracht aan
het licht, dat de kleine een naald in de
keel had. Later kwamen langs den natuur
lijken weg nog drie spelden en eenige spij
kertjes te voorschijn. De meid werd weg
gezonden.
In de 30 beetwortelsuikerfabrieken
van ons land werden in 1893 638,000,000
K.G. suikerbieten verwerkt, eene waarde
vertegenwoordigende van ruim f 7,000,000.
Daar de totale verbouw van suikerbieten
in ons land in 1893 eene oppervlakte in
nam van 28,375 H.A. met eene gemid lelde
opbreng-t van 26,715 K.G. per H.A., be
droeg de geheele opbrengst in ons land
ruim 768 miilioen K.G., zoodat er voor
uitvoer nog 130 miilioen K.G. beschikbaar
bleef, die mede berekend tegen den ge
middelden prijs, in 1893 a fll per 1000
K.G., neg ruim f 1,400,000 opbrachten,
zoodat de totale opbrengst van de 28.375
H.A. suikerbieten bedroeg f8,500,000 of
f 300 per H.A.
Hoe gevaarlijk het is bij het proppen-
schieten ieder en alles tot mikpunt te bezi
gen is weer te Garsthuizen gebleken. Eenige
jongens hadden den breeden rug van de
meid des bakkers tot schijf gekozen. Juist
eehtsr draaide het meisje zich om en kreeg
een prop in het oog. Genaeskundige hulp
werd terstond ingeroepen. Vermoedelijk
zal zij het getroffen oog moeten missen.
De moord te Botterdam.
Naar de N, R. Ct. verneemt, moet de
gesloten instructie in de zaak tegen W.
van Berkel weder op last der rechtbank
geopend zijn. In verband hiermede werd
de voorloopige hechtenis weder verlengd
Bij onderzoeking is gebleken dat de
Engelschen bij hun inval in Transvaal
zich weder van de gemeenste wapenen
hebben bediend. Niet alleen de Maxim-
kanonneu, waarmede zij de Matabelen let
terlijk hebben verdelgd, waren ook in
Transvaal ingevoerd doch zelfs gebruik
ten zij ook nog ontplofbare kogels. Derge
lijke patronen zijn gevondem en door de
Transvaalsche regeering aan verschillende
andere regeeriage» gezonden. Het zijn pa
tronen, voorzien van een stalen punt en
in het vernikkelde gedeelte gespleten ten
einde het ontploffen gsmakkelijk te maken.
Tegenover deze blijken van de moord
dadigste plannen van dit gemeenste van
alle torlogvoerende volken, maakt de edel
moedigheid der Transvalere een aangena-
inen indruk.
Haast zou men zeggen zij hebben ze al
te zacht behandeld. Doch den Heere komt
de wrake toe Hij zal het vergelden.
Uit de instructies voor den inval die öf
te Londen, öf te Kaapstad zijn opgesteld,
blykt dat alles wel beraamd, en voorbe-
reidwas. Omtrent ammunitie,paarden, soldij,
geld, instructies voor het afsnijden der te
legraaflij nen en het verstoppen der draden,
was alles geregeld. En de Kaffers waren
geroepen om den troep uit Rodesia te steu
nen.
De Transvalere hebben veel vriendschap
ondervonden van hunne stamgenooten de
Hollanders. Velen boden hunne diensten
aan en trokken mede; onder hen vond
men vele bekende namen, onder welke ook
die van den heer J. Moerdijk, die eenige
jaren geleden uit Ierseke naar Transvaal
ging «n daar nu een aanzienlijke betrek
king bij het onder-wijs bekleedt.
Voorts wordt met veel lof gewaagd van
het flinke optreden van den heer J. Kloek
te Johannesburg. Vergissen wij ons niet,
dan is ook deze een Zeeuw en te Zierikzee
geboren.
De heer Kloek heeft te Johannesburg
benarde tijden doorgemaakt. Veel omzich
tigheid en geestkracht waren noodig bij
den dienst, aan de spoorwegen, te meer daal
de Uitlanders eenige wagens door middel
van dynamiet wilden doen springen. Door
het optreden van Kloek en zijn personeel
werd dit voorkomen en bleef de Zuid-
Afrikaansohe Spoorweg Maatschappij op de
zij de der Regeering.
Te Schletstadt in den Elzas wonen
thans een paar jonggehuwden, zooals men
er weinig ziet.
De vrouw is 19 jaar en werd zonder
armen geboren. Doch de drie teenen, die
zij aan den linkervoet heeft, hebben een
ongeëvenaarde vaardigheid verkregen. Zij
borduurt, naait, schrijft en maakt kunst
bloemen met de voeten. De kerk waai
de huwelijksinzegening plaats had, was
vol nieuwsgierigen, die wilden zien, hoe
het jonge paar de ringen wisselde.
Napoleon's degen. Op de tentoon
stelling te Parijs van historische voorwerpen
uit den tijd van de eerste Fransche revo
lutie en het eerste keizerrijk, bevindt zich
een aantal degens, die aan Napoleon I be
hoorden. Tegenover de grootte dezer ver
zameling, dient echter het feit genoemd te
worden, dat Napoleon sedert zijn feitelijk
treden uit den dienst d. w. z. als eerste
consul en keizer, slechts driemaal zijn degen
getrokken heeft. De eerste maal deed liij
het gedurende den terugtocht uit Rusland
in 1812, dan dag na den slag bij Male-
Varoslawez tegen een schaar kozakken, die
hem en zijn staf aangrepen. De twe#de
