NIEÜWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
GE
elburg.
Stad Zierikzee
Zeeland.
10,-
10,-
10.—
10.30
10,30
10.30
10,-
10,-
ischip „Schelde"
VERSCHIJNT
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
1
bel oo netjes, doch
W hebben? Laat hem
ter boekbinderij „Het
Lange Burg, Mid-
500TDIENST.
E-ROTTEROAM
gelegen plaatsen,
etober.
damsche tijd).
Van Rotterdam
11-
10,30
10.30
10.30
10,30
10.30
10.30
10,30
10-
Dinsdag 15
Woensdaglö
Donderdagl7
"Vrijdag 18
Zaterdag 19
Zondag 20
Maandag 21
Dinsdag 22
Woensdag 23
Dond. 24
Vrijdag 25
Zaterdag 26
Zondag 27
Maandag 28
Dinsdag 29
Woensdag 30
Dond. 31
pOOTDIENST
Iburg en Zierikzee.
erikzee Spoorweg Goe».
Oct.
iamsche tijd.
Van Zierikzee:
id. 'smorg. s mid
Dins. 15 7.50 2,30
Woenl6
Dond.17
Vrijd.18
Zater.19
Zond. 20
Maan.21
Dins. 22
Woen23
Dond.24
Vrijd.25
Zater.26
Zond.27
Cortgene 7,50
ter. n. ZZ.9,15
Maan.28 7,50
Dins. 29 7,50
Woen30 7,50
Dond.51 6,
7,50
6,-
7,50
7,50
7',50
7,50
7,50
6,30
7,50
7.50 12.—
naar
2,30
2,30
2,30
2,30
2.30
2,30
2,30
2,30
2,30
2,30
2,30
2,30
2,30
2,80
[>ct.
imsche tijd.
Van Rotterdam
's morgens.
Woensdag 16
Vrijdag 18
Maandag 21
Woensdag 23
Vrijdag 25
Maandag 28
Woensdag 30
10.15
10.15
10.30
10.15
10,15
9,30
10,15
|OOTDIENST
)DELB.-ROTTERDAM
Iamsche tijd.)
Ictober.
nderd des Zondags, van
ïdags 7,30van Middel
otterdam 8,15.
I Donderdag 24 9 uur.
Jetober.
Van Antwerpen
's morgen»
Woensdag 16 4,
Vrijdag 18 6,
Zondag 20 8,
Woensdag 23 8,
Vrijdag 25 1,
I Zondag 27 2,—
Woensdag 30 3,30
telde.
1895.
j)h vm. 11,55c), nm. 3,30
\h nm. 12,25c), 4,
erke vm. 8,40.
n 9,10.
en kunnen goederen
lemaakt.
Dinsdag
en
Vrijdag.
7,- 11,55 3,30-
7,2012,15 3,50-
7,2510,101,55-
7,45 10,30 2,15-
deren vervoerd.
n. Hoofdplaat nm. 1.55
Breskens 2.25
Vlissingeji 2.55
2.30
3.30
llo. 8. 1895.
iDoiufci-ifttij 17 ©cfoOcr.
tiemfe faatgang.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02E.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cant, iedere regel
meer 10 cent.
„BO AZ".
Het zal wel niet meer noodig zijn de
Christelijke Patroonsvereeniging „Boaz" bij
onze lezers in te leiden.
Deze vereeniging heeft zich al meer een
plaats veroverd in de harten. Zij ver
staat hare roeping mede te werken tot
vereeniging der belangen van patroons en
werklieden, en tot wegneming van wat dit
groote belang van den Arbeid in den weg
staat.
Soazbeteekenis kwam wederom uit in
de vierde algemeene jaarvergadering, deze
week Dinsdag en Woensdag te Amsterdam
gehouden.
Voorzitter was de heer A. E. van Kem
pen. De vergadering hief Psalm 119 3
aan en de voorzitter sprak hierop een
welkomstwoord, waarin hij krachtig op
wekte om in deze duistere tijden de handen
aan het werk te slaan om daar, waar het
mogelijk is, onzen broeder te helpen en
te redden, en het pad waarlangs wij gaan,
niet donker achter ons te laten maar te ver
lichten. Me»r in het bijzonder bepaalde
Spreker de vrienden bij het vraagstuk der
verzekering tegen werkeloosheid.
Herinnerend aan het woord van professor
Quack dat niets hartaangrijpender is dan
de werkloosheid onzer dagen; schetste hij
al de ellende van dit droevige verschijnsel,
dat uit de sociale quaestie ontstaan is; en
drong ain op spoedige hulp, wijl de toe
stand geen nitstel meer gedoogt.
Over de wenschelijkheid der verzekering
tegen werkloosheid zijn allen het eens.
Pensioenregeling is zeer goed, doch dit
betreft 's weckmans toekomst.
Men zorgt ook dat de werkman be
hoorlijk begraven wordt. L&at men ook
en vooral zorgen dat hij behoorlijk leven
kan. Alleen wanneer men begint met de
verzekering tegen werkeloosheid, zal men
een grondslag hebben waarop met vastheid
kan worden voortgebouwd. „Deze verze
kering", zegt Dr. Lujo Brentano tereebt,
„is de hoeksteen van het gebouw der so
ciale verzekering."
De kosten van armenzorg zullen zeer
belangrijk verminderen en de arbeider zal
niet worden vernederd door het ontvangen
van een aalmoes het zal geen gunst, maar
een recht zijn. Zoodra de nood ontstaat,
zal de hulp intreden, terwijl armenzorg
gewoonlijk eerst dkn te hulp komt, als
ellende en kommer reeds hun demorali
seerenden invloed deden gelden, wanneer
de energie gebroken, de tevredenheid ver
dreven en de wrevel gewekt is. Door de
verzekering tegen werkeloosheid, zal het
ambacht meer in eere komen, daar dan de
werkman die zijn vak verstaat, de zeker
heid zal hebben, dat zijn arbeid hem op
waardige wijze bet levensonderhoud zal
verschaffen, ook al wordt hy door onvoor
ziene omstandigheden tijdelijk buiten werk
gesteld. Het leven bij de gratie van zijn
patroon houdt dan op, en het discrediet,
waarin bet ambacht is gebracht, zal niet
meer bestaan. Het ambacht in zijn onden
roem te herstellen, zal een weldaad zijn
voor den werkmanmaar evenzeer voor
de geheele maatschappij. En daartoe zal
verzekering tegen werkeloosheid niet weinig
bijdragen. De oorzaak van werkeloosheid
moet geheel buiten den werkelooze zijn
gelegen en onafhankelijk zijn van zijnen
wil. Vrijwillige werkstaking, luiheid, dron
kenschap, liederlijk gedrag, enz. zijn feiten
zoozeer afhankelijk van den individueelen
wil, dat hier aan verzekering tegen wer
keloosheid niet kan worden gedacht.
Maai het schijnt dat men niet wil komen
tot eene dusdanige verzekerii g.
Jaarlijks wordt veel aan bedelaars en
landloopers weggeschonken; en aan ster-
Kendrank zoek gemaakt ook door deze
bedelaars. Met dit geld behoorde de nij
vere werkman geholpen te worden.
Daarom de verzekering moet verplich
tend gesteld worden. Het is een eisch der
zedelijkheid dat de normale verhouding
van den arbeider tot de maatschappij deze
zij, dat de werkman, die al zijn krachten
kennis heel zijn leven ten dienste van
anderen stelt, daarvoor als loon in ruil ont
vangt, een inkomen, voldoende voor zijn
levensonderhoud gedurende geheel zijn
leven. Daarom moet de arbeider in zijn
leven een bron van inkomsten vinden,
niet alleen wanneer hij werken kan, maar
ook wanneer hij buiten schuld tot werk
loosheid verplicht is.
Zulk een toestand te scheppen is voorals
nog onmogelijk.
Achteruitgang in eenigen tak van bedrijf
wekt eene blijvende werkloosheid; toch
inoet naar het ideaal worden gestreefd.
Verzekering door initiatief (eerst beginnen)
van de arbeiders, ga*t ook niet. Zij heb
ben niet genoeg spaarkracht, gemeenschaps
gevoel en inkomen. Er moet een macht
boven hen staan om alle bezwaren te on
derscheppen. Die macht is de Staat. En
de kosten? Het is moeilijk voor hen;
maar arbeiders, werkgevers en verbruikers
moeten dezen last te ramen dragen.
Maatregelen te nemen, waardoor de
toestand der werklieden verbeterd wordt,
zegt Paus Leo XIII in zijn beroemde
encycliek, berokkent niemand nadeel, maar
strekt veeleer tot het welzijn van allen,
omdat de geheele maatschappij er in hooge
mate belang bij heeft, dat zij, die de voor
allen zoo noodige goederen voortbrengen,
niet leven in kommer en ellende.
Een vijand, die ons van binnen bestookt
is eerder te duchten dan een bnitenland-
sche, en een uitgave om dien vijand te
keeren is volkomen gewettigd. De ellende
toch der onschuldige werkeloozen sloopt
de moreele en physieke kracht van een
goed deel der burgers. Zij kweekt onte
vredenheid die, gevoed door de oproerige
taal van volksmisleiders, zal voorttelen als
een woekerplant. Zij is een toenemend
gevaar voor de maatschappelijke orde.
Spreker eindigde met een krachtig woord
van vermaan, om den werklooze meer mede
te geven op zijn weg dan een zalvende
bijbelspreuk. Naar Luthers woord moeten
wij heer zijn van alle dingen en niemands
onderdaanen tevens knecht van alle
dingen en ieders onderdaan.
Neen wij berijden geen stokpaardje dat
wij, zoodra 'tons verveelt, uit liefhebberij
weer wegwerpen. Wij strijden voor een
heilig beginsel. En het schoonste van het
Christendom, de liefde kan de wereld
redden.
Na er op gewezen te hebben, hoe eens
Willem van Oranje zich het lot onzer lij
dende vaderen had aangetrokken, wekte
Spreker de aanwezigen op dat schoone
voorbeeld te volgen, vasthoudend aan het
„Met God voor Nederland en Oranje" en
op en in het hart de spreuk die de me
daille siert, welke in 1568 aan Oranje
gewijd werd
Saevis Tranquillus in Undis.
Gerust in het midden van de haren.
Het bezielend woord van den heerVan
Kempen werd luide toegejuicht, waarna
de herkiezing plaats had der bestuursleden
H. II. van Dijk, A. van Namen, J. O. v.
Schaardenburg en J. A. Wormserterwijl
de heer Waal Malefyt uit Westbroek als
plaatsvervangend bestuurslid werd aange
wezen.
Een telegram werd door „Boaz" aan
HH. MM. do Koninginnen gezonden.
Het is van den navolgenden inhoud
De vereeniging van Nederlandsche Pa
troons „Boaz", vergaderd in het Paviljoen
Vondelspark Ain-iterdam, overtuigd dat de
belangen van de patroons en werklieden,
die door haar worden behartigd op de
Koninklijke belangstelling van Uwe Maje
steiten mogen rekenen, biedt Uwe Maje
steiten hare eerbiedige hulde aan, terwijl
zij Gods zegen afsmeekt over het door haar
zoo geliefde stamhuis van Oranje Nassau.
A. E. VAN KEMPEN,
Voorzitter.
Nog werd medegedeeld dat de Veree
niging thans 2814 leden teltdat een vol
gend jaar een doorwrocht rapport in zake
Volksbanken in behandeling zal komen.
In den namiddag hield de heer Dinge-
manse uit Utrecht eene rede over Land
pachtwaarbij hij de volgende stellingen
toelichtte
1. Waarom moet het aardrijk bebouwd,
of het landbouwbedrijf uitgeoefend worden?
2. Hij die dit bedrijf uitoefent mag en
moet daarin een behoorlijk bestaan vinden.
3. Aan het boerenbedrijf is zeer veel
risico verbonden hij die land in eigendom
of huur wansoht te hebben, dient hiermede
rekening te houden.
4. Grondbezit en grondgebruik.
5. Is het gewenscht voor hen die het
boerenbedrijf uitoefenen, daartoe land in
huur te nemen
6. Hoe dient bij hot huren van land
de huurprijs geregeld te zijn, en welke
voorwaarden zijn in het belang van eigenaar
en huurder
7. Zijn bij het linren van land tusschen-
personen, b.v. rentmeesters, noodzakelijk
en in het belang van den boerenstand
8. Zijn pachtcomtni8sies gewenscht en
hoe werken die waar ze bestaan
Op de eerste vraag antwoordt Spr. dat
naar het organisch verband waarin de
menschen tot elkander staan, er moeter. zijn
die voor de bewerking van den bodem
moeten zorgen, en zulks tot heil van al
len rijken en armen strekken.
Bij punt 2 merkt Spr. op dat wij wel
genadebrood van God eten, maar dut Gods
Woord ook loon voor den arbeider eiseht.
Wie is er die een kudde heeft en niet
drinkt van de melk der kudde
Toch hebben vele landbouwers in den
ruimeren zin geen brood. Door de zonde,
jamaar ook omdat de levensverhoudin
gen der menschen niet zijn naar de ordi
nantie Gods.
Bij punt 3 herinnert Spr. dat hij die
ploegt, zulks „op hope" moet doen. Maar
er zijn ook menschelijke oorzaken die
mede we) ken tot het bestaan van groote
risico. Vrucht van den val en den vloek
in het paradijs daarop over het aardrijk
uitgesproken en gevolgd.
Bij punt 4 zei Spr. dat absoluut grond
bezit niet bestaat. De Heere is bezitter,
de menseh is zijn rentmeester. Het is
wenschelijk dat wie den grond gebruikt
hem ook bezit. De boere.i kunnen daar
toe medewerken o. a. door landverhuizing.
Ter bevordering van een eigengeërfden
boerenstand moe-t „Boaz" aandringen op
de vestiging van een Rijkshypotheekbank,
waarvan spr. in groote trekken een ont
werp gaf.
Ten aanzien van punt 5 zegt Spr. dat
hij onder de thans bestaande regeling der
pacht het in huur nemen van land afkeurt.
Immers nu kan de boer telkens de vruch
ten van zijn verbeteringen verliezen. Wel
is hierin bij contract te voorzien. Do«h
eigendom gaat boven het zekerste contract.
En wat de overige punten aangaat, acht
Spr. dat een regeling van den huurprijs
overkomstig de opbrengst moeilijk is. De
risico moest in elk geval niet alleen voor
den huurder komen. De huur te bepalen
op Va der opbrengst zou ook moeilijk zijn,
doch zeker zijn de huurprijzen nu de helft
te hoog.
Dat de verbeteringen dcor den boer
aangebracht voor hem vaak verloren gaan,
moest voorkomen worden.
Tusschenpersonen zijn z. i. wenschelijk,
doch dan niet éen persoon een rentmeester,
die alleen zorgt voor den eigenaar en zich
zelf. De tusschenkomst van paohtcommis-
siën zonde zoowel voor eigenaar als huur
der wenschelijk zijn. In Friesland werken
zij zeer goed, al zon aanstelling door het
rijk beter wezen. Ja, paehtcommissiën zou
den alleen de onrechtvaardigheden van het
pachtcontract kunnen opheffen.
Spr. stelt tevens voor dat de vereeniging
zich tot H. M. de Regentes en tot de Tweede
Kamer wendde om aan te dringen op de
instelling eener Rijks hypotheekbank.
De heer baron v. d. Borch van Ver-
wolde, oud lid der tweede kamer, achtte
het gemakkelijk verkvijghaarstellen van
geld bedenkelyk. Daardoor zon al te vaak
er maar op los geleefd worden. Een Rijks
hypotheekbank had dns zijn volle sympathie
niet.
Een beter middel von 1 bij om het grond
bezit van vreemden in ons land te beper
ken. De vermogensbelasting maakte deze
concurrentie nog zwaarder.
De inleider stemde dit laatste toe, doch
wilde ook bet grondbezit van den Nedor-
lander beperkt hebben. Een ander noemde
het door baron v. d. B. aanbevolen mid
del een lapmiddel, waardoor de groot-grond-
bezit.ter slechts te gemakkelijker grond zou
kunnen krijgen. Alleen beperking van
grondbezit, zoodat de gebruiker bezitter
kon worden, moest bevorderd werden.
Baron v. d. B. zal echter zijne denk
beelden in het Maandblad nader uiteenzet
ten en op de volgende jaarvergadering met
een voorstel komen.
In de avondvergadering word langdurig
gesproken en daarna gestemd over het voor
stel van den heer Dingemanse om de wen
schelijkheid uit te spreken dat de landge-
brniker tevens landbezitter zon zijn en dat
een commissie zou benoemd worden, die
zou beraadslagen over de mogelij kheid, om
te geraken tot pachtcommissies, al of niet
van regeeringswege, en tot een rijks-hypo
theekbank.
Met groote meerderheid werd aldus be
sloten en werden als leden dier commissie
aangewezen de heeren G. J. M. Oudenamp-
sen te Gorsel, J. den Boer te Almkerk,
baron v. d. Borcii van Verwolde te Laren,
P. Verkuil te Haarlemmjrmeer en A. Din
gemanse te Utrecht.
Hiermede was de Dinsdag vergadering ge
ëindigd.
De anti-Drankbeweging der Nationale
Christen Geheelonthoudersvereniging heeft
onze hartelijke sympathie.
Best kunnende velen dat er zijn die van de
noodzakelijkheid der Geheel onthouding niet
overtuigd zijn, doch alvast begonnen met den
sterken drank af te schaffen en te weren uit
hunne huizen, spreken wij gaarne als onze
gedachte uit dat de nood des tijdsalmeer
dringt tot het nemen van krachtige maat
regelen, en tot een geheel overgegeven, zelf
verloochenend strijden tegen de drank
zonden roept.
Een kort verslag van de jl. Donderdag
gehouden vergadering der N. Chr. Geheel-
onth. Vereeniging moet wegens plaatsge
brek tot een volgend no. wachten.
MADAGASKAR.
Nu de berichten wat meer kleur en vorm
hebben aangenomen, blijkt het ons dat wij
de Franschen en de Hova's niet juist be
oordeeld hebben. De Franschen behaalden
wel degelij k roem en de Hova's verdedig
den wel degelijk hun geboortegrond met
groote dapperheid. Een laatste bericht
meldt dat het een moeilijke weg was naar
Tananariwo en er veel takt is noodig ge
weest om het zoover te brengen.
Men schrijft
„Van Ambohipiara af is de tocht naar
Tananariwo slechts een reeks van gevech
ten geweest en wij hebben die stad niet
kunnen nadere dan door stelling na stelling
te veroveren.
De tegenstand der Hova's is hardnekkig
geweest.
Tananariwo werd verdedigd door 15,000
man waarvan 7000 met geweren gewapend
en door tal van kanonnen.
Den 30en, na achtereenvolgens het vuur
der vooruitgeschoven batterijen tot «wijgen
te hebben gebrecht nemen wij tegen twee
uur positie op de omliggende hoogten en
bombardeeren het paleis, bewoond door de
Koningin en den premier.
Na een uur werkelijk bombardement
wordt de witte vlag op het paleis gehe-
scheti en verschijnen parlementairen voor
onze gelederen om de onderwerping aan
te kondigen.
Om zes uur kwamen de troepen Tanana
riwo binnen.
Wij hebben 50 gewonden, waaronder 4
officieren, en 7 dooden.
De verliezen des vijands zijn aanzienlijk.
Er heerscht volmaakte rnst."
De Belgische (clericals) minister heeft
een brief gericht aan de inspecteurs van
den Arbeid, om hun te gelasten dat zij in
elke fabriek een biljet ophangen met huh
naam en woonplaats er op, ten einde den
werklieden de gelegenheid te geven, zoo
dikwijls zij dit noodig achten hnnne klach
ten bij hem persoonlijk te gaan indienen.
In de circulaire wordt opgemerkt, dat
de werklieden in tegenwoordigheid van
patroons of meesterknechts hun klachten
dikwijls niet durven uiten. In een andere
circulaire wordt den inspecteurs gelast,
vooral de fabrieken waar een gevaarlijke
industrie wordt uitgeoefend, niet uit het oog
te verliezen, en zoodra hun kennis wordt
gegeven van een verzuim tegen de voor
geschreven maatregelen, krachtens hunne
bevoegdheid op te treden.
De Volksstem, dit meldende, zegt dat
men in België met zijn clericale regeering,
ons die onder een liberaal ministerie leven,
verre vooruit is.
Het blad knoopt daaraan eenige beschou
wingen vast over de noodzakelijkheid van
een ministerie van den Arbeid in ruil
voor het Militaire Tehuis dat voor dertig
duizend gulden 's jaars den luister schenkt
van een onnut militair vertoon.
Alsof zulk een ministerie niet meer kos
ten zou.
Wij meenen dat wij met Kamers van
Arbeid, mits goed georganiseerd en onder een
actief ministerie van binnenlandsche zaken,
het even ver zeuden brengen, als met een
duur negende ministerie.
België met zijne vele fabrieken is met
Nederland niet te vergelijken.
Maar een voorschrift aan de inspecteurs
als dat hetwelk de Belgische minister in
het licht gaf, verdient dringend navolging.
16 Oct. 1895.
Uit de heden verschenen brochure van
den heer Jhr. Mr. A- F. de Savornin
Lohman blijkt, dat de schrijver de Vrije Uni
versiteit zal veriaten. (Led.)
Tot surnumerair by de posterijen te
Steenbergen is benoemd de heer M. A. J.
Blankert, te Sluis.
Allernieuwste nieuwigheid.
„De Resid. Bode" schrijft het volgende
„Wij betreuren bet ten zeerste, dat er
te groote technische bezwaren verbonden
zijn aan het aanbrengen van een verguld
lystje om sommige berichten.
„Ware dit niet het geval, dan kwam
voorzeker het volgende voor een breeden
rand in aanmerking
„„Opleiding in de eerste plaats taak'
der ouders," is naar onze meening in
strijd met de wet, welke de opleiding
tot alle Christelijke en Maatschappe
lijke deugden aan de school ten taak
stelt."
„Deze haute nouveauté is verkrijgbaar ge
steld door Burgemeester en Wet
houders van Schiedam in de (officieele)
„Meuiorie van Antwoord op het verslag"
van het onderzoek der Begrooting van die
Gemeente.
„Schon dagewessen niets nieuws onder
de zon" zeide Ben Ahika.
„Maar op zoo iets had hij toch wel niet
gerekend
