NIEUWSBLA
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
itad Zierikzee
eland.
p „Schelde"
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
G Ji A T I S.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
3)uisifag 17 Scpfcmfift.
Jlpgpiufe lofgang.
Ho.
148. 1895.
3DIENST
IE VEER—GOES.
Indering van Dinsdags
Vertrek Veer.'s morg.
's avonds 5,uur.
morg. 8,21, 'snamid.
's avonds 6,30. Des
's morg. 9,'s av.
dot Ostende), 's nam.
van bet Veerver-
ig) door naar den treia
trekt.
TOOMBOOT.
)t.
15 's morgens 9.
i. 18 's morg. 5.
egen plaatsen.
scbe tijd).
Van Rotterdam
Zaterdag 14 11.
Zond. 15 11,—
Maandag 16 12,
Dinsdag 17 12.—
Woensdag 18
Donderdagl9 11.
Vrijdag 20* 11.
Zaterdag 21 11,
Zondag 22 11.
23 11,
Dinsdag 24 12,
Woensdag 25 10,30
Dond. 26 10.30
Vrijdag 27 10,30
Zaterdag 28 10.30
Zondag 29 10.30
Maandag 30 11.
TDIENST
•g en Zierikzee.
jee Spoorweg Goes.
che tijd.
Van Zierikzee:
'smorg. 'smid
ater.14 7,50 2,30
ond. 15 7,50 3,30
16 7,50 3.45
17 7.50 3,45
oenl8 7,50 12,45
19 6,30 3,
20 7,50 3,45
ater.21 7,50 3,45
ond. 22 7,50
23 7,50
uns. 24 7.50
7oen25 7,50
26 6,30
27 7,50
ater.28 7,50
qter.28 11,30
ond.29 7,50
30 7,50
3,45
3,45
3,45
3,45
3,45
3,45
0,45
0-
3.—
3-
•he tijd.
Van Rotterdam
's morgens,
16 10.45
Voensdagl8 10,30
20 10.30
laandag 23 10,45
V oensdag 25 10,30
27 10,30
iaandag 30 10,30
DIENST.
DDELBURG.
50, (alleen op werk-
11—, 11,45, 12,30,
4,15, 5,5,55
0.15.
"lissingen vm. 5,20,
6,30, 8,45, 10,15,
)5, 2,50, 3,35, 4,20.
1, 9,20,10.20,11
15*), nm. 3,30 6.2o
1,15*), 4,-6.50
vm. 8,40.
9,10.
•erd werden.
Dinsdag
en
Vrijdag.
11,45 3,30*6.20
10 12,05 3,50* 6.40
LO 10,10 1,50 4.45*
-10,30 2,10 5.05*
hoofdplaat nm. 1.50
reskens 2.20
lissingen 2.50
30
30
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
Nieuwe abbonné's ontvan
gen tot 1 October a. ons blad
Eiken tweeden Zaterdag in September
wordt een zitting der eerste en tweede
kamer gesloten verklaard.
Daartoe worden dan de leden der eerste
en tweede kamer bijeengeroepen en boudt
de minister van binnenlandscbe zaken eene
sluitingsrede.
Zoo werd nu jl. Zaterdag bij bet einde
van bet zittingjaar 1895/1896 de zitting ge
sloten met eene rede van genoemden mi
nister. Eene rede, uitmuntende door be
trekkelijke langheid, docb weinig zaaks
inhoudende.
De belangstelling der Kamerleden bleek
niet groot. Behalve de voorzitters bleken
vijf leden der eerste kamer en slechts één
lid der tweede kamer, en dan nog niet
eens gedurende den ganscben duur der ver
gadering, als belangstellenden aanwezig.
Als belangstellenden, want er waren nog
enkele Kamerleden, docb die moesten er
zijn als leden eener commissie in galacos-
tuum, om den minister in- en uitgeleide
te doen in bot gebouw der Kamer. Zij
waren de heeren Muller, Van Nispen, Kist,
A. Prins, leden der eerste-T. Mackay,
V. d. Bercb van Heemstede, Van Limburg
Stirum en C. van Bijlandt, leden der tweede
kamer.
Men moet weten dat het altijd heel wat
moeite kost om een dergelijke tommissie
bijeen te brengen.
De heeren Kamerleden toch, al wonen
velen hunner in Den Haag, zijn in den
regel om dezen tijd van het jaar uit stad.
Nadat dan de minister door genoemde
commissie was binnengeleid, plaatste hij
zich voor den troon en las de volgende
rede voor
Mijne Heeren
Terwijl de voornaamste onderwerpen van
wetgeving, welker afdoening de regeering
zich tot taak heeft gesteld, werden voor
bereid, zijn in het afgeloopen zittingsjaar
velerlei wettelijke regelingen tot stand ge
bracht. De handelsbetiekkingen tusschen
Nederland en Portugal werden voor-
loopig geregeld, en eene overeenkomst tus
schen Nederland en Groot Brittanniëen Ier
land, om het aanhangig geschil in zake de
gevangenneming van den gezagvoerder der
Costa Rica Packet" aan eene scheidsrech
terlijke uitspraak te onderwerpen, werd
goedgekeurd.
De gemeenten Rotterdam, Kralingen en
Charloiswerden tot eene gemeente vereenigd;
eene daarmede verband houdende wijziging
werd in de rechterlijke indeeling gebracht.
Voor eene noodzakelijke voorziening in de
regeling en het bestuur van de huishouding
der gemeenten Opsterland en Weststelling
werf werd uw steun verkregen.
De bevordering en bet ontslag van
officieren der Kon. Ned. Marim -Reserve, als
mede de pensioneering van officieren, onder
officieren en minderen dier reserve, en van
hunne weduwen en kinderen werden geregeld.
Tot vermeerdering van de weerbaarheid
des lands werd belangrijk bijgedragen door
het toestaan van gelden voor den aanbouw
van drie pantserdekschepen en voor eene
betere bewapening der zee- en landmacht.
Eene wijziging en aanvulling der wet be
trekkelijk de Nationale Militie, mede strek
kende ter invoering eener herhalingsoefening
voor de zeemilitie werd aangenomen.
De duur der werking van de wet, hou
dende voorziening der tijdelijke versterking
der mi.itie werd verlengd.
Nadete bepalingen werden vastgesteld om
trent het raffineeren van ruwe suiker van
hoog gehalte, en omtrent de heffing van
invoeirecht naar de waarde der goederen.
Scheepvaartrechten op het Ztderikkanaal
werden afgeschaft.
Overeenkomsten betreffende den Neder-
landschen Zuid-Oostet spoorweg, den spoor
wegvan Alkmaar naar H rorn en den locaal-
spoorweg van Schoonhoven naar Gouda,
werden bekrachtigd.
Eene wet omtrent de bevoegdheid der be
sturen van waterschappen, veenschappen
tn veenpolders tot het maken van veror
deningen, kwam tot stand, en bepalingen
omtrent verveningen werden vastgesteld.
De wetgeving betreffende de Rijkspost
spaarbank werd nader gewijzigd en aan
gevuld.
Tot beveiliging bij het verblijven in fa
brieken en werkplaatsen werden voorschrif
ten gdgeven.
Nadat de zegepraal enzer wapenen den val
van;het vorstenbestuur op Lombok ten ge
volge had gehad, word tot de invoering van
ons rechtstreeksch bestuur op dat eiland
besloten.
Eene lang voorbereide wijziging der Indi
sche comptabiliteitswet kwam tot stand.
Tot uitbreiding van li.t spoorwegnet op
Java en Sumatra werden gelden toegestaan.
Do ongunstige toestand der suikermarkt
maakte andermaal schorsing van het uit
voerrecht op suiker in Nederlandsch-Indië
noodzakelijk.
Tot een der aan uw oordeel onderworpen
maatregelen tot bevordering van de wel
vaart in dc kolome Suriname, werd het
besiuit genomende tweede wacht nog op
uwe goedkeuring.
Voor vele andere onderwerpen werd, mede
door het toestaan der noodige gelden bij
de begrootingswetten uwe medewerking ver
leend.
Ook van uwe zjjde werd een vruchtbaar
initiatief genomen voor verbeteringen inde
wetgeving.
De Koningin-weduwe Regentes heeft mfj
opgedragen aan u, mijne heeren, haren dank
te betuigen voor uwen ijver en toewijding
aan 's lands belang.
Door de Koningin-weduwe Regentes, daar
toe gemachtigd, verklaar ik deze zitting der
Staten-Geneiaal, in naam der Koningin te
zijn gesleten.
De feesten.
Wie feest tegenwoordig niet
Huiselijke en openbare feesten zijn aan
de orde van den dag.
Is men 6V4 jaar getrouwd, dan houdt
men feestdat beet men „blikken bruiloft".
Dan volgen de koperen, de zilveren, de
gouden bruiloften waarvoor echter nog
iets te zeggen is.
Het is een schier onafgebroken roes van
feesten; zoo iets wat u aan het oude Rome
herinnert, toen het zijn ondergang nabij was.
De concerten en tooneeluitvoeringen
zijn aan de orde van den dag diners, wan
neer en waarbij worden ze niet gegeven
't is festijn op festijn.
En de bladen bevatten schier dagelijks
aanvragen om hulp, om onderstand.
Alles klaagt, alles zucht, alles komt te
kort. En daarbij is er geld voorallever-
maak, voor alle genot, voor alle feestjes.
Zijn er studentenfeesten, de booten zit
ten stampvol. Zijn er pleiziertreinen voor
Amsterdam, voor Nijmegen, voor Cleef,
de waggons zijn opgepropt. Is er een paar
denspel, is er kermis, is de Koningin jarig,
geld is voor dusgenoemde pret in over
vloed.
Victor Hugo zeide eens: „Onze eeuw is
groot, en wonderen verrezen," maar met
dienzelfden dichter voegen we er aan toe:
'tls Uwe stem, o Heere, die telkens flau
wer klinkt Groot worden in de wereld
in baar ijdelheden zich te vermaken, zie
daar veler levenslust.
Vragen dies om spelen enom
brood. Gelijk weleer het lieidensoh Rome,
toen zijn ondergang nabij was. En Rome
is gevallen. Zoo zal 't ook ons gaan, in
dien wij ons niet bekeeren tot den leven
den God.
Gods Woord moet onze regel, moet
ons richtsnoer zijn. Niet alleen in de
binnenkamer, in de kerk, maar ook in
bet maatschappelijk leven, op de werk
plaats, op den winkel, op straat. Ook daar
is de wijsheid der 19e eeuw niet het een
en bet al. Dat moet getoond. Dat moet
gezien. Dat moet gehoord.
Ook in het maatschappelijk leven heb
ben wij ons door Gods Woord en Zijne
inzettingen te laten leiden. Dan alleen
zal er onderscheid zijn te zien tusschen
christenen en heidenen.
Of de wereld al zegt dat wij menschen
zijn waar wat mee te beginnen is, dat
baat weinig, zoolang onzo daden niet
recht sfaan voor God.
Gods Woord op Madagascar.
Omtrent dit zoo zwaar beproefde eiland,
waar Rome propaganda tracht te maken,
leest men in de berichten van het Ned.
Hulpcomité van het Britsch en Buitenl.
Bijbelgenootschap het volgende:
Zullen de 35,000 Protestanten met
hunne edele Koningin voor Rome moeten
bukken? „Wij zijn", zegt zendeling
W. E. Cousius, vele jaren daar werk
zaam, „niet zoo dwaas te meenen, dat
de Bijbels, die wij daarheen zenden, het
Fransche leger zullen terughouden; maar
wij gelooven, dat de Bijbei, dien wij
de bevolking in handen geven, hen meer
tot ernstig nadenken zal brengen en
door Gods goedheid hun schild zal zijn
tegen de groote/ euvels van den oorlog.
Velen vreezen, dat bij overwinning der
Franschen het Protestantisme het onder
spit zal moeten delven. Ik geloof niet,
dat ons Protestantisme op zulk een los
sen grond staat. Ik heb deze Prote-
stantsche Kerken zien groeien. Toen ik
daar voor het eerst landde, waren er
2U, en heden zijn er 2000. Het geloof
van deze Christenen is met Gods Woord
doorvoed. Ik mag zeggen, dat een open
Bijbel de roem en de kracht van onze
gemeenten is. Ik denk er geen oogen-
blik aan, dat zij, wat zij bezitten zullen
afgeven voor hetgeen de Roomsche kerk
hun zal aanbieden. Het is waar, wij
gedenken, hoe Frankrijk voor 50 jaar
de bevolking en de Koningin Pomaré
van Taheite hebben behandeld, en denken
dan aan onze tegenwoordige christelijke
Koningin Ranavalona III.
De overeenkomst moge in zekeren zin
veelbeteekenend zijn maar laat mij u
herinneren, dat de Pransche Regeering in
50 jaren niet bij machte was op Taheite
het Protestantisme ts vernietigen. En zoo
hen ik ook vast overtuigd dat de kei ken
in MadagasoarProteslantsch zullen blijven,
en dat zij hun Bijbel die liuu geloof door
voedt, zullen vasthouden. En nu heb ik
ten slotte nog één wenseh dat wij, die-op
Madagascar werken en degenen, die na
ons zullen komen, van het Bijbelgenoot
schap steeds grooter en grooter toevoer
van Bijbels mogen ontvangen, en dat
zijn werk op Madagascar in de toekomst
door het gebed en den Bijtel, het volk
in de ure van de duisternis en gevaar-
moge behouden
16 Sept. '95.
Bij kon. besluit is herbenoemd tot bur
gemeester van Nieuw-en St. Joosland A.
van Waarde; zijn pensioenen verleend aan
R. Dhont, wed. J. Vermeulen, dir van de
R. H. B. School te Middelburg -f 600, H.
J. Allaart, dochter van wijlen den rijks
veldwachter W. Allaart f27.
Met 1 October is benoemd tot inspec
teur der directe belastingen enz. te Hariin-
gen L. de Vries, thans te Hansweertis
bepaald dat de inspectie-Axel voortaan zal
heeten inspectie-Terneuzen, is benoemd tot
inspecteur der belastingen te Bergen op
Zoom J. J. G. van Wicheren, thans te
Terneuzen en te Terneuzen J. N. J. Boom,
thans te Dragten.
Kiesrecht.
Voor de leden van het Algemeen Neder-
landsch Werkliedenverbond is eene brochure
uitgegeven, waarin de bepalingen van het
kiesrechtontwerp achtereen olgens bespro
ken, toegelicht en gecritiseerd worden.
De slotsom, waartoe de schrijver komt,
luidt als volgt
„Met bet beginsel of de alg. strekking
van het kiesrechtontwerp zullen we vrede
moeten maken, omdat het niet anders kan,
uit noodzaak dus.
„Maar dit mag ons niet weerhouden alles
va-n 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel
meer 10 cent.
LANDBOU W-
Mest en zijn kracht.
Hieronder deelen wij de bestanddeelen
mede van een 12-tal bemestingsartikelen, die
met voordeel bij de groenteteelt kunnen
gebruikt worden.
Landbouwers en tuiniers zullen goed
doen dit artikel uit ts knippen en zorg-
te doen wat in ons vermogen is om op noo
dige en in den geest van het ontwerp ook
billijke verbeteringen aan te dringen
„VVillen wij met kansen op welslagen te
gen de vrij zeker al te beperkte uitbreiding
opkomen, dan zullen wij dat moeten doen
met cijfers, verkregen door een onderzoek
over groepen van werklieden, in Vereeni-
gingen, buurten en fabrieken. Een onder
zoek dat loopt over het beroep, den leeftijd,
het werkelijk huurbedrag, liet loon dat per
uur of per dag wordt verdiend en waarop,
verzuim in aanmerking genomen, per jaar
kan worden gerekend, enz. enz.
„Tot zulk een onderzoek moet het komen.
Hierbij dient in de eerste plaats gerekend te
worden op de medewerking der werklieden-
vereenigingen en op de werklieden in 't al
gemeen, wier belang bet eerst en het meest
bij een zoo ruim mogelijke uitbreiding van
bet kiesrecht is betrokken.
Uit zulk een onderzoek zal blijken, dat in
liet stelsel van het ontwerp de uitzetting
der daarin gestelde grenzen voor kiesbe
voegdheid voornamelijk zal moeten gevon
den worden in verlaging van het huur- en
in verlaging van het loonbedrag, dat als
voorwaarde voor toekenning van het kies
recht geldt voor hen, die niet zijn aangesla
gen in eenige directe Rijksbelasting, alsmede
in het doen vervallen van de 13 maanden
dienstbetrekking bij dezelfde onderneming."
Prof. Fabius.
In de Ileraut schrijft de heer Hovy:
„De afgeloopen week was voor een on
zer hoogleeraren en ook voor onze school
een zeer gewichtige. Zooals de bladen meld
den, werd in den Gemeenteraad van Am-
steidam voor de tweede maal tothet Wet
houderschap geroepen onze Hoogleeraar
Fabius Verrast door den uitslag nam
bij haar voorloopig aan, daar de bij de
wet veroorloofde bedenktijd slechts 24 uur
is, en dus te kort voor raadpleging en
kalm overleg. Nu moge men vragen:
Waarom nam hij haar aan en sloeg hij
niet liever terstond af, aangezien hij toch
wist, dat Wethouderschapen Hoogleeraar-
schap niet te combineeren waren Daarop
zij mijn antwoord vooreerst, dat een
Christen, al moge hij eenmaal een aanwij
zing van den Heere ontvangen hebben,
hoe te handelen in een zfeker geval, tel
kens weer opnieuw den Heere vragen
moet, wanneer hij andermaal in een derge
lijk geval komt (leest de geschiedenis, op-
geteekend in 2 Sam. 5 18—25)en voorts,
dat iii de uiterst pijnlijke dagen, waarin
wij met onze Hoogesehool verkeeren, en
met name met de juridische faculteit,
aangezien het vertrouwen zoo zeer geschokt
is, en, mede door het vaak onteeder op
treden van sommigen, die onze voorgan
gers heeten te zijn, al meer geschokt
wordthet waarlijk geen bevreemding
kan wekken, dat een der Hoogleeraren in
de Rechtsgeleerdheid nog eens in ernstige
overweging wil nemen, of er ook een
roepstem Gods in kon te vinden ziju,
wanneer hij gansch ongedacht door men
schen tot anderen werkkring wordt ge
roepen
Na bange zielsworsteling heeft echter
onze broeder een antwoord van zijn God
ontvangen, en dat antwoord was, om zijne
krachten te blijoen wijden aan de stichting
die hun boven alles dierbaar is om des
beginsels wille. En zoo heeft hij dan ook
uit volle oveituiging voor het Wethou
derschap bedankt, de toekomst der Vrije
Universiteit niet willende vooruitloopen,
maar het alles overgevend in de hand des
Heeren, Wien te dienen ook de vrede zij
ner ziel uitmaakt.
vuldig te bewaren: het kan dikwijls te
pas komen
1. Rundveemest bevat 3 pCt. stikstof,
4 pCt. kali en l'/j pCt. phosphorzuur. In
den herfst ondergespit, is deze in 't alge
meen goed voor alle groentesoorten.
2. Paardenmest bevat 5 a 6 pCt. stik
stof, 5 pCt. kali en 3 pCt. phosphorzuur.
llij werkt snel, duurt echter niet lang.
Augurken, komkommers, meloenen, enz.
groeien er het beste op. Met koeienmest
vermengd, is het geschikt voor alle groen
tesoorten.
3. Schapen- en geitmmest bevat 8 pCt.
stikstof, 7 pCt. kali en D/2 pCt. phos
phorzuur. In den herfst ondergespit, zal
iiij bij alle planten een snellen groei ver
oorzaken.
4. Kipp'ii- en duivenmest bevat 141/a
pCt. stikstof, 8 pCt. kali en 15V2 pCt.
phosph jrzuur. Deze is, alleen gebruikt,
te sterk voedend. Beter is het, dezen mest
door andere meststoffen, bij v. compost, heen
te mengen.
5. Varkensmest bevat 4 pCt. stikstof,
6 pCt. kali en 2 pCt. phosphorzuur. Ook
dezen doet men beter met andere mest
stoffen te vermengen.
6 Secreetmest bevat 7 pCt. stikstof,
2 pCt. kali en 2V2 pCt. phosphorzuur. Hij
werkt by de me ste groentesoorten uitmun
tend, doch' men heeft er voor te zorgen
hem niet te gebiuiken bij de wortelge
wassen, daar deze er branderig van worden
en er een slechten smaak door verkrijgen.
Boenen en erwten groeien er te snel op,
terwijl selderij, prei en uien er voortref
felijk op gedijen. Het is zeer aan te be
velen den secreetmest te mengen met turf-
strooisel, eensdeels om den reuk weg te
nemen, anderdeels om de vluchtige gassen,
hoofdzakelijk de stikstof, te binden.
7. Ier bevat IV2 pCt. stikstof, 5 pCt.
kali en 1 pCt. phosphorzuur, benevens
eenige oplosbare zouten. Alleen bij vochtig
weêr of bij betrokken lucht dient men
ier bij de planten te brengen, daar zij,
opgelost zijnde, eene te snelle werking te
voorschijn roept.
8. Guano bevat 13 pCt. stikstof, 2 pCt.
kali en 13 pCt. phosphorzuur. Bij het
gebruik van guano moet men zeer voor
zichtig zijn, daar deze van alle mestsoorten,
naast den kippen-en duivenmest, de krach
tigste van alle is. Sommige harer stoffen
zijn snel oplosbaar en kunnen de plantin
daardoor te snel opschieten. In opgelosten
toestand werkt de guano het zekerste;
men mengt daarvoor 50 liter water met
1 kilo guano. Onder de aarde gemengd,
werkt ze te snel opsehie end, maar de na
werking is slechts van korten duur.
9. Houtasch bevat ongeveer 12 tot 16
pCt. kali en is aan te bevelen om over
het land te strooien, waar aardappels,
knollen, spinazie, kool en sla zullen ge
bouwd worden. Als meststof alleen ont
breekt er de stikstof en h:t phosphorzuur
aan. Ook deze met compost vermengd geeft
goede resultaten.
10. Beenderenmeèl bevat 4 pCt. stik
stof. V2 pCt. kali en 23—24 pCt. phos
phorzuur. Voor boonen en erwten een
zeer goede meststof.
11. Hoornspaanders en hoernmeel be
vatten 10 pCt. stikstof, 56 pCt. phos
phorzuur en geen kali. Deze meststof is
vanwege het booge stikstofgehalte voor
koolsoorten en andere bladgroenten, zsoals
spinazie, enz. zeer aan te bevelen. Ook
voor tabak een goede meststof.
12. Chilisalpeter bevat 15 pCt. stik
stof. Daar ook dfc, evenals guano snel op
losbaar is, doet men 't beste, het alleen
in opgelosten toestand aan de p'anten te
geven. Vele planten zijner zeer gevoelig
voor en gaan ervan bij gebruik te gronde,
zoo bijv. alle uiensoorten, alsmede erwten.
Landbouwbelangen.
In verband met de vraag of goedkoope
artikelen wel in het belang van ons volk
zijn, schrijft de heer J. Dekker Az. uit
Koog a/d Zaan in Patrimonium 0. a. het
volgende