NIEUWSBLA VOOR ZEELAND. flo. 144. 1895. Menfag 7 8ppfcm6pc. flrgeitife faarpng, CHRISTELIJK- HISTORISCH Wi E VERSCHIJNT F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN GHA TIS. ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN G. M. KLEMKERK, te Goes EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. zich met I October a. s. op ono blaadje DE ZEEUW abonneert, ontvangt de nornmers in deze maand September raadscommissie te Middelburg inzake Mini mum-loon en Maximumwerktijd. Dit rapport luidt als volgt Door u werd ten fine van rapport in onze handen gesteld een adres der Middelbnrg- sche timmerlieden-vereeniging Door vereeni- ging verbeteringafdeeling van den konink lijk goedgekeurden Algemeenen Nederland sehen timmerliedenbond, gesteund door een adres der schildersvereeniging Eendracht maakt machtvergezeld van eene missive namens de particuliere arbeidsraden te Am sterdam, Bols ward, Dordrecht, Franeker, 's Gravenhage, Haarlem, Leiden en Zut- pken, welke adressen het verzoek inhou den in de bestekken van aan te besteden werken bepalingen te zien opgenomen omtrent minimum-loon en maximum-werk tijd, en wel den werktijd des zomers op 11 uur en des winters op 10 uur te be palen met een loon van 18 cent per uur en voor elk uur, dit maximum te boven gaande, tot en met des avonds 10 uur bet loon per uur 25 pCt te verkoogen en na 10 unr het werkloon 50 pCt te verboogen en Zondagswerk 100 pCt per uur meer uit te betalen. De zooeven genoemde missive der ar beidsraden drukt als bun eenstemmig oor deel uit dat het in bet belang van bet algemeen gewenscbt is dat bij de uitvoe ring van werken ten behoeve der gemeen te, de daarbij werkzaam zijnde arbeiders beschermd worden tegen Jhet gevaar dat bet loon ingekrompen wordt en de werk tijd te veel uitgebreid, wanneer deaanne- mers dier werken op deze punten niet door bepalingen in de bestekken worden gebonden. Zij meenen dat, waar bij het opmaken van de ramingen niet gerekend wordt op vermindering der loonen of overdrijving van den werksijd, het ook wenscheljk is bepalingen in de bestekken op te nemen, die den aannemer daaromtrent binden. De commissie overwoog de viaag „of bet opnemen van bepalingen betreffende maxiimim-arbeidsduur en mirimum loon in bestekken van werken ten behoeve van de gemeente Middelburg wenschelijk is". De meerderheid beantwoordde deze vraag ontkennend éen lid was principieel tegen bet gebeele denkbeeld, hij acht bet een gevaarlijken stap en een verkeerd beginsel om want hierop komt bet zijns inziens neer ten gevalle van een deel slechts der burgerij „beschermende rechten" te gaan invoeren, en aan een bepaalde groep van ingezetenen ten laste der gemeentekas eene extra-bescherming te verzekeren. Wnnt moge al in casu de gemeente niet „als zoodanig" doch slechts als „werkgeef ster" optreden, het feit zou blij oen „dat slechts sommigen op kosten van allen werden bevoorrecht", en bovendien mag de vraag rijzen„of de gemeenteraad wijs zal doen met door zijn voorgaan wijding te schenken aan een wensch als bier wordt uitgesproken, met een stoot te geven in eene richting waartegen ernstige bedenkin gen kunnen worden ingebracht, en met zich te mengen in eene quaestie, die be langhebbende patroons en werklieden zeiven veel beter kunnen doorgronden en uit maken". De meerderheid is principiëel tegen bet bepalen vnn een minimum-loo», terwijl éen lid tegen bepaling biervan bezwaar maakt omdat bij de gegevens mist om een mini- mutn-lóon voor de verschillende bedrijven vast te stellen. Was de meerderheid in principe niet gekant tegen de vaststelling van een maximum-^rbeidscÜMnr, (ja meende een der leden dat, nu de politieke rechten weldra door de groote meerderheid der arbeiders zullen verkregen worden, bet zeer wenschelijk is den arbeiders den noo- digen tijd te verzekeren om zich op de hoogte der maatschappelijke vraagstukken te kunnen stellen) en was zij tevens van eordeel dat de wenscben der requestran- ten op dit punt niet overdreven waren doeb wel voor inwilliging vatbaar, zoo oor deelde zij toeb dat in Middelburg de op name van dat voorschrift moet worden ontraden. De redenen bi ervoor zijn dat eene be paling omtrent miniuium-Zoo» moeilijk kan gemist worden bij eene bepaling omtrent maximum-arbeidsdwij/-. De arbeiders in hunne vrijheid van werktijd beperken, zij het in bun eigen belang, moet, meende de meerderheid, gepaard gaan met de zorg ook voor het uurloon een minimum grens te stellen. Nu men of principieel tegen die regeling was of meende de noo- dige gegevens te missen tot het bepalen van dat minimum, kon ook de arbeids duur niet gefixeerd worden. Bovendien acht de meerderheid de ge meente Middelburg eene zoo onbelangrijke werkgeefster bij aanbesteding, dat zij bet niet op haar weg gelegen oordeelt in dezen het initiatief te uemen. Het finantieel offer zou voor de gemeente heel gering zijn, maar gaat de gemeente, de kleine werkgeefster, voor, dan vreest de meerder heid, zullen de andere werkgevers moeten volgen, en of deze finantieel zullen kunnen volgen, kan de gemeente niet beoordeelen. In de laatste 10 jaren heeft het bedrag der arbeidsloonen, begrepen in de door de gemeente Middelburg gehouden aanbeste dingen voor bouwwerkeu, bedragen f37057, of jaarlijks pl. m. f3700; trekt men bier af buitengewoon werk, als ver nieuwing van beschoeiing en scboolbouw dan krijgt men f 18.000 of gemiddeld f 1800. De prioipieele tegenstand tegen bet op nemen van bepalingen omtrent minimum loon rust op de volgende bezwaren Alle arbeid kan slechts beloond worden naar zijne waarde; boe lean men nu voor uit vaststellen bet loon, dat men een werk- mau, wiens werk men nog niet kent, zal uitbetalen En verder boe is bet prac- tisob uitvoerbaar voor mannen van ver- scbilenden leeftijd, van verschillende be kwaamheid, eenzelfde loon te bepalen Yersehiiler.de vakken eiseben verschillen de opleiding moet ook daarmede geen re kening worden gehouden, werd gevraagd men kan toch niet alle vakken tot éen reduceeren, alle bekwaamheid gelijkstellen. Stelt men een minimum-loon vast, dan begint men met bescherming van den ar beider. Waar zal men moeten eindigen Men zal verder moeten gaan en ook be palingen maken tot wering van vreemden die voor minder loon zouden willen werken. Gevreesd werd dat bij vaststelling van een minimum-loon de energie der werklieden zon uitgedoofd wordenzij zullen zeker voor bun volle loon, bun best niet meer doen. Aldus oerdeelt de meerderheid van de commissie. Een der leden voert tegen al die bezwaren bet volgende aanVaststelling van een minimum wil niet zeggen dat in alle vak ken alle arbeiders, (de bekwaamsten en de minstbekwamen) een gelijk loon moeten ontvangen, maar vaststelling van minimum loon waarborgt iederen werkman een zeker bedrag aan loon, waar beueden de werk gever niet gaan mag, waar boven te gaan niets hem belet. aststelling minimum-loon wil niet zeggen „gij moet ieder, die bij u in dienst is, te gen dat minimum-loon in dienst houden." Deze instelling belet niet denluiaard, den man die zijn loon niet waard is, te ont slaan. De energie zal dus door de vaststel ling van een minimum-loon niet worden uitgedoofd Is bet noodig naast de bepaling betref fende minimum-loon andere beschermende voorschriften te geven, men geve ze. Zoolang een behoorlijk loon binnen een niet overdreven werkdag nog niet algemeen gevonden wordt, zullen misschien andere beschermende bepalingen noodig zijn, maar dit mag niet beletten over te gaan tot een maatregel, die goed geacht wordt. Enkelen moeten de eersten zijn. Dat de gemeente een loon moet vast stellen voor werk, dat men nog niet kent, is niet juist. Wanneer de gemeente een werk aanbesteedt, moet dit werk aan be paalde eiseben voldoen. De gemeente aan vaardt bet werk niet, dat niet aan die eiseben voldoet vooruit kent zij dus bet gehalte van bet werk, dat voor baar ver richt zal worden. Bij de vraag of de gemeente Middelburg in de bestekken van voor baar uit te voe ren werken bepalingen zal opnemen betref fende een maximum-arbeidsduur en een minimum-loon moet men zijns inziens van de volgende beschouwingen uitgaan Wat is de roeping der gemeente? Als onderdeel van den staat bestaande om den staat in de vervulling van zijne taak terzijde te staan, is de roeping der' gemeente dezelfde als die van den staat, dat is: zooveel mogelijk de voorwaarden ver vullen, waaronder de menschep., aan hare zorg toevertrouwd, zoo te zarnen als indivi dueel, tot de grootst mogelijke volmaakt heid kunnen geraken. Naast deze stelling moet men in het oog bonden dat al wat de gemeente laat verrichten ten bate strekt voor het alge meen. Dat algemeen moet dan ook den kostenden prijs betalen. Nu omvat de kostende prijs eene behoorlijke belooning voor den arbeider, eene belooning die hem een zelfstandig bestaan verschaft, een loon dat hem in staat stelt zijne redely ke behoeften te vervullen. Waar de gemeente zooveel mogelijk de voorwaarden vervullen moet, waaronder de aan hare zorg toevertrouwden tot de grootste ontwikkeling kunnen komen, ver- gete zij niet dat de mensch bestaat nit geest en lichaambeide elementen moe ten tot ontwikkeling kunnen geraken. Daartoe moeten de volgende eisehen ver vuld worden: den arbeider moet men zooveel tjd laten dat bij door rust zjne verbruikte krachten geheel kan herstellen, en bj gelegenheid beeft zieh cenigermate geestelijk te omwikkelen binnen den tjd, die overbljft voor arbeid, moet de arbei der een zoodanig loon kunnen verdienen, dat hei» een zelfstandig bestaan verzekert. Slechts tjd om. zich eenigermate gees telijk te kunnen ontwikkelen wordt ge- ëisckt. Al is de geest superieur san bet lichaam en al hecht de gemeenschap nog zooveel aan geestesontwikkeling, de tijd, die daar aan besteed kan worden, kan niet veel zijn. De materieele behoeften der maat- schappj zijn zoo talrijk, dat de tjd ter bevrediging daarvan bet leeuwendeel van den tjd in beslag moet nemen. De theorie leert dus dat de tijd, dien de gemeente door een persoon voor zich mag laten werken, afhangt van de vraag: blijft voor den arbeider voldoende tijd over lo. om zjn verbruikte lichaamskracht te herstellen sn 2o. om zich aan eenige gees telijke ontwikkeling te kunnen wjden Het loon in den werktjd te verdienen moet zoo boog zjn, dat bet den arbeider een zelfstandig bestaan verschaft, d. i. een loon voldoende om zijn redelijke behoef ten te vervullen. In de practijk mogen wj niet vergeten op anlere factoren te letten. Iedere dienstpraestatie vraagt be looning nu bezit de gemeente slechts een beperkte bron van inkomsten, de verzor ging van allerlei belangen is aan de ge meente opgediagen zonder te overwegen of zij fminciëel in staat is die zorg te ver vullen en zonder de gemeente macht te geven den omvang dier belangen te beper ken (men bedenke b. v. welken invloed de toestrooming van economisoh-zwakken beeft op de eiseben der armenzorg en van het onderwijs; dit toestroomen kan de gemeente niet belettende theorie zal dan ook dikwjls moeten wijken, omdat de financiëele kracht der gemeente niet toereikend is. Dat eene gemeente zou moeten letten op de economische waaide van bet voor baar verrichte is in theorie niet waar. De gemeente mag slechts dat laten ver richten wat het algemeen belang voor- schrjit, maar dan moet bet algemeen ook de kosten dragen, en daaronder valt een behoorlijk loon. Ook hier zal de onmoge lijkheid, waarin eene gemeente kan ver- keeren oin bare inkomsten ruim genoeg te doen zjn, dikwijls reden zjn dat zij minder loon betale dan zj zou wenschen. De vooropgezette stellingen zullen dus hare volledige toepassing moeten missen, wanneer de financiëele onmacht der ge meente hare vervulling verhindert. Nu is bet voor de gemeente onverschil lig of iemand direct of indirect voor baar werk verricht. Men zegge toch niet, de gemeenteheeit met werkvolk van baar aannemer niets te maken slechts de aannemer is verantwoor delijk voor den tjd gedurende welken bij laat werken en voor het loon dat bij be taalt. Wanneer de aanbesteder niet zooveel in zijn vermogen is verhindert dat de aannemer zjn arbeiders misbruikt, dan draagt de aanbesteder een deel der ver- antwoordeljkheid. Geen theorie kan dit feit ongedaan maken. De roeping der gemeente, bet eigenaar dig karakter van deze werkgeefster, brengt dus mede dat zij zich rekenschap geeft van den arbeidsduur en bet loon van ieder, die voor haar arbeidt, dat zj waakt dat wat zj wenscbeljk en voor zich mogeljk acht ook den arbeider ten goede komt. Bj aangenomen werk komen misbruiken als hetgeven van een laag loon, hetlanglaten werken, voor of niet voor. Komen zij voor, dan zal de gemeente zieb moeten verheugen dat zij bet in haar macht heeft die mis bruiken tegen t,e gaan. De goede aanne mers zullen dan gesteund worden tegenover de slechte. Komen zj niet voor, dan kunnen be palingen tegen een niet bestaand misbruik ook geen kwaad, dan regelen die bepalingen den reeds bestaanden toestand. Op alle deze gronden raadt dat lid der oommissie ten zeerste aan opneming van bepalingen regelende maximum-arbeidsduur en minimum-loon in de bestekken van voor de gemeente uit te voeren werken. Deze omschrjving van de roeping der gemeente jegens de baar samenstellende individuen vond geene instemming bj een der commissieleden, die nl. tegenover de gehouden (zijns inziens wel wat doctrinaire) beschouwingen meent te moeten opmerken dat zoodanige opvatting nog lang geene algemeene instemming beeft gevonden, en voorzeker de grenzen overschrijdt der be moeiing, welke de tegenwoordige wet voor gemeentebesturen beeft afgebakend. Een viertal werklieden werd door ons gehoord. Ons bleek bet volgende Gewone werktijd zomers 11 uur, 's win ters 8 uur. Loon timmerlieden 14 cent per uur; loon schilders: 13 cent per uur; steenhouwers en metselaars hooger loon. .Wanneer bij uitzondering langer gewerkt moet worden is de werkman vrj te wei geren. Yoor overwerk wordt bet gewoon uurloon betaald. Een uurloon van 14 cent gevende een gemiddelde wekeljksche ver dienste van f 7.50, was te gering deze som is onvoldoende. Een maximum arbeids dag van elf uur, hoewel dit de normale werktijd in Middelburg is, was gevraagd om geleidel jk tot een korteren arbeidsdag te komen en om het begrip„dat wie langer dan dien normalen dag werkt, hoo ger uurloon moet krjgen" ingang te doen vinden. De een wenschte vaststelling van den arbeidsdag, in de hoop dat dan meer arbei ders in het werk zouden moeten worde» genomen; een ander omdat hj elf uur lang genoeg vond en by zooveel mogeljk langer werken wilde tegengaan een derde weer was persoonljk niet voor een korteren werktjd, maar bij zag in deszelfs vast stelling, met bepaling van hooger uurloon bij overschrijding van dien tjd, een mid del tot meerdere verdiensten. Onze vraag naar bet gebruik, dat de werkman van meerderen vrijen tjd zou maken werd evenmin eenstemmig beant woord. Vermindering van werktijd zal, zei de de een, goede werklieden op een slecht pad brengener zit zijns inziens te weinig geest in den Middelburgschen werkman om zjn vrj en tjd nuttig door te brengen ieder, meerde hij, kan in eigen buis dien tijd nuttig doorbrengen, door zich in zijn vak te bekwamen. Hij moest toegeven dat de „weinige geest" wellicht zjn reden vond in het geringe loon, dat in bei algemeen, en vooral 's winters in den duren tjd, verdiend wordt dit smoort de energie. Anderen vreesden den slechten invloed van den verkorten arbeidsdag niet. Goede, oppassende werklui, zeiden zijkomen toch niet in de kroeg. Huns inziens is de geest onder de jongeren in dit opzicht beter dan vroeger den jongen werkman schetsten zij spaarzamer, minder offeraar aan sterken drank. Dat een verhooging van uurloon bet werk zou drukken, geloofden de werklie den niet. De meeste werkgevers laten toch niets dan het boog noodige verrichten misschien zal in den beginne wat minder werk worden aangeboden, maar bet zal al heel spoedig weer 't gewoon peil bereiken. Een vijftal werkgevers, in uwe commissie verschenen, deelde ons mede, dat de nor male werktjd's zomers 11 uur was, 's win ters 8. Bj sommige bazen is de werkdag 's zomers 12 uur; dat hangt wel eens saam met de clientèlewie veel landbou wers tot k'ant beeft moet 12 uur laten werken. Het loon voor timmerlieden is f 0,14 per uur, voor schilders f0,13. Metselaars en steenbouwers verdienen meer; wellicht vindt dit zijn grond in bet feit, dat metselaars een deel van het jaar niet kunnen werken, dat voor bet steenhouwers vak méér kennis vereisebt wordt en (naar men zegt) dit vak ongezond is. Moet overgewerkt worden, wat zelden gebeurt, dan wordt géén hooger uurloon gegeven. Dwang tot overwerken wordt niet uitge oefend, trouwens bet is dan ook niet noo dig. De meeste werklieden deden het tot nu toe gaarne, hl jde dat zj wat meer kun nen verdienen. Een paar patroons dachten dat weigering tot overwerk zeker euvel zoude worden geduid, dat de werkman, die zonder geldige reden weigerde, by zjn patroon niet in een goed blaadjes zoude kernen. In den laatsten tjd laten verscheidene werklieden duidelyk merken dat zj niet op overwerk gesteld zjn, dat zj elf uur werken genoeg vinden. Wj werden bekend met het feit dat by een patroon, die zomers 12 uur werken liet, de werklieden hadden aangedrongen op een eifurigen werkdag. Hj had niet toegegeven, bj wenschte af te wachten, welke besluiten in de gemeente zouden worden genomen. Eigenaardig was het dat diezelfde persoon als zjne overtuiging had kenbaar gemaakt: dat in 11 uur wel evenveel zou gewerkt worden als in 12. Toch had h j met bet oog op zjn eliëntèle niet toegegeven baar wil was machtiger dan de zjne. Alle patroons waren eenstemmig van oordeel dat f0,14 per uur voor een am bachtsman, die zijn vak verstaatte weinig is. Verhooging achten zj dus wenscbeljk en wanneer de gemeente voorging zouden zj sterker staan tegenover het publiek en ook meer loon kuanen geven. Een miiiiaium-loon van f 0.18 werd door ben voor Middelburg te hoog geoordeeld bepaalde gronden voor die opinie konden

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1895 | | pagina 1