NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
DoniMug 28 lanuati.
1896. Jlo. 49.
Geen Vruchten?
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
TRANSVAAL.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
VERSCHIJNT
klken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,02 5.
len te doen
Alle betalingen dit
blad betreffende gelieve
men te doenvoor Walcheren uitge
zonderd Vlissingen bij dhr. F. P.
D'HCJIJ te Middelburg, a'les buiten
Walcheren bij dhr. C. ORANJE Lz.
te Goes.
DE ADMINISTRATIE.
i.
Wij zijn voorstanders van Vrij Gerefor"
meerd Geriste lijk Bewaarschool-, Lager-,
Middelbaar-, Gymnasiaal- en Hooger On
derwijs.
Dit wil niet zeggen dat wij tevreden
zijn met ee« onderwijs dat zich, evenals
die christelijke gymnastiekvereniging waar
van de Middelburger deze week gewaagde,
tevreden stelt met een gebed en een gezang
voor en na de leeruren.
Dat zou inderdaad den schijn geven als
wilde men het bovengenoemde blad bewegen
tot den uitroep, waarmee zij de Dokkumsche
gymnastiekvereniging begroet
„Consequente toepassing van do orthodoxe
beginselen bestaat er niet meer. Het is
nu eenvoudig de kwestie om door schijn
godsdienst menschen van allerlei slag te
vangen en, daarom doende al wat vroeger
uit den booze heette, toch nog den schijn
te redden en den invloed der leiders
en herders."
Wij verlangen meer.
Het gansche onderwijs moet den Chris-
telijken geest ademen, het Gereformeerd
of Luthersch stempel dragen en in de eerste
plaats de eere Gods, daarna het heil der
jeugd en in geen geval „den invloed der
leiders en herders" bedoelen.
Dit wil echter niet zeggen dat wij niet
zouden wenschen dat de „herders en leiders"
zich wat meer met het christelijk onder
wijs bemoeiden.
Integendeel, zij doen er nog te weinig aan.
Met het christelijk lageronderwijsgaat het
welmaar bevorderen zij bijvoorbeeld op
voldoende wijs ook de opriohting van chris
telijke kweek- en normaalscholen
Wij zouden wenschen dat kerkeraden en
hoofden van christelijke scholen zich ver-
•enigden om in gansch onze provincie
dergelijke normaallessen te organiseeren
normaallessen voor onze aanstaande chris
telijke onderwijzers, en ook voor wie er meer
gebruik van zouden willen maken.
Al hebben wij alle respect voorde kunde,
de humaniteit, den practischen zin van
vele leeraren aan de rijks-normaallessen,
zij kuanen toch iets wat dan ook van
zelf spreekt den kweekelingen niets van
hun geestdritt overstorten voor het chris
telijk onderwijs.
Immers die geestdrift bezitten zij niet.
Yaderlandsche geschiedenis en opvoeding,
beschouwingen over tucht, over de karakters
onzer groote mannen, over de drijfveeren
hunner handelingen, christelijk onderwijs
in één woord voor onze aanstaande christe
lijke onderwijzers, het kan daar niet gegeven
worden.
De hoofden onzer Chr. scholen zijn er
de aangewezenen voor.
Daarom het oog op de kweekelingen ge
lijk men de zorg ook over de leerlingen
der Vrije school uitstrekt.
Toch is de zorg voor Christelijk lager
onderwijs nog niet algemeen, nog niet
groot genoeg. Vooral in plaatsen waar
nog geen christelijke school staat, hoort
men nog maar al te vaak uitvluchten om
zich aan deze roeping die aller is, wijl
allen gedoopt zij p., te onttrekken.
Sommige Christenen men zou ze Suc-
cessisten kunnen noemen verdedigen
hunne koelheid voor het Christelijk onder
wijs met een beroep op het Succes; met
eene verwijzing naar de geringe vruchten.
De veelheid, niet de kracht der dusda
nige tegenwerpingen maakt beantwoording
er van noodig.
En dan geldt xn de eerste plaats de
opmerking dat naar de vruchten niet mag
gevraagd.
Hoogstens mag en moet er om
gebeden worden.
Het is er mee als met het zaaien van
het zaad.
Een arbeid dien men niet staakt, of waar
voor men niet minder hart zou hebben,
wanneer eens een enkele maal de vrucht
was achtergebleven.
Des Christens roeping is in de eerste
plaatsgetuigen en helpen en de zorg
voor vrucht den Heere over te laten.
Doch bovendien is het verstandig de
Christelijke School te bestrijden met op
merkingen als diedat het toch niets geeft
Letten wij op de geschiedenis.
Hoe schijnbaar gering zijn de vruchten
van het onderwijs, van den arbeid dor
heilige mannen geweest, die ons in de
Schrift genoemd worden.
Laten wij den oppsrvlakkigen beschul
diger even oppervlakkig in zijne aanklaoht
volgen. Wat merken wij dan op
(Wij spreken naar den mensch).
Het onderwijs rechtstreeks door God aan
den mensch gegeven wordt reeds in het
paradijs door Adams zonde verstoord wordt
daarna door Kaïn versmaad; wordt door
geslacht na geslacht met ongehoorzaamheid
beantwoord, en dat terwijl, naar de mee
ning van Vader Hellenbroek, Satans listen
toen minder waren.
Zie hoe Noach honderd twintig jaren
lang tevergeefs arbeidt onder zijne tijdge-
nooten. Zie hoe in zijn eigen huis zijn
jongste zoon den nek tegen hem verhardt
en met zijne nakomelingen in de oude
onkunde omtrent Jehova terugvalt.
Aanmerk de schrale vruchten van Izaaks
invloed op Ezou, van Jacobs omgang met
de zijnen.
Let op Mozes' veeltijds op rotsen ploe
genden arbeid op de afgoderij in het land
waar de psalmen Davids eeuwenlang hadden
weerklonkenwaar de wet week voor
week den volke werd voorgelezen.
Wat hebben de profeten de vier
grooten niet het minst hun arbeid niet al
zuchtende moeten verrichten. Bladzij voor
bladzijde wordt door elk hunner Jesaja's
bittere klacht„Wie heeft onze prediking
geloofd?" op allerlei toon en in telkens nieu
wen vorm herhaald.
De Heere zelf klaagt over de hardheid
Zijns volks.
En als straks het vleesch geworden
Woord al Zijne schatten van ontferming
voor zondaren, met groote macht van
wonderen en teekenen komt uitdeelen, dan
is het slot er van een „Gij hebt niet gewild."
En geene mindere ervaring hadden Zijne
dienstknechten de evangelisten, de aposte
len, de herders en leeraars, van alle eeuwen.
Letten zij op de vruchten, dan was, dan
is het: waar zijn de vruchten?
Doch ook hier geldt het woord van wijlen
H. de Cock, den vader der Afscheiding
Ziende op het gebod, blind in de toekomst.
Zaaien en arbeiden en niet vertragen,
dat ig de taak.
En wie zich er aan onttrekken zouden,
dewijl zij van te voren de geringheid der
vruchten zouden aanzien, zij mogen zish
wel tweemaal bedenken, eer zij op dezen
zondigen weg van niets doen zouden willen
voortgaan.
Doch Gode zij dank, er zijn vruchten.
Wjj hopen in een volgend nommer op
enkele er van de aandacht te vestigen.
Het onderstaande, waarvan wij het laat
ste gedeelte onderstrepen, ontleenen wij
aan de Nieuwe Rott. Crt. Het komt uit het
liberale Zierikzee,met zijn geheel liberalen
gemeenteraad en dito dagelijksch bestuur.
(De voorzitter is wel eens antirevolutionair
geweest).
„Naar aanleiding van een geschil tusschen
de gemeente-geneeskundigen en den ge
meen teraad over de hun toekomende beloo
ning, besloot de Raad in zijne vergadering
van 5 Augustus 1895 eene commissie uit
UITGAVE VAN
en
zijn midden te benoemen, met] opdracht om
over de taak der gemeente-geneesheeren,
in verband met de inrichting der armen
zorg te dezer stede, een onderzoek in te
stellen en rapport uit te brengen.
Die commissie vatte hare taak zeer breed
op en hoorde persoonlijk alle besturen van
inrichtingen van openbare en particuliere
armenzorg. Het resultaat van haar onder
zoek legde zij neder in een rapport, dat
aan den Raad werd aangeboden. Nu meen
de men dat het belangstellend publiek
eveneens in de gelegenheid zou worden
gesteld om konnis te nemen van den wer
kelijk tij droovenden en moeitevollen arbeid
der commissie, doch daarbij rekende men
buiten den waard. De raad besloot toch
het rapport te doen drukken, maar het
eerst voor het publiek verkrijgbaar te stel
len, wanneer het in den raad behandeld
was. Terwijl elders de publieke zaak zooveel
mogelij k publiek wordt behandeld, houdt men
hier de zaken liefst zoolang mogelijk ge
heim. Zoo moet dezer dagen door den
Raad eene beslissing genomen worden over
een nieuw voorgestelde verordening op het
heffen van haven- en kaaigelden. Bij die
zaak zijn de belangen van velen betrokken;
wel zijn sommige punten van het voorstel
bekend, maar in zijn geheel kennen het
alleen de raadsleden, voor wie het ter
visie ligt.
Ook is onlangs bij den Raad ingekomen
het rapport van den heer Van der Vegt over
het kanaliseeren van de buitenhaven alhier.
Dat rapport is thans in handen gesteld van
B. en W. en van de commissie van fabri
cage, en de groote vraag is nu of het pu
bliek te zijner tijd in de gelegenheid zal
worden gesteld het te bespreken vóór er
eene beslissing wordt genomen. Was onze
liberale kiesvereeniging nog eene even krach
tige vereemging als eenige jaren geleden, dan
zou het zeer zeker daar de plaats zijn om de
zoo gewenschte openbaarheid in te roepen,
doch die vereeniging verkeert in een toestand
van ontbinding."
De Unie-Collecte heeft teu vorigen jare
opgebracht f 75,932,75Vs.
Dat is nagenoeg 76 duizend gulden.
De nood der tijden, de verdeeldheid der
Christenen, de toenemende veelzijdigheid
der behoeften in aanmerking genomen, een
mooi cijfer.
Slechts 1600 gulden minder dan een jaar
te voren.
Bloeie de Christelijke School, waarzoo
de offervaardigheid glimmen blijft.
Nederland telt thans 580 christelijke
scholen.
Eer deze eeuw ten einde is, moge het
ronde getal 600!bereikt zijn.
De Spanjaarden bevochten gisteren een
groote overwinning op de Cubanen in de
provincie Matanzas. Er vielen bij de op
standelingen 30 doodeu en 100 gewonden
onder welke hun aanvoerder Nnnez. Een
ander hunner bevelhebbers, Bermudez,
sneuvelde.
De militaire organisatie der
Boeren.
De 12000 Boeren die Dinsdag zegevierend
door de straten van Johannesburg trokken
om den uitlanders aan het verstand te
brengen, hoe nutteloos tegenstand van hun
kant zou zijn, vertegenwoordigden het
grootste gedeelte der geheele Nederlandscbe
strijdmacht in Transvaal.
Elke man is verplicht te dienen en men
rekent dat generaal Joubert te allen tijde
13500 man tusschen 18 en 34 jaar, 6560
tusschen 34 en 50 en 3850 man beneden de
18 en boven de 50 jaar kan mobiliseeren,
dus een totaal van 23920 man. De gewone
leeftijd van den man die gedwongen is zijn
farm te verlaten en op te trekken tegen den
vijand, is tusschen 16 en 60 jaar. Behalve
vaai 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
de burgers, kan de Zuid-Afrikaansche Repu
bliek ook de Kaffers oproepen, die zich aan
het bestuur der Boeren hebben onderworpen.
Verder staat der regeering een politie-corps
en eenige artillerie ten dienste, onder bevel
van geuoraal Pretorius.
De politie bestaat uit 100 manschappen,
met 19 officieren, die tevens de kern der
artillerie vormen, welke te barer beschik
king heeft 6 Kruppsche veldstukken, 6
Kruppsche 'snelvuurkanonnen, vier lichte
cn twee zware Maxim kanonnen, één Fran-
sche mitrailleuse, een „rifled gun" alle
goed voorzien van ammunitie. Er bestaat
tevens een klein corps veld-telegrafisten.
De mobilisatie heeft plaats op bevel van den
president en door tusschenkomst van ge
neraal Joubert, die het bevel tot mobili
satie zendt naar de militare commandanten
der 17 distrieten, die op hun beurt de
bevelen geven aan de 64 veldkornetten van
de 64 wijken.
Het grootste contingent wordt geleverd
door het distriet Potchef'stroom, 3370 man
dan komt Pretoria met 3207 man. De 380
duizend inboorlingen in do districten Rus
tenburg, Pretoria, Middelburg, Leydenburg,
Waterberg, Zoutpansberg, Lichtenberg en
'Mexico kunnen ongeveer 60.000 man le
veren, onder bevel van 31 officieren (kleur
lingen), die den titel dragen van kapitein.
De uniform van den Boer is nagenoeg
zijn gewone dagelijksche kleeding. Een
baaitje, broek van dezelfde grijze kleur
en een vilten hoed. De patroongordel loopt
over den linker schouder. Het leger bestaat
geheel uit cavalerie, die desnoods in in
fanterie wordt veranderd door eenvoudig
de paarden thuis te laten.
Een bewijs, hoe snel de mobilisatie der
Boeren gaat, werd geleverd in 1890, toen
de brave Uitlanders in Johannesburg de
Transvaalsche vlag verscheurden. Om zes
uur des avonds werd bevel tot mobilisatie
gegeven aan de dichtstbij liggende comman
do's en om vijf uur den volgenden mor
gen reden 800 Boeren de stad binnen.
Jameson en het overschot zijner man
schappen zijn onder escorte naar Natal ge
zonden het raeerendeel der politieke ge
vangenen is ontslagen tegen een borgstel
ling van 2000 pond sterling per hoofd.
Schoon grootendeels reeds aan onze lezers
bekend, brengen wij 't gaarne eenigszins
uitgebreid nog eens onder hunne aandacht.
22 Jan. '96.
Bij kon. besluit is benoemd tot ont
vanger der directe belastingen en accijnsen
te St. Maartensdijk c. a. jhr. A. van Raab
van Canstein; ontvanger derzelfde middelen
te Hoorst c. a.
De kaptein Draaier van het 4e batal
jon te Vlissingen wordt 1 Maart a. s. over
geplaatst bij het 8e regiment infanterie, in
garnizoen te Arnhem.
De heer Moerdijk, administrateur der
militaire magazijnen te Vlissingen is op
2 Februari a. s. benoemd tot administra
teur der militaire slachterij te 's Graven-
hage.
Van de tot commies der posterijen
2e klasse bevorderde commiezen 3e klasse
zijn o.a. verplaatst de heeren H. J. Huiskes
van 's Gravenhage naar Middelburg, en A. de
Kok van Middelburg naar Amsterdam,
zulks met ingang van 16 Fehruari, a. s.
Door den minister van oorlog is be
paald dat de miliciens der lichting van 1895,
die tusschen 1 en 15 Maart van dat jaar
zijn ingedeeld en niet tot het blijvend
gedeelte behooren, op 29 Februari e. k.
in het genot van onbepaald verlof zullen
worden gesteld.
Van de overige miliciens vertrekt een
gedeelte op 15 Juli en de rest op 15
Augustus a.
Aan dhr. jhr. mr. W. H. de Savor-
nin Lobman is op zijn verzoek door bet
college van directeuren, na ingewonnen
advies van bet curatorium, eervol ontslag
verleend als hoogleeraar aan de Vrije Uni.
versiteit. Hij is reeds sinds den aanvang
des j aars in functie getreden als rechter
iu de arrondissementsrechtbank van 's-Gra-
venhage.
In De Heraut zegt de heer Hovy, naar
aanleiding van dit ontslag: Terwijl zijn
heengaan ons een oorzaak van droefheid
is, hebben wij zulks niet kunnen verhin
deren. De omstandigheden hebben er toe
geleid. Het gebeurde op Seinpost vooral
is er de boofdaanleiding toe geweest. Wij
kunnen slechts hulde brengen aan den
ijver, waarmede genoemde heer zijn taak
heeft vervuld, en den oprechten wensch
uitspreken, dat de Heere hem ook in zijn
nieuwen werkkring rijkelijk moge zegenen.
Bij kon. besluit is C. J. Boogerd be
noemd iot 2en luitenant bij het 2e bataljon
rustende schutterijen in Zeeland en zijn
benoemdtot lid van het bestuur der
waterkeering van den calamiteuzen polder
Nieuwe Neuzen, A. Franse Cz.tot ge
zworen voor den polder den Oosteren Ban
van Schouwen, F. Hoogenboom Jaksz.
voor den polder Vlooswijk, A. de Fevter en
J. Wolfert.
Is volgens de bestaande jachtwet
alleen het schieten of vangen van kievitten,
het vangen en vervoeren van nachtegalen,
zoo mede „het verstoren van de nesten
van nachtegalen" verboden thans is bij
de Tweede Kamer een wetsontwerp van
verdeie strekking ingediend, waarbij zal
worden verboden
lo kievitten of nachtegalen te vangen,
te dooden, te vervoeren, te verkoopen, af
te leveren, of ten verkoop in voorraad te
hebben 2o de nesten van nachtegalen te
verstoren 3o pogingen aan te wenden
om kievitten of nachtegalen te vangen of
te dooden.
Op 1 Januari 1895 waren hier te
lande in de 20 krankzinnigen-en idioten-
gestichten verpleegd 6910 lijders, waarvan
3469 mannen en 3441 vrouwen.
Op 1 Januari 1894 bedroeg het aan
tal nog slechts 6733, waarvan 3374 man
nen en 3353 vrouwen.
In den loop van het jaar 1894/95 zijn
opgenomen 1510, hersteld ontslagen 526,
overleden 601 en, ofschoon nog niet her
steld, uit de gestichten ontslagen 206 lijders.
Het grootste aantal lijders waren op 1
Januari 1895 aanwezig in de gestichten:
Meerenberg 1312, Vucht 821, 'sHertogeq-
bosch 538 en Zutfen 503.
In het gesticht 's Heeren Loo te Erme-
loo werden op dien datum 70 idiote jongens
en meisjes verpleegd.
Bovendien waren nog een veertigtal
lijderessen over de kleine gestichten ver
deeld.
In de vergadering van den Tessel-
sehen schippers- en visschersbond is be
sloten, zich eerlang tot de Regeering te
wenden met verzoek, om het Wetboek van
Koophandel in dien geest aan te vullen,
dat het bedrag van bergloon voor op zee
opgevischte voorwerpen nauwkeuriger be
paald wordt. Dit zou zeer in het belang
zijn der arme visschers, die vaak met groot
gevaar goederen opvisschen en dan een
karig bergloon ontvangen.
Zending der Gereformeerde
Kerken (Midden-Java).
(Penningmeester (tijdelijk) der Nederl*
Geref. Z.V. is in de plaats van dhr-
J. H. Stoové, die wegens ouderdom be
dankte de heer H. van den Berg, 2de
Weteringdwarsstraat 21, Amsterdam).
Br. Adriaanse oefent zich in de taal en
helpt zieken. De „Christenen" onder hen
vallen hem niet mee, zooals trouwens
ieder begrijpt, die ds. Lion Cachet's „Een
jaar op reis" gelezen heeft zij kennen 't
Onze Vader, lezen nu en dan den Bijbel,
achten zich beter dan de Islamieten
dit is hun Christendom 1 Treurige vrucht
van een te onpas toegepaste Zendingsme
thode, naar wij vermeenen.
