NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
WIE
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
G H A TIS.
EIGEN H U L P.
GEMENGDE BERICHTEN.
flo. 145. 1895.
3Ktisifttg 10 8epfem6er.
Hegmife laatgang.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
zich met 1 October a. s. op ons blaadje
DE ZEEUW abonneert, ontvangt de
nommers in deze maand September
II,
Dat de winst die Eigen Hulp maakt,
niet geheel genomen is uit de zakken en
de zaken der winkeliers, hebben wij ge
zien en toegegven-
Maar dat zij met een groot deel dier
winsten van hare minder bevoorrechte
concurrenten strijken gaat, kan niet ontkend.
En het is de droeve schaduwplek in de
vereeniging Eigen Hulp, dat zij de dood
is voor den eerzamen winkelstand.
Waarbij dan nog komt dat Eigen Hulp
zooals zij tegenwoordig in de meeste on
zer groote steden marcheert, gedreven wordt
grootendeels door ambtenaren, renteniers
en dergelijke heeren die aan den winkel
stand geen rechtstreeksehe verplichting
hebben en hunne onafhankelijke positie
gebruiken om dienzelfden stand, die toch
met het geringste aandeel bijdraagt in
hunne tractementen, ten onder te brengen.
Nu doen deze heeren het niet daarom.
O neen, zij hebben den middenstand, uit
welken zij zeiven voor het meerendeel
zijn voortgekomen, lief.
Maar de coöperatie is hun voordeelig.
Eigen Hulp is eenige centen op elk hun-
net levensbehoeften goedkooper.
Nu kunnen wij uit een oeconomisch
oogpunt tegen deze beweegredenen niet
veel inbrengen.
Wanneer de suiker in Eigen Hulp even
solide, en daarbij eenige centen per pond
goedkooper is dan bij mijn winkelier, dan
gaat 't zoo moeilijk dit product bij dien
winkelier te blijven betrekken.
Er kunnen gevallen zijn dat een burger
zich door dergelijke voordeeltjes niet
mag laten leiden. Bijvoorbeeld wan
neer de winkelier in moeilijke omstandig
heden verkeert, of het de bevoordeeling
van weduwen en weezen geldt.
Of ook wanneer het de Apostolische
vermaning betreft in betrekking tot de
huisgenooten des geloofs, voorzoover zij
zich houden aan de marktprijzen.
Doch overigens is er niets af te dingen
op het recht om te koopen daar waar men
even goed en 't goedkoopst behandeld
wordt.
Doch het feit blijft bestaan dat parti
culieren die niets te verliezen hebben in
de plaats van den groothandel en van den
kleinen winkelier treden en medewerken
om de winkelwaren uit de hinden der
producenten in die der consumenten te
doen overgaan. In éen woord om de
tusschenhand te verdringen.
Wat nu te doen?
Mopperen
Het zou niets baten.
Eigen Hulp door eene wet onmogelijk
maken
Dit zou een ongeoorloofd redmiddel zijn.
Subsidie vragen voor de tusschenhand
Dit zou onbillijk zijn jegens den stand
der ambachtslieden, den landbouwstand en
zoovelen die niet tot den winkelstand be-
hooren.
Wanneer de komende twintigste eeuw
het niet meer met den winkelier doen kan,
dan zal deze moeten verdwijnen, gelijk de
huisnijverheid, het handwerk bij zoo menig
bedrijf, het spinnewiel, de tuitlamp en
nog zoovele andere zaken door de 19de
eeuw zijn opgeruimd. De snorder, de
klepperman, de rietdekker, de touwslager,
de porder, zij zijn uit onze steden ver
dwenen.
De meekrapcultuur, de koopvaardij, de
walvischvangst gingen grootendeels te
gronde.
In den grooten kringloop der wereld
zien wij den een voor den ander uit het
verband wegtuimelen. Wie weet welk
eene omkeering de twintigste eeuw op het
gebied van den stoom pf de electriciteit
zal te weeg brengen.
In de maatschappij is er niemand om
zichzelf. Allen maken deel uit van het
groote raderwerk. Elk bedrijf is de trek
der tegenwoordige samenleving.
Wie of wat niet in een behoefte voor
ziet, gaat voorbij. Een knecht aan wiens
steun men ontgroeit dankt men af.
Dit is als het ware eene natuurwet, waar
aan niet te ontkomen is.
En dat nu maakt den strijd tegen de
consumptieve coöperatie tot een hopelooze.
Wat dan te doen
De nadeelen trachten op te lossen. En
dit kan slechts op deze ééne voorwaarde
dat ook de kleine winkeliers zich veree
nigen dat zij zich onder het beginsel der
coöperatie gevangen geven.
Even gelijk de wever in Twenthe door
zich aan den stoom te onderwerpen, zich
dien stoom tot werktuig koos, moet ook
de kleine winkelier door zich voor de
coöperatie gewonnen te geven, de coöpera
tie van onzen tijd beheerschen.
Eene beweging die toch niet te keeren
is, moet men ondervangen en zoo trachten
voorleel van haar te trekken.
Waarom zouden onze kleine winkeliers
zich niet kunnen verweren met hetzelfde
wapen waarmede zij worden aangevallen?
Bovendien willen zij er niet onder te
gronde gaan, zullen zij tot deze organisatie
wel moeten komen.
Het individualisme heeft zijn tijd gehad.
De strijd om het bestaan is geen tirailleer-
gevecht meer.
Niet meer het verzet der enkele, los van
elkaar, op zich zelf staande personen, maar
de organisatie dezer eenlingen zal met
Godes hulp den winkelstand voor den on
dergang behoeden.
De elkander doodende, steeds scherpere
concurrentie komt wel den consumenten
ten goede en doet wel den sterkst gewa-
penden het veld behouden doch zij heeft
ook noodzakelijk ten gevolge dat het groote
kapitaal alles opslokt, en ten slotte alles
heeft wie het langste leven zal.
Want achter deze concurrentie staan de
lage loonen en lange arbeidstijden, de in
den dienst van het kapitaal versleten nach
ten van sterke mannende arbeid van
vrouwen en kinderen, concurrenten van
hunne mannen en vaders armoede, achter
uitgang, terugzinking naar den breeden
voet dier ontzaglijke menschenpiramide,
van welken niemand meer opklimt, en
waar de meesten liggen blijven.
En daar voor staan de concurreerende
prijzen, een aantrekkelijk woord in schijn,
doch metterdaad een wereld van wee be
vattende. Te lage prijzen, faillissementen,
achteruitgang, ondergang ot knoeierijen,
vervalsching, humbug, wanbetaling,,bedrog
en gevangenis.
Yoor den winkelstand is de vrije concur
rentie de dood.
9 Sept. '95.
Wij ontvingen de volgende briefkaart:
„Wegens het opnemen van onware be
lichten betrekkelijk het Algemeen Depot
„vau Discipline te Vlissingen, is dat blad
„van af heden in de Cantine van dat Korps
„verboden en het abonnement opgezegd.
„De Commandant
VAN BEKUM."
„Vlissingen, 6,9 '95.
„Aan de Redactie van het Christelijk
Historisch Nieuwsblad voor Zeeland, adres
den heer E. P. D'huij, Middelburg."
De briefkaart schijnt het gevolg te zijn
van een door onzen berichtgever ingezonden
bericht omtrent ongeregeldheden gepleegd
door manschappen der 2e categorie.
Het zou den heer Van Bekum inderdaad
netter gestaan hebben wanneer hij zijne
vriendelijke mededeeling had doen verge
zeld gaan van de rectificatie van dit bericht.
Over smaken valt echter niet te twisten.
En terwijl wij onzen berichtgevers drin
gend uitnoodigen zich steeds eerst nauw
keurig op de hoogte te stellen, verklaren
wij hierbij voorzooveel noodig gaarne dat
wij niet van plan zijn ter wille van een
abonnement feiten door vertrouwde bericht
gevers medegedeeld, te verzwijgen.
De pas gekozen wethouders van Am
sterdam dr. Blooker en prof. Fabius hebben
hunne betrekking reeds weder neergelegd.
In de commissiën, door den minister
van binnenlandsche zaken benoemd tot het
afnemen der exameus voor de akten lager
onderwijs, zijn voor Zeeland benoemdtot
lid en voorzitter, de schoolopziener in het
district Goes tot leden de schoolopzieners
is het district Middelburg, Oostburg en
Tolen; tot leden plaatsvervangers, de school
opzieners in de arrondissementen Aksel,
Goes en Zierikzee.
In de eerste helft van October zal
een vergelij kend examen gehouden worden
van adspiranten naar de betrekking van
klerk by de posterijen en telegraphie om,
naarmate van de behoefte, te worden be
noemd.
Aan deze betrekking is verbonden eene
jaarwedde van f400, welke tot f1200 klim
men kan.
De adspiranten moeten op 1 Januari 1895
den leeftijd van 17 jaar hebben bereikt
en mogen dien van 30 jaar niet overschre
den hebben.
De aandacht van vrouwelijke candida-
ten wordt er in het bijzonder op gevestigd,
dat zij niet minder dan de mannelijke amb
tenaren aan den dienst in zijn vollen om
gang moeten deelnemen.
Recepten tegen aanvallen
Iemand schreef het volgende „Ofschoon
ik volstrekt geen dokter van beroep ben,
heb ik toch eenige uitnemende recepten voor
te schrijven, en daar ik ze gratis geef, zal
niemand er iets tegen hebben #m ze te
ontvangen.
Bij een „aanval van drift." Ga onver
wijld in de frissche lucht. Daar kunt gij
uwe gedachten uitspreken, zonder eenig
mensch te kwetsen.
Bij een „aanval van luiheid". Tel de
slagen van den slinger der klok. Doe
dat een uur lang, en gij zult blijde zijn
zoo Spoedig mogelijk weder uwe handen
te roeren ente arbeiden „als een paard".
Bij e.n „aanval vam lichtzinnigheid en
dwaasheid." Gain het werkhuis of spreek
een paar woorien met den bewoner eener
gevangenis, en de lichtzinnigheid zal u
vergaan.
Bij een „aanval van eergierigheid en
hebzucht." Bezoekeen kerkhof enleeseenigen
tijd de opschriften op de grafsteenen. Die
zullen u het einde van zulke aanvallen
zeggen.
Bij een „aanval van morren." Kyk eens
naar lammen, blinden en kreupelen en
breng een bezoek aan kranken en zwaar
beproefden, en gij zult a schamen dat gij
ovei uwe kleine wederwaardighed en
klagen durft.
Bij een „aanval van neerslachtigheid"
Bedenk alhet goede, dat u hier is toebe
deeld. Wie in zijn tuin gaat om spinnen
en spinnewebben te zoeken, zal ze vinden
wie er echter in gaat om zich te verlus
tigen in de bloemen, die er in staan, keert
in zijn huis terug en heeft een bloem in
zijn hand of knoopsgat, of plaatst haar
met liefde en zorg in een glas water tot
vreugde van allen, die in huis zijn.
Amst. Prbbl.
De schatten van Lombok
Volgens de jongste opgaven zou de waarde
der van Lombok afkomstige gelden en kost
baarheden (waarop de kosten van den
oorlog voor een deel zijn te verhalen) gesteld
kunnen worden op 17 ton waaronder 4'A ton
als oorlogsschutting ons in handen gekomen.
Voor het overige is deze raming zeer
onzeker, vooral wat de vermoedelijke waarde
der preciosa betreft, aangezien eene aan
billijke eischen beantwoordende deskundige
taxatie in Indië met uitvoerbaar is. Het
in de bedoeling der Indische Regeering
alle preciosa naar ons land te zenden, met
uitzondering van een klein aantal ter be
waring aan het Bataviaasch genootschap
van Kunsten en Wetenschappen af te stane
voorwerpen, en om ,van de geldswaarden
in Indië alleen aan te honden de voor de
circulatie geschikte geldstukken en eenige
eveneens voor het museum van genoemd
genootschap bestemde munten. De definitive
afdoening van deze aangelegenheid, bij de
behandeling waarvan ook met de belangen
der Nederlandsche musea wordt rekening
gehouden, wachtte op de beëindiging van
een met de directie van het Bataviaasch
genootschap gevoerd wordend overleg.
Coes. Het feest uitgaande van Volks
vermaken, van 6 September 11. werd door
mooi weer begunstigd. De vrees voor te
sterke zonnehitte deed de commissie op
den morgen van het feest zelve nog be
sluiten van terrein voor de goocheltoeren
van Schramade te veranderen tot erger
nis van een herbergier, die tot verfraaiing
van zijn huis en omgeving een schoone
poort had opgericht, en nu zijn veront
waardiging op luidruchtige wijze deed blij
ken. Dit was een wanklank. Doch den
aandachtigen toeschouwer viel nog wel
meer op dat op wanklank geleek. Bij den
optocht der schoolkinderen ontbraken de
hoofden van scholen op twee na, die niet
konden ontbreken, terwijl van het hulpper
soneel slechts een enkele gezien werd. Zou
't waar zijn dat hier „onwil om knecht van
Volksvermaken te zijn" in 't spel was?
In de rijen der kinderen klonken beur
telings de Oranjeliederen en het „Niet
zoo hobbelen" en het „Achturenlied." De
voorstelling van Schramade viel ook niet
meo. Naar men zegt kostte deze f 40
terwijl nog f 10 noodig was voor banken.
Een uitgaaf niet evenredig aan het genotene.
De kinderen ontvingen elk een half ons
biscuits met de beeltenis der Koningin
op het zakje; de winkeliers klagen wel
een weinig dat slechts één winkelier, de
heer N., deze zakjes leverde. De tractatie
viel echter niet mee na den vermoeienden,
te snellen tocht. Euphonia 's rijke tonen
deden dit hardzeer wel vergetE nmaar
We doen ons de vraag Is het wel
geoorloofd, dat onze kinderenop eene der
gelijke wijze worden geëxploiteerd door
eene Vereeniging, die onder de leus een
Kinderfeest te organiseeren den kinderen niet
geeft wat hun rechtmatig toekomt
Bij enkele firma's te Middelburg
zijn eenige ambachtslieden ontslagen, om
dat zij zich, tegen de waarschuwing hun
ner patroons, hadden aangesloten bij den
socialistischen bond. Tegelijkertijd werden
de loonen van andere werklieden verhoogd.
(V, R. Cl.)
Donderdagmorgen overleed te Ter-
neuzen in den ouderdom van 81 jaar, de
heer Jac. de Feijter Pz., wethouder dier
gemeente. Den 26 Sept. 1866 werd hij tot
lid van den raad gekozen, in de vacature
ontstaan door het bedanken van zijn vader,
en den 5 April 1883 benoemd tot wethouder.
Bij een hevig onweder dat Zaterdag
morgen boven onze gemeente losbarstte is
de bliksem ingeslagen te Schuddebeurs
in een arbeiderswoning. De vrouw werd
tegen den grond geslagen en veel huisraad
en de ruiten werden verbrijzeld. Te
Schoondijke sloeg hij in in een schuur
van Iz. de Hullu, de schuur en de daarin
geborgen oogst werden in de asch gelegd,
terwijl drie kalvers en twee veulens in de
vlammen omkwamen. In de woning van
den heer C. te Sluis werd eveneens door
het inslaan brand veroorzaakt, welke echter
tijdig gebluscht werd.
Te Arnemuiden sloeg de bliksem
in den toren der Herv. kerk, zonder brand
te veroorzaken. Alleen sloegen de splinters
hout van het ondergedeelte der spits en
werd bij verscheidene omwonenden schade
toegebracht door de stukken hout die weg
geslingerd werden. Bij een hunner kwam
een stuk hout door de ruiten in de woon
kamer terecht. Op verschillende plaatsen
werden boomen getroffen, te Sint Uau-
rsns werd de molen geraakt doch zonder
ongelukken. Te Oud-Sabbinge werden
drie koeien van landbouwer F. van der
Bliek in de weide gedood.
Te Nieuwdorp sloeg de bliksem in
een op het veld staande hooiklamp van
den landbouwer M. B. Slabbekoorr., waar
van eene totale vernieling van het hooi
het gevolg was.
Hansweert. Zondag is aan de Frederik
omhoog gevaren de zeeboot Noordland,
komende van New-York en bestemd naar
Antwerpen. Na een gedeelte der lading
te hebben overgeladen in drie schepen, is
genoemde zeeboot heden Maandag door
zes sleepbooten afgetrokken en naar Ant
werpen vertrokken.
Nabij Amersfoort had Zaterdag
tengevolge van den bliksem een ongeluk
plaats op den Heiligerbergerweg. Twee
paarden van het tweede regiment huzaren
werden zwaar gewond. Twee wachtmees
ters en twee mannen werden bewusteloos
naar het hospitaal gedragen. Drie officie-
reu geraakten met hunne paarden in een
sloot.
Gelukkig werd niemand gedood.
De in ons land beruchte D. A. Zwigt-
man van Noppen is opgedoken in Amerika.
Hij had zich als student.laten inschrij ven
op Harvey Medical College te Chicago
en, om daartoe toegang te verkrijgen, een
diplema van de Amsterdamsche universiteit
getoond. Daarin stond te lezen, dat de
heer D. A. Zwigtman van Noppen,
iemand van adellijke geboorte vier
cursussen had gevolgd, zich altijd goed
gedragen had, maar uit geldgebrek niet
door kon stuieeren. Geteekend prof. Holl-
man facult. h. t. decanus. Yoor alle
zekerheid toonde men het diploma aan den
Nederlandschen consul te Chicago, den heer
Birkhoff, en deze, niet durvende beslissen
of het echt was, zond het naar Amsterdam
op. Had de consul geweten dat de Am
sterdamsche universiteit gemeentelijke uni
versiteit was, dan had hij zich de moeite
kunnen sparen, want er stond boven het
diploma: Rijksuniversiteit. Het antwoord
uit Amsterdam, van den rector magnificus
prof. Völter, constateerde de valschheid
van het document.
Deze falsaris is al meer met de Ameri-
kaansche justitie in aanraking geweest;
verleden jaar voor het onbevoegd uitoefenen
der geneeskunde. Hij is er toen met 60
dollar boete afgekomen. Aan onzen con
sul te Chicago hebben ook de dertig
doctors, die hun bul aan Van Noppen 'na
eene oproeping voor een doktersplaats in
Amerika toevertrouwden, het te danken,
dat zij hun bul terugkregen.
In den postbagagewagen van den
tram AmsterdamBrussel is uit een zak
geld aan den betaalmeesier f750 gestolen.
De binnendeur van den wagen en de slui
ting van den zak waren verbroken.
--Bij een hevigen brand te Ambt
Vollenhove, door onbekende oorzaak
ontstaan zijn Vrijdag 18 woningen aan
weerszijden der straat gelegen, afgebrand.
Eenige varkens kwamen in de vlammen om.
De politie te Echt heeft in het bosch
aldaar een lijk gevonden dat daar i'i 1888
begraven werd, en waarnaar al dien tijd
was gezocht. In 1888 was namelijk zekere
K. uit Sittart in het Pruisische grensdorpje
Saeffelen om een liefdesgeschiedenis ver
moord of ook hij kan zelfmoord gepleegd
hebben. Zijn lijk werd in het doodenhuisje
te Saeffelen gebracht en 's anderen daags
ontdekte men, dat het verdwenen was.
Alle nasporingen leidden tot nietszelfs
de door de Duitsche regeering uitgeloofde
premie van 500 mark bleef zonder gevolg.
Nu, plotseling, na zeven jaren, vinden
de Duitsche en Nederlandsche gendarmen
het lijk, dat nagenoeg geheel vergaan is,
