Ho. 137. 1895.
Doadkifag 22 Hugusfus.
legende ïaargang,
CHRISTEUJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
I Een nieuwe Drankwet.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Eenige Spreuken van Luther.
"Goes. Door het bestuur der antirevolutio
naire kiesvereeniging te Goes is het vol
gende adres verzonden
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
In Engeland is een nieuwe drankwet in
de maak.
Vergissen wij ons niet dan is het ont
werp door het Lagerhuis aangenomen.
Deze wet moet strekken tot beteugeling
van den drankverkoop,
p Enkele bepalingen uit deze wet verdie
nen de aandacht.
Voortaan mogen de kiezers eener gemeen
te (wanneer namelij k een tiende der kiezers
't verlangt) beslissen of een vergunning
moet worden geweigerd of ingetrokken.
Het aantal vergunningen kan met een
vierde worden verminderd ook weer op
verzoek als boven, en door de kiezers uit
uit te maken.
Wanneer twee derden der kiezers er
voor zijn al de vergunningen in eene ge
meente op te ruimen, dan geschiedt zulks.
Een beslissing, hetzij voor hetzij tegen
de vergunningen genomen, blijft drie jaar
van krachtdaarna kan er op worden
teruggekomen bij meerderheid van stemmen.
Waar het aantal vergunningen reeds
met een vierde verminderd is, daar kan na
drie jaar weer een vierde der overgeble
vene opgeruimd worden, of ook alle ver
gunningen kunnen verboden worden met
drie vierde der uitgebrachte stemmen.
Alie vergunningen worden op Zondag
gesloten, wanneer de meerderheid der kie
zers zulks verlangt.
Vrijgesteld van de bepalingen dezer wet
zijn hotels, eethuizen enz. waar geen be
dwelmende dranken worden geschonken.
Tot deze dranken behoort ook wijn.
Verkoopers in het groot en wijnhande
laars mogen geen sterken drank in het
klein verkoopen.
Deze wet is kras en democratisch. Of
zij niet te veel de macht uit de handen
der Overheid in die der kiezers overbrengt
en de deur openstelt voor machtsmisbruik,
zouden wij niet durven beslissen.
In elk geval lezen wij er de mogelijk
heid uit dat men een houder van eene
gelegenheid waar sterken drank verkocht
wordt, uit persoonlijken wrok of om andere
redenen dan uitsluitend zedelijke, uit zijn
bedrijf kan weren.
Toch zouden wij daarom een dergelijk
wetsontwerp, gesteld het kwam ook ten
onzent in stemming, niet willen afwijzen.
Ons eerst uitgesproken bezwaar, veron
dersteld dat ons inzicht op dat punt juist
zou zijn, zou meer wegen dan dit laatste.
Wij behouden ons evenwel voorloopig
over dit ontwerp ons oordeel voor, en
herinneren slechts voor de zooveelste |maal
aan het groote volksbelang dat met de
Afschaffing of Geheelonthouding in verband
staat.
Het drankmisbruik op den aardbodem
is groot.
Een groot deel der sociale ellende is er
h.t gevolg van.
In ons eigen land het is reeds meer
malen gezegd eischt het drankverbruik
jaarlijks 80 miljoen gulden.
Voor dat geld zou men eene heel lange
lijst vnn levensmiddelen kunnen koopen
en vele huisgezinnen bigde maken.
En in plaats van dat verkeert een groot
deel van ons volk in kommer en ellende,
misdaad en schande, verzwakking en ver
sterving van duizenden. Dit alles heeft
de natie, heeft de Nederlandsche regeering
op haar geweten.
In het Buitenland is het niets beter.
Het naburige België geeft met behulp
van 130 duizend kroegen, die daar bestaan
jaarlijks niet minder dan 120 millioen uit,
om land en lnyden te verderven, te ver
lagen en een deel van het toekomstige ge
slacht met de kiem der drankzucht te
begiftigen.
Dr. Rochard heeft berekend, dat het
verbruik van alcoholische dranken aam
Frankrijk jaarlijks de zeker niet geringe
som van ruim 570 millioen gulden kost.
In Engeland trekt de schatkist niet min
der dan ruim 400 millioen gulden aan
accijns op gedistilleerd.
Met zekerheid is gebleken, dat er tus-
schen drankzucht en misdaad een onver
breekbaar verband bestaat.
In Berlijn moet 70 pCt., en in Engeland
75 tot 80 pCt. van alle misdaden aan het
gebruik van sterke dranken worden toe-
geschre^-i.
De statistiek voor vergrijpen en over
treding voer het geheele Duitsche rijk
toont aan, dat 42 pCt. van alle misdaden
in den toestand van roes worden gepleegd.
Wat ons land aangaat, is door deskun
digen verzekerd, dat van de gestrafte misda
den 809/io procent aan drankmisbruik moeten
worden toegeschreven.
Op het Ohristelijk sociaal Congres her
innerde Ds. Ulfers in zijn belangrijk rap
port over „sociale nooden uit sociale zonden
dat */io van de gevallen van armoede op
rekening van het drankmisbruik moeten
worden gesteld.
In Engeland is dit 75 pCt; in Genève
en Parijs 88 pCtin Duitschland 90 pCt.
Onze eeuw is, helaas! rijk aan krank
zinnigen, maar de helft van die ongeluk-
kigen is door het gebruik van sterken drank
in dien jammerpoel van ellende neergestort.
Hoeveel alcoholisten zijn erop honderd
veroordeelden voor moord?
Drie-en-vijftig.
Hoeveel alcoholisten zijn er op honderd
veroordeelden voor schandelijke aanslagen
en misdaden tegen de zeden
Drie-en-vijftig.
Hoeveel alcoholisten zijn er op henderd
veroordeelden voor brandstichting?
Zeven-en-vijftig.
Hoeveel alcoholisten zijn er op honderd
veroordeelden voor bedelarij en land-
looperij
Zeventig.
Hoeveel alcoholisten zijn er op hon
derd veroordeelden voor slagen en wonden,
geweldpleging, enz.
Negentig.
Deze cijfers zijn verschaft door de
griffiers van eenige Parijsche gevangenis
sen en meegedeeld door dr. Motet aan de
Academie de Médécine.
Geen wonder dat men in Engeland is
gaan vragen wat te doen tot beteugeling
der drankzonde.
Men ziet echter de door de Engelsche
regeering uitgedachte maatregelen zijn
meer afdoend dan die welke het Neder
landsche Strafwetboek bevat.
Toch is het radicaalste middel nog niet
toegepast, gelijk bijvoorboeld in den Ame-
rikaanschen staat Maine.
Daar is sedert 1857 zoowel de vervaar
diging als de verkoop van alle sterke
dranken verboden, en de uitkomsten zijn
meer dan bevredigend.
Het gevolg van dit verbod is geweest,
dat Maine, vroeger de armste der Ame-
rikaansche Staten, nu tot de rijkste be
hoort
Gevangenissen en politie zijn nauwelijks
in dat land noodigarmen heeft men er
nieten evenmin onverzorgde weezen.
Ook Maine bewijst dus, dat er tusschen
sociale nooden en sociale zonden een nauw
verband bestaat.
Set komt ons voor dat de meest afdoende
maatregel door de regeering van Maine is
uitgedacht.
De Vergunningswet ten onzent kleven
groote gebreken aan. Zij biedt ondermeer
aan een te groot aantal overtreders de
gelegenheid om tusschen hare mazen door
te kruipen.
Bij het groote getal stille drankhuizen
alleen in Amsterdam zyn er 700!
onderhoudt zij een veel te groot getal
inrichtingen met Vergunning.
Het totaal der inrichtingen, waar krach
tens vergunning sterke drank wordt ver
kocht, was op 31 December 1894 in
Noord-Brabant 4120, Gelderland 2857,
Zuid-Holland 4182, Noord-Holland 3744
(waarvan alleen te Amsterdam 1453, met
een opbrengst van f 120,544), Zeeland
1187, Utrecht 1128, Friesland 1852, Over-
ijsel 1538, Groningen 1897, Drente 791,
Limburg 1525.
Het totaal der voor alle vergunningen
betaalde prijzen was inNoord-Brabant
f 101,428.85, Gelderland f 116,020.50, Zuid-
Holland f213,185.98l/s, Noord-Holland
f 202,150.21 Zeeland f 29,597.96, Utrecht
f 44,927.871/2, Friesland f49,630.72, Over-
ijsel f48,653.65, Groningen f51,100.75,
Drente f 18,281.75, Limburg f 31,810.
Zij brengt jaarlijks 26 miljoen gulden
in 's Rijks schatkist, eene som alleen uit
den drankaccijns verkregen.
Tot wering van het drankmisbruik doet
zij evenwel niets.
Als zoodanig i* zij al heel ondoelma
tig gebleken.
Op het oogenblik is te Bazel bijeen
het Congres tot wering van misbruik van
sterken drank.
De voornaamste regeeringen van Eurepa
zonden hare vertegenwoordigers.
De onze zond den oud-minister Heems
kerk met doctor Ruysch.
Mochten deze beide heeren als rijpe
vrucht van dit Congres kunnen medebren
gen een stel afdoende maatregelen tot be
teugeling, tot wering van drankmisbruik.
Mochten zij terugkeeren met de beste ge
gevens voor eene goede, de natie tot
stoff'elijken en zedelijken zegen strekkende
nieuwe drankwet
Nog eens de Revolutie.
Met Revolutie bedoel ik, niet een der
menigvuldige gebeurtenissen, waardoor een
verplaatsing van het openbaar gezag teweeg
gebracht wordtniet enkel den omwente-
lingsstorm, welke in Frankrijk gewoed heeft
maar de geheele omkeering van denkwijs
en gezindheid in geheel de Christenheid
openbaar. Met revolutiebegrippen heb ik
bet oog op de grondstellingen van vrijheid
en gelijkheid, volkssouvereiniteit, maat
schappelijk verdrag, conventioneele her
schepping, welke men als de hoeksteenen
van Staatsrecht en Staatsgebouw vereert.
(GBOEN VAN PRINSTEEEB),
Als een echt eind-eeuwsch nieuws mel
den de bladen dat deze week een gezelschap
uit Breda per fiets te bedevaart toog met
bestemming naar Kevelaar.
De Sigarenmakersbond te Amsterdam
een bond van werklieden heeft hare
eischen door de fabrikanten zien verwerpen.
De eischen betreffen ook loonsregelingen
zij kunnen billijk zijn, dus laten wij er
ons niet over uit.
Dit neemt echter niet weg dat andere
van de gestelde eischen moeilijk voor in
williging vatbaar schijnen.
De patroon is nu eenmaal van Gods
wege hooger dan zijn knecht. En de
knecht die dit niet verstaat, kan moeilijk
by zyn patroon in dienst blijven.
Tenzij de patroon zijn roeping als zoo
danig verzaakt en den knecht in diens,
eveneens van God geschonken, rechten
miskent.
De artikelen 1 en 2 van het reglement
dat de eischen bevat luiden aldus
De fabrikanten mogen geen andere siga
renmakers in hun dienst hebben dan die,
welke lid zijn van den Nederlandschen
internationalen sigarenmakers- en tabaks-
bewerkersbond.
Voor aanvrage om werklieden moeten
de patroons zich wenden tot het bestuur
van den bond of de fabriekscommissie.
Het is ons volkomen verklaarbaar dat
in deze ruiling van rechten door de patroons
niet getreden, dat de revolutie in dien
vorm door hen niet aanvaard wordt.
Wg merken dit op, onverminderd onze
sympathie voor vakbonden, waar verbete
ring van het lot der arbeiders met eerbied
voor de rechten der patroons gepaard gaat.
si
ll ai onder meer hel socialisme wil.
De socialist is iemand die hg uitnemend
heid een voorstander van gezelligheid is
maar op een tot dusver] ongekenden voet.
Hij redeneert aldus: Veel en toch veel
te weinig is tot dusver, ten behoeve der
gelgkheid verricht. Tronen zgn omver
geworpende adel is van voorrechten
beroofdhet verschil der standen is ver
nietigd of althans de scherpheid der af
scheiding grootelijks verzacht; de ongelijk
heid in politieke rechten is overal ver
minderd, hier en daar geheel weggevallen
het was een goed begin, maar wat heeft
het gebaat
Eéne ongelgkheid is er overgebleven,
de ergste van allen; de ongelijkheid der
bezittingener is rgkdom en armoede,
overvloed en gebrekwat beteekent vry-
heid en stemrecht, wanneer menigeen de
erfenis zgner vaderen in lediggang verliest,
en ik, om voedsel te hebben, tot dienst
baarheid verplicht ben
Wat heb ik er aan of ik vrg heet, als
ik mg, ten behoeve van den rgke, een
zuren arbeid, dien ik als weldaad afsmeek,
moet laten welgevallen
Is het voordeel bengdenswaard, terwijl
ik verhonger, op de lijst der stemgerech
tigden te staanIs dit VrijheidGelijk
heidBroederschapVerloochen uw leus,
of maak dat er een einde aan de erger-
lgkste van alle ongelijkheden zg.
Maar, vriend hoe kan dit
Hoe of dit kan antwoord de wgze
socialistop zeer eenvoudige manier zon
der langdurig uitstel, zonder noodeloozen
omslaghet kan en het kan ook alleen
plaats hebben, wanneer de Staat voor een
juiste verdeeling van het eigendom zorgt.
De grond van het kwaad is dat de Staat,
uit vooroordeel, het eigendom ontzien heeft.
Maar moet er dan geen ontzag voor het
eigendom zgn ik dacht dat ik van mijn
eigendom eigenaar was.
Wel neen, de socialisten stellen dit
vooroordeel op zij. De vrge en gelijke
menschen hebben zich vereenigd in een
Staatde Staat is zoowel de algemeene
eigenaar als hij de algemeene wetgever is.
De regeling kan dus zeer eenvoudig zgn.
Door staatsbankroeten, door velerlei be
lasting, door verbod van erfmaking, door
overgang der goederen bg versterf in de
staatskas, kan zeer spoedig de gelgkheid,
die men bedoelt, bereikt worden.
Er is nog iets. Alle handel en industrie
zal voortaan, om het weder opkomen van
ongelgkheden te beletten, gedreven worden
door den Staatgemeenschappelgke arbeid
zal worden verordend, onder toezicht van
den Staat, die aan een ieder werk aanwg-
zen en loon uitreiken zal.
Dit staatsmonopolie zal het middel en
het begin zgn van eendrachtige samenle
ving, van een aardsch Paradys.
Gg behoeft ook niet tot den bedelstaf
te vervallener zal altijd voor u eene
plaats in eene der groote landswerkhuizen
zijn.
Ma. Gkoen van Pbinstebeb.
Des morgens maak den Heere] groot,
Des middags eet tevreê uw brood,
Des avonds denk aan uwen dood,
Des nachts slaap weg al uwen nood.
Geloof niet alles, wat gg hoort,
En doe niet alles, wat gg moogt,
Gebruik niet alles, wat gij hebt,
En zeg niet alles, wat gij ziet,
Zoo spaart ge u zeiven veel verdriet.
De christen kan op rozen gaan,
Die midden onder 't kruis blgft staan.
Een oefenaar by de gereformeerde kerk
in zijn burgerlyke rechten verkort.
Dit mag men vragen, nu een gemeente
raad (te Loosdrecht) weigerde een dergelyk
man, den heer Floor, als raadslid toe te
laten.
Hier moeten Gedeputeerde Staten be
slissen want een dergelgke benoeming tot
gemeenteraadslid heeft nog nooit plaats
gehad.
Stellen die den raad is het gelyk dan
is daardoor van overheids wege vastge
steld dat ook een oefenaar bedienaar van
den godsdienst is.
Onzes inziens een onjuiste opvatting.
Een oefenaar is geen dienaar des Woords
en derhalve verkiesbaar tot raadslid.
21 Aug. '95.
Aan de Tweede Kamer der
Staten-Generaal
De ondergeteekenden, uitmakende het
bestuur der Anti-Revolutionaire Kies
vereeniging Voor Nederland en
Oranjegevestigd te Goes.
Overwegende dat, wanneer aan het
volk invloed wofrdt toegekend op de
samenstelling der vertegenwoordigende
colleges, het wenschelijk is dat dan ook
de verschillende inzichten en meeningen
die onder dat volk bestaan zich in die
colleges kunnen uitspreken en doen
gelden
dat door de indeeling in kiesdistric
ten wel eenigermate, maar toch op zeer
onvolkomen wijze aan dit billijk en
heilzaam verlangen wordt tegemoet
gekomen, en dat waar, zooals voor de
samenstelling der Gemeenteraden, die
indeeling ontbreekt, op den duur slechts
één» meening in staat is zich te doen
hooren
dat de burgerij, de verderfelijkheid
van dit systeem gevoelende, zich ge
noodzaakt ziet tot het vormen van al
lerlei kunstmatige, niet op de natuur
der dingen gegronde verbindingen;
dat, daargelaten of het door sommigen
geopperde bezwaar dat in een politieke
vergadering, bekleed met zoodanige
bevoegdheden als toekomen aan de
Staten-Generaal, eene te groote verbrok
keling in partijen en groepen misschien
gevolgen zou hebben die voor het alge
meen beleid van 's lands zaken gevaarlijk
zijn, al dan niet grondig is, dit be
zwaar toch niet kan gelden voor lichamen
als die der Provinciale Staten en Gemeen
teraden, welke slechts beperkte, bij de
wet uitdrukkelijk omschreven bevoegd
heden bezitten, en behalve met de zorg
voor eigen huishouding en bestuur,
alleen met de uitvoering van wetten
worden belast;
dat, mitsdien eene regeling van het
kiesrecht, waardoor aan de verschillende
inzichten en meeningen die onder het
volk bestaan beter gelegenheid gegeven
wordt zich te uiten dan onder het
vigeerende meerderheidsstelsel mogelijk
is, ter wille van de ontwikkeling van
het politieke leven des volks en den
goeden en geregelden gang van zaken,
zeer gewenscht is;
overwegende dat zij in het midden
willen laten of het zoogenaamde systeem
Hare, dan wel eenig ander het best
aan hunne wenschen zou te gemoet
komen
wenden zich tot Uwe Vergadering
met het eerbiedig verzoek
dat het Haar moge behagen bij de aan
staande wijziging der kieswet bij Hare
Majesteit aan te dringen op de invoering
van een proportioneel kiesstelsel, waar
door eene alzijdige vertegenwoordiging
beter dan tot dusver tot haar recht komt.
Het welk doende enz.,
J. DONNER, M. DE JONGE Jz., J.
ADAM, J. DE HOOGH, C. ORANJE Lz.,
J. BUIJSE, C. E. VAN KOETSVELD Cz,
