NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. IteaiCe laargaiig. CHRISTELIJK- HISTORISCH TRANSVAAL. ienst Midd.-Vliss. poorbootdienst ;bootdienst. gendienst. E-ROÏTERDAW VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN iiourg. Tnterdienst. srdamsche Tijd. vertrek ongeveer irg: Voorm. 5,20*, 6.25* 11,Namid. 12, 4,20, 5,15, 6,—, 7,—. Voormid. 6,40*, 8, Namid. 12,—, 1,30, 2,30, 6,10,7,05, 8,05. werkdagen. Mecifag 11 fatiuim. OP DE de, Hulst-Vlake. Rinterdienst. dus 20 min. na kloktijd den naar Vlake vm. 4,50 1.45 en 3.35 nnr. ir Walsoorden onmiddellijk den correspondeerenden en 10.30,2,15, 5,15 uur. zen worden geen goederen Walsoorden rm. 7, 8,05. uur. [en onmiddellijk na aan- t, ongeveer vm. 8,45, en 6,15 n. RAKDIENS T. N—MIDDELBURG. Remise vm. 4,50, (alleen 5,55. Yan Zeilmarkt, 8, ,30, nm. 1,15, 2,—, 2,45, 5,55, 6,55, 7,45, 8,30, g Naar Remise vm. 5,20, dagen) 6,23. Naar Zeil- 5, 11,45, nm. 1,20, 2,05, 5,15, 6,—, 7,—, 7,50, 11, BOOTDLENST IDDELB.-ROTTERDAM rdamsche tijd.) Van Van Middelburg. Rotterdam. voorm. voorin, an. 1896. lerdags en Zaterdags van van Middelburg 7.40van dienst. nsdags en Vrijdags alleen ,30. 6,30 7,50 7,50 6,30 6.30 7,50 7,50 1,30 7,50 7.50 7,50 6,30 7,50 2, 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 2- 2,— 2,- 2,— 2 2,— 2,- 1 r BOOTDLENST. n Stad Zierikzee Zeeland. gelegen plaatsen. Jan. damsche tijd), oorbehouden. Van Rotterdam Donderdag 9 9,45 [Vrijdag 10 Zaterdag 11 9,45 Zondag 12 Maandag 13 Dinsdag 14 10, ,30 Woensdag 15 Donderdag 16 10, Vrijdag 17 Zaterdag 18 10. Zondag 19 Maandag 20 Dinsdag 21 10. Woensdag 22 Donderdag 23 10, Vrijdag 24 Zaterdag 25 10, Zondag 26 Maandag 27 Dinsdag 28 10, ,30 Woensdag 29 Donderdag 30 10, ,30 Vrijdag 31 gelijksche dienst zal later ■igd. BOOTDLENST elburg en Zierikzee. lierikzee Spoorweg Goes Jan. damsche tijd. Van Zierikzee: iid.r 'smorg. smid ,30 Dond. 9 ,30 Vrijd.10 ,30 Zater.ll 'Zond. 12 "11,30 ,30 Maan.13 7,50 - Dins. 14 6. ,30, WoenI5 ,30 Dond.16 ,30iVrijd.l7 ,30'Zater.l8 Zond. 19 ,30 Maan.20 ,30 Dins. 21 ,30 Woen22 ,30 Dond.23 ,30 Vrij d 24 Vrijd.24 11, .30 Zater.25 7,50 Zond. 26 11,30 - Maan.27 7.50 2, Dins. 28 7,50 2,— Woen29 7,50 2,— Dond.30 6,2,— ■Vrgd.31 6,30 2,-j M.KEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. a Alle betalingen dit blad betreffende gelieve men te doenvoor Walcheren uitge zonderd Vlissingen bij dhr. F. P. D'HUIJ te Middelburg, a'les buiten Walcheren bij dhr. C. ORANJE Lz. te Goes. DE ADMINISTRATIE. {Vervolg.) Zachtjes aan, druppelsgewijze komen de juistere berichten in omtrent de gebeurte nissen die een groot deel der wereld in roere brachten den aanval van Jameson in de Transvaal. Uit de verklaringen van Jameson zelf blijkt dat er een afspraak heeft bestaan tussehen hem en de rijke raddraaiers in Johannesburg. Hij zou zijn aanval op Pretoria riehten en van uit Johannesburg zon hulp komen. Het was derhalve een nitlanders-complot. Om wat te doen Alleen om de Trans- valera bang te maken Neen, kort en goed om de regeering in Engelschen geest te veranderen en Kruger onschadelijk te maken. Dat zulks het plan was blijkt uit hetgeen Eloff, den kleinzoon van „Oom Paul" wedervoer. Krnger had hem afge zonden Jameson tegemoet om hem te ge lasten terug te keeren en den vrede te be waren. Doch Jameson hield den gezant twee dagen gevangen en ontnam hem zijn paard en zijne wapens. Toen hij hem eindelijk vrij liet, gaf hij hem alleen zijn paard terug. Toen Eloff hem om zijn wapens vroeg, antwoordde hij die kunt gij wel dra in de regeeringsbureaux terug halen; en zeg aan Krnger dat ik mijn plan zal volvoeren en doortrekken. Een weinig verwaand klinkt dit wel, evenals zijn zeggen dat hij de Boeren wel zou vernietigd hebben als de toegezegde hulp nit Johannesburg niet was achterge bleven. Aan Kruger had hij geschreven dat hij geen kwaad zou doen, doch alleen op ver zoek van enkele bewoners van den Rand komen zou, teneinde hunne eischen te steunen. En dat zijn staatsgreep vrucht van een lang te voren wel beraamd plan was, blijkt uit een brief van een van Jamesons sol daten aan een bloedverwant in Londen. In dien brief staat onder anderen „Men zegt dat wij in Januari op Johannesburg zullen aanrukken. Ik hoop dat hetgeen tweede Majuba-heuvel zal worden." En een Afrikaner geen vriend der Boeren schrijft in een Engelsch blad dat hij verleden zomer met Jameson een onderhond had en deze zich had uitge laten, altijd klaar te zijn om Transvaal binnen te rukken, dewijl de Uitlanders toch op geen andere wijze hun zin znllen krijgen. Dit blijkt ook uit een schrij ven van zekeren heer Houstown in een der Lon- densche bladen. Hij schrijft onder anderen „Eenige weken geleden wekte ik zeker soort ambachtslieden op in Transvaal werk te zoeken. Gaf ik nn geen uitlegging, men zou denken, ik had die lieden in hun verderf willen lokken. Deze onlusten had den niet plaats mogen hebben voor April; dat was de afspraak, toen ik in Juli Trans vaal verliet, en -was het later gebeurd, de verandering zou in een veel zachter vorm zijn gekomen. Ik ben natuurlijk niet van plan het komplot, waarin ik een der sa- meazweerders was, te verraden. Ik wensch mij alleen vrij te pleiten van de beschul diging, dat ik menschen overreedde naar Johannesburg te gaan om daar moeilijk heden, gevaar of zelfs den dood te vinden." Ten slotte komt het bericht dat de Trans- vaalsche regeering reeds lang geweten heeft dat er een complot gesmeed werd, waarin Engelsche staatslieden betrokken waren, om de Transvaal te annexeerendat wil zeggen tot een Engelsch wingewest te Verlagen. Nn is dit niet alleen mislukt, maar de overwonnene is beschaamd door de edel moedigheid van den overwinnaar. Jameson en zijn dapperen hadden alle aanspraak op den kogel. Inval van een vreemdeling in een land geeft 't recht aan dat land om op den vreemdeling de dood straf toe te passen. De krijgsraad had dan ook den avonturier ter dood verwezen. Doch de president maakte van zijn recht van Veto gebruik en schonk den veroor deelde het leven. Ook zijn de krijgsgevan genen reeds weder uitgeleverd. Transvaal eischt alleen de verwijdering van Jameson en Rhodes uit Zuid-Afrika en geldelijke schadeloosstelling. De Engelsche bladen lachen wel om die zeer billijke eischen doch dit is meer de lach van een boer die kiespijn heeft. Ook heeft de Engelsche regeering wel besloten om een vloot naar Zuid-Afrika te zenden en haar krijgsmacht aldaar te versterken, doch op hun beurt lachen daar de Duitsche bladen weer mee. Zij noemen dit „een dramatische vertooning voor de galerij om een leely k, voor het Engelsch- nationaal gevoel beschamend tafereel te doen vergeten." Krngers edelmoedigheid en staatsmans wijsheid heeft overal goeden indruk ge maakt. Het pleit wel voor de deugdelijk heid eener Christelijke staatkunde, wanneer alle menschen er wél van spreken. Gods Woord immers zegtindien iemands we gen den Heere behagen, zal hij zelfs zijne vijanden met zich bevredigen. Intusschen vergete men niet dat ook de meest verdiende lof niet onvoorwaardelijk mag aanvaard worden. De Duitsche Kei zer heeft wij gelooven 't gaarne goedmoedig en welgemeend, op zijn per soonlijken indruk afgaande, zijn flinke telegram tot Kruger gericht. Toch is 't niet onmogelijk dat ook bij hem de po litiek een woordje meespreekt. Blanke onschuld en oprechtheid kenmerkte nimmer de Duitsche staatkunde. Denemarken weet er van mee te spreken. En ook de Duit- scher is jaloersch op de toenemende macht der Engelsohen. Gaarne had ook Duitsch- land in Zuid Afrika bezittingen. En zoo 't waar is dat de Duitsche regeering bij de Portugeesche heeft aangedrongen dat zij vergunning zou geven om Duitsche mariniers te Delugoabaai aan wal te zetten dan is het te hopen doch ook te ver wachten, dat Kruger zijn non tali auxilio („dergelijke hulp verlang ik niet") zal doen hooren. Het zou zijn een vallen van Scylla op Charibdis een ontloopen van de kat om den kater in de klauwen te vallen; en een groot gevaar opleveren voor de bestendigheid der Transvaalsche leus van Ons wil syn vry. Volgens nadere berichten stortte Jameson tranen van woede wegens het verraad der Johannesburgers toen deze zich over gaven. De Boeren vonden jde beruchte memorie, aan Jameson gericht door de zoogenaamde „leading inhabitants" van Johannesburg op het slagveld. De correspondent van het Engelsche blad de Times heeft het slagveld van Krugersdorp bezocht en legt een vleiend getuigenis af van den moed der Boeren en hunne onneembare stellingen, zoowel als van hun kalmte in, en hunne beschei denheid na den strijd. Zij wezen op het terrein van den slag en zeiden eenvoudig „Het was ondoenlijk" waarbij zij den moed prezen door de Engelsohen aan den dag gelegd. De Cape Times bevat het volgende be richt over De overgave van dr. Jameson. „Na Woensdag gedurende elf nnr te hebben gevochten, trok dr. Jameson's kolonne terug om gedurende den nacht door Randfontein naar Johannesburg te marcheeren en aldus Krugersderp te ver mijden. Om 2 uur des morgens hadden de Boeren deze manoeuvre ontdekt en be gon er een heftig vuur; de Maximkanonnen werkten aan beide zijden. In Krugersdorp heerschte een wilde opgewondenheid. De ammunitie der Boeren, die geunrende den dag ingekort was, werd aangevuld uit Johannesburg Boeren liepen er mee naar de plaats van het gevecht. Toen de dageraad aanbrak, begon weer een hevig geweervuur i» de richting van Roodepoort, waaruit bleek, dat Jameson toch naar Johannesburg oprukte. Dr. Jameson had intassehen 60 of 70dooden of gewonden, terwijl al zijn manschappen uitgeput waren van vermoeienis en door honger. De strijdmacht der Boeren was intusschen tot 3000 a 4000 aangegroeid. Bij Brink's Drift, op de farm van Vlak- fontein, breidden ds Boeren hun strijdmacht in een halven cirkel uit en plaatsten zes Maximkanonnen in positie. Dr. Jameson's manschappen waren dicht aaneengesloten en leverden des te beter schijf voor de doodende schoten. Een verwoed en be slissend gevecht had nu plaats. Tegen elf uur des morgens had dr. Jameson zijn laatste schot gelost en zijn manschappen, die van vermoeidheid bijna van hun paarden vielen, daar zij bijna 24 uur met een leege maag gevochten hadden, wuifden met een vlag ten teeken dat zij zich overgaven. De commandanten der Boeren waren Trichard, Cronje, Malan, Bodenstein en Douthwaite. Kolonel Rhodes vertelde de menigte, dat dit het bitterste oogenblik zyns levens was. Het Comité had niet gedacht, dat dr. Jameson in zulk een wanhopige po sitie was!" De Boeren maakten ook nog 240 paarden 4 wagens en 100 muilezels buit, die uit Johannesburg aan Jameson gezonden wa ren, maar hem niet bereikt hadden. De Engelsche minister van buitenland- sche zaken Chamberlain heeft per telegram aan Sir Hercules Robinson, den Engelschen minister in de Kaapkolonie, opgedragen aan Kruger de volgende depêche mede te deelen „Ik heb van Hare Majesteit de Konin gin de opdracht ontvangen aan u mede te deelen dat Hare Majesteit met voldoe ning heeft vernomen dat gij besloten hebt de krijgsgevangenen aan hare regeering uit te leveren. Deze daad zal strekken tot verhooging van de eer Uwer Excel lentie, en zal bijdragen tot den vrede in Zuid-Afrika en tot eene eendrachtige sa menwerking tussehen de Engelsche en Hollandsche rassen, welke noodzakelijk is voor de ontwikkeling en den bloei van Zuid-Afrika in de toekomst." De Engelsche afgevaardigde in 't Parle- megt Labouchère neemt in zijn blad Truth de Chartered Company en de Uitlanders on der handen. Hij zegt onder meer „Als ons niet de oogenzijn opengegaan voor het ware karakter van die patriotten, die helden, die te lang in Zuid-Afrika meester zijn geweest, dan is ons veelge roemd Britsch gezond verstand toch een droeve bespotting. Wat is het geval Toen er in Transvaal goud ontdekt was, zijn Engelschen en menschen van andere na tionaliteiten in grooten getale gestroomd in het land van het volk, zoo dikwijls door ons leelij k behandeld. Nn beklaagt men zich, dat de Boeren xoo zware lasten op de mijnindustrie leggen. Terecht De Transvaalsche regeering heft op elke mijn- claim eene grondrente van 10 shilling per maand. Een maatschappij met 50 claims heeft dus per jaar te betalen 300 hetgeen een zeer billy ke belasting is, als er van het kapitaal van 30 tot 60 pet. rente gemaakt kan worden. En wat rekent de Chartered Company De helft van alle netto-winst van alle mijnen die in haar gebied geëxploiteerd worden. Deze feiten alleen reeds moesten de aandeelhouders vanTransvaalsche mijnen dankbaar doen zijn dat de Rhodes-kliek het Boerenbewind niet onderstboven heeft kunnen keeren. Een andere grief der uitlanders is, dat zij te lang moeten wachten op het kies recht (voor den Eersten Volksraad). Dit is ook werkelijk te lang, maar als zij op ordelijke manier hierin naar hervorming streven, zullen de Boeren ten slotte wel toegeven. Evenwel, al antwoorden de Boe ren op alle eischen met een „non possu- mus", (wij kunnen niet) is er dan voor de Chartered Company eenig voorwendsel voor gewapende tusschenkorast Men heeft beweerd, dat Jameson en de zijnen voor hun strooptocht hun ontslag hebben ge nomen, maar is dit geen uitvlucht om de Company schoon te wasschen Deze krijgs macht was gedrild gewapend door en in dienst van de Company, wier administrateur en opperbevelhebber aan het hoofd waren. Men nam amnnitie, uitrusting en paarden van de Company mede. Al is het be richt van dat ontslag dus waar, dan is het slechts een nieuw bewijs van de slinksche manier, waarop de Chartered Company altijd is te werk gegaan. Even huichelachtig is de bewering, dat de tocht om het dringende gevaar waar in te Johannesburg mannen, vrouwen en kinderen verkeerden, ondernomen was. Het plan was immers lang vooruit beraamd en voorbereid. Er was te Johannesburg niets wat zijn tocht noodig maakte. Neen, de ganscbe his torie was, dat de Matabelen-streek nog eens op grooter schaal uitgehaald moest worden. Waarom ging men op Lobengoela los Masjonaland zou de Company goud opbrengen, maar er werd niets gevonden. Hare aandeelen waren niets waard gewor den. Nu moest een voorwendsel gevonden worden om Matabelenland buit te maken. Gelijk nn met Transvaal, werd de slag lang vooruit overdacht. Matabelen, die op verzoen: van de Company in Masjonaland kwamen, werden door dezen zelfden Ja- meson aangevallen en neergeschoten. Da delijk trok daarop de geheele krijgsmacht der Chartered Company Matabelenland bin nen. Zij, en niet Lobengoela was de aan vallende party. En de Matabelen werden bij duizenden door de Maxims neerge- maaid. De gezanten van Lobengoela, ge zonden om vrede te zoeken, werden ver moord. De koning zelf vluchtte en stierf, zyn land, het vee en zijn volk werden verdeeld tussehen de Compiny en de vrij buiters, die door de belofte op roof in haar dienst waren gegaan. Een millioen nieuwe aandeelen werd aanstonds tegen hoogen koers aan de markt gebracht. Maar Matabelenland had al even weinig goud als Masjonaland. Wat nu? Daar lag Transvaal, dat wel goud had. Weer wordt de expeditie zorgvuldig voorbereid. Plot seling duikt er agitatie op in Johannes burg vrouwen en kinderen raken eens klaps in gevaar een brief, waarin Jameson te hulp wordt geroepen, bereikt hem, men weet nog niet hoe en daar is de vecht- doctor de grens al over. Nn houdt echter de vergelijking op. Na eenige uren van v.echten liggen de ver overaars der Matabelen op het veld of zijn gevangen, en zij mogen dankbaar wezen, dat zij niet zijn gevallen in de macht van mannen, die hen zullen behandelen gelijk zy de Matabelen hebben behandeld. Het is geen twee jaren geleden, dat de arme Lo Ben dood werd gejaagd. Hj is spoedig gewroken." Ten slotte merkt deze onpartijdige En- gelschman aan dat de Cüartered Company die zelfs leden der koninklijke familie in haar bestuur telt, de gevolgen van het verraad harer onderhoorigen zal hebben te dragenen dat hij niet twjfelt of Cecil Rhodes, de Engelsche minister in Zuid Afrika, heeft in deze dingen de hand ge had zoodat hj op eene strenge straf voor deze allen aandringt. Besluiten wy dit artikel met de herin nering aan een oud Transvaalsah volks lied, na de overwinningen van '80 gezon gen. Het Volkslied is 't echter niet. Dat wat wij nu overnemen is in 1880 ge componeerd door J. S. de Villiers, woorden van S. J. Dn Toit.) 1. Di vierkleur van ons dierbaar land, Di waai wee o'er Transvaal; En wee di God vergeten hand, Wat dit weer neer wil haal Waai hoog nou in ons helder lug, Transvaalse vrijheidsvlag. Ons vijande is weggevlug Nou blink 'n blijer dag- 2. Venl storme hebt jij deurgestaan, Mar ons was jou getrou En nou di storm is o'ergegaan, Wijk ons nooit weer van jou. Bestormd deur Kaffer, Leeuw en Brit, Waai jj steeds o'er hul kop En tot hul spyt anskou hul dit, Ons hys jou hoger op 3. Waai hoog nou in ons heldre lng, Transvaalse vrijheidsvlag! Ons vijande is weggevlug, Ons blink 'n blijer dag. Waai hoog nou o'er ons dierbaar land Waai, vierkleur van Transvaal En wee di God vergeten hand, Wat jou ooit neer wil haal! Twee woorden van Groen van Prinsterer Allestanden. „Samenwerking der godvreezenden en vrijgezinden, der voor standers van eerÜjkheid en recht, uit alle standen, en uit alle richtingentegen staats- proselytisme en socialistischen dwang. Uit alle standen. Oek uit die, welke „onze hooghartige klassificatie met den naam van mindere, van lagere standen bestempelt en door geldelyker. census ter zy stelt. Ook in dat volk, in die menschen, in het volk achter de kiezers, ligt een onloochenbare onberekenbare en ter red ding van het Vaderland onwaardeerbare kracht." (G. V. P. Ned. Ged. 18 Aug. 1869.) Veeleer. „Veeleer de slapheid in de hoogere standen brengt ons ten val. Het instinct eener christelyke ziel- verwantschap, die aan den daglooner, zoowel als aan den staatsman, het religiense vraagstuk, de gewetensvraag, doet herken nen, onder den politieken vorm, is dik werf meest ontwikkeld by den geringste naar de wereld, die levenswysheid in de H. Schrift zoekt. Niet in de doofheid, niet in de dofheid der volksklasse ligt de oorzaak van ons leed, maar wel hierin, dat de volksstem, ondanks de uitnemend heid van haar christelijke apiratie, in de stiklucht van hoogere kringen 'gesmoord werd." (G. V. P. Ned. Ged. 18 Aug. 1869.) 10 Jan. '96. De Stct. bevat de statuten van de naamlooze vennootschap Zeeuwsche Oes termaatschappij „Bona Eides", te Tolen. Doei: het uitoefenen der teelt en visschery, alsmede de koop en verkoop van oesters en andere schelpdieren. Aangegaan tot 1 Mei 1915. Kapitaal f96,000, in 64 aan deelen op naam van f 1500, splitsbaar in 3 onderaandeelen van f 500. Dit kapitahl bestaat uit het geheel der baten en rech ten na aftrek der lasten en verplichtingen van de burgerlyke maatschap tot exploitatie van oesterperceelen, in 1882 opgericht te Goes, en welke baten en rechten, na dien aftrek, zgn ingebrasht in de naamlooze vennootschap „Bona Eides". Het kapitaal is geheel geplaatst. Directeur: de heer B. A. Overman, te Tolen. By Kon. besluit is pensioen verleend aan L. van Langeraad, hoofd der openbare lagere school te St. Maartensdyk, ad. f 967 Bg Kon. besluit is bepaald, dat, te rekenen van 16 Januari 1896 lo. het hoogste bedrag van de aan te geven waarde van aangeteekende brieven in het binnenlandsch verkeer zal zgn 12,000 gulden en in het verkeer met Denemarken, Duitschland, Noorwegen, Oostenrg k-Hongarije, de Oostenrijkschë

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1896 | | pagina 1